„Standpunt RK kerk
inzake mensenrechten
tragisch en tegenstrijdig
kerk
wereld
„Vrije Universiteit laat
godsdienstpedagogiek zitten
brieven van lezers
CcidócSouocmt
Raad van Kerken: meer steun
voor standpunt inzake Israel
Oekraiens-katholieken
ziet af van opeisen
van kerkgebouwen
I
fieid-ae Qo
GEESTELIJK LEYEN/OPINIE
VRIJDAG 1 DECEMBER 1989 PAGINA 2
NGK over doodseskaders: moord blijft moord
JOHANNESBURG „Moord blijft moord, ook wanneer het
met 'goede bedoelingen' geschiedt, wie de moord ook heeft
gepleegd." Dit schrijft Die Kerkbode, het officiële orgaan van
de invloedrijke, blanke Nederduits-Gereformeerde Kerk in
Zuid-Afrika. Die Kerkbode wil een „diepgaand onderzoek"
naar de doodseskaders, ook als mocht blijken dat „met goede
bedoelingen" mensen om het leven zijn gebracht. Daarbij
moet het recht zijn beloop hebben. Er is echter reden voor
bezorgdheid, zelfs als maar een gering aantal van de beschul
digingen waar zijn. De Zuidafrikaanse regering en veilig
heidstroepen zijn door recente onthullingen dat politie en
legereenheden politieke tegenstanders uit de weg hebben ge
ruimd, in opspraak gebracht.
Bijval voor kanunnik Van der Valk en bisschop Gijsen
HILVERSUM Kanunnik Van der Valk en bisschop Giisen
van Roermond kregen donderdag voor de KRO-radio zowel lof
als kritiek. Deken B. Janssen van Sittard zou zelf graag wat
meer overleg van de kant van zijn bisschop zien, een punt
waar Van der Valk kortgeleden voor heeft gepleit. „De bis
schop is een krachtig bestuurder, die zelf de lijnen uitzet en
bewaakt. Ik zou graag wat meer in het beleid worden gekend,"
aldus de deken. Zakelijk was hij het een heel stuk met Van der
Valk eens, maar veel medestanders van de kanukkik menen
dat hij het „niet op deze wijze" had moeten doen. Beide heren
hebben heel veel in hun mars. Het zou volgens hem een slech
te zaak zijn als het bisdom als gevolg van deze affaire één van
hen of hen beiden zou moeten missen. „Stel je voor zeg."
De wijste geeft toe! Een
treurige waarheid die er
de schuld van is dat
domheid overheerst.
i Ebner-Eschenbach
Nieuw
getijdenboek
verschijnt
volgend jaar
UTRECHT Het nieu
we brevier voor het Ne
derlandse taalgebied ver
schijnt volgend jaar zo
mer, twaalf jaar na het
besluit van de Neder
landse en Belgische bis
schoppen samen een ge
tijdenboek uit te geven.
In het brevier zijn de in
zichten van het Tweede
Vaticaans Concilie (1962-
1965) verwerkt.
Dat bericht '1-2-1', het offi
ciële orgaan van de Neder
landse RK Kerkprovincie.
Het gaat om een basisboek
en zestien bijlagen. In het
basisboek van ongeveer 1250
pagina's staan de psalmen,
alle antifonen, hymnen,
korte schriftlezingen en kor
te beurtzangen, alsmede de
slotgebeden en afsluitende
gebeden voor de liturgische
tijden.
Ook bevat het basisboek le
vensbeschrijvingen van de
heiligen die op een bepaalde
dag worden vereerd. In de
bijlagen zijn de schriftlezin
gen (Willibrordvertaling)
opgenomen in een tweejari
ge cyclus. Dat betekent dat
elke twee jaar de gehele
Schrift op de vier evange
liën na wordt gelezen.
In 1978 stelden de Belgische
en Nederlandse bisschoppen
een commissie in ter voorbe
reiding van het brevier.
Deze commissie stond onder
leiding van de bisschoppen
Bluyssen, later Bar en G.
Danneels.
