Ikonen rond Klaas en Kerst met heel boeiende verhalen „NCRV biedt confrontatie tussen christendom en modern levensgevoel I2 KUNST/RTV Nederlands Dans Theater t ieuw lied Band Aid |>or hulp Etiopië ALICE IN VONDERLAND NIEUWE VOORZITTER MR. A. HERSTEL: EcidócSouocmt DINSDAG 5 DECEMBER 1989 PAGINA 13 Phil Collins in Rotterdam Kktlc de- loi -I ;OTTERDAM De Britse .opster Phil Collins is 4 mei 'oor een eenmalig concert n ons land. Het Rotterdam- e sportpaleis Ahoy biedt 's -onds Collins samen met jjn band The nine serious jys de gelegenheid een ieuwe elpee in de belang- ïlling te brengen. Collins iat maar kort op tournee i voor ons land staat maar n dag gepland. Daarom jjn in de voorverkoop laximaal vier kaarten per irsoon te krijgen. Die voor- rkoop begint al op 9 de- imber. Prinses Christina Concours Prinses Christina neemt het eerste exemplaar in ontvangst van Apollo met de lier" uit handen van Ruud van der Meer, directeur van het Prinses Christina Concours, zoals het Edith Stein Concours sinds kort heet. De trofee van beeldhouwer Aart Schonk is bestemd voor personen die zich buitengewoon verdienstelijk hebben gemaakt voor het concours. De voorronden van het concours vinden voor het eerst dit jaar ook plaats in Enschede, Groningen en Tilburg. In Den Haag zijn de voorronden op 20 januari en 21 februari, de landelijke finale is in maart. Voor de winnaar is er onder meer een reis naar Moskou en optredens op radio en tv. FOTO: PETER VAN MULKEN Expositie in Boymans met Kees van Dongen en Jan Toorop ROTTERDAM Het Rotterdamse museum Boy mans-van Beuningen exposeert van zondag 17 de cember tot en met zondag 11 februari schilderijen en tekeningen van Kees van Dongen (1877-1968). De nadruk ligt daarbij op werk uit zijn fauvistische periode. Als onderdeel van de tentoonstelling wordt ook werk van een aantal tijdgenoten ge toond en enig documentatie-materiaal. Tot begin januari toont dit museum ook de collectie Van Moorsel, tekeningen en grafiek van Jan Toorop. Met de recente aankoop van tekeningen en pren ten van Toorop uit de verzameling Van Moorsel beschikt het museum over een vrijwel compleet overzicht van zijn grafische werk. In bezit is een aantal unieke exemplaren, zoals zeer zeldzame af drukken in rode of bruine inkt en prenten met een persoonlijke opdracht aan de jurist A. van Moorsel, die in de jaren twintig met de kunstenaar bevriend raakte. Prince wint zaak van halfzus Lorna WASHINGTON Het Ame- rikaanse Hooggerechtshof heeft geweigerd een rechts zaak in behandeling te nemen die tegen rockzanger Prince was aangespannen door zijn halfzus Lorna Nelson. Volgens haar leek het liedje „U Got The Look" te veel op een door haar geschreven ongepubli ceerd liedje „What's Cooking in this Book". Zij had haar halfbroer, die in werkelijkheid Prince Rogers Nelson heet, en zijn platenmaatschappij PRN in 1987 voor de rechter ge daagd. Zij werd destijds in het ongelijk gesteld, maar ging in hoger beroep. XPOSITIES Pn alerie ART.E+S, Noordeinde: konen rond Klaas- en Kerst'; te en t/m 27 januari, dinsdag t/m .terdag, van 11 tot 17 uur, zondag 'EN HAAG Niet voor et eerst, wel voor het jatst wordt bij ART.E+S alleries aan het'Noord- nde in Den Haag een re lief beperkte tentoon- ^lling gehouden van 130 |onen onder het kopje [konen rond Klaas en erst". De volgende :te ordt uitgebreider en zal de orden ingericht in een ïr- j)g te zoeken ruimte, die en elk geval groter moet in dan de huidige ruimte iet de galerie aan het ed oordeinde. Want de be- ngstelling is enorm. ids de galerie ART.E+S in [ril 1986 werd geopend, kon liefhebber van deze aparte Instvorm vijf exposities op- bken; deze Klaas- en Kerst expositie is te zien tot en met 27 januari. Getoond worden 15e tot 19e eeuwse Byzantijnse, Griekse en Slavische (vooral Russische) ikonen uit particu lier en museaal bezit in West- Europa. Aan de toegang zijn geen kosten