Hoge verwachtingen over „zilte top" Scheuren in front Solidariteit Israëliërs doden Palestijnse leider Door staatsgrepen geplaagde Aquino was eens hoop natie BUITENLAND CfiidaeGoivumt ZATERDAG 2 DECEMBER 1989 PAGINA 9 Wapenvondst in Baskenland BAYONNE De Franse politie heeft tij dens een huiszoeking bij aanhangers van de Baskische afscheidings beweging ETA in Frans-Baskenland meer dan 180 kilo explosie ven en diverse andere wapens in beslag geno men. In de wapenop slagplaats werden van de schouder af te vuren anti-tankraketten, slag hoedjes, pistolen en 180 kilo ammonal gevon den, een springstof die vaak door de ETA wordt gebruikt. Hongarije krimpt strijdkrachten in BUDAPEST De Hongaarse premier, Miklós Nemeth, heeft gisteren verklaard dat zijn land de komende twee jaar de omvang van het Hongaarse leger verder met 20 a 25 procent zal inkrimpen. De vermindering in zowel bewapening als in personeel komt bovenop de beperking van de Hongaarse strijdkrachten met 9 procent, die in januari werd aangekon digd en tegen het eind van 1990 zijn be slag moet hebben gekregen. Deze in krimping zou al een beperking van het aantal Hongaarse militairen betekenen met 9.300 man troepen, de terugtrekking van 251 tanks, 30 pantservoertuigen, 430 stuks artillerie, zes raketlanceerders en negen gevechtsvliegtuigen. Seidler hoofdverdachte in zaak Alfred Herrhausen KARLSRUHE De 31-jarige vermeende terrorist Chris- toph Eduard Seidler geldt als hoofdverdachte in de moord op de president van de Deutsche Bank, Alfred Herrhausen. Dit heeft de Bundesanwaltschaft in Karls ruhe vrijdag bekend gemaakt. Seidler is volgens de Bundesanwaltschaft al jaren lid van de Rote Armee Fraktion, de terroristische organisatie die de aanslag heeft opgeëist. Sinds 1979 zou hij „regelmatig contact" hebben gehad met terroristen die in de gevange nis zaten. Eind 1984 verliet Seidler zijn woning in Frank furt, „met achterlating van zijn persoonlijke bezittingen". Hij zou ondergronds zijn gegaan om zich bij de RAF-le- den aan te sluiten. Sinds 28 mei 1985 loopt er een arresta tiebevel tegen hem. Seidler wordt er ook van verdacht op 3 juni 1985 deel te hebben genomen aan een overval op een geldloper, waarbij 1,5 ton is buitgemaakt. De geldlo- per raakte zwaar gewond door een kogel in zijn nek. JERUZALEM Israëlische soldaten hebben vrijdag Imad Annaser, de leider van de Pale stijnse Zwarte Panters, en drie Palestijnen ge dood in een kapperszaak in Nablus op de be zette Westelijke Jordaanoever. Drie mensen raakten gewond bij de actie. Volgens het leger behoorden alle slachtoffers tot de ondergrondse Palestijnse groepering, maar inwoners van Nablus zeiden dat twee on- schuldigen werden gedood. De Zwarte Panters is een van de door Palestijnen gevreesde en bewonderde „schokcomités' die in de bezette gebieden stakingen leiden en vermeende colla borateurs straffen. De legerwoordvoerder zei dat de groep een waar schrikbewind in de stad voerde. Deel algemene verkiezingen Spanje ongeldig verklaard BARCELONA De algemene verkiezingen die op 29 oktober in Spanje werden gehouden, moeten in de provincie Murcia, waar 754 000 mensen hun stem mogen uitbrengen, worden overgedaan. Dat besloot het gerechtshof, nadat de regerende socialistische partij (PSOE) en de coalitie Verenigd Links elkaar al een maand lang de laatste zetel in Murcia hebben betwist. Die zetel werd drie weken geleden door de provinciale verkiezingsraad aan de linkse coalitie toegekend, waarop de PSOE van premier Gonzalez haar absolute meerderheid van 176 zetels in het Spaanse parlement kwijtraakte. Het gerechtshof be sloot tot het houden van nieuwe verkiezingen, bin nen drie maanden, omdat er op 29 oktober grove onregelmatigheden zijn begaan bij verschillende stembureaus in Murcia. De beslissing van