Geschiedenis zit Gorbatsjov
en Bush steeds op de hielen
Geen prominente
Duitser veilig
voor terroristen
Praag verwijdert „IJzeren Gordijn"
BUITENLAND
QeidóaQounant
VRIJDAG 1 DECEMBER 1989 PAGINA 5
Meerderheid
Filipijns
leger lijkt op
hand Aquino
(Vervolg van de voorpagina)
MANILA Een meer
derheid van het leger op
de Filipijnen lijkt zich
vooralsnog achter de rege
ring van president Cora-
zon Aquino te scharen.
Helemaal duidelijk leken
de krachtsverhoudingen
niet totdat de invloedrijke
minister van defensie Fi
del Ramos zich vanmor
gen duidelijk uitsprak te
gen de muiterij.
Ramos zei dat een grote leger
macht was ingezet om de mui
terij te bedwingen. „Ik wil
duidelijk maken dat wij geen
gemene zaak maken met de
muiters, maar hen bestrijden".
Na spoedberaad met het kabi
net sprak ook president Aqui
no vanmorgen ferme taal voor
de staatstelevisie: in één dag
zou de opstand worden neer
geslagen en het regeringsleger
de situatie onder controle heb
ben. Zij kondigde aan alles te
doen om de „schaamteloze en
openlijke poging" haar ten val
te brengen te verijdelen. He
laas werd onmiddellijk daarop
het televisiestation door raket
ten getroffen en verdween het
kanaal uit de lucht.
De regering riep eerder alle
burgemeesters op de plaatselij
ke politie te mobiliseren om de
staatsgreep te verhinderen.
Ook de aartsbisschop van Ma
nila, kardinaal Jaime Sin, riep
de bevolking op het „wettig
aangestelde gezag" te steunen.
Inmiddels zijn zowel Filipijnse
als Amerikaanse vliegtuigen
ingezet om het eerder getrof
fen presidentieel paleis te be
schermen. Het legertje rebel -
len dat zich momenteel in de
hoofdstad bevindt, bestaat
naar schatting uit duizend tot
tweeduizend man.
Nog niemand heeft de verant
woordelijkheid opgeëist, maar
voormalig kolonel Gregorio
„Gringo" Honasan wordt er
van beschuldigd de rebellie te
leiden. Directe aanleiding zou
zijn een bepaalde reorganisatie
bij de politie. Honasan is bo
vendien tegen de zijns inziens
zachte aanpak van Aquino van
het communistische verzet op
de Filipijnen. In augustus 1987
leide Honasan ook een couppo
ging, waarbij meer dan vijftig
doden vielen en tientallen ge
wonden.
De muiters in de hoofdstad
zouden zijn omsingeld door re
geringsgezinde legertroepen.
De laatste hebben onder meer
het vuur geopend op de op
standelingen die de staatstele
visie belegerden. De gouver
neur van de noordelijke Ca-
gayan-provincie, de voormali
ge kolonel Rodolfo Aquinaldo,
zei voor de radio dat hij naar
de muiters was overgelopen.
Hij zei versterkingen naar de
hoofdstad te sturen om de
muitende soldaten te steunen.
Amerikanen weg
uit El Salvador
SAN SALVADOR De Ver-
enigde Staten hebben meer
dan tweehonderd VS-burgers
per vliegtuig uit El Salvador
geëvacueerd. Hiertoe is beslo
ten na de zware gevechten die
in de hoofdstad van het Mid-
denamerikaanse land aan de
gang zijn tussen regeringstroe
pen en het verzet.
Oost en West
zijn even mooi
De titel Miss
Berlijn is
momenteel niet
meer voor één
schoonheid
weggelegd. Door
het verdwijnen van
de Muur werd
gisteren in een
Westberlijnse
discotheek
gekozen voor
zowel een Miss uit
Oost als uit West-
Berlijn. Beide
dames tonen zich
erg blij met de
titel.
FOTO: AP
Aanklachten tegen
Honecker en Stoph
OOST-BERLIJN De locale autoritei
ten in Neubrandenburg hebben straf
rechterlijke aanklachten aanhanging
gemaakt tegen oud-partijleider Erich
Honecker, oud-premier Willi Stoph en
oud-minister Günter Kleiber. In het dis
trict Neubrandenburg liggen onder
meer de jachtverblijven die Honecker
bleek te bezitten. De drie oud-bewinds
lieden wordt „trouweloosheid ten nade
le van de socialistische eigendom" ten
laste gelegd. Ook de oppositiebeweging
Neues Forum heeft tegen de drie een
strafrechtelijke aanklacht ingediend,
wegens „misbruik van de staatsbe-
voegdheid over socialistisch eigendom
te beschikken".
