„Papegaai hoort niet in kooi"
Na Dekker
de zondvloed?
BOEK OVER ARA'S EN AMAZONES
Diervriendelijke lipstick
Warmte voor mannen
UIT THUIS CeidócSouomvt maandag 4 december 1989 pagina 8
Vormsel
Zij zijn van ons geslacht.
Ik weet niet of u, lezer, lezeres
op de televisie in het KRO-
programma Kruispunt van Ad
Langebent (vrijdag 17 nov. j.l.)
de reportage heeft gezien van
de toediening van het H.
Vormsel in Hengelo aan een
aantal geestelijk gehandicapte
kinderen en ouderen.
Ik vond het ontroerende beel
den die me zeer tot nadenken
hebben gestemd. Hulpbisschop
monseigneur Niënhaus liet
ook hier weer zien hoe graag
en met hoeveel werkelijke
verbondenheid hij aan de basis
werkzaam is en hoe hij zijn
ambt als een dienende taak
opvat.
Ik zou die plechtigheid graag
live hebben meegemaakt. De
bisschop was zeer betrokken
wat o.a. bleek uit de wijze
waarop hij één voor één deze
(jonge) mensen toesprak bij
het toedienen van het sacra
ment. Voor mij is thema van
deze viering gebleken: zij ho- i
ren bij ons, zij zijn óók Kerk f
en wij dienen hen in onze ge-
lederen op te nemen.
Wat zulke geestelijk minder-
valide mensenkrinderen erva- f
ren aan een dergelijke plech- f
tigheid zou ik U niet duidelijk 1
kunnen maken. Sterker nog, t
de eigen ouders en degenen 11
die aan de voorbereiding vorm p
gegeven hebben, zijn daartoe
ook niet bij macht. Om de een- ti
voudige reden dat de vorme- P
lingen zélf er geen verhaal E
over kunnen doen. Maar dat L
houdt nog niet in dat ze deze F
dag niet zouden beleven als |l
een feest. Ik vond het dan ook [P
hartverwarmend dat iedereen, j®
met name elke vormeling, ge- i<
kleed was zoals we dat doen h
als we feest vieren. En de ont- M
spannen, blijde gezichten, de
vreugde om de attentie van e
een bos bloemen, spraken t<
boekdelen. De ouders bleken 2
zeer verheugd, mét hun kinde
ren. En de vraag kwam naar
boven waarom een dergelijke
viering niet 'gewoonin ieders k
eigen parochiekerk zou kun- |n
nen geschieden. Met zijn allen P
bleven ze eigenlijk een beetje r
in die vraag steken. Zouden r
ouders van andere, 'gewone' u
kinderen daar werkelijk niet p-
voor te vinden zijn? Zou je een
dergelijke plechtigheid niet op
beide categoriën kinderen te- (rC
gelijk kunnen afstemmen? b.
Met die vraag ben ik blijven
zitten. Eerlijk gezegd zit ik P
daarmee tot op de dag van g,
vandaag. rei
Ik weet dat her en der in den
lande bij tijd en wijle aan spe-
ciale weekendviering wordt E.
voorbereid voor geestelijk v
minder bedeelden. Dat gebeurt an
soms één keer in de maand, ol fSl
in de zes weken. Het is, vind L
ik, een goede aanpak om aan Pr
de beperkte mogelijkheden Fe
van de geestelijk minderbe- fcr
gaafden tegemoet te komen. 1°
Om deze kinderen, mensen, op
een aangepaste manier aan te M
spreken, mee te laten werken, p 1
op hun totaal eigen manier, adi
Een wijze niet of nauwelijks 1
van taal, maar volop van ge ba- r1
Maar voor die éne, heel bijzon- pi
dere gelegenheid, als wij kin- l_
deren meterdaad opnemen in
de geloofsgemeenschap - en VI
ook zij horen daar toch bij,
monseigneur Niënhaus heeft (C
dat in zijn toespraakje zo na
drukkelijk gesteld - had het
mijns inziens anders gekund. I v
Zouden valide kinderen daar- leii
bij tekort gekomen zijn? Ik ge- pr
loof van niet. Beide categoriën pei
zouden op onderdelen van deicf
viering persoonlijk aangespro- ld
ken kunnen worden. En waar- Wij
om de kans gemist, de kans lijk
om kinderen in de praktijk er-fcht
mee te confronteren dat dat m
nou precies was wat de Zoonm,
van God is komen vertellen op*k.