verbonden, op nieuw wordt op een grote toe loop gerekend. Mischien is het jammer dat naar een grotere ruimte wordt omgekeken omdat, althans deze expositie, in de uitsteken de entourage van deze intieme galerie is geplaatst. Terecht dringt de organisatie niet aan op hele volksstammen van be zoekers; een landschapje ver draagt misschien nog wel wat toeloop, ikonen zeker niet. Niet eens om de voor de hand liggende reden van de nogal devote voorstellingen, maar veel eerder om de nauwkeu righeid waarmee gekeken dient te worden, wil de kijker de ene ikoon van de andere kunnen onderscheiden. Hier om al is het twijfelachtig of een veel grotere ikonen-expo- sitie wel zo nodig is: de kans op kunstzinnige doodslag, loopt mee met de aantallen. Traditie Zo uniform als ikonen lijken, zo weinig zijn ze dat. Welis waar is de schilder gebonden aan regels van traditie en grondstoffen, maar wellicht juist daardoor probeert iedere kunstenaar een eigen toets aan te brengen - als het goed is. En vaak is dat ook zo. In sommige gevallen, de min derheid, heeft de schilder ge probeerd indruk te maken en Nikolaas, de wonderdoener, Russische ikoon uit de 16e eeuw. FOTO: ART.E+S GALLERIES werkte hij met sterk in het oog springende effecten. Dan blijft de voorstelling steken in een luid en duidelijk plaatje, waar aan niet veel te beleven valt. Gelukkig zijn de meeste iko nen van hoger kunstzinnig ge halte, met een zeer eigen toets van de schilder die doorgaans wel werkte met ingetogen, ge dempte kleuren, maar daar mee ook een sterke en verfijn de indruk achterliet. In andere gevallen probeerde de schilder hele verhalen kwijt te raken van bijbelse aard, natuurlijk, maar ook naar destijds heer sende opvattingen en de tradi tie van het land van ontstaan. Echt vrolijk zijn ikonen nooit. Er kan geen lachje af, er is veel beproeving, leed en loute ring, zeker bij de meest cen trale heiligen. Maar wat ver derop in de voorstellingen durft de schilder toch wat meer eigen verhaal te verwer ken, of bekende ideeën op ei gen manier te vertellen. Dat lukt nog maar matig wanneer het gaat om bekende begrip pen, als de voorstelling van de drie-éénheid, zodat op nogal wat ikonen steeds drie nogal gelijkvormige figuren in één bed zijn te vinden. Maar ook zijn meer verborgen details te vinden, soms als zoekplaatjes zo vaag. Dat kan zijn in groter werk met tal van vrijwel ver stopte hoofden, maar ook in de vele miniaturen, die hele ver halen vertellen. Uitleg Voor de meer precieze tekst en uitleg lopen vijf tot zeven des kundigen rond, die toeschieten op elke in verbazing opgetrok ken wenkbrauw. Dat is dan maar goed ook, omdat begelei dende tekstjes, al was het maar omtrent land van her komst en jaartal van ontstaan bij de ikonen ontbreken. De bezoeker zal nu wel verzekerd zijn van deskundige uitleg, maar zal behalve de gevraag de, ook ongevraagde toelich tingen naar z'n hoofd krijgen. En om overmaat aan gefluister in deze omgeving vraagt de expositie allerminst. Het moet ook gezegd, dat alles van deze tentoonstelling, de wijze van exposeren en het werk zelve, samenwerkt naar een wat meditatieve van kijken. En al mag de ikoon zelden een opgewekte lach teweeg brengen, er valt toch hier en daar ook wat stouts te bespeuren, gevoel voor humor of wat is het: de man geheel terzijde van wie deze keer de handen niet in devotie zijn gevouwen, maar z'n kop door de spijlen van een ladder heeft gewurmd en eveneens verrast en met grote belangstelling toeziet op Chris tus die zojuist van het kruis is genomen. De expositie van Ikonen, rond Klaas en Kerst, is er een van de beheerste kleuren, ook wanneer per traditie het rood een voorname plaats krijgt. Is FOTO: ART.E+S GALLERIES een enkel werk zwaar zoet, de ikoon genummerd met 12 toont meesterschap in uiterst nauwkeurig gedoceerd kleur gebruik. En wanneer hieraan aandacht wordt besteed en de bezoeker zich gaat