y
„Nood onder
studenten meer
dan verdubbeld"
Diabetes,
de halve
therapie
VAN HUIS UIT
CeidaeSomant
MAANDAG 11 DECEMBER 1989 PAGI1
Men moet de mooie c
mooi laten en toch oog hf""~
voor het gemis
Kees
DE
Hoewel wijn geschieden
ertoe heeft geleid dat ikf*
veel van wijn ben gaan
houden en een glaasje p<
voor tafel aan mij zeer i
besteed, wil ik het, ondai
komende feestdagen en
ondanks de titel daar nie
hebben.
Een ander schenken stai
voor ogen. Schenken in j
betekenis van een schenT
doen. Dat is natuurlijk
anders, iets meer dan eef
cadeautje geven of een
rijksdaalder in de collect
stoppen.
Dat grote schenken hoor
belangrijke, vooral ook
feestelijke gebeurtenissei/w
Het valt mij nogal eens
mensen in onze tijd zichU
soms geweldig over opw,
dat aan feestelijk
gelegenheden heel wat g
wordt besteed. Zulke
maken zich boos over wi,
als „geld over de balk gr^„
kwalificeren en ze hebb£t
meteen hun alternatieven 16
klaar: dat was toch betei
besteed geweest aan ee/jfl}s
doel. L-.
Vanuit het binnenste var
hart rijst dan bijna meteft*
allesbehalve beminnelijk
vraag: Wat doen ze zelf [al
goede doelen?
Eigenlijk is het natuurlij
heel netelige kwestie, cfetter
„doen aan goede doelen "hbe
word ik wel eens eld
gedeprimeerd als jonge KI
mensen met veel afkeur\tba
misprijzen luidkeels gels
verkondigen dat soms oujen<
of mensen die een open\
functie vervullen er wal tre
weten als het om uitgav^r,
voor grote feesten gaat. jdsti
zo verschrikkelijk om v^d
goede der aarde te genié^^
vooral in gezelschap van inl
anderen? ichc
We hebben de mond vo\ itf
het behouden van de mte
schepping. Is er nog ien\ ,J
die er óók van durft te ch
geniéten? Als de grote -r.
Schepper zalm, ja zelfs k[ zij
heeft laten worden vjfer
welk evolutieproces evei^r Y
ook, is dat niet eveneen^ y
schepping?!) als Hij de n\t".
heeft begiftigd met een
dat wijncultuur, itc
champagneteelt heeft au)
uitgedacht..., zou het dariQa
goed zijn Zijn tafel eer a--.1
doen?
Heeft Jezus het was
eerste wonder niet
wijn veranderd om de
feestvreugde in Kana te
verhogen. Ging hij niet
met vriend en tollenaar k J
Er bestéén in onze tijd n
mensen die er heel langj_-
sparen om een groot fee|/J
kunnen geven of met an
een leuke reis te maken
bijvoorbeeld hun
huwlijksjubileum te gedeA
Al die anderen, jongeren
die daarover hun
wenkbrauwen fronsen gf
misschien nooit deftig di\
maar hoeveel biertjes hiji
per weekend; hoeveel
maken ze door het jaar Lje
op welke jeugdige leeftiL
rijden ze al in een auto. r°-
vaak negeren ze de colle va
op straat. Hebben ze al étef
een fors bedrag aan een is.
doel geschonken? he'
Rekenen ze ooit uit aan i g
eind van de maand, aan!