aarde, wat Zijn Geest ons aan-Md
reikt: solidair-zijn, gemeen-ka
schap maken met degenen diepd;
dikwijls niet zo worden ge-*a
waardeerd of voor vol worden
aangezien: die ontlopen wor-l
den: Jezus ontmoet ze, zocht zeLt
op, tollenaars, publieke vrou-[ter
wen, melaatsen. Horen de ver-, e|
standelijk minderbegaafden^ k
daar niet bij? Gods troetelkin
deren bij uitstek! r
Intussen heb ik nog steeds hefe
blijde gezicht voor ogen van^
die vader die liet weten dank
baar te zijn dat zijn dochtertje
óók was gevormd. Hij bleek
meer kinderen te hebbent
maar speciaal voor dit meisjqfj
voelde hij zijn zorg. Ze was
dertien jaar en sinds haar ge- -L
boorte was haar moeder opgieL-c
nomen in een psychiatrische w
inrichting. Tja, het was wet
een zware taak, zijn zorg vooL—
dit kind. Maar hij vervulde dir
met liefde. Als ik kerkelijk o/if°9:
derscheidingen te verge vei? de
had kreeg deze vader "Prfegs
Ecelisia. pde
Geld is het belangrijkste medicijn
van de gezondheidszorg. Hoe men
aan dat gejd komt, en nog belang
rijker, ho^ men die schaarse gul
dens moeten verdelen, is een zaak
van de politiek.
Dat de gezondheidszorg-on betaal
baar dreigt te worden, daar is poli
tiek Den Haag het van links tot
rechts over eens. Maar hoe het fail
liet te keren, is vers twee. Twee en
een half jaar geleden, op 30 maart
1987, lanceerde een commissie on
der leiding van 'captain of indus
try' Wisse Dekker een ingrijpend
plan om de gezondheidszorg betaal
baar te houden. Met dat plan is iets
vreemds aan de hand.
Weliswaar keurde vorig jaar een
meerderheid van de Tweede Ka
mer het plan Dekker goed, maar
niemand die op dit moment vertel
len kan of het ook echt doorgaat.
Nog vreemder. Niemand weet bij
benadering wat er met de gezond
heidszorg gaat gebeuren als het
plan wordt uitgevoerd. Op dit mo
ment houdt Dekker overal spee
ches om de wijfelende regering tot
grotere spoed aan te zetten, maar
tegelijkertijd worden de waarschu
wende stemmen steeds luider. Wat,
om te beginnen, wil Dekkër eigen
lijk?
Bommen
Onder onze gezondheidszorg liggen
twee bommen: de dubbele vergrij
zing (steeds meer mensen leven
steeds langer) en een explosieve
toename van peperdure behande
lingen. Steeds meer, vooral oudere,
ménsen worden alsmaar duurder
behandeld. Dit zal in de toekomst
een enorme kostenstijging in de ge
zondheidszorg teweeg brengen.
Maar tot overmaat van ramp is in
het huidige stelsel niemand in die
toenemende kosten geïnteresseerd.
De dokters verdienen er alleen
maar meer door, de ziekenhuizen
draaien meer omzet, de patiënten
krijgen toch alles vergoed door het
ziekenfonds en als het ziekenfonds
op zwart zaad dreigt te zitten kan
het altijd nog de premie met een
procentje verhogen.
