George Bush stelt nieuwe
troepenvermindering voor
395,-
In Leningrad broeit
conservatieve onrust
West-Berlijn wil nu normale stad wordef
Gevechten El Salvador in beslissend stadium
Lezeri
service
BERLIJN
BUITENLAND
QeidóaQowuvnt
WOENSDAG 29 NOVEMBER 1989 PAGlC1
Gandhi's partij
in de oppositie
NEW DELHI De Congrespartij in India
heeft haar nederlaag tijdens de verkiezin
gen erkend en is bereid in de oppositie te
gaan. Het is niet duidelijk of demissionnair
premier Rajiv Gandhi zal aftreden als lei
der van de 105 jaar oude Congrespartij, die
sinds 42 jaar onafgebroken aan de macht is
geweest. De Congrespartij gaat liever in de
oppositie, dan dat zij een wankele
coalitie met enkele kleinere partijen gaat
vormen. De Congrespartij die bijna de helft
van haar zetels verloor rekent erop dat het
Nationaal Front, een samenwerkingsver
band van vijf uiteen lopende partijen, die
nu de regering gaat vormen, snel uit elkaar
zal vallen en dan kan zij opnieuw aan de
macht komen.
Een gemaskerde soldaat leidt in San Salvador een groep vermeende verzetsleden weg.
FOTO: AFP
SAN SALVADOR In de Salvado
raanse hoofdstad San Salvador is
het opnieuw tot felle gevechten ge
komen tussen het linkse verzet en
het regeringsleger. Leden van het
Farabundo Marti bevrijdingsfront
(FMLN) houden delen van de
hoofdstad bezet. In verscheidene
wijken aan de rand van de stad
voerden militairen vanuit gevechts
helikopters aanvallen uit op eenhe
den van het FMLN.
Het verzet noemde de gevechten on
langs „de laatste fase" van het Salvado
raanse conflict en verklaarde dat het
spoedig de overwinning zou halen. Vol
gens de regering hebben de opstande
lingen de laatste dagen zware verliezen
geleden en staan zij op het punt versla
gen te worden. Hoewel de regering
blijft verzekeren dat het leger het hele
land onder controle heeft, overweegt zij
toch meer militaire hulp in het buiten
land te vragen.
De regeringsgezinde krant Diario de
Hoy schreef gisteren dat het ministerie
van buitenlandse zaken waarschijnlijk
nieuwe hulp zou vragen op grond van
het Interamerikaanse Defensiepact.
Volgens dit verdrag kan een land mili
taire hulp vragen onder andere van
de Verenigde Staten, als het het slacht-
H
offer is van agressie van andere 1^
in de regio. Volgens El SalvadorjlV
nen Cuba en Nicaragua het Saljt
raans verzet. }t
De Salvadoraanse regering vejkt
zondag de betrekkingen met Nicapk
nadat een vliegtuig met wapens iFt£
oosten van El Salvador was neergiP
Volgens de regering waren de wH1
bestemd voor het verzet en afkcP
van Nicaragua. De piloot van het tt j
blijkt echter geen zelfmoord te hr
gepleegd, maar verklaarde gisteijL,
Managua geen wapens te hebben
gen. In Nicaragua wordt vermoede
het Salvadoraanse leger de wL,
vondst in scène heeft gezet. iai
KRITIEK OP VS-MINISTER CHENEY
(Van onze correspondent)
BRUSSEL De Ameri
kaanse president Bush zal
zijn Sovjet-collega Gor-
batsjov op hun gezamenlij-
ke top in de wateren van
Malta aanstaand weekein
de hoogstwaarschijnlijk
nieuwe troepenverminde
ringen in Centraal-Europa
voorstellen. De nieuwe re
ducties zouden gepaard
moeten gaan met een ver
dere vermindering van de
conventionele strijdkrach
ten (tanks, pantserwagens
en artillerie) in een nieu
we CFE-onderhandelings-
ronde in Wenen.