Een wezenlijk element in
het brevier nemen de psal
men in. De psalmen worden
in vier weken gelezen,
waarbij op grond van een
besluit van paus Paulus VI
de zogeheten vloekpsalmen
zijn weggelaten. In de psal
men 69 en 109 wordt God
dringend gevraagd wraak
op de tegenstanders van de
Israëlieten te nemen. De
paus meende dat deze psal
men schadelijk voor de per
soonlijke vroomheid zouden
zijn.
De samenstellers hebben ge
kozen voor de psalmverta
ling van de dominicaan A.
Bronkhorst en daarmee de
bekende vertaling van Ida
Gerhardt en Marie van der
Zeyde terzijde gelegd. De re
den was dat de vertaling
van Bronkhorst beter te bid
den is en dat Bronkhorst
ook een aantal in het bre
vier opgenomen Oud-Testa-
jnentische lofzangen heeft
vertaald. Tenslotte was de
dominicaan bereid zijn ver
taling aan te passen aan de
thema's van de antifonen en
het getijdengebed.
Veel van de 250 hymnen in
het brevier zijn vertaald
door de protestant J.W.
Schulte Nordholt. Ook zijn
er vaertalingen van de Vla
ming Maurits van Vossele.
Slechts in beperkte mate
zijn nieuwe Nederlandse
hymnen, van H. Jongerius
en T. Naastepad, opgeno
men.
UTRECHT Het stand
punt van de RK kerk in
zake mensenrechten is
tragisch en tegenstrijdig.
Dit stellen auteurs van
het gisteren gepresenteer
de onderzoek naar recht
en onrecht binnen de RK
kerk. Het onderzoek is
verricht op verzoek van
de Acht Mei Beweging
die drie jaar geleden de
commissie mensenrech
ten in de kerk instelde.
Tragisch is haar standpunt
omdat de RK kerk overal met
verve opkomt voor de eerbie
diging van de menselijke
waardigheid overal ter we
reld, maar tegelijkertijd in de
kerk zelf de mensenrechten
met voeten treedt, aldus de
Nijmeegse hoogleraar dogma
tiek Herman Haring, een van
de zeventien auteurs van het
boek. Volgens Bert van Dijk,
beleidsmedewerker van de
Acht mei-beweging en mede
auteur van het boek, is het
gerechtvaardigd de mensen
rechten binnen de RK kerk
aan de orde te stellen omdat
het Tweede Vaticaans Conci
lie en het vernieuwde kerke
lijk wetboek uit 1983 daartoe
aanzetten hebben gegeven.
Hij verwijst verder naar een
oproep van de pauselijke com
missie Justitia et Pax uit 1974
tot zelfonderzoek: hoe gaan
wij binnen de kerk om met de
grondrechten van ieder mens.
Van Dijk meent verder dat
het een groot tekort is dat er
in de RK kerk geen apart ad-
minstratief recht is. Daardoor
ontstaat de situatie dat perso
nen die het niet eens zijn met
de beslissingen die omtrent
hen genomen zijn en daar te
gen in beroep willen gaan,
uiteindelijk met een en de
zelfde gezagsfiguur te maken
hebben.
Tijdens de persconferentie
gisteren werd aan de Tilburg-
se hoogleraar in de theologie
Nico Schreurs ruim zeven en
een half duizend handteke
ningen overgelegd van men
sen die de Verklaring van
Keulen onderschrijven. In
deze tekst uit het begin van
dit jaar wordt de toenemende
centralisatie en de eigen
machtige benoeming van bis
schoppen gehekeld en de star
re seksuele ethiek van de
paus die geen grond zou vin
den in het evangelie. De
handtekeningen werden voor
het grootste gedeelte verza
meld op de Acht Mei-mani
festatie in 's-Hertogenbosch
eerder dit jaar.
Europese vereniging
Schreurs zit voor Nederland
in de Europese Vereniging
van theologen die vandaag in
Mainz is opgericht en geza
menlijke actie wil onderne
men. Theologen uit meer dan
tien Europese landen namen
aan deze oprichtingsvergade
ring deel.
De Acht Mei Beweging orga
niseert komend jaar met met
geestverwanten uit Duitsland,
België en Frankrijk een beslo
ten congres over mensenrech
ten in de kerk.