Dit, vond Dekker, kan zo niet lan
ger doorgaan. Zijn commissie be
dacht een systeem waarbij alle par
tijen er belang bij krijgen om de
zaak zo goedkoop mogelijk te hou
den, en daarvoor moet het hele
verzekeringssysteem op zijn kop.
Alle Nederlanders zouden voortaan
een basisverzekering moeten af
sluiten. Dit is een soort zieken
fonds, maar toch weer niet, want er
zijn twee belangrijke verschillen.
De premie is voor 85 procent naar
draagkracht en voor de resterende
15 procent betaalt iedereen, rijk of
arm, een vast bedrag. Bovendien
dekt de basisverzekering niet alle
kosten. Wie zich wil indekken voor
tandartsenhulp, geneesmiddelen,
de kosten van een reageerbuisbaby,
kruiswerk enzovoort zou op eigen
initiatief een vast bedrag moeten
betalen voor een vrijwillige aan
vullende verzekering. En nu de
grote truuk! Dekker wil het zoge
heten 'waterdichte schot' tussen
ziekenfondsen en particuliere ver
zekeraars wegtrekken. Voortaan
mogen ze met elkaar concurreren.
En dat niet alleen. De verzekeraars
mogen in de toekomst weigeren om
contracten af te sluiten met dokters
of ziekenhuizen die ze te duur of te
slecht vinden. Wat is daarvan het
gevolg? De patiënten zullen nu
gaan winkelen op de verzekerin-
genmarkt voor een zo'n goed moge
lijke zorg tegen een zo laag mogelij
ke prijs. Om dat te kunnen bieden
zullen de verzekeraars bij de zie
kenhuizen aandringen om zo effi
ciënt mogelijk te werken, en de zie
kenhuizen zullen, om in de markt
te blijven, kwaliteit moeten leveren
en toch op de kleintjes letten. En
zie, ineens hebben alle partijen uit
welbegrepen eigenbelang er baat
bij om de kosten van de gezond
heidszorg zo veel als mogelijk te
drukken.
Somber
Niet iedereen is even blij met dit
ei-van-Dekker. Het CDA twijfelt,
de PvdA heeft het over 'luchtkas
telen' en de VVD is ook al niet bij
ster enthousiast. De Vereniging
van Nederlandse Ziekenfondsen
(VNZ), toch al somber over de toe
komst, is er niet vrolijker op ge
worden nadat ze enkele malen is
toegesproken door de voormalige
directeur van de Rijksbegroting dr
L Koopmans. Zijn stelling komt er
op neer dat het doorgaan van het
plan Dekker het einde voor de zie
kenfondsen betekent. Om met de
particuliere verzekeraars te kun
nen concurreren, zegt Koopmans in
'Inzet' (het blad van het VNZ), zou
den de ziekenfondsen een startka
pitaal moeten hebben van 4 mil
jard. „Alleen al de jaarlijkse rente
opbrengst over de reserves zou de
particuliere verzekeraars in staat
stellen met lagere premies de zie
kenfondsen uit de markt te concur
reren". De ziekenfondsen raken
dan klanten kwijt, gaan failliet en
worden opgeslokt door grote parti
culiere verzekeraars. Die zullen
daardoor steeds machtiger worden.
Omdat ze niet langer verplicht zijn
om met iedere dokter, met elk zie
kenhuis, een contract af te sluiten,
kunnen ze de medische wereld da
nig onder druk zetten. Ze kunnen
gaan selecteren. Wie minder kwali
teit leVert moet genoegen nemen
met minder geld. Wie minder geld
heeft moet genoegen nemen met
een mindere behandeling. Daarmee
doet een nieuw verschijnsel in Ne
derland zijn intrede: het verschil in
de kwaliteit van behandeling. Eer
ste klas ziekenhuizen zullen eerste
klas prijzen kunnen bedingen voor
de behandeling van patiënten die
een eerste klas premie kunnen be
talen. Wie dat niet kan opbrengen
zal genoegen moeten nemen met
tweede rangs zorg.