Dat bleek gisteren op het
NAVO-hoofdkwartier in Brus
sel, waar de defensieministers
van het westerse bondgenoot
schap bijeenkwamen voor hun
gebruikelijke Defensie Planco-
mite. Volgens de nieuwe Ne
derlandse ambassadeur bij de
NAVO, mr. Jacobovitsj de Sze
ged, zal de verdeling over de
lidstaten van eventuele troe
penreducties aan westerse zij
de, voortvloeiend uit de top
Bush/Gorbatsjov, in Brussel
nader moeten worden over
eengekomen. Jacobovitsj ver
ving minister Ter Beek, die
aan het bijwonen van de de
batten over de regeringsver
klaring in Den Haag de voor
keur gaf.
De Amerikaanse defensiemi
nister Cheney kreeg van de
NAVO-partners in Europa
(tien ministers, de overigen
vertegenwoordigd door hun
ambassadeur) forse kritiek op
de vroegtijdige aankondiging
van zijn plan om in vijf jaar
tijd 180 miljard dollar op de
Amerikaanse defensie-uitga
ven te bezuinigen. „Alle plan
nen voor concrete reducties
moeten eerst in de NAVO
worden behandeld", zo ver
woordde het Defensie Planco-
mite zijn kritiek. Cheney ver
weerde zich met het argument
dat nog geen enkel besluit ge
nomen is en er veeleer sprake
was van een „exercitie in
planning", die pas later tot be
sluiten leidt. Hij verzekerde
zijn Westeuropese collega's dat
vooralsnog geen sprake kan
zijn van terugtrekking van
Amerikaanse soldaten uit
West Europa, zolang de Sovjet
Unie over 250.000 man troepen
in de DDR beschikt en de op
bouw van de Sovjet-marine in
het noorden, die vooral Noor
wegen zorgen baart, onver
minderd doorgaat. Naar ver
wachting wordt aan die mili
taire opbouw vandaag in het
slotcommuniqué aandacht be
steed, evenals overigens aan
de geweldige democratise
ringsgolf die zich in Oost Eu
ropa sinds de laatste 'NAVO-
ministeriële', iets meer dan
een maand geleden in Portu
gal, heeft gemanifesteerd.
De Amerikaanse president
George Bush heeft gezegd dat
hij uitsluit dat de gesprekken
bij Malta een ontwapeningsak
koord zullen opleveren. Met
deze duidelijke uitspraak wil
de Bush speculaties de kop in
drukken en hooggespannen
verwachtingen wegnemen.
„Voor een akkoord zijn er
twee nodig....ik zal het (Navo
lbondgenootschap niet binden
door eenzijdige verplichtingen,
aldus Bush. De Amerikaanse
president v zei bereid te zijn
overal over te praten, waaro
ver Sovjetleider Gorbatsjov
wil praten. „Maar er zal geen
akkoord komen dat een ver
rassing betekent voor onze
bondgenoten....Er zal geen ver-"
rassing zijn".
Bush herhaalde dat hij zeker
van plan is in Malta de kwes
tie aan te snijden van de wa
penleveranties aan het Salva-
doraans verzet door Sovjet
bondgenoten. „Ik maak mij
Maltezer sleepboten leiden de Sovjetkruiser Salva naar de al eerder gearriveerde USS Belirt
(rechts) in de baai van Malta. De twèe slagschepen vormen de ontmoetingsplaats voor de tof>£
weekeinde tussen de Amerikaanse president Bush en zijn Sovjetambtsgenoot Gorbatsjov.