de rechter heeft een onverwacht voordeel voor de PSOE. De partij beschikt nu tijdelijk over een meerderheid. I A <4 Vishwanath Pratap Singh, ver sierd met bloemen. nieuwe Singh premier India NEW DELHI De Indi- sche president Venkatara- man heeft Vishwanath Pratap Singh gevraagd een nieuwe regering in India te vormen en het premierschap op zich te nemen. Dat heeft een pre sidentiële woordvoerder meegedeeld. Naar verwachting zal Singh vandaag als premier worden beëdigd. De 58-jarige Singh werd enkele uren voor het verzoek van Venkataraman in een tumultueuze vergadering gekozen tot leider van de grootste oppositiegroepering van India, het Nationale Front. Niet alleen moest de vergadering enkele malen worden geschorst, diverse af gevaardigden van de in het Front verzamelde oppositie partijen gingen zelfs met el kaar op de vuist. Singh heeft dertig dagen de tijd om een regering te vor men. Dat wordt een minder heidsregering omdat het Na tionale Front slechts 144 van de 545 zetels in het parlement bezet. Maar de communisten (42 zetels) en de rechtse hin- duïstische Bharatiya Janata Partij (88 zetels) hebben hun steun aan het Front toegezegd. Praag veroordeelt invasie van 1968 PRAAG De Tsjechoslo- waakse communistische partij, die sinds kort onder leiding staat van Karei Urbanek en in de afgelo pen dagen haar leidende rol uit de grondwet zag geschrapt, heeft gisteren een veroordeling uitge sproken over de invasie van het Warschaupact in 1968. Met de inval van 1968 maak ten Sovjettanks een einde aan de liberalisering van de „Praagse Lente" onder de toenmalige partijleider Alek- sander Dubcek. „Wij zijn van oordeel dat de inval door de vijf landen van het pact niet gerechtvaardigd was en dat de beslissing daartoe fout was", verklaarde politburolid Vasil Mohorita gisteren. De medede ling van Mohorita kwam na dat in de afgelopen dagen de leidende rol van de partij werd geschrapt en werd aangekon digd dat het IJzeren Gordijn aan de grens met Oostenrijk zal worden afgebroken. Wat dit laatste betreft zei de grens wacht gisteren klaar te staan om met het afbreken te begin nen, maar dat zij nog geen op dracht had gekregen. De rege ring in Praag deelde later op de dag mee dat het neerhalen van dit gordijn later deze maand ?al beginnen. (Van onze speciale verslagge ver Jo Wijnen) MALTA Een volle wind, veroorzaakt door een op de Middellandse Zee verdwaald lagedruk gebied, blaast dunne .re gensluiers over de - <Mar- saxlokk-baai op het uiter ste oostpuntje van het eiland Malta. De twee reusachtige slagsche pen, die er voor anker zijn ge gaan en de baai volledig lijken te beheersen doen vergeefse pogingen zich enigszins te ver schuilen achter hun groengrij ze schutkleuren. Maar er is geen ontkomen aan: de blik ken, de microfoons en de len zen van een ettelijke duizen den man sterke wereldpers zijn op de schepen gericht om dat ze vandaag en morgen George Bush en Michail Gor- batsjov aan boord zullen ne men voor wat al veelbeteke nend de 'zoutwatertop' \vordt genoemd. Ofschoon de ont moeting van beide wereldlei ders officieel een 'kennisma king' heet te zijn, zijn de ver wachtingen hoog, misschien wel al te hoog gespannen. Mal ta kampt met het probleem dat de geschiedenis de afgelopen maanden zeer goedgeefs is ge weest en zich met reuzestap pen heeft voortbewogen. Van daar dat menigeen in de en tourage van zowel Bush als Gorbatsjov de top als een poli tieke waterscheiding van de eerste orde beschouwt. De Russen hebben de tamelijk nieuwe kruiser 'Slava' naar Malta gebracht die is voorzien van het meest moderne oor logstuig. De Amerikanen heb ben de 'Belknap' laten opsto- men naar de Marsaxlokk-baai. Een enigszins gedateerd vaar tuig dat niet representatief heet te zijn voor wat de Vere nigde Staten aan zeewaardig