Dat is nieuw in Nederland, want
tot nu toe is de kwaliteit van de be
handeling voor iedereen gelijk. Dat
verschil zou nog eens groter kun
nen worden als de grenzen in Eu
ropa opengaan. Wie kan dan belet
ten dat internationale verzeke
ringsgiganten zich op de Neder
landse markt storten? En wie kan
dan tegenhouden dat ze particulie
re klinieken oprichten waar je voor
veel geld, om maar wat te noemen,
onmiddellijk aan je hart kunt wor
den geopereerd? Het tweede klas
volk mag dan de wachtlijsten vul
len. In het blad 'Het Ziekenhuis'
stond in het oktobernummer het
volgende dialoogje. „Moet ik het
personeel dan instrueren om de ene
patiënt anders te behandelen dan
de andere?", vraagt ene heer Wer
ner. Koopmans: „De loodgieter doet
dat ook".
DEN HAAG Wie zich
met de feestdagen in het
vooruitzicht een papegaai
wil aanschaffen, doet er
verstandig aan eerst naar
de boekhandel te stap
pen. Daar is sinds kort
een boek over amazones
en ara's te vinden. Deze
papegaaiesoorten worden
in de landen van her
komst met uitsterven be
dreigd. De handel in
deze vogels is dan ook
aan een strenge wetge
ving onderhevig.
Jan van Hulst, in het dage
lijks leven werkzaam bij de
algemene inspectie dienst
van het ministerie van land
bouw natuurbeheer en visse
rij, heeft zich verdiept in het
wel en wee van amazones en
ara's. Zijn boek, dat bij uitge
verij Gwendo in Arnhem is
verschenen, levert niet alleen
een bijdrage tot de herken
ning van alle soorten amazo
nes en ara's, maar bevat ook
nog eens een uiteenzetting
van de daarop betrekking
hebbende wettelijke voor
schriften.
Aanvankelijk wilde inspec
teur natuurbescherming Van
Hulst een handleiding schrij
ven voor ambtenaren die toe
zicht houden op die wettelij
ke regels. Het werd uiteinde
lijk een boek dat zich met
name richt op de liefhebbers
en kwekers van papegaai-
achtigen. Ook ambtenaren
die belast zijn met de contro
le op de natuur- en soorten
beschermingswetgeving kun
nen er mede dank zij 68 af
beeldingen uitstekend mee
uit de voeten.
Als het aan Van Hulst ligt,
gaat geen enkele Nederlan
der meer over tot de aankoop
van een papegaai. „Zelfs als
alle regels^ in acht worden ge
nomen, vind ik het ethisch
onjuist om papegaaien in ge
vangenschap te houden", al
dus de auteur. „De papegaai
is namelijk een sociaal dier
dat in grote groepen leeft.
Als er één exemplaar in een
kooi wordt gehouden, leidt
dit tot een sterk afwijkend
gedrag. Wat mij betreft be
perkt men zich tot het hou
den van de meest bekende
papegaai-achtige, de parkiet".
Washington
Op dit moment leven er in
het wild nog zo'n 350 pape
gaaiesoorten. Vijftig daarvan
worden net als de de reuze-
panda en de neushoorn met
uitsterven bedreigd. Ruim de
helft van de bedreigde pape
gaaiesoorten bestaat uit de bij
liefhebbers populaire ara's en
amazones. Zij staan het
hoogst genoteerd op de ap
pendix van de Conventie van
Washington, een internatio
naal verdrag dat de handel in
bedreigde planten en dieren
aan banden tracht te leggen.
Op de tweede plaats prijken
alle overige papegaaiesoorten
met uitzondering van de
valk- en grasparkiet.
Negen amazone-soorten en
twee ara-soorten zijn inmid
dels van de aardbodem ver
dwenen. Vier andere soorten
zijn vermoedelijk uitgestor
ven. Tot op de dag van van
daag worden wetten met
voeten getreden. „'De com
mercie maakt de papegaaie-
jacht immers zeer interes
sant", zegt Van Hulst. „Een
beetje papegaai kost al gauw
zo'n duizend gulden en er
zijn zelfs soorten die enige
tienduizenden guldens op
brengen. De koploper is de
keizeramazone die een be
drag van een ton vertegen
woordigt".