slot van het jaar, of ze S1
aanvaardbaar percentage
hun inkomen afstaan vot> Sp
tekort komt? ein<
We zouden kunnen m I
overwegen dat wie uitst*/oe
feesten kan en anderen ftns
welkom acht (hoe bijbelles
zelden ook degene is tfMale
overigens economisch e/g v<
bescheiden leeft. ©eg
En al die heisa om het El
huwelijk van voetballer ér,
Maradonna, dat een voofce
van decadentie is genoeiflge:
Villafana's kleding kostt\nd,
65.000 gulden, voor duizh i<
dollars zijn 280 gasten uife v
overgevlogen en honderd ©c
gouden ringen waren i/iralif
torenhoge bruidstaart ve^,
Ik heb er diep over nage ee
Voetballers verdienen iiHe
ogen ongelooflijk veel. ilfet
die bruidscreaties ontwefrsei
hebben daar, dunkt me, kaai
dagwerk aan. Gun ze diy js
enkele keer eens een Spc
kostelijke/kostbare opdrt ijd
Ik hoop dat die „bruilozeri
de jaren '80" het fweetafestd
gelukkig heeft gemaakt tker
gasten evenzeer. e. H
Hadden Claudia en Die&n d
de bruidstaart ook een cfet Ij
laten bakken? Een cheq\ncu
woog/opwoog tegen de i B
van het feest? Een cheqtid
voor wie honger lijden%nc
tijn
laar
Ie h
34
„Tot voor kort", aldus het
deftige medische blad 'The
British Medical Journal', „be
zorgde de ontraadseling van
diabetes ons alleen maar
nachtmerries, en tegenwoor
dig slechts hoofdpijn". Voor
uitgang dus, maar met mate.
Men kan tegenwoordig beter
dan ooit diabetes behandelen,
maar een belangrijk pro
bleem is nog steeds niet opge
lost: diabetes veroorzaakt op
de lange duur vaak afwijkin
gen van ogen, nieren, zenu
wen, hart of vaten. Ondanks
een al tien jaren durend of
fensief om dat laat optredend
onheil te keren zijn de resul
taten niet best. Wat is het ge
val?
Diabetes is een energiecrisis van
het menselijke lichaam. Zonder
het glucose, dat we uit het zetmeel
in ons dieet puren (meel, aardap
pel, brood, banaan), kunnen onze
spieren niet bewegen, onze herse
nen niet denken, werkt eigenlijk
niets in ons lichaam. De pancreas
speelt hierbij een belangrijke rol.
Die levert een hormoon, het fa
meuze insuline, dat de glucose-
brandstof de cellen in sleept. Geen
insuline, dan ook geen brandstof
in de cel, geen aktie, en precies dat
laatste is bij diabetespatiënten het
geval. Doordat hun pancreas geen,
of te weinig, insuline levert hoopt
de glucosebrandstof zich in het
bloed op. Die overmaat wordt,
aangelengd met veel water, door
de nieren doorgedraaid met als ge
volg veel plassen, dorst en daar
door veel drinken. Intussen drei
gen de lichaamscellen om te ko
men van de honger. Om dat te
voorkomen gaan de cellen vetten
en eiwitten verbranden, zodat het
lichaam meer en meer gaat lijken
op iemand die zijn huis aan het
slopen is om de kachel aan te kun
nen houden. Dat kan, zonder be
handeling, niet lang goed gaan en
dat doet het ook niet.
Deze ramp is op verschillende ma
nieren te keren want van diabetes
heb je twee soorten. Je hebt ouder-
domsdiabetes, ofwel diabetes type
2, waar met dieet, afvallen of an
ders wel met een pilletje redelijk
mee te leven is. Diabetes type 1,
dat vooral bij jonge mensen voor
komt, is veel acuter en stukken
ernstiger. Bij dit type is een dode
lijke energie-crisis alleen te ver
helpen door één of meer spuiten
insuline per dag.
Misvormingen
Maar daarmee is de kous niet af.
Tien tot vijftien jaar na het ont
staan van diabetes kunnen ge
vreesde complicaties optreden.
Hoe het komt weet men niet pre
cies, maar op den duur gaan er
misvormingen optreden van de al
lerkleinste slagadertjes in het li
chaam en dat tast op zijn beurt
weer de werking aan van de daar
bij behorende organen. Het beeld
staat bekend als de 'late complica
ties van diabetes'. De nieren kun
nen slechter gaan werken, zenu
wen laten het afweten en lekkages
of wildgroei van de bloedvaatjes in
het netvlies maken het oog minder
gevoelig voor licht. Zo'n tien, vijf
tien jaar geleden zag men in dat
dit probleem nodig een oplossing
behoefde. Men besloot alle nieuwe
medische technologie in te zetten
om de 'late complicaties van diabe
tes' te bestrijden. Hoe?