Slovenië dreigt
uit Joegoslavische
federatie te stappen
LJUBLJANA Slovenië dreigt uit de Joego
slavische federatie te stappen. Premier Dusan
Sinigoj heeft hierop gisteren gezinspeeld in re
actie op het besluit van Servië, de grootste van
de zes Joegoslavische deelrepublieken, alle be
trekkingen met Slovenië te verbreken. Vol
gens Sinigoj wordt door het Servische besluit
de vraag opgeworpen, of „het voortbestaan
van de federatie nog wel zin heeft". De eerste
minister van de liberale deelrepubliek meent
dat Joegoslavië zich niet kan ontwikkelen tot
een „democratische en doelmatige gemeen
schap van nationaliteiten zonder deel te ne
men aan het integratieproces in Europa".
Demonstratie Armeniërs voor
eigen beheer Nagorno-Karabach
MOSKOU Tienduizenden Armeniërs zijn giste
ren de straat op gegaan om hun parlement, dat in
spoedvergadering bijeen was, te dwingen tegen
Moskou op te staan en de in Azerbaidzjan gelegen
enclave Nagorno-Karabach op te eisen.
De Armeense betogers eisten dat hun parlements
leden de omstreden enclave tot deel van een
„Verenigde Armeense Republiek" zouden verkla
ren. Volgens onbevestigde berichten zouden op
nieuw drie doden zijn gevallen tengevolge van de
twist tussen de twee Sovjetrepublieken over de
soevereiniteit van Nagorno-Karabach. Dinsdag
heeft de Opperste Sovjet een resolutie goedge
keurd die een einde maakt aan het directe bestuur
dat Moskou in verband met de problemen over de
enclave had ingesteld. Het parlement heeft beslo
ten dat het voornamelijk door Armeniërs bevolkte
gebied bij Azerbaidzjan blijft.
(Van onze verslaggever
Jo Wijnen)
VALLETTA George
Bush en Michail Gorbats-
jov zijn twee wereldlei
ders, die ieder op hun ma
nier steeds weer door de
geschiedenis op de hielen
worden gezeten. De ko
mende dagen ontmoeten
de twee elkaar dit week
einde voor de kust van
Malta voor het eerst als
staatshoofden. De uit
komst van de top valt
echter met geen mogelijk
heid te voorspellen.
Van een tevoren nauwkeurig
bepaalde agenda is geen spra
ke en kan ook nauwelijks
sprake zijn, want de geschie
denis zelf heeft de afgelopen
maanden de gesprekstof voor
de top aangereikt. Sinds Bush
in januari van dit jaar aantrad
als president lijkt het alsof de
wereld overigens zonder
toedoen van de Amerikaanse
president een kwart slag is
gedraaid. De Sovjetunie lijkt
in toenemende mate weg te
zinken in economische en na
tionale problemen. Het tot
voor kort onaantastbaar lij
kende Sovjet-imperium
schrompelt zienderogen ineen.
Geen wonder dat George Bush
aanvankelijk leek te denken
dat hij niet veel meer hoefde
te doen dan 'afwachten en da
gen tellen'. Iets wat hij tot er
gernis van zijn critici dan ook
maandenlang praktiseerde.
Onder druk van zijn minister
van buitenlandse zaken, James
Baker, is Bush de afgelopen
maanden evenwel een andere
koers gaan varen. En zo Baker
de president al niet uit diens
vreedzame sluimer van af-
wachtendheid heeft gewekt,
dan hebben de gebeurtenissen
in Polen, Hongarije en vooral
Oost-Duitsland en Tsjechoslo-
wakije dat wel gedaan.
Risico's
De top is door het ontbreken
van een agenda niet van risi
co's gespeend. Een top zonder
vaste agenda is volgens de
leerboeken der hogere diplo
matie een uiterst gevaarlijke
onderneming. Bush weet dat.
Hij was een van de eersten .die
inzag dat zijn' toenmalige baas
Ronald Reagan tijdens de in
derhaast belegde top-ontmoe-
ting in Reykjavik nagenoeg
alle Amerikaanse troeven uit
handen dreigde te geven. Bush
is tè ervaren en vooral tè
voorzichtig om zich aan hoog
dravendheden naar IJslands
model te buiten te gaan.