wapentuig bezitten. Boven het rotsige, slechts 315 km2 grote Malta bewegen zich zo nu en dan enkele enorme Ameri kaanse hefschroefvliegtuigen die op het vliegveld Luqa zijn gestationeerd en president Bush gisteren van het ene punt naar het andere voerden. Ergens op een verlaten start baan staat een enorm Galaxy- transportvliegtuig waarmee de Amerikanen onder meer drie kogelvrije limousines alsmede een van allerhande apparatuur voorziene veiligheidsbus naar Malta hebben gevlogen. De Russen pogen op een andere manier de show te stelen. Hun persvertegenwoordigers zijn met een heus cruiseschip naar Marsaxlokk-baai gevaren en laten zich in huurbussen door de stad rijden. Maar ze hebben geen helikopters en ze hebben Gorbatsjov en zijn gevolg dan ook slechts kunnen vervoeren in drie, plompe limousines die vanuit Moskou naar Malta zijn gevlogen. Daarentegen hebben de Russen hun propagandama chine in volle werking gesteld en overal valt te vernemen wat perestrojka en glasnost nu precies betekenen. De Maltezers wekken intussen niet de indruk verpletterd te zijn onder het publicitair ge wordt toegejuicht door de bemanningsleden. weid en de bijna buitensporige veiligheidsmaatregelen die nu eenmaal met een top gepaard gaan. De Maltese president Edward Fenech-Adami ziet persoonlijk toe op de goede gang van zaken. Hij is een be minnelijk man van klein pos tuur wiens persconferentie in het immense congrescentrum van Valetta nagenoeg geen be langstelling vermocht te wek ken. „We hebben in ieder ge val bereikt dat iedereen weet waar Malta ligt. Dat kan al- Ongeloofwaardig De top in Malta is de zesde in een reeks die in november 1985 in Genève begon. De Ge- neefse ontmoeting vormde de opmaak voor Gorbatsjovs ont- spanningspolitiek. Genève werd dan ook gevolgd door een aantal ontwapeningsvoor stellen die toen als overrompe- foto: ap lend en daarom als hoogst on geloofwaardig werden be schouwd. Bijna een jaar later repten Ronald Reagan en Mi chail Gorbatsjov zich naar IJs land. Het werd de merkwaar digste top die ooit is gehouden omdat beide leiders in een stuip van overmoed vrijwel al hun nucleaire arsenelen dreig den te ontmantelen, iets waar van Reagans Europese bond genoten zich een hoedie schrokken. Reykjavik was de koude, tochtige top die werd gehouden op een eiland dat alle sporthallen en schoolge bouwen beschikbaar moest stellen om het internationale circus enigszins gaande te hou den. Na Reykjavik volgde Washington. De INF^onder- handelingen waren toen al af gerond en Gorbatsjov en Reagan zetten zich aan niets minder dan de halvering van de strategische kernwapenar- senelen. Gorbatsjov sprong in hartje Washington uit zijn auto om de Amerikanen te begroe ten en hield na afloop van de top een intussen legendarisch geworden alleenspraak voor de pers, die anderhalf uur in beslag nam. Vorig jaar begaf Reagan zich naar Moskou voor een top die de Amerikaans- Russische betrekkingen niet veel verder bracht, maar die de sfeer opnieuw aanzienlijk verbeterde. New York was in december van het vorig jaar het toneel van een inderhaast belegd 'tussentopje' tijdens welke Ronald Reagan de gele genheid kreeg zijn internatio nale zwanezang te zingen. Bij die gelegenheid hechtte bij de nieuwgekozen Amerikaanse president Bush het idee vast dat het houden van een topge- sprek een betrekkelijk nutte loze bezigheid is. In dat op zicht moet Bush' trip naar Malta als een gang naar Ca- nossa worden beschouwd Mal ta is hem door de zich razend snel voltrekkende gebeurte nissen in Oost-Europa als het ware opgedrongen. De Ameri kaanse functionarissen die zich op het eiland hebben neergelaten, laten dat zeer' duidelijk merken. Ze wensen geen verwachtingen te wek ken. Ze houden het daarop dat het slechts om een kennisma kingsgesprek gaat dat