De pancreas reageert heel gevoelig
en alert op elke verhoging van het
peil aan glucose in ons bloed. Gaat
dat peil tijdens de maaltijd om
hoog, dan schiet het insulinepeil
ook onmiddellijk omhoog en zo
blijft het glucosegehalte in het
bloed ongeveer gelijk. Dat laat
zich door een dagelijkse spuit insu
line niet nabootsen. Welnu. Dat
zou wel eens de oorzaak van die
late complicaties kunnen zijn, zo
redeneerde men in het begin van
de jaren tachtig. En daarom ging
men er meer en meer toe over om
de insuline naar de behoefte van
het moment van de dag toe te die
nen. Met een insulinepompje bij
voorbeeld. Dit apparaatje is zo ge
programmeerd dat het de hele dag
door het insuline volgens een na
tuurlijk patroon het lichaam in
pompt: bij het eten wat meer, en
tussen de maaltijden wat minder.
Een andere methode om het gluco
se op een zo natuurlijk mogelijk
peil te houden is het meermalen
per dag spuiten van insuline. Men
verwachtte heel wat van deze aan
pak, maar op dit moment, een
kleine tien jaar later, is het nog
steeds niet duidelijk of men daar
mee de late complicaties van dia
betes kan keren.
Een reden voor deze onduidelijk
heid is dat het hier om late compli
caties gaat: de eventuele gunstige
werking wordt pas na jaren duide
lijk. Maar intussen heeft men in
diverse plaatsen tientallen patiën
ten jarenlang gevolgd, en de resul
taten zijn tamelijk mager. In Oslo
bijvoorbeeld ging men na wat het
gevolg was van de diverse metho
des van toediening van insuline op
de kwaliteit van het netvlies. Men
koos voor deze aanpak omdat het
netvlies zich met een oogspiegel
makkelijk laat onderzoeken. Echte
duidelijkheid verschafte dit onder
zoek niet. Op zijn best, en met veel
goede wil, zou je kunnen zeggen
dat het zo natuurlijk mogelijk toe
dienen van insuline, vooral als
men er in een vroeg stadium mee
begint, een beetje helpt.
Mismoedig
Een onderzoek in Groningen le
verde ongeveer de zelfde resulta
ten op. Men is wat mismoedig ge
worden. De gespannen verwach
tingen zijn niet waargemaakt.
„Men mag concluderen dat scher
pe bloedsuikerregeling niet het
gunstig effect op het beloop van de
afwijking van het netvlies heeft,
dat men had gehoopt", aldus oog
arts mevr. J. Hooymans onlangs in
het Nederlands Tijdschrift voor
Geneeskunde.
Toch wil dat niet zeggen dat alle
inspanningen voor niets zijn ge
weest. Integendeel. Dank zij de
nieuwe toedieningswijzen van in
suline heeft de diabetespatiënt een
grotere bewegingsvrijheid gekre
gen. Hij of zij kan zelf het bloed
suikergehalte van het bloed con
troleren en, zonodig, de hoeveel
heid insuline aan de behoeftes
aanpassen. Daarmee is de medi
sche terreur waaronder deze men
sen moesten leven behoorlijk te
ruggedrongen. Bovendien heeft de
komst van het laserkanon in de ja
ren tachtig het mogelijk gemaakt
defecte bloedvaten in het netvlies
ter plekke te repareren. Maar al
met al is de huidige therapie nog
steeds een halve therapie. Het
wachten is op de rest.
„Highway heroes" is een thema van HIJ. Hier twee flinkerds
met de brommer van een oudere broer. De Yours-jacks kos
ten 108,-.
Knulletjes
Ze spreken van
„hai" en „hoy" en
als ze uit school
komen blijven ze
niet bij moeder
thuis theedrin
ken, maar ze gaan
naar boven om
met hun trein te
spelen of er met
het skateboard op
uit te trekken.
Als ze zestien zijn
dan moeten ze
een brommer of
een racefiets en
kijken ze heel
nauwkeurig naar
het merk waarop
hun vriendjes
crossen. Dat is het
beste!