FOTO
ernstig bezorgd over de ge
beurtenissen in Midden-Ame-
rika en ik zal er bij Gorbatsjov
op aandringen te doen wat hij
al eerder had moeten doen-
steun te staken aan degenen
die aanzetten tot revolutie". hiermee de gelegenheid
Bush zal direct na afloop van eerste de resultaten te vi
de top zondag met kanselier men van de Sovjet-A(C
Helmut Kohl van de Bondsre- kaanse top bij Malta. Heti
publiek gaan eten. De West- heeft plaats op initiatief^-
duitse regeringsleider krijgt de Amerikaanse :J—
LENINGRAD - „Ons
vaandel was en blijft rood,
en er zal op geschreven
blijven: Lenin, Oktober,
Socialisme!" Met deze ge
dragen tekst besloten
twintigduizend opgewon
den Leningradse partijle
den enkele dagen geleden
een resolutie, die ze na
een urenlange demonstra
tie in de snerpende koude
aan de oever van de Neva
hadden aangenomen.
Onder leiding van de plaatse
lijke partijbaas Boris Gidaspov,
sinds vorige week ook de par
tijleider van het omvangrijke
en industrieel zeer belangrijke
territoriale district Leningrad,
zijn de kameraden in de oude
Russische hoofdstad tot de
aanval overgegaan. Hun strijd
richt zich in de eerste plaats
tegen de onmiskenbare teloor
gang van de partij van Lenin.
Die lijkt sinds de perestrojka,
zo vinden de Petersburgers,
zwaar aan autoriteit te hebben
ingeboet en is nauwelijks meer
in' staat de hoge idealen van de
revolutie van 1917, nota bene
in deze stad begonnen, bij het
volk ingang te doen vinden.
Het land raakt steeds verder
in een crisis. De coöperatieven
zijn in handen van vuige spe
culanten. Er is een groeiende
inflatie, een vervagend norm
besef, sprongsgewijs toene
mende misdaad. Het levensni
veau van de arbeiders is sterk
achteruit gegaan. Nu praat
men er in Moskou zelfs over
om de produktiemiddelen (fa
brieken, machineparken) weer
in particulier eigendom te ge
ven. Terwijl de Oktoberrevo
lutie toch juist tot doel had de
arbeiders net bezit van de fa
brieken te geven en hen van
de slavernij in dienst van de
kapitalistische uitbuiters te be
vrijden.
Gezond verstand
Moskou heeft het gedaan, roe
pen de Leningradse partijge
noten nu. Van oudsher bestaat
er tussen beide steden een die
pe rivaliteit. Leningrad is ei
genlijk altijd 'Piter' gebleven,
Petersburg met zijn wijdse blik
op zee. Veel mooier en impo
santer en wereldser dan Mos
kou, de koopmansnederzetting
in het binnenland, die door
enkele spelingen van het lot
tot het Karakorum van dit on
mogelijk grote land kon wor
den. Een hoofdstad met de
blik naar binnen gericht, waar
Leningrad altijd naar het wes
ten bleef kijken. En in datzelf
de Moskou zijn ze nu in het
Kremlin bezig de revolutie te
verkwanselen en via een ach
terdeur het afgezworen kapi
talisme binnen te loodsen.
„Nieuwbakken pseudo-demó-'
craten, waarvan er velen ook
een partijbiljet bezitten, vallen
de partij aan, vervalsen haar
geschiedenis, verlagen haar rol
in het socialistisch systeem,
brengen kunstmatig een schei
ding aan tussen de partij en
het parlement en het volk",
zegt de resolutie, die in een
adem de pers en de massame
dia van „informatieterreur"
beschuldigt.
Het zijn harde en zelfs drei
gende woorden die in Lenin
grad klonken. En ze waren
ongetwijfeld voor een groter
publiek bestemd dan die twin
tigduizend kleumende partijle
den. Want Gidaspov deed in
feite een beroep op het „ge
zonde verstand" dat in brede
lagen van de Sovjetmassa
leeft. Waar men zo langzamer
hand het eindeloze geredeka
vel in de Opperste Sovjet, het
pas gekozen parlement van de
USSR, meer dan zat is, omdat
al die vergaderingen tot dus
ver alleen maar een verlaging
van de levensstandaard heb
ben opgeleverd.