Bovendien bevindt de Ameri
kaanse president zich in de ge
lukkige positie dat zijn eerste
top met Gorbatsjov plaatsvindt
in een ambiance die hem uit
stekend past. Het 'zoutwater-
gesprek' voor de Maltese kust
wordt op marineschepen ge
houden. In die omgeving en
niet op de huid gezeten door
de wereldpers kan Bush zijn
sterkste persoonlijke troeven
uitspelen. In een gesprek dat
open direct en als dat nodig
mocht blijken zeer infor
meel van karakter kan zijn.
De door binnenlandse proble
men belegerde Gorbatsjov kan
met minder groot gemak dan
enkele jaren geleden zijn poli
tieke toverhoed gebruiken. Hij
vindt in Bush een gespreks
partner die tè doorgewinterd
is om zich te laten overrompe
len. Zelfs als hem de meest
spectaculaire en verleidelijke
ontwapeningsvoorstellen wor
den voorgelegd.
Ware intenties
De Amerikaanse president is
er vooral op uit Gorbatsjovs
ware intenties te leren ken
nen. Bush zal geen genoegen
nemen met vage beloftes. Hij
zal concrete bewijzen van goe
de wil eisen. Hij zal Gorbatsjov
slechts de helpende hand bie
den, als hij bereid is een knie
buiging te maken in de rich
ting van wat Bush destijds in
Polen als „de westerse waar
den" aanduidde. Bush wil dat
Gorbatsjov het principe van
een vrije-markteconomie om
helst en dat hij vooral de Oost
europeanen de vrijheid geeft
over hun eigen politieke lot te
beschikken.
Bovendien zal Bush zijn ge
sprekspartner vragen concrete
stappen te nemen in Midden-
Amerika, waar de situatie
zienderogen verslechtert. En
de Amerikaanse politiek
mede door toedoen van
Moskous vrienden in Nicara
gua en Cuba volledig in
duigen is gevallen.
Gorbatsjov zal zich de klem
mende vragen van de Ameri
kaanse president moeten laten
welgevallen. Hij weet dat hij
zich in een uiterst moeilijke si
tuatie bevindt, die bovendien
niet zonder ironie is. Zijn in
tussen met zulke belegen
woorden als 'perestrojka' en
'glasnost' bedekte politiek lijkt
de Sovjetunie alleen maar
meer economische moeilijkhe
den op te leveren. Het collec
tieve gemor miljoenen Sovjet
burgers wordt steeds luider
hoorbaar.
Gorbatsjov is merkwaardiger
wijze niet alleen meer afhan
kelijk van zijn politieke mede
standers in eigen land, maar
ook van de bereidheid in het
Westen de door hem ontketen-
De voorbereidingen voor de Top tussen Gorbatsjov en Bush zijn in volle gang. Aan boord van de
Amerikaanse kruiser de USS Belknap worden de vlaggen van de Verenigde Staten en de Sovjetu
nie in hun houders geplaatst. Hier zullen de twee leiders zondag praten. Morgen staat een treffen
aan boord van het Sovjetschip Slava op het programma.
FOTO: AP
de 'revolutie' met raad, maar
vooral ook met financiële daad
bij te staan. Met andere
woorden: Gorbatsjov komt
naar Malta om de hand op te
houden, al zal hij zijn weinig
verheffende positie met veel
propaganda en diplomatieke
behendigheid pogen te verdoe-
Lastpakken
Bush' bijkomende probleem is
dat hij, na maanden van aarze
ling, het nut van grootscheepse
economische hulp aan de Sov
jetunie en de Oostbloklanden
weliswaar inziet, maar dat hij
niet de middelen heeft om een
nieuw 'Marshall-plan' op po
ten te zetten. Een dergelijk
plan kan alleen maar met for
se Westeuropese hulp worden
opgezet en zal daarom niet
langer een exclusief Ameri
kaanse aangelegenheid zijn.
Daarbij komt, dat Bush nood
gedwongen de blik gericht
moet houden op de lastpakken
uit de rechtervleugel van zijn
eigen Republikeinse partij. Dat
dwingt hem om ten overstaan
van Gorbatsjov een demon
stratie van gepaste afstande
lijkheid, ja zelfs van wantrou
wen te geven, om te voorko
men dat hij in eigen land zijn
politieke basis verliest. In een
dergelijke situatie is het voor
spellen van de werkelijk agen
da van de top dus volstrekt
onmogelijk. Laat staan, dat
met enige zekerheid kan wor
den gezegd welke concrete
voorstellen op tafel worden
gelegd en welke besluiten
daarover zullen worden geno
men.