zelfs de naam 'top' niet echt verdient. Dat het om een Bush-top gaat is eveneens merkbaar. De op winding en de kleur die Rea gans exercities op het interna tionale toneel veroorzaakten lijkt in Malta vooralsnog afwe zig te zijn. De Maltezers heb ben de wereldpers op een za kelijke en effectieve wijze on dergebracht in de fortificaties van Valetta waarop eens de Maltezer ridders hun hoofd kwartier hadden. De meeste aandacht ging evenwel uit naar het in Malta zeer gekoes terde gerucht dat kolonel Gad dafi van Libië de aartsterrorist Abu Nidal zou hebben vastge zet. De Maltezers vrezen na et telijke hachelijke avonturen het internationale terrorisme zeer. Libië ligt slechts 290 kilo meter verderop. De Maltezers hebben dan ook zonder moeite de gigantische veiligheids maatregelen, die voor de top zijn genomen, aanvaard. Zij nemen het Amerikaanse machtsvertoon van rondvlie gende helikopters en van in beige regenjassen gestoken veiligheidsagenten maar al te graag voor lief. Want Malta ligt op een kwetsbare plek in de Middellandse Zee Het is wellicht om die reden dat Bush en Gorbatsjov niet echt buitengaats gaan en in feite in de veilige beslotenheid van de Marsaxlokk-baai, een vissers- haven, met elkaar gaan pra- (Vervolg van de voorpagina) MANILA Corazon Aquino heeft nooit het presidentschap geam bieerd toen zij het politie ke werk voortzette van haar man, Benigno Aqui no, die in 1983 bij zijn te rugkeer uit Amerikaanse ballingschap op het vlieg veld van Manila werd doodgeschoten. Maar na 30 maanden en een omstreden verkiezing, werd zij in 1986 de eerste vrouwelijke president van de Filipijnen, als opvolger van de verdreven Marcos. Drieëneenhalf jaar la ter is de aanvankelijke euforie over haar opkomst volledig omgeslagen. De 56-jarige Aquino doorstond zeker zes coup-pogingen, worstelde met communistische en islamiti sche opstandelingen, haalde zich de woede van Marcos- aanhangers op de hals en kampte met beschuldigingen over schendingen van de men senrechten door de strijd krachten. De ernstigste aan vechting van haar leiderschap begon donderdagavond, toen rebellen het hoofdkwartier van de luchtmacht bezetten, twee omroepstations innamen en haar paleis bombardeerden. Weinigen dachten in 1983 dat Aquino, een groentje in de Fi- lipijnse politiek, de al 20 jaar regerende Marcos in de ver kiezingen kon verslaan. Wei nigen konden zich ook voor stellen dat zij de door mannen overheerste Filipijnse samen leving zou kunnen regeren. „Ik weet niets van het presi dentsambt," wimpelde zij in 1985 een suggestie af, dat zij naar die functie zou kunnen dingen. Op 25 februari 1986 legde Aquino toch de ambtseed af, nadat Marcos en de zijnen voor een door militairen ge steunde volksopstand de wijk had genomen naar Hawaii. Aquino beloofde dat haar re gering onmiddellijk een einde zou maken aan de pracht en praal die Marcos en diens vrouw Imelda ten toon spreid den. Zij begon met een beleid van nationale verzoening en liet meer dan 500 politieke ge vangenen vrij, onder wie en kele kopstukken van de com munistische partij. Met het communistische verzet en de islamitische opstandelingen sloot zij een kortstondige wa penstilstand. Zij slaagde er echter niet in een vreedzame oplossing te vinden voor beide opstanden, hoewel zij betrek kelijke rust bracht naar het Cordillera-gebergte in Luzon door plaatselijke opstandige stammen beperkte autonomie te gunnen. Afgelopen maand stemden verscheidene zuidelijke pro vincies en steden voor een re gionaal autonomieplan dat Aquino had aangeboden om de moslim-separatisten de wind uit de zeilen te nemen. In vloedrijke groeperingen bin nen de strijdkrachten vatten dat echter op als een teken van zwakte in de strijd tegen de rebellen; zij beschouwden sommige leden van Aquino's kabinet als