De strenge wetgeving heeft
ertoe geleid dat veel pape
gaaiesoorten niet meer mo
gen worden geïmporteerd.
Kweken mag, mits er aan
een aantal voorwaarden is
voldaan. „Maar de wetgeving
is ingewikkeld", zegt Van
Hulst. „Tussen 1977 en 1988
zijn diverse papegaaiesoorten
op de lijst van beschermde
diersoorten geplaatst. Wie
een dergelijke papegaai
heeft, moet aan kunnen to
nen dat het dier is aange
schaft voor de datum waarop
een wet van kracht is gewor
den. Bonafide kwekers hou
den zich aan de regels, maar
zo'n tien procent lapt de wet
aan zijn laars. Niet uit onwe-
tenheid. Daar geloof ik niet
in".
DNA-test
Van Hulst komt met een
voorbeeld. „In Noord-Hol
land is een kweker gepakt
die hyacintara's hield. Zo'n
ara kost 10.000 gulden. Die
kweker beweerde dat zijn
jonge vogels niet waren ge
ïmporteerd, maar in Neder
land waren geboren. Er
kwam een DNA-test aan te
pas om zijn ongelijk te bewij
zen. De kweker kreeg ander
halve ton boete en de ara's
werden in beslag genomen".
Ook het voortbestaan van
minder dure soorten staat
volgens Van Hulst op het
spel. „Neem nu de blauw- en
geelvoorhoofdamazone. Deze
vogels zijn populair omdat ze
de menselijke stem kunnen
imiteren. Zo'n ara kost 1000
gulden, maar in Zuid-Ameri-
ka komen ze steeds minder
voor. En wat te zeggen van
Australische parkieten? In
Nederland worden daarvan
meer in gevangenschap ge
houden dan er in Australië in
het wild leven".
De boodschap van Van Hulst
is duidelijk: blijf af van de
papegaai. Opmerkingen dat
het in Nederland nog wel
meevalt met de illegale han
del in dieren verwijst hij
naar het land der fabelen.
„Nederland is van oudsher
een centrum van de interna
tionale dierenhandel. De tus
senhandel voor de export. En
dat is nog steeds zo".
Hij komt met een sombere
opsomming van praktijkge
vallen waarin apen, amfi
bieën, reptielen, roofdieren
en vogels een hoofdrol spe
len. „We hebben een video
handelaar aangehouden om
dat hij een jachtluipaard
hield als waakhond. Uit seks
clubs hebben we jonge poe
ma's en wurgslangen ge
haald. En in een souterrain
in Wassenaar hebben we zes
jonge orang oetans aangetrof
fen
Reputatie
„Italianen en Belgen hebben
in de volksmond een kwalij
ke reputatie", gaat Van Hulst
verder, „maar ook in Neder
land kan men er wat van.
Klemmen, lijm, netten, kooi
en en zelfs spiezen komen er
aan te pas om vogels te van
gen".
Van Hulst treedt regelmatig
op als gastdocent voor doua
ne en politie. Hij opent de in
houd van twee dozen. Bont
mantels, koraal, dierenvel-
len, ivoor, slangenhuiden en
een kop van een luipaard
dienen als afschrikwekkend
demonstratiemateriaal. De
'trots' van zijn trieste verza
meling is een hoorn van een
rinoceros, die in het Verre
Oosten zijn gewicht in goud
waard is. Dit omdat er in die
landen een potentie-verho
gende waarde aan wordt toe
gedicht. „Sterker nog", zegt
Van Hulst. „Deze hoorn ver
tegenwoordigt een waarde
van twee ton. Dat is drie
keer de goudprijs. Op Schip
hol zat deze hoorn in een
koffer verborgen".