President Bush heeft al laten
weten dat er van zijn kant
geen verrassingsvoorstellen
zijn te verwachten en dat er al
evenmin een doorbraak aan
het wapenbeheersingsfront op
handen is. Uit Moskou vielen
wat meegaander signalen te
vernemen. Daar zei minister
van buitenlandse zaken Sje-
vardnadze: „Ik weet wat er in
het gemoed van Gorbatsjov
omgaat en daarom durf ik te
voorspellen dat het een zeer
belangrijke en nuttige ontmoe
ting gaat worden".
Zoals de Europese geschiede
nis op dit ogenblik de ene ver
rassing na de andere in petto
heeft, zo kan ook de 'zoutwa-
tertop' voor de Maltese kust
onverwachte ontwikkelingen
te zien geven. De tijd is er rijp
voor en de omstandigheden
dwingen ertoe.
Tsamm
De limousine waarin bankdirecteur Herrhausen en zijn chauffeur
zaten en die gisterochtend werd opgeblazen.
FOTO: EPA
BAD HOMBURG De
moord op president-direc
teur dr. Alfred Herrhau
sen van de Deutsche Bank
heeft gisteren weer eens
duidelijk gemaakt dat
geen enkel kopstuk uit de
economie, de politiek, de
justitie of de militaire we
reld veilig is voor de
moordlust van terroristen,
welke voorzorgsmaatrege
len ook worden genomen.
Voor Herrhausen gold als po
tentieel doelwit „veiligheidsfa
se 1". Hij reed in een gepant
serde Mercedes. Die kon welis
waar een schot uit een hand
vuurwapen tegenhouden,
maar was op geen stukken na
bestand tegen de zware bom
waarmee de aanslag is ge
pleegd. Voor en achter hem
reden auto's met lijfwachten.
Zij hebben hun baas niet af
doende kunnen beschermen.
De chauffeur, de 62-jarige Ja
kob Nix raakte zwaar gewond.
De Westduitse federale re
cherche (BKA) gaat er intus
sen vanuit, dat de aanslag het
werk is van de extreem-linkse
Rote Armee Fraktion (RAF).
In een brief die vlakbij de
plaats van de aanslag werd ge
vonden claimde het „Kom-
mando Wolfgang Beer" de
aanslag; volgens de recherche
is het commando een onder
deel van de RAF. Wolfgang
Beer is de door een auto-onge
val omgekomen broer van de
internationaal gezochte RAF-
terrorist Henning Beer.
Sisser
De gebruikte methode en het
slachtoffer van de aanslag zijn
in overeenstemming met de
handelwijze van de RAF. Be
langrijke zakenlieden, ban
kiers en ambtenaren gelden in
links-extreme kringen als
symboolfiguren van een kapi
talisme, dat uitgeroeid moet
worden. De moord op topamb
tenaar Gerold von Baunmühl
in Bonn (oktober 1986) en de
mislukte aanslag op het leven
van staatssecretaris Tietmeyer
(september 1988), waren daar
van voorbeelden.
De aanslag van gisteren heeft
een veertien maanden duren
de stilte aan het terreurfront
in de Bondsrepubliek verbro
ken. Zelfs de hongerstaking
van een aantal gevangen zit
tende RAF-terroristen in dit
voorjaar liep met een sisser af.
Kennelijk heeft de harde kern
van de RAF, waarvan de om
vang tussen de acht en twintig
leden wordt geschat, de tijd
benut om zich te hergroeperen
en nieuwe aanslagplannen uit
te werken.
Verbazingwekkend is trou
wens hoe goed die harde kern
erin slaagt zich af te schermen
voor infiltratie van agenten
van de binnenlandse veilig
heidsdiensten. De Rote Armee
Fraktion heeft in de meer dan
twintig jaar van haar bestaan
een bloedig spoor achtergela-
te'ft. Door de activiteiten van
de ^organisatie zijn in totaal
meer dan zestig mensen om
het Je ven gekomen, onder wie
ook RAF-leden.