verdiepen in de vele details, gaat elke ikoon leven en blijkt achter elk werk een kunstenaar te hebben gestaan. Dat sommig werk vele eeuwen oud is, mag leuk zijn om te weten, maar sommige ikonen krijgen zo veel verhaal en glans, dat tijd van ontstaan er absoluut niet meer toe doet. Ook dat is een van de vele kanten van deze kleine, maar indrukwekkende tentoonstelling. FRITS BROMBERG (ADVERTENTIE) Laatste voorstellingen in Den Haag! De drie choreografen van het NDT in één programma HANS VAN MANEN Shaker lnops (muziek John Adams) DNDEN In een studio in e" inden hebben popartiesten l de hele wereld het lied „Do e- by know it's Christmas" op- Ei- euw opgenomen. De bedoe- d. |g van de plaat is geld in te an melen voor de slachtoffers an In de steeds groter wordende (ngersnood in Etiopië. Be- J. femde sterren als Tina Tur- t, Cliff Richard, Bananara- n> a, het tieneridool Kylie Mi- )gue, Chris Rea, Jason Dono- Y m, Tears for Fears gaven ge- K>r aan de oproep van de Ier zanger Bob Geldof (ADVERTENTIE) Het Zwarte Theater van Praag speelt CIRCUSTHEATER SCHEVENINGEN WO 6 DEC.-20.15 UUR TEL. 070 - 355 88 00 HILVERSUM Hij heeft wel zijn toog uitgetrokken, mr. A. Herstel, voormalig officier van justitie te Rotterdam, om voor zitter van de NCRV te worden, maar het recht en de logische argumentatie daaronder hebben hem niet verlaten. Hij oordeelt niet op losse gronden. Pas als de bewijsvoering rond is, brengt hij zijn inzicht onder woorden. Recht steunt op waarheid en klaar heid. Als kersverse omroepman weegt hij voors en tegens tegen el kaar af alvorens tot uitspraken te ko men. Hecht hij waarde aan de ge ruchten, dat de VOO en Veronique, Rob Out en Lex Harding dus, pro grammatisch en financieel onder één hoedje spelen? Mr. Herstel billijkt, dat Out en Harding al jarenlang grote vrienden zijn, die met elkaar erva ringen uitwisselen, maar zo lang ze niet aantoonbaar samenwerken, mag die relatie niet op grond van de me diawet veroordeeld worden. Maar de TROS dan, die een feestje en het scherm uitbuit om het ledental fiks op te schroeven, met verwaarlozing van de eisen die de mediawet stelt? Dat kan de NCRV ook. Die liet bij wijze van weerwerk een aflevering „Prettig geregeld" schrijven, waarin om de andere zin de kijkers werden Foeteren uitgedaagd voor de NCRV te teke- den de grenzen aangetast, dan kan dit leiden tot een kort geding zoals de TROS overkwam, die vervolgens door de rechter op de vingers werd getikt". „De NCRV toetst zijn voornemens liever bij het commissariaat voor de media, legde de inhoud van „Prettig geregeld" aan deze instelling voor en besloot tot wijziging van de tekst. Hiermee heb ik mijn opvattingen over de rechtsgang voldoende duide lijk gemaakt. Het kwaad uitbannen is een illusie. Rechtshandhaving dient om enige orde in de samenleving te bereiken, daders tot een betere le venshouding te bewegen, slachtoffers genoegdoening te verschaffen en be scherming te bieden aan de mens. Je kunt ook zeggen: disharmonie door vergelding uit te bannen". Vroeger vond hij, dat er in Hilver sum te krenterig werd omgesprongen met regels als bijvoorbeeld de sluik reclame. Later als officier van justitie ook betrokken bij economische delic ten kreeg hij daar een andere kijk op. Rechtsregels, zo stelde hij vast, heb ben ook tot doel als rots te fungeren in een waterwering. Wrikt men die steen los, dan krijgt men de water vloed over zich heen. Mede daarom hecht mr. Herstel aan rechtshandha ving in Hilversum. Grondhouding Mr. Herstel geeft desgevraagd een beschouwing weg over zijn opvattin-, gen van het recht en de functie van de wet: „Het gaat om de grondhou ding. In de strijd om het bestaan zoekt men in omroepland naar de mazen in de wet. De cruciale vraag is: rammelt die wet of zet zij heldere lijnen uit? Men gaat dan de boven- en ondergrens op toelaatbaarheid aftas ten. Als ik me even verplaats in mijn oude