Geschrokken
In Moskou is men geschrok
ken van deze uitbarsting van
partijfundamentalisme van de
Leningradse kameraden. De
pas benoemde Moskouse par
tij-chef Joeri Prokovjev zei
voor de televisie, dat hij het
met een aantal leuzen op die
Leningradse bijeenkomst wel
eens was. „En als dit een op
roep tot verdere democratise
ring van de partij is, sta ik er
achter", besloot hij hulpeloos.
Ook het politburo-lid Jakovlev
wist er niet goed raad mee:
„Men spreekt over meer auto
riteit van de partij. In de Sta-
lintijd, toen er ontelbare men
sen werden geliquideerd, had
de partij een onbetwistbare au
toriteit. Is dat soms wat men
wil?", vroeg hij zich af.
„Nee", zegt Gidaspov in Le
ningrad resoluut, „dat moet
men ons niet aanwrijven. Te
rugkeer naar het oude com
mando-systeem is uitgesloten.
Wij staan achter de perestroj
ka, maar trekken een grens
waar de socialistische uit
gangspunten geweld wordt
aangedaan". Wat betekent: Af
schaffing van de coöperatie
ven met hun al te gemakkelijk
rijk wordende, handige bazen
(volgens een opiniepeiling is
twee derde van de Sovjetbevo-
ling tegen de coöperatieven),
vasthouden aan een sterk cen
traal geleid landsbestuur, ook
op economisch gebied, een
overheidscontrole op de losge
slagen pers („de massamedia
onder arbeiderscontrole!",
klonk het in Leningrad) en
een rigoreuze afstopping van
alle plannen in het parlement
om het vrije ondernemerschap
een kans te geven.
„Parlementariërs van de Op
perste Sovjet, wat is de kleur
van je partijbiljet?", riepen de
'Pitertsy' schamper een
kritiek die ruim tachtig pro
cent van de leden van de Op
perste Sovjet zich als geregis-
trèerde communisten zou
moeten aantrekken.
Eeuwige duel
„Het heeft lang geduurd, maar
dit kon niet uitblijven", zegt
een kritisch partijlid in Mos
kou. „De Opperste Sovjet, de
progressieve intelligentia, en
ook een groot deel van de pers
zijn te hard gegaan. Veel par
tijleden herkennen hun eigen
uitgangspunten niet meer. Nu
is er dus een schisma binnen
de partij ontstaan. Leningrad
tegen Moskou, het eeuwige
duel. Ik wil niet zeggen dat
Gidaspov nu als alternatief
voor Gorbatsjov kan functio
neren, daarvoor is hij interna
tionaal niet aanvaardbaar ge
noeg. Maar ik weet wel, dat hij
onder de twintig miljoen com
munisten hier een grote aan
hang zal krijgen".
Voorlopig hebben de Lening
radse communisten geëist dat
er nog voor het eind van het
jaar een speciaal plenum van
het centraal comité van de
CPSU (Communistische Partij
van de Sovjetunie) komt,
waarop de leden van het polit-
buro 'moeten vertellen wat zij
van de politieke situatie in het
land vinden. En dat is nogal
wat.
Men eist dat Gorbatsjov en de
zijnen voor het eigen partijfo
rum nu eens duidelijk maken
waar ze eigenlijk mee bezig
zijn. En of al die nieuwlichterij
nog wel in overeenstemming
is met Lenins leerstellingen.
In partijkringen is men het er
over eens: als Gorbatsjov op
die eis ingaat, zal hij het ui
terst moeilijk krijgen. Maar de
oproep uit de tweede stad van
het land negeren kan hij even-
(Van onze verslaggever)
WEST-BERLIJN De
Westberlijnse stadsbe
stuurders moesten afgelo
pen zondag hun boter
hamtrommeltje meebren
gen. Burgemeester Mom
per zat een vergadering
voor, die liefst twaalf uur
duurde. Het ging dan ook
om de toekomst van de
stad.