links en anti-mili- tairgezind. Dankzij de hulp van minister van defensie Fidel Ramos heeft Aquino zes staatsgrepen weten te overleven. Ramos heeft zo goed en zo kwaad als het ging geprobeerd het leger bij elkaar te houden en slaagde er ook in om enige concessies voor de militairen bij Aquino los te krijgen. Maar ook de bevolking is niet meer zo enthousiast over het beleid van Aquino; de sociaal- economische politiek van het kabinet is niet echt van de grond gekomen. Kritiek was er ook op de voortgaande schendingen van de mensen rechten door de strijdkrachten. Aanklachten die niet veel ver schilden van aantijgingen die onder het Marcos-regime wer den geuit. In augustus 1987 leidde de voormalige Aquino-aanhanger kolonel „Gringo" Honasan een poging tot staatsgreep, die aan 53 mensen het leven kostte en geen succes had. Vorige maand eisten tienduizenden demonstranten dat het li chaam van Marcos op de Fili pijnen begraven mag worden, waarbij aan het eind van de demonstratie gewelddadighe den uitbraken. De regering en het hooggerechtshof hebben een begrafenis van Marcos in de Filipijnen verboden. Corazon Aquino stamt uit een oude Filipijnse politieke fami lie. Zij leefde en studeerde eni ge tijd in de VS voor dat zij in het huwelijk trad met Benigno Aquino. Ninoy, zoals hij bij ie dereen bekend was, verdrong Cory naar de achtergrond. Dat alles veranderde toen haar man bij terugkeer uit Ameri kaanse ballingschap op het vliegveld van Manila werd doodgeschoten. DE AVONTUREN VAN KAPI DE VALLEI DER VERGETEN WERELD QN538 Sisal! Dat betekent: touw! En touw, veel touw heeft Rob nodig voor zijn plan. Maar het kost hem heel veel moeite om de wilden uit te leggen, wat hij van hen wil. Wel honderdmaal toont hij hun met veel nadruk zijn eigen touw en wijst dan op de sisalplanten. En met eindeloos geduld weet hij het tenslotte zo ver te brengen, dat er onder zijn leiding een primitieve touwsla- gerij wordt gebouwd en wanneer de wilden - na vele mislukkin gen - eindelijk met eigen ogen zien, wat dit alles nu toch wel moet beduiden, kent hun geestdrift geen grenzen en nu ze be grijpen waar het om gaat, werken ze driemaal zo hard. Rob be kijkt tevreden het eindprodukt. „Ja jongens," mompelt hij, „als het een beetje lukt, dan wordt dit jullie redding." Want hier, op het plateau, moet de stam op den duur van honger omkomen. Solidariteit was altijd al een monsterverbond van uiterst rechtse tot aan socialistisch-linkse krachten. Nu de communistische partij min of meer verslagen is, begint het binnen Solidariteit te wrikken. foto: (Van onze correspondent Wera de Lange) WARSCHAU Nog houdt de mythe stand dat Polen geregeerd wordt door een eensgezind ge zelschap. Nog denken de meeste Polen dat de be weging Solidariteit als een groot en machtig blok achter premier Mazowiec- ki en zijn ministers staat. Nog spreken de meeste arbeiders en boeren met liefde over „onze rege ring" en tonen ze er be grip voor dat alles wat na veertig jaar communisme krom is getrokken, niet in een keer recht kan wor den gebogen. Maar hoe lang nog, vragen de re geerders in Warschau zich bezorgd af. In werkelijkheid is de rege- ring-Mazowiecki niet de ver worvenheid van een eensge zinde, democratische massabe weging. Ze is het produkt van het onvermoeibaar ijveren van een kleine, politieke elite bin nen Solidariteit. Die elite - waartoe behoren premier Mazowiecki, minister Kuron van sociale zaken, fractieleider Geremek en de hoofdredac teur van het dagblad van Soli dariteit, Adam Michnik - is zich er maar al te goed van be wust dat ze niet representatief is voor de achterban. De enige rechtgeaarde katholiek in het gezelschap is Mazowiecki. Maar diens tolerante progres sieve katholicisme is bepaald 'on-Pools'. Voor het hele groepje geldt dat het ver