Zulke jochies zijn
stoere „Highway
heroes", helden
van de weg. Ze
dragen het liefst
kleuren van de
jongens op de
„highway" die in katoen
Amerika naar de kunstvezel
grote steden lei
den. Deze voor
keur blijkt uit ar-
Overleven in de sneeuw. Warmgevuld
jack met capuchon uit de ZZAP collec
tie voor 95,- en sweatshirt met skifi
guurtjes voor 29,- (C A). Het vrien
dinnetje (rechts) heeft een sneeuwdicht
jack aan met fel gekleurde imitatie
bontrand. (C A).
terkatoen zijn of Monsters," naar
een menging van
vochtbestendig is.
Jochies zijn geen
copiën meer van
tikelen in de pa. De kinder-,
vorm van grafitti, meisjes- en jon
kilometertekens,
foto- en videop
rints van sportie
ve lui.
De hoofdkleuren
gensmode heeft
legendes uit de
met Middeleeuwen
die van ridders en te
bevechten mon
sters, waarvan
ook de televisie
zo smakelijk ver
haalt.
Op de toekomst
zich ontwikkeld gericht is het the-
lecties zijn beige/
bruin, bottle,
navy, zwart en
aubergine. In
win tersportgebie
den dragen
liefst een capu
chon hebben. Een
sneeuwdicht
windjack met fel
gekleurde imita-
tot een geperfec
tioneerde kledin
glijn, die bij de
belevingswereld
van hun leeftijd
Snowboar-
ding": een nieuwe
sport voor de
jeugd om op een
plank de sneeuw-
aansluit. Dit soort piste af te suizen.
kleren zijn in alle
warenhuizen te
krijgen voor niet
te veel geld.
een paar thema's
voor jochies: „503
American Pilots"
uit de sfeer van
de jaren vijftig,
tie bontrand met James Dean en
een tegen voering andere stoere hel-
in een vrolijke den. Verder in de
druk staat hen tijd terug is er het
Pilot's jack van McGregor voor stoere
jongens met belangstelling voor de
vliegerij.
FOTO'S: PR
Snowboarding
doe je in flitsende
kleuren, groen,
rood, aqua blauw
en purper.
Het „monsters-
"thema is uitge
voerd in navy,
donker geel, pe
trol en donker
rood. Elk kle
dingstuk uit deze
serie (jack, sweat
shirt of broek)
kan met de
hoofdkleur: navy
met deze accen
ten worden ge
combineerd. Jack
vanK navy twill
met corduroy
broek geeft het
sportief-klassieke
McGregor beeld.
In de nieuwe col
lecties van Over
dress, Konings-
mühle, John Slim
Jr., en Whoopi
komt de eigen
mode voor kinde
ren ook duidelijk
tot uiting. Over
dress en Slim
mikken specifiek
op jongens en ook
Whoopi heeft een
aparte jongenslijn.
Met ingang van
zomer 1990 ko
men er bij de
laatste ook unisex
kleren aan bod.
TINY FRANCIS
waardoor je doorgaat als zich
problemen voordoen. Bij stu
deren is dat veel moeilijker;
in die situatie ben je veel
sterker onderhevig aan het
hebben van persoonlijke pro
blemen. Daarom is het be
staan van het Bureau Stu
denten Psycholoog ook zo
noodzakelijk".
Systeemgericht
Mevrouw Vijn ziet de 'recht
vaardiging' van een BSP niet
alleen in de direkte hulpver
lening. „Op basis van de sig
nalen die daaruit naar voren
komen, werken wij ook sys-
teemgericht binnen de instel
ling. Dat betekent dat wij de
organisatie gevoeliger probe
ren te maken voor de proble
matiek van de studenten. Als
bepaalde signalen regelmatig
terugkomen, dan is het zaak
dat de organisatie er niet al
leen alert op is, maar er ook
het een en ander aan doét".
Het bureau werkt derhalve
studentgericht en systeemge-
richt. „Het is belangrijk dat
de studenten zo goed moge
lijk functioneren en dat de
onderwijsorganisatie zoveel
mogelijk problemen voor
komt. Daarom zorgen wij sa-
men met het Onderwijskun
dig Centrum voor het trainen
en coachen van de docent-
mentoren".
Op de vraag of het geringe
aantal vrouwelijke studenten
verhoudingsgewijs met meer
problemen aanklopt, ant
woordt de psycholoog beves
tigend. „Maar dat komt
waarschijnlijk niet door de
scheve verhouding in de 'be
volking' hier. Voor meisjes
kan het vervelend zijn om
met een klein aantal op de
UT te zijn, maar ook voor de
jongens zou het beter zijn als
er méér meisjes waren. Het
geeft toch al gauw iets ge-
wrongens over en weer".