Over het bureau mensenrech
ten van de Acht Mei-bewe
ging zei Van Dijk dat daar
ruim twinig situaties van
schending van rechten zijn
binnengekomen. Meestal be
treft het situaties van indivi
duele personen die aan hun
zaak geen ruchtbaarheid wil
len geven, omdat publiciteit
hun geval alleen maar be
moeilijkt. Als andere instan
ties deskundiger zijn, verwijst
de Acht Mei-beweging door.
Niet zonder waardering heeft
de Acht mei-beweging kennis
genomen van het initiatief
van de bisschoppenconferen
tie om zelf commissies men
senrechten op te zetten. De
Abt T. Baeten
bisschoppen hebben voor die
commissies een modelregle
ment opgezet, maar het is ver
volgens aan iedere bisschop
persoonlijk om zo'n commissie
op te zetten. Daarnaast is er in
het voorgestelde model geen
beroepsmogelijkheid.
De schrijvers van het boek
recht en onrecht in de RK
kerk willen de bezinning over
de mensenrechten in de kerk
bevorderen. Pasklare oplos
singen hebben zij niet voor
handen, aldus Van Dijk.
Het eerste exemplaar van het
boek werd aangeboden aan
pastoraal werkster Tonnie
Gokke-Van Bommel uit Eind
hoven. Tijdens de Acht Mei
manifestatie in 1986 ging zij
samen met abt Ton Baeten in
de slotviering voor. Daarbij
werd een niet door Rome er
kend tafellied gebruikt, reden
voor de bisschoppen om Bae
ten uit hun belangrijkste ad
viescommissie te zetten.
Beyers Naudé in debat met
Zuidafrikaanse ambassadeur
HILVERSUM De bekendste blanke tegenstander van de
apartheid, ds. C.F. Beyers Naudé, discussieert komende zondag
voor de IKON-tv met de Zuidafrikaanse ambassadeur in ons
land, A.E. Nothnagel.
Naudé vraagt daarin de Zuidafrikaanse regering een referen
dum over de politieke toekomst van Zuid-Afrika te houden. De
ambassadeur wil dat de oud-secretaris van de Zuidafrikaanse
Raad van Kerken zich uitspreekt voor beëindiging van de
sancties tegen Zuid-Afrika. Deze zouden volgens Nothnagel
een schending van de mensenrechten zijn.
Beyers Naudé vroeg vorige week vrijdag op de Hervormde sy
node begrip voor de martelingen door de SWAPO. De schen
dingen van de mensnerechten zijn „in een situatie van oorlog
en geweld" geschied. Hij vroeg in dit verband „begrip voor tal
van factoren en omstandigheden". Er bestaat volgens hem een
fundamenteel verschil tussen de Westerse benadering van de
mensenrechten en de beleving door de onderdrukten in Zuide
lijk Afrika (Kenmerk, zondag, 22.00 22.25, Ned. 3).
Dr. Beyers Naudè
AMERSFOORT Het mode-
ramen (bestuur) van de Raad
van Kerken in Nederland be
treurt het dat sommigen bin
nen de joodse gemeenschap
gekwetst zijn door de deelne
ming van voorzitter prof.dr.
D.C. Mulder aan de PLO-bij-
eenkomst vorige week. Maar
tegelijkertijd constateert de
raad dat een groeiend aantal
joden in Nederland en Israel
begrip heeft voor het stand
punt van de raad, dat de loya
liteit jegens Israel niet ten kos
te mag gaan van die jegens de
Palestijnen.
De raad wil niet voorbijgaan
aan de gevoelens die tot reac
ties van bezorgdheid en zelfs
verontwaardiging hebben ge
leid, zo schrijft secretaris ds.
W.R. van der Zee namens het
bestuur van de raad aan al
diegenen die hebben gerea
geerd op de medewerking van
Mulder aan de PLO-bijeen-
komst. „Wij delen in de harte
lijke verbondenheid met het
joodse volk en de pijn om wat
dit volk de eeuwen door ge
troffen heeft" die uit die reac
ties spreken, aldus Van der
Zee.