Nu de buurman een groot aan
tal gaten in de Muur heeft ge
boord, kunnen verschillende
fraaie plannen de prullenbak
in. De Oostduitse 'Wende'
heeft consequenties voor
West-Berlijn, en niet zo weinig
Burgemeester Momper droomt
er al jaren over stuurman te
zijn in „een normale stad, met
een normale omgeving". De
gaten in de Muur bieden vol
gens hem nieuwe kansen om
West-Berlijn af te helpen van
zijn status aparte, om af te re
kenen met het 'eiland-syn
droom'.
Het stadsbestuur van West-
Berlijn wil dat de kieswet zo
wordt veranderd, dat inwo
ners van West-Berlijn het
recht krijgen hun vertegen
woordigers in de Bondsdag en
het Europees parlement recht
streeks te kiezen. Bovendien
moeten de vertegenwoordigers
van West-Berlijn de Bondsdag,
de Bondsraad en het Europees
Parlement volledig stemrecht
hebben, zo vindt Momper. Nu
is het nog zo dat de Berlijnse
afgevaardigden naar Bondsdag
(Tweede Kamer) en Europees
Parlement niet rechtstreeks
worden gekozen, maar door de
Westberlijnse senaat afgevaar
digd op basis van de machts
verhouding van de partijen in
West-Berlijn. Zo is het ooit
door de Geallieerden bedon
gen.
Beetje bijzonder
Een beetje bijzonder zal de
stad voorlopig natuurlijk nog
wel blijven. Dat beseft Mom
per ook. En mocht hij onver
hoopt toch even twijfelen, dan
herinneren de groten der aar
de hem graag aan Berlijns po
sitie. Ze staan regelmatig voor
zijn deur. Gisteren bijvoor
beeld meldde zich de Ameri
kaanse senator Edward Ken
nedy, broer van oud-president
John F., die zich in de ver
deelde stad onsterfelijk maak
te met de uitspraak „Ich bin
ein Berliner".
Momenteel zijn nog zo'n zes
duizend van Kennedy's land
genoten Berlijners. Ze maken
onderdeel uit van de geallieer
de strijdkrachten, die samen
dik twaalfduizend man sterk
zijn. Al die vreemde petten
herinneren Momper ook nog
dagelijks aan de buitennissige
status van zijn stad. Het is
maar een van de vele voor
beelden. De Muur, de transit-
routes. .het rijtje is lang.
Het gaat er Momper echter om
de toestand zoveel als mogelijk
te normaliseren. Ook al omdat
West-Berlijn de gevolgen van
de open grenzen niet in zijn
eentje de baas kan. De stad
hoeft dat ook niet te kunnen,
zo redeneert de burgemeester
logischerwijs, want de ontwik
kelingen in de DDR gaan heel
de Bondsrepubliek aan.
West-Berlijn vangt als vooruit
geschoven westerse post verre
weg de meest DDR-burgers
op. En dat zal de eerstkomen
de tijd niet anders worden.
Vandaar dat Momper komen
de vrijdag, als hij met een
sterk escorte van wethouders
Bonn aandoet, bondskanselier
Kohl om een minimale bijdra
ge van 785 miljoen mark
vraagt voor komend jaar. Al
leen al de extra vervoersmaat-
regelen die West-Berlijn moet
nemen slurpen 385 miljoen op.
De gang naar Bonn zal Mom
per niet licht vallen. Als leider
van een groen/linkse coalitie
spreek hij een heel andere taal
dan kanselier Kohl, chef van
een rechts/liberale regering.