Dat meisjes eerder de weg
vinden naar het BSP schrijft
Wil Vijn toe aan het feit dat
vrouwen zich in het alge
meen eerder uiten dan man
nen. „Maar daar zouden wij
graag onderzoek naar doen.
Er zou heel wat interessants
te halen zijn uit onze cliën-
tenstroom, maar vanzelfspre
kend is daarvoor al helemaal
geen tijd".
Kritisch
Terugblikkend op de ruim
twintig jaar dat zij nu op deze
technische universiteit werk
zaam is, noemt de studenten
psycholoog als grootste ver-
andering het wegebben van
de kritische instelling. „Die
maatschappij-kritische instel
ling, die zo verbonden was
aan de roerige jaren van de
democratisering, die kom je
veel minder tegen. Ik vind
het erg jammer dat die ac
centen zijn verdwenen en ik
acht het een taak van het on
derwijs om die instelling toch
levend te houden".
Mevrouw Vijn merkt op dat
menselijke problemen altijd
dezelfde blijven. „Dat gaat
ook op voor de studieproble-
matiek. Mensen komen hier
met bepaalde verwachtingen,
maar dat kan tegenvallen
omdat ze soms in de praktijk
niet te realiseren zijn". De
problematiek mag hetzelfde
blijven, de inkleuring is vol
gens haar cultuur-bepaald.
„Vijftien jaar geleden streef
den studenten meer het crea
tieve na, wilden zichzelf per
soonlijk ontplooien en ook
iets van zichzelf leggen in
een produkt. Dat kom je nu
niet meer tegen, niemand wil
meer glazenier of banketbak
ker worden als hij of zij aan
verandering van studie
denkt".
Van de kritische en creatieve
maatschappij zijn we zo lang
zamerhand in de no nonsen-
se-maatschappij beland. „De
reflexie op datgene wat in de
maatschappij gebeurt, dat zie
je bij de studenten ook veel
minder worden. Jammer ge
noeg deelt de universiteit in
die ontwikkeling. Sommigen
noemen het nostalgie als je
dit aansnijdt, maar voor mij
blijft het een wezenlijke
functie van de universiteit
om kritische studenten af te
leveren".
RITA RAS
door Joke Forceville-Van Rosi
Geschenkèr
Mevrouw drs. Wil Vijn, van
af het begin als psycholoog
betrokken bij dit bureau,
merkt een heel duidelijke
verzwaring op van de druk
die er op studenten ligt sinds
1982: „Het is zo moeilijk om
nog te switchen, van studie
richting te veranderen, zeker
sinds de Harmonisatiewet is
ingevoerd. Er is gelijk die
druk om te weten zit ik hier
goed of niet?"
Mevrouw Vijn is op 1 mei
1969 met het Bureau Studen
ten Psycholoog (BSP) gestart.
„In de jaren zestig is het in
stituut studentenpsycholoog
pas op de universiteiten ont
staan", vertelt zij. Soms werd
de noodzaak hiertoe aange
toond door de studentendeca
nen, in andere gevallen
kwam de 'geboorte' van een
dergelijk bureau voort uit de
werkzaamheden van een
psychiatrische universiteits
kliniek.
„Ik werkte op dat moment
freelance in Nijmegen," gaat
Wil Vijn in haar herinnering
terug. Zij voldeed niet direkt
aan het verzoek naar En
schede te komen. Toen zij
uiteindelijk wèl besloot het
bureau studentenpsycholoog
te 'bevrouwen', koos zij er
bewust voor niét op de cam
pus te gaan wonen. Vooral in
de beginjaren van de THT
(nu UT) werd de campusge
dachte nog hoog in het vaan
del gedragen: wonen, wer
ken, recreëren én studeren
op één terrein, de campus.
„Het leek mij niet zo aan
trekkelijk, want dan ben je
in feite nooit klaar met je
werk, maar het zou ook niet
goed zijn voor de studenten.