Mulder heeft tijdens de bijeen
komst met nadruk de tweezij
dige loyaliteit van de raad
naar voren gebracht: een blij
vende verbondenheid met het
joodse volk en zijn staat Israel
en solidariteit met het Pale
stijnse volk in zijn verlangen
naar een eigen bestaan. Juist
deze dubbele loyaliteit ver
klaart de bezorgdheid van de
raad over wat er gebeurt in Is
rael en de bezette gebieden.
Tijdens de PLO-bijeenkomst
bleek, zo constateert Van der
Zee, dat men aan Palestijnse
zijde geen andere toekomst
voor ogen heeft dan die van
een vredig naast elkaar be
staan van de staat Israel en de
bezette gebieden. Het logo in
het briefhoofd van de PLO
wordt zo door de PLO uitge
legd dat Palestina in twee sta
ten uiteen zal vallen.
Mulders deelneming aan de
PLO-bijeenkomst en het logo
waren voor het Overlegorgaan
van Joden en Christenen in
Nederland (OJEC) reden om
het overleg met de Raad op te
schorten.
ROME De Oekraiens-Ka-
tholieke Kerk ziet ervan af de
teruggave van 2.000 russisch-
orthodoxe kerken op te eisen.
In plaats daarvan zouden de
kerken tussen beide kerkge
nootschappen kunnen worden
verdeeld.
Dit heeft kardinaal Myroslav
Loebatsjivsky, het in balling
schap levende hoofd van deze
kerk, aan de vooravond van
de ontmoeting tussen paus Jo
hannes Paulus II en Sovjetlei
der Gorbatsjov verklaard.
„Onze kerk is bereid de kerk
gebouwen te verdelen, h'oewel
niemand graag afstand van
zijn bezit doet," aldus de kar
dinaal in een vraaggesprek
met een Italiaans weekblad.
Stalin verbood in 1946 de
Oekraiens-Katholieke Kerk.
Zij moesten zich aansluiten bij
de Russisch-Orthodoxe Kerk,
die ook alle kerkgebouwen
kreeg toegeworpen.
Tweederde van alle in ge
bruik zijnde kerkgebouwen in
de Sovjetunie staan in de
Oekraiene'! Verlies van deze
kerken en van naar schatting
vijf miljoen gelovigen zou de
Russisch-Orthodoxe Kerk
duur komen te staan.
De laatste maanden zijn
steeds meer Russisch-Ortho
doxe kerkgebouwen door
Oekraiense gelovigen op de
machtige Russisch-Orthodoxe
Kerk op vreedzame wijze he
roverd. Metropoliet Philaret
van Minsk, hoofd van de Rus
sisch-Orthodoxe Kerk in dè
Oekraïne, noemde de bezet
ting van kerken meer lijken
op religieuze agressie dan op
een streven naar religieuze
vrijheid.
De Oekraiense Kerk, die
sinds 1596 met Rome is „geü
nieerd", hoopt dat het gesprek
tussen de paus en Gorbatsjov
tot haar wedertoelating zal
leiden. De Sovjetoverheid
lijkt in principe daartoe wel
bereid, terwijl eergisteren
voor het eerst een hoge Rus
sisch-Orthodoxe prelaat zich
hiervoor uitsprak. Dat was
overigens niet de geringste:
aartsbisschop Kyrill van Smo
lensk, sinds kort verantwoor
delijk voor het buitenlands
beleid van de Russisch-Ortho
doxe Kerk.
Onderscheiding voor hoofdvlootpredikant
DEN HAAG De scheidende hoofdvlootpredikant, ds F.L.
van der Bom, is benoemd tot officier in de Orde van Oranje
Nassau. De versierselen zijn hem vanmiddag in Den Haag uit
gereikt door de staatssecretaris van defensie, Van Voorst tot
Voorst.
Ds Van der Bom trad 1 december 1963 als vlootpredikant in
dienst van de marine. De afgelopen twaalf en een half jaar is
hij hoofdvlootpredikant geweest.
KLACHT GODSDIENSTPEDAGOOG DRS. HENK KUINDERSMA
LEEUWARDEN De
Vrije Universiteit is een
christelijke universiteit.
Je zou mogen verwachten
dat deze universiteit zijn
beste beentje voor zet om
een bijdrage te leverên
aan de godsdienstige vor
ming van kinderen en
jongeren. De door Abra
ham Kuyper opgerichte
wetenschappelijke instel
ling laat het echter op dit
terrein afweten.