links staat van de Poolse doorsnee. Monsterverbond Solidariteit was altijd al een monsterverbond van uiterst rechtse tot aan socialistisch- linkse krachten. Nu de vijand, de communistische partij, min of meer verslagen is, begint het binnen Solidariteit te wrikken en te wrokken. Voor al de conservatieve en rechtse stromingen beginnen zich te roeren. Zij willen de mythe van een eensgezind Solidari teit nu eindelijk wel eens doorprikken. Ze willen een helder, politiek landschap scheppen met duidelijke poli tieke partijen en programma's. Dat zou het einde kunnen be tekenen van de macht van progressief-links. Het zou ook het einde kunnen betekenen van de regering-Mazowiecki en van de voorzichtige over gang naar een democratisch bestel. Antoni Macierewicz is een van de leiders van de nieuwe Christen-Nationale Partij, de meest kanshebbende onder de vele nieuwe rechtse partijen die zich in Polen aan het vor men zijn. Hij verwijt mensen als Kuron, Michnik en Gere mek een 'leninistische' aan pak: „Zij willen de voorhoede blijven van een vage, brede massabeweging. Ze willen de leiding hebben. Het volk dient hen als stemvee, dat gemani puleerd kan worden", zegt hij. Macierewicz is, net als dege nen die hij aanvalt, een vete raan uit de Poolse oppositie. Maar hij is niet vatbaar voor collegiale sentimenten. De erg ste scheldwoorden heeft hij over voor iemand als minister Kuron: „Die man is ooit lid van de communistische partij geweest en hij is het in feite gewoon gebleven". Show stelen Het steekt mensen als Macie rewicz, dat de linkse stroming binnen Solidariteit internatio naal al tijden de show steelt. „Maar we hebben geen twijfels dat wij het pleit winnen, zodra de Polen vrij kunnen kiezen. Het is bewezen dat het ware verzet tegen het communisme, door al die jaren heen, voort kwam uit het christelijke en nationale gedachtengoed. Ik geloof heilig in een centrum rechtse meerderheid. En links kan de regeringssamenwer king dan wel vergeten. We werken niet samen met men sen die uit de communistische partij afkomstig zijn". De Christen-Nationale Partij is nog een van de meest gematig de groeperingen in de Poolse rechterflank. Iemand als Ma cierewicz moet bijvoorbeeld van antisemitisme niets heb ben. Er zijn echter ook clubs die openlijk op deze slechte, Poolse traditie voortborduren. Maar ook de Christen-Natio nale Partij koestert denkbeel den, die de gemiddelde Neder lander merkwaardig voorko men. Zo vindt Macierewicz bijvoorbeeld dat niet de demo cratische besluitvorming, maar de 'natuurwetten', zoals vast gelegd in pauselijke uitspra ken, het laatste woord hebben. De abortus-wetgeving is geen zaak waar een democratisch parlement over kan beslissen. „Je kunt niet per meerder heidsbesluit tot moord over gaan". Duits gevaar Zoals alle nationalistische groeperingen hamert de Chris ten-Nationale Partij tegen woordig krachtig op het thema van het 'Duitse gevaar'. De historicus Macierewicz vreest voor een Europa-Germanica, een Europa dat volstrekt gedo mineerd wordt door een cd dan niet herenigd Duitsland. Het pleit als tegengif, voor De Gaulles 'Europa van de vader landen', maar op een bijzonde re, christelijke basis. Niet al leen de Poolse staatsinstellin gen, maar heel Europa zal zich weer moeten voegen naar 'de sociale leer van de kerk', waarin het Europese gedach tengoed van Aristoteles tot aan de Franse Revolutie is vastge legd". Zonder vrije verkiezingen is niet vast te stellen op hoeveel steun dergelijke denkbeelden kunnen rekenen binnen de Poolse samenleving. Zeker is dat ze veld kunnen winnen, als de regering-Mazowiecki er niet op korte termijn in slaagt de Polen een concreet perspec tief op een beter leven te bie den. En dat is een heidens karwei.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 9