Als mensen problemen heb
ben, denken ze gelijk dat ie
deréén dat weet. Zo ook stu
denten. Je moet dus ten op
zichte van hen een gedistan
tieerde positie hebben".
Steun
Zoals gezegd is het aantal
studenten dat de laatste jaren
een beroep doet op het Bu
reau Studenten Psycholoog
met maar liefst 118 procent
gestegen. Het aantal mede
werkers van dit bureau is
echter niet in gelijke mate
toegenomen. Nadat Wil Vijn
een aantal jaren alleen had
gewerkt, kreeg zij in de loop
van de tijd steun van twee
part-time psychologen. Het
komend jaar komt er uitbrei
ding met een halve formatie
plaats. „Dat zou eigenlijk een
fulltime baan moeten wor
den, gezien het werk dat nu
al blijft liggen. Er is echter
nog een kans dat deze uit
breiding in de loop van het
volgend jaar toch tot stand
komt".
„Wij komen op dit moment
onvoldoende toe aan het
groepsgewijze werken met
studenten," vertelt de schei
dende studentenpsycholoog.
„Je zou op velerlei terrein
trainingen kunnen aanbie
den, bijvoorbeeld op het ge
bied van faalangst, sociale
vaardigheden, het zelfstandig
hanteren van de beschikbare
tijd (self-management). Dat
zijn problematieken waar wij
regelmatig tegenaan lopen.
De groepsgewijze benadering
heeft twee voordelen: de stu
denten ontdekken dan dat ze
PSYCHOLOOG OVER TWEEFASENSTRUCTUUR:
Studentenpsycholoog Wil Vijn:
kritische studenten af te levert
niet de enige zijn met zo'n
probleem én ze kunnen van
elkaar leren".
Niet alleen het groepswerk
blijft liggen, ook de verdere
bij- en nascholing van het
personeel van het BSP (2 for
matieplaatsen voor psycholo
gen plus een part-time psy
chologisch assistente en een
administratief medewerk
ster) komt niet aan bod. Het
achterwege blijven van de
groepsgewijze benadering
van de studenten spijt me
vrouw Vijn echt: „Je bereikt
een totaal andere doelgroep.
In een groep krijg je meer
studenten die nog maar aan
het begin van de problema
tiek zitten en daardoor krijg
je een preventieve werking;
preventief in de zin van
,Voor mij blijft het een
voorkomen dat problemen
groter worden".
Legitieme plaats
Als het bureau wél met een
volledige formatieplaats zou
worden uitgebreid, zou dat
voor mevrouw Vijn ook een
erkenning zijn van het werk.
„Als de bezetting parallel zou
groeien met de studentenpo
pulatie, betekent dat voor mij
dat ons bureau een legitieme
plaats heeft binnen de instel
ling".
Die plaats heeft het BSP in
ieder geval wél in de ogen
van de studenten die een
beroep doen op deze studen
tenpsycholoog en haar beide
'halve' collega's. Zij kloppen
bij het bureau aan met „alle
functie van de universiteit om
FOTO: PERS UNIE
problemen die zich in een
mensenleven kunnen voor
doen".
„Bijna altijd is de studie daar
voor de ingang," vertelt Wil
Vijn. „Of ze komen met pro
blemen die hun invloed doen
gelden op het studeren. Er is
meestal sprake van een ver
wevenheid, want mensen zijn
nu eenmaal niet in comparti
menten in te delen. Als de
studie niet lukt, heeft dat in
vloed op de andere sectoren
van het bestaan. Omgekeerd
kunnen privé-problemen
sterke invloed hebben op de
concentratie".
De psycholoog merkt duide
lijk dat studeren een 'nogal
solitaire aangelegenheid' is.
„In bijna alle werksituaties
zijn er externe prikkels
DEN HAAG „Sinds
1982 is ons cliëntenbe
stand met 118 procent
gegroeid". In dat jaar
trad de Wet Tweefasen-
structuur in werking,
waardoor de inschrij
vingsduur voor het gehe
le hoger onderwijs dras
tisch werd beperkt. Na
die tijd liet zich een sterk
stijgende lijn aftekenen
in het aantal studenten
bij de Universiteit Twen
te dat een beroep doet op
het BSP, het Bureau Stu
denten Psycholoog.