Deze klacht komt van drs.
Henk Kuindersma die als
godsdienstpedagoog verbon
den is aan het Catechetische
Centrum van de Onderwijs
Begeleidingsdienst in Fries
land. Hij lanceert het voorstel
om aan de VU een bijzonder
hoogleraar voor godsdienstpe-
te benoemen. De
Unie"School en Evangelie en
het Christelijk Pedagogisch
Studiecentrum staan achter
het idee.
„Ik ben aangewezen op Duit
se en Engelse literatuur om
dieper inzicht te krijgen in de
problemen waar de godsdien
stige communicatie vandaag
de dag voor staat", zegt de pe
dagoog, „en in die situatie
moet verandering komen".
Het is zijn vaste overtuiging
dat er aan de Vrije Universi
teit wetenschappers genoeg
zijn die zich met godsdienstige
vorming willen bezighouden.
„Maar ze krijgen de kans niet.
Het College van Bestuur stelt
de financiële middelen ge
woon niet ter beschikking".
Wat ook een rol speelt, is het
„Noordhollands provincialis
me": „Men weet in Amster
dam enkele insiders uitge
zonderd niet meer goed
wat er internationaal op gods
dienstpedagogisch terrein aan
de hand is. Men denkt dat dit
soort onderzoek internatio
naal geen aanzien meer
heeft".
De Unie School en Evangelie
is evenals Kuindersma van
mening dat de godsdienstpe
dagogiek in Nederland meer
aandacht verdient. Dit laat
voorzitter drs. K. de Jong
Ozn. desgevraagd weten.
„Maar je kunt niet zeggen dat
de VU niets doet". De Jong
wijst ondermeer op de werk
zaamheden van drs. A.K.
Ploeger die de al genoemde
dr. Kuiper opgevolgd heeft.
Het idee van Kuindersma om
een bijzonder hoogleraar
godsdienstpedagogiek aan de
Vrije Universiteit te benoe
men, landt goed bij De Jong.
Liever zou de Unie echter
zien dat de VU zelf een hoog
leraar zou aanstellen. (Een
bijzonder hoogleraar hoeft de
universiteit niet zelf te beta
len). „De VU mag zelf ook
wel eens initiatieven onder
nemen".
De Unie School en Evangelie
is momenteel druk bezig om
een bijzonder hoogleraar voor
de vormgeving van het chris-
tej^jk onderwijs aan de VU te
krijgen. Het ideaal van de
Unie is dat iedere leraar die
aan de VU opgeleid wordt,
een bijvak loopt bij deze hoog
leraar. „Aardrijkskunde ge
ven op een christelijke school
is wat anders dan op een
openbare school", licht De
Jong toe. Vragen op het
kruispunt van leerstof en
identiteit zouden door deze
hoogleraar onderzocht moeten
worden.
De Jong ervaart in de prak
tijk de grote versnippering op
het terrein van de godsdien
stige vorming. Om de zaken
wat meer op een rij te zetten
heeft de Unie het Centrum
voor Godsdienstige Vorming
in het leven geroepen. Het
centrum brengt alles wat er
op het gebied van de gods
dienstige vorming is in kaart
en probeert de leémtes op te
vullen. „De basisvorming
komt eraan. Wij zouden bij
voorbeeld iemand een op
dracht kunnen geven om een
leerplan godsdienstige vor
ming voor de basisvorming te
schrijven".
Bij het Christelijk Pedago
gisch Studiecentrum (CPS) in
Hoevelaken vindt men het
een „gezonde zaak" dat Kuin
dersma of» „prikkelende" wij
ze ageert tegen het feit dat
geen enkele universiteit in
Nederland een hoogleraar
godsdienstpedagogie heeft.
„Je kunt je terecht afvragen
waarom de VU daar geen
prioriteit aan geeft", aldus
drs. W.E. Westerman die
waarnemend directeur is van
de afdeling primair onderwijs
van het CPS (deze afdeling
houdt zich bezig met basis
scholen, speciaal onderwijs,
pedagogische academies en
schoolbegeleidingsdiensten).