PRAAG Tsjechoslowa-
kije heeft besloten met
onmiddellijke ingang het
'IJzeren Gordijn' aan zijn
grens met Oostenrijk te
ontmantelen. Volgens een
regeringswoordvoerder
zal deze ontmanteling
van technische en genie
uitrusting een bepaalde
tijd vergen en zal ze aan
vangen op een plaats waar
ze het vrije toeristenver
keer het meest belem
mert".
Dit is in het gebied van de
grensstad Bratislava, de hoofd
stad van Slowakije. De woord
voerder repte niet van de ver
sperringen aan de grens met
de Bondsrepubliek Duitsland.
De-commandant van de Russi
sche strijdkrachten in Tsjecho-
slowakije heeft gisteren gezegd
dat Moskou wellicht de 75.000
Sovjet-militairen zal terug
trekken.
Generaal Edoeard Vorobyov
zei dat in „deze tijd<van poli
tieke gedachten over democra
tie en glasnost het moment zal
aanbreken dat de -Russische
troepen het grondgebied van
Tsjechoslowakije zullen verla
ten". In een reactie op de aan
kondiging van demissionair
premier Adamec om de Sov
jetunie t.e vragen haar troepen
uit Tsjechoslowakije terug te
trekken zei het Sovjet-ministe
rie van buitenlandse zaken dat
zoiets samenhangt met het
proces van ontwapening in
Europa.
De Tsjechoslowaakse president
Gustav Husak is niet van plan
op of vóór 10 december op te
stappen. Dat heeft een woord
voerder van de communisti
sche partij in Tsjechoslowakije
donderdag gezegd. De opposi
tionele beweging Burgerforum
wil dat Husak uiterlijk 10 de
cember is vertrokken. Maar de
76-jarige president heeft ge
zegd dat hij van plan is aan te
blijven tot het einde van zijn
ambtstermijn die in mei vol
gend jaar afloopt. Husak is
sinds 1975 staatshoofd van
Tsjechoslowakije. Na de Russi
sche inval in 1968 was hij bin
nen de communistische partij
één van de leidende figuren
bij het terugdraaien van de
verworvenheden van „de
Praagse Lente". In 1969 volg
de hij Alexander Dubcek op
als partijleider. Die functie
deed hij in 1987 over aan Milos
Jakes die op zijn beurt vorige
week vrijdag moest plaatsma
ken voor Karei Urbanek.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE VALLEI DER VERGETEN WERELD
QN537 Rob besluit de voorraad die hij op het vlot heeft ach
tergelaten, te gaan halen. Daarvoor heeft hij de hulp van de wil
den nodig, maar hoe maakt hij hun zijn plannen duidelijk? Uren
lang probeert hij de mannen iets uit te leggen door tekens in het
zand te krabben en eindelijk lijkt het wel of ze hem zo'n beetje
begrijpen. Enkele mannen volgen hem tenminste, wanneer hij in
de richting van het oerwoud gaat. Rob geeft hun stevige kap
messen, waar de wilden verrukt van zijn. En ze begrijpen gauw
genoeg, wat ze ermee moeten doen. Ze hakken zich een weg
naar het meertje en aanvaarden de terugreis, beladen met kisten
en zakken. Na enkele dagen is de buit geborgen. Nieuwsgierig
kijken de wilden naar al die wonderlijke zaken, maar tezelfdertijd
is Rob niet minder nieuwsgierig. Hij heeft n.l. een overvloed van
sisalplanten ontdekt en langzamerhand rijpt er een plan in zijn
hoofd.
(ADVERTENTIE)
IEDEREEN IN HET HAAGSE 070 GEBIED
KRIJGT EEN EXTRA CIJFER VÓÓR HET ABONNEENUMMER.
Op 2 december zal aan alle
telefoon- en faxnummers in het
070-gebied het cijfer drie (3) als
eerste cijfer worden toegevoegd.
De groeiende vraag naar
nieuwe telefoonaansluitingen,
zowel van particulieren als van
bedrijven in Den Haag,
Rijswijk, Voorburg en
Leidschendam, maakt
deze uitbreiding nood
zakelijk. Door toevoeging
van die ene 3 aan de abon
neenummers kan PTT
Telecom nu en in de toekomst
hoofd bieden aan deze enorme
groei. Het betekent wel dat uw
abonneenummer verandert en
zeven-cijferig wordt.
Dus het is verstandig bij
tijds familie, vrienden en/of za
kenrelaties op de rmmrrrxM
hoogte te stellen. HPIHHIIËIH