rol, dan vind ik dat er op een merkwaardige manier met de media wet wordt omgesprongen. De NCRV doet weliswaar ook aan nevenactivi teiten, het surfen met de ANWB, het reizen en een blad als „Paperclip" voor de jongeren. Maar daarmee beoogt de NCRV ledenbinding. Wor- Uit eigen waarneming weten we dat er hier en daar vooral bij de ideële omroepen (KRO, VARA en NCRV) binnenskamers wordt gefoeterd als een niet- of minder ideële omroep al te vrijpostig met de omroepbepalin- gen omspringt. Treden zij met hun bezwaren naar buiten, dan doen zij dat meestal in vriendelijke bewoor dingen. Roept dat geen misverstan den op bij de buitenwacht, die op dit punt misschien teveel van zijn eigen omroep verwacht? Hiervoor verwijst mr. Herstel naar het overleg in gezamenlijkheid in de NOS. Hij doet daar ongaarne afstand van: „Als officier van justitie kon ik 's avonds gezellig een borrel drinken met mijn justitiële tegenvoeter de ad vocaat, wiens standpunten ik de vol gende dag fel kon attaqueren". Maar hij heeft de uitspraak nog niet gedaan of hij begint te foeteren op de Mr. A. Herstel: „Plezier in het leven hoort bij de christen". TROS, die onder sterke en jarenlange aandrang van de NOS ertoe is over gegaan op zaterdagmiddag niet meer met sportprogramma's het gras voor de voeten van de NCRV weg te maaien, maar intussen in het vervan gende top-100-programma de ene sneer na de andere op de NCRV los laat. Hij heeft de verenigingsstatuten niet direct en letterlijk, maar vooral zijn FOTO: PR persoonlijke levenskijk nodig om het eigen gezicht van de NCRV te teke nen: „Wij proberen al onze program ma's te maken tegen de achtergrond, dat God in Christus op deze aarde is gekomen om de communicatie tot stand te brengen tussen God en de mensen en tussen de mensen onder ling. Deze gedachte moet in al ons werk gestalte krijgen. Mede daarom dienen wij een totaalprogramma te verzorgen, waardoor niet alleen onze aanhangers worden aanj_ maar ook het brede publiek". Plezier Wat doet hij met opmerkingen uit de TROS-leiding, dat zij wel voor het plezier op de buis zullen zorgen, zo dat de ideële omroepen christendom en socialisme kunnen bedrijven? En ook met een gotspe (vergaande vrij postigheid) als: „Ook de TROS is een goede omröep. Een programma als „Heel de mens" zouden wij zo kun nen uitzenden". Je zou toen zeggen, dat een omroep als de TROS vanuit zijn eigen optiek niet eens op het idee komt van een dergelijk programma. Mr. Herstel: „Uit ons totaalprogram ma spreekt onze visie. De NCRV heeft een goede neus voor comedies, kwisses scherpen het verstand, infor matie is onmisbaar en discussiepro gramma's leiden tot gedurfde uitzen dingen, zoals de aflevering van „Wel les Nietes" over de stelling: Moeten homoseksuelen kunnen trouwen? Als andere omroepen door vorm of in houd ervan zich hierdoor voelen aan gesproken, dan bieden wij een juiste confrontatie tussen de kern van ons christelijk geloof en het moderne le vensgevoel". Mr. Herstel maakt er geen geheim van, dat vitale jongeren door de NCRV als een levendige bijdrage aan de schepping worden gezien. Die ziet men dan ook op het scherm, gezellig samen met de ouders in de „Familie show". Plezier in het leven hoort ook bij de christen. De NCRV zet jonge ren ook graag in voor de ledenwer ving. Zij huurt daarvoor echter geen meisjes van een modellenbureau in, maar zoekt daarvoor jongeren die uit eigen overtuiging de straat opgaan voor de goede zaak van de NCRV. Zeker, allemaal orationes pro domo, spreken voor het eigen huis, maar wel een huis waarin men zich thuis voelt. Zijn toog heeft hij afgelegd, maar mr. Herstel is gemakkelijk te bewegen een hecht doortimmerd requisitoir af te steken voor het behoud van het plezier in het leven van de christen en de uitstraling ervan op het scherm. TON OLIEMULLER Bartlehiem Kom bij mij niet aan met pakjes onder de kerstboom. Dat ze elkaar met kerst