GERRIT GEERDS
Praag in voortrekkersrol
De communistische machthebbers in Oost-Europa hebben
altijd beweerd dat in hun landen de macht aan het volk was.
Zij ondervinden nu aan den lijve wat er gebeurt als het volk
daadwerkelijk de macht grijpt. Een onstuitbare vloedgolf van
demonstranten en stakers heeft hen uit hun comfortabele ze
tels gegooid. De vloedgolf heeft na Warschau, Budapest,
Oost-Berlijn en Sofia ook de Tsjechoslowaakse hoofdstad
Praag overspoeld. Korte tijd heeft daar de dogmatische oude
garde onder leiding van partijleider Jakes gedacht dat het tij
nog met geweld kon worden gekeerd, maar die illusie is nu
wel voorbij.
BRUUT politieoptreden tegen de protesterende Praagse stu
denten, de voorhoede van de nieuwe revolutie, had slechts
een averechts effect. Het lokte alleen maar méér burgers uit
hun huizen en zorgde op het Wenceslasplein voor nóg meer
spandoeken waarop het vertrek van de zittende partijtop
werd geëist. Ondanks enige havik-achtige uitlatingen van
hoge militairen, kon de partij-élite geen staat meer maken op
leger en politie en trok daarom de enig juiste en onvermijde
lijke conclusie uit het steeds massalere burgerprotest. Het po-
litburo trad collectief af, er werd een streep gehaald door de
leidende rol van de communistische partij en inmiddels is
zelfs besloten de Sovjetunie te vragen onder bepaalde
voorwaarden de 80.000 Russische militairen uit Tsjechslo-
wakije terug te trekken.
A.AN die dappere taal is echter een periode van grote om
zichtigheid voorafgegaan, waarin de top van de Tsjechoslo
waakse communistische partij jammerlijk faalde en de aan
sluiting bij de wijdverbreide hervormingsdrift in Oost-Euro
pa compleet werd gemist. Nieuwe leiders moeten proberen
die misser goed te maken en het verloren gegane vertrouwen
van de burgerij te herwinnen. De pas aangetreden partijlei
der Karei Urbanek wacht geen makkelijke taak. Urbanek
wordt gezien als een tussenpaus. Acceptabel voor het partij
kader en onbekend en grijs genoeg om voor de oppositionele
buitenwacht als een onbesmette gesprekspartner op te tre
den.
Na de grootschalige overwinningsstaking van deze week is
Burgerforum van plan dat actiewapen voorlopig niet meer te
gebruiken. Havel, Dubcek en andere welsprekende voorlie
den van de democratische oppositie hebben een sterke voor
keur voor de dialoog. Hun inzet is dezelfde als die van de
oppositionele bewegingen elders in Oost-Europa: vrije ver
kiezingen, nadat de alleenheerschappij van de communisti
sche partij definitief uit de grondwet zal zijn geschrapt. De
nieuwe communistische leiders hadden eigenlijk weinig
keus. Als zij niet snel en op een geloofwaardige manier tege
moet zouden zijn gekomen aan de wensen van de oppositie,
zouden binnen de kortste keren weer honderdduizenden
Tsjechoslowaken op de Praagse pleinen hebben gestaan.
Het voorjaar begint vroeg in Tsjechoslowakije. Een nieuwe
Praagse Lente lijkt onmiskenbaar in aantocht en ditmaal is
er geen gevaar voor een gewapende tussenkomst van de le
gers van het Warschau Pact. Gorbatsjov heeft vanuit het
Kremlin laten weten dat hij zijn Tsjechoslowaakse partijge
noten toch al tamelijk laks vond reageren op het glasnost-
proces. De Oostduitser!, die in 1968 in de voorhoede Tsjecho
slowakije binnenstampten, zijn druk bezig met de vraag hoe
rigoureus zij hun eigen DDR zullen hervormen en of Egon
Krenz nog even mag aanblijven, nu hij zuchtend zijn Volvo
voor een Lada heeft ingeruild. In Hongarije hebben de parle
mentaire krachten hun eerste stembustriomf behaald en in
Polen wordt uitgetest of de jonge democratie bestand is tegen
de barre winterkou.