Beroepshalve heeft Van
Hulst talloze reizen naar exo
tische oorden gemaakt. Ook
heeft hij een aantal landen
bezocht waar de in Neder
land verkochte papegaai een
zeldzaamheid is geworden.
„Vandaar mijn boekje over
ara's en amazones", ligt hij
toe. „Ik heb er bijna al mijn
vrije tijd in gestoken. Maar
dat is het waard. Ik vind dat
mensen die legaal een pape
gaai kopen, heel goed moeten
beseffen waar ze mee bezig
zijn. Ik werk momenteel aan
een tweede boekje. Na de
ara's en amazones wil ik
schrijven over papegaaien in
het algemeen. Niet hoe je ze
moet houden en verzorgen,
maar wel over hun biotoop'
en welke wet op een bepaal
de soort van toepassing is.
Mogelijk vormt het een bij
drage tot bezinning. Het is te
gek voor woorden wat we
deze dieren aandoen".
DAVID LEVIE
De nieuwe diervriendelijke lipstick van Revlon heet 'Wild Ber
ries'
FOTO: PR
Revlon heeft zich
gestort op de dier
vriendelijke cos
metica. Het 14-ja-
rig programma
om proeven op
dieren te elimine
ren is voltooid. In
1980 gaf het cos-
meticaconcern
voor het eerst
academici subsi
die voor het ont
wikkelen van al
ternatieve testme
thoden. Thans zal
het huis geen op
dracht meer ge
ven tot dierproe
ven aan onafhan
kelijke laborato
ria.
Met genoegen
kan dan ook mel
ding worden ge
maakt van de
nieuwe lipstick in
de kleur van wil
de bessen
(f 18,95), geprodu
ceerd volgens de
laatste ontwikke
lingen in de cos
metische techno
logie. Deze 'colour
memory lipstick'
is een combinatie
van geconcen
treerde pigmen
ten en hydrate-
rende bestandde
len. Het concept
hierachter vor
men minuscule
'balonnetjes' ('mi
crospheres Mo
leculen die kleu
rende en condi
tionerende be
standdelen bevat
ten. Deze 'balon
netjes' barsten
open als er druk
op uitgeoefend
wordt door het
sluiten van de
mond. Na het op
brengen van de
lippenstift zijn
een deel van de
'microspheres
nog intact. Maar
door het op el
kaar persen van
de lippen komt de
kleurstof vrij.
'Microspheres'
komen overigens
ook bij andere
cosmeticaproduc-
ten voor. Bijvoor
beeld in de vloei
bare New Com
plexion producten
(foundation, poe
der en blush).
Hier zijn ze ge
vuld met zuur
stof, en dus hol.
Dit in tegenstel
ling tot de lippen
stiften waar ze
zijn gevuld met
kleurstof.
TINY FRANCIS
'Grootvaders' broek van het merk HOM. Een nieuwe stijl
voor thuis in zit- of slaapkamer.
FOTO: PR
Mannenonder-
goed wordt steeds
fantasierijker,
maar het blijft
voor de winter
afgestemd op
comfort en ge
mak. 'True Fal-
sies' komt op de
markt met pretti
ge katoenen lycra
bodystockings
voor de man, die
de naam 'body
suit' meekrijgen,
wat betekent dat
ze ook als huispak
kunnen worden
Ook de
HOM collectie
houdt rekening
met comfort. In
plaats van de tan
ga is voor dit sei
zoen het andere
uiterste gelan
ceerd: de lange
onderbroek tot
aan of net over de
knie met knoop
jes op de sluiting
en het bijpassende
shirt met ronde
hals. Een veel ge
vraagde kleur is
aubergine. Al met
al is de 'onderwe
reld' van het
mannenonder-
goed heel ge
schikt voor koude
dagen.
TINY FRANCIS
Jan van Hulst: „Nederland is van oudsher een centrum van de internationale dierenhandel'
:OTO: CEES BAARS