cadeautjes geven in Frankrijk en Duitsland en Engeland en Amerika, prima, moeten ze vooral doen. Maar ik geef de voorkeur aan het kreupelrijm, de chocoladeletter, de marsepein, het foppakket, het suikergoed, de speculaas, de pepernoot, de chocolademelk, de bisschopswijn niet te vergeten, kortom: er is maar één pakjesavond, en dat is die met Sinterklaas. Maar al dat geklaas op de televisie, dat vind ik niks. De aankomst van de goedheiligman op zo'n tuthola- bootje in Gorinchem, dat is al op het randje. Waarom kan dat niet in een ordentelijke havenstad, met een ordentelijke oceaanstomer, zoals het Lied dat voorschrijft? Te duur zeker weer. Erger is dat de oude man zich leent om als vulsel te dienen in zo'n beetje alle Nederlandstalige programma 's die de zuilen met elkaar weten te verzinnen, buiten het journaal om. Je ziet de bisschop opduiken in alle magazines en showprogramma's, als bijzondere gast uit Spanje, u weet wel. Heeft die man niks beters te doen, vraag je ie dan af: gedichten maken, inkopen doen, over de daken rijdenC ik noem maar wat. De A VRO had het klapstuk in huis: een sinterklaasspecial van 'Van^de rug af gezien'. Dit is een programma dat probeert leuk te zijn en kunstzinnig tegelijk, uitgaande van de verbale vaardigheden van vier schrijvers die door een mysterieuze voorzitter (die we alleen op de rug-zien, vandaar de titel, die dan ook nog eens 'speels' verwijst naar de titel van een beroemd toneelstuk) aan de gang worden gehouden. Ze moeten allerlei taalkundige kunstjes doen, die bedoelen ons als kijkers in een staat van voortdurende bewondering te brengen: o wat knap, o wat geestig. Dit werkt dus van geen enkele kant, vooral omdat de deelnemende Kunstenaars hun bijdragen a. niet kunnen voorlezen (declameren is een heel ander vak) en b. elke keer doen voorafgaan van een olijke blik in de camera: nu komt er toch wat leuks! zet u maar schrap! Het resultaat is, dat je alleen maar met weemoed kunt terugdenken aan de Goeie Ouwe Tijd van het programma 'Hou je aan je woord', ook met schrijvers, ook over taal, maar dan wél geestig en spitsvondig. Als Godfried Bomans het woord nam, kon je je inderdaad schrap zetten, want dan kwém er ook iets leuks. Als die het komisch bedoelde gestuntel van de huidige -vier zou kunnen zien, hij draaide zich kreunend om in z'n graf... En als erkend Klazoloog had hij de Sint-editie al heleméél niet kunnen aanzien. Inmiddels is de thermometer danig gezakt, u zult dat zelf ook weten. En u weet ook: zodra we 's morgens wat rijp van de auto moeten krabben, worden ze in het noorden al nerveus. De ijsdiktemeters worden klaargelegd, er mag niet meer geroeid worden, de rayonhoofden bespreken de achterzaaltjes van de cafés voor de eerste vergaderingen: Bartlehiem lonkt in de verte. Kortom: de ijzers zijn weer uit het vet, de eerste marathon op natuurijs is zelfs al verreden (ik snap niks van die irrationele voorkeur voor dat uitgetrapte levensgevaarlijke natuurijs, maar het zal wel vergelijkbaar zijn met mijn voorkeur voor sinterklaaspakjes boven kerstpakjes). Studio Sport was present en leverde mooie plaatjes. Probleem is, dat het schaatscommentaar verre achterblijft bij de visuele kwaliteit van deze sport. De marathon was in handen van Rik van Vliet, die maar bij het voetbal moet blijven, de wereldbekerwedstrijden in Den Haag werden verslagen door Heinze Bakker (helaas nóg niet met vut?) en, jawel, Hein Vergeer. De laatste is ingehuurd omdat-ie bekend staat om z'n grote bek. en omdat de NOS een opmerkelijke voorkeur heeft voor het laten verslaan van sport door ex-cracks. Hein had dus niks toe te voegen, verviel in hetzelfde rondjestellen als Bakker, miste in eerste instantie zelfs de sensationele vergissing van die Oostduitse die a la Jan Bols rechtdoor reed waar ze had moeten oversteken. Schaam je, Hein.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 13