TSJECHOSLOWAKIJE heeft zich na de aanvankelijke aar
zelingen inmiddels ook duidelijk geschaard in de rij van
Oosteuropese landen waar de liberale dooi is ingetreden en
waar zich ongekende nieuwe mogelijkheden voordoen.
Praag kan zich daarbij koesteren in de weelde van een rede
lijk goed draaiende economie. Elders is het bankroete econo
mische systeem de voornaamste oorzaak van de pas verwor
ven burgerlijke vrijheden, maar tegelijkertijd ook de belang
rijkste bedreiging. Tsjechoslowakije kan zich relatief onbe
kommerd bezighouden met de essentie van het glasnost-pro-
ces, de fysieke en geestelijke vrijheid van het individu. De
laatkomer zou daardoor wellicht alsnog een voortrekker
kunnen worden.
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden
stukken te bekorten.
Bevolkingsgroei (2)
In de lezersrubriek noemt een
briefschrijver naar aanlei
ding van een vraaggesprek
met oud-minister Bukman
vermindering van de gezond
heidszorg met als doel de be
volkingsgroei te beperken, on
aanvaardbaar. Gezondheids
zorg is echter een erg veel om
vattend begrip. In de eerste
plaats kan ermee gedoeld wor
den op de zorg van gezonden
zelf om gezond te blijven; door
een passende levens- en eet-
stijl, maar ook door te zorgen
voor een gezond milieu. Aan
deze vorm van gezondheids
zorg kan niet genoeg tijd en
aandacht besteed worden. Iets
heel anders is echter de medi
sche ingreep; het met kunst
matige middelen afbuigen van
processen, die inherent zijn
aan de systematiek van de na
tuur. Dit staat op één lijn met
het gebruik van de anti-con
ceptiepil. Afwijzing hiervan
dient dus vergezeld te gaan
van afwijzing van overige me
dicamenten. Anders komen er
scheve verhoudingen met als
gevolg een zodanige bevol
kingsgroei, dat'er inderdaad
„zoveel mogelijk schepselen
deelachtig worden aan het
eeuwig geluk in het hierna
maals".
N. Pleumekers,
DEN HAAG.
Vonnis
In onze krant las ik een be
richt over twee vrouwen, die
tot een betrekkelijk korte cel
straf zijn veroordeeld wegens
het martelen van een 14-jarig
meisje. De laatste zinnen van
het bericht geef ik hier weer:
„Uit psychiatrische rapporten
is gebleken dat beide verdach
ten verminderd toerekenings
vatbaar zijn en dat de kans op
herhaling groot is. Psychiatri
sche behandeling heeft echter
geen zin, omdat zij daaraan
hun medewerking niet verle
nen".
Ik begrijp hier niets van. Het
is in dit land dus blijkbaar mo
gelijk dat zeer gevaarlijke lie
den na het uitzitten van een te
lichte celstraf (vijftien maan
den met aftrek!) vrijkomen,
terwijl recidive voor de hand
ligt. De rechter die hier vonnis
heeft gewezen brengt de sa
menleving in gevaar. Ik vraag
me af waarom hier geen tbr in
het vonnis is opgenomen (ge
dwongen behandeling). Als de
dames geen medewerking wil
len verlenen, dan moet hen
die maar worden afgedwon
gen, dunkt me. Deze mensen
moeten óf grondig worden be
handeld alvorens ze vrij ko
men óf langdurig uit de sa
menleving worden verwijderd
omwille van de veiligheid van
die samenleving. Beide oplos
singen zijn alleen via de weg
van de tbr mogelijk.
Tbr is een zware straf, maar
de ernst van de zaak liegt er
niet om. Ik citeer nogmaals de
krant: „Het slachtoffer werd
geschopt en geslagen, met
brandende sigaretten bewerkt
en kreeg een heet strijkijzer in
het gezicht gedrukt". De uit
spraak die nu op tafel ligt is
éen belediging voor het rechts
gevoel van de Nederlander.
Wie dergelijke misdrijven af
doet met zo'n „oorvijg" keurt
ze in wezen nagenoeg goed.
P.J. de Waard,
DEN HAAG.