Dat leidde eerder deze maand
al tot een ordinaire woorden
wisseling tussen de twee, die
nog eens aansterkte toen Kohl
tijdens een toespraak voor het
Westberlijnse stadhuis genade
loos werd uitgefloten. West-
berlijns woordvoerder Kolhoff
constateerde dan ook fijntjes,
dat de ontmoeting overmorgen
ook aangegrepen kan worden
om de neuzen weer in dezelfde
richting te zetten. Welke kant
op blijft de vraag, want Kohl
blijft smeken om de Duitse
hereniging en Momper om een
goed nabuurschap.
West-Berlijn heeft de eerste
storm goed opgevangen, ver
klaarde Momper gisteren tij
dens een persconferentie ten
stadhuize. „Maar zaken die
provisorisch geregeld zijn,
moeten nu gestroomlijnd wor-
Middenstand
Mompers zorg ligt voor de
hand. West-Berlijn heeft twee
miljoen inwoners en navenan
te faciliteiten. De infrastruc
tuur, de beschikbare woon
ruimte en het aantal arbeids
plaatsen zijn beperkt. De
voortdurende stroom van oos
terburen stelt de stad en haar
bestuur voor problemen. Die
moeten in goed overleg tussen
Oost en West "opgelost worden,
aldus Momper. Op nationaal
niveau.
Ter illustratie: met Momper
maakt ook de Westberlijnse
middenstand zich zorgen. De
omzetten zijn weliswaar om-
hooggeschoten sinds de DDR
haar grens opende met
name de electronical
kunnen maar moeilijk |>1
doende waar aangesleepte
gen maar er dreigt art
zijds een wildgroei te onts!
Jan en Alleman wil plot®
een eigen zaak beginnen't
liefst in de buurt van de I
Wijken als Kreuzberg,
köln en Wedding zijn
populair, aldus voorfé
Rainhoff van het Verbontd
Duitse Makelaars (VDM),n
grote vraag kwam duideli)
9 november", wijst de u
man op de dag dat de Jt'
spleet. Hij verwacht dan
vraag naar winkelruimte
mend jaar met vijftig prcJ
zal stijgen. En dat heeft iP
aard weer consequenties
de huurprijs. M
Anders ligt dat op de hut
markt. Ook daar is een g;
ende vraag, maar volgens |r
noff dreigt de huurprijs jj
woningen vooralsnog niel
de hand te lopen. Dat hee!
maken met de hausse d|
deze sector juist achter d®
is. Een beetje woning is i|
onbetaalbaar in West-Berl
TWAN VAN DEN BRJ®
(ADVERTENTIE)
TELEFOON 070 - 3 190 882
Exclusief mlunches «verzekeringen
evt. entreegelden.
5-daagse luxe touringcarreis
Vertrekdata: maandag 11 december
U logeert in hotel Igel, rustig gelegen aan
de Tegeler See, op 25 minuten rijden van
het centrum van Berlijn.
Uw kamer is voorzien van douche en toilet
en het verblijf is op basis van half pen-
Inclusief vervoer per luxe touringcar
■stadstour West Berlijn met gids «dag
tocht Oost Berlijn incl. lunch.
£XT»>
Een geldig paspoort is
.§"SIJTHOFF PERS
West- Berlijn bepel
immigratie uit DDE
WEST-BERLIJN West-I
lijn heeft de toelating fe
Oostduitsers beperkt. De k
zit meer dan vol en alS
Oostduitse vluchtelingen
nauwe familiebanden het]
met een inwoner van w]
Berlijn krijgen nog toesle
ming zich er te vestigenfe
heeft de Westberlijnse
houder van sociale zaken,&
grid Stahmmer, verkla
Anderen zullen worden djj
gestuurd naar de Bondsri
bliek. „Wij kunnen li
meer", aldus mevrouw Sta)<
mer. In november zijn r»
15.000 Oostduitsers in Vft
Berlijn aangekomen. Sindsj
begin van het jaar heté
meer dan 53.000 mensen,!
der wie ook etnische DuitS
uit Polen en de Sovjetii
zich in de stad gemeld, t
