Vernieuwde Fiat Uno
ichoner en stiller
1
itarten bij koud weer niet zo'n kunst meer
feel belangstelling
oor nieuwe Lotus
empra volgt Regata op
CTX-automaat voor
Escort en Orion
4jto
Cetdae Commit
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1989 PAGINA 11
9
lenoeg zeven jaar gele-
I, in het begin van
3, gaf Fiat met de Uno
j nieuwe richting aan
fhet ontwerp van com-
Ue gezinsauto's. Het is
^normaal, zo'n hoge en
Jkante achtersteven
Sb maximale binnen-
Itite; of een relatief
e^e carosserie waarin de
isitie vrij rechtop is
extra beenruimte te
vormgeving van de Uno
destijds echter nogal
Tevens was het de auto
mee Fiat de grootscheep-
tomatisering van zijn pro-
op gang bracht, wat on-
neer een hoger kwaliteits-
■^au opleverde. Maar de
Wikkeling gaat snel voort,
"lUno is geen opvallende
meer, mede door zijn gro-
-verkoopsucces. Tijd voor
ie» geheel nieuwe versie is
jinog niet, eerst vernieuwt
de grotere middenklasse-
aJellen. Met een facelift
i Fiat's meest populaire
lel er weer even tegen
spen. Het uiterlijk werd
Ook het interieur van de Fiat Uno is nieuw ingericht. FOTO: pr
enigzins gelijkgetrokken met
dat van de grotere en nieuwe
re Tipo, de motorenreeks is
herzien en bevat nu alleen
schone benzineversies en een
diesel. De indeling van het
gamma, in de afgelopen jaren
al regelmatig gewijzigd, werd
weer eens nieuw opgezet.
Sinds het voorjaar kenden we
al de Uno 45 i.e. met éénliter
injektiemotor en geregelde ka-
3rle nieuwste prijslijst van Fiat komt de vierdeurs Regata se-
niet meer voor. In feite speelde dat model op basis van de
ho al langere tijd geen rol van betekenis meer.
"Is de vijfdeurs Ritmo is vervangen door de Tipo zou ook de
4ta opgevolgd worden door een op de Tipo gebaseerde sedan
_Japarte kofferbak. Hoe die er ongeveer uit ging konden we
eoordelen aan de hand van de ook op de Tipo gebaseerde
|.kcia Dedra, enkele maanden geleden gepresenteerd en bin-
kort in Nederland te koop.
5.'s versie gaat Tempra heten en komt in 1990 op de markt,
löpresentatie in Italië vindt in januari plaats, in ons land is de
35) halverwege 1990 leverbaar. Het model krijgt motoren van
ïnlot 2,0 liter, naast de vierdeurs uitvoering komt later een
jejeurs stationcar.
opzichte van de Lancia Dedra valt bij de Fiat Tempra voor
at andere achtersteven op; de Tempra heeft een derde zijruit
3 |en ronder kofferklep, zonder de hoekige spoilerrand van de
^ya. Verder heeft de Lancia sterker motoren (vanaf 1,6 liter)
„.literaard een luxueuzer uitrusting zoals passend voor het
_is duidelijk dat Fiat met de Tempra weer heel wat verloren
ïrtan terrein kan terugwinnen, wanneer dit model tenminste
s%- geaccepteerd zal worden dan de Tipo. Ligt het aan het on-
^bentionele uiterlijk dat de Tipo in ons land niet aanslaat, ter-
^het technisch toch een prima auto is? Als het dat is zou de
Ipra weieens het antwoord op dit probleem kunnen blijken.
talysator. Op basis van die en
kele jaren geleden ontwikkel
de moderne FIRE-motor ont
stond voor de Tipo een 1,4 li
ter aggregaat, dat nu ook in de
Uno 70 i.e. verschijnt die de 60
vervangt. Evenals de 45 i.e.
heeft dit model centrale
brandstofinjektie en een gere
gelde katalysator. Verder ken
den we al de Uno 75 i.e. met
centrale injektie en katalysa-
I op de oudere 1,5
liter motor. Nieuw is dat de
Selecta automaat-versie nu ge
baseerd is op de Uno 75 in
plaats van op de verdwenen
60-versie. Gebleven zijn ver
der de 1,3 liter Turbo i.e. (100
pk) met katalysator en de 1,7
liter diesel-Uno (60 pk, bij de
overige versies geeft de type
aanduiding nog steeds het aan
tal pk's aan).
Meer comfort
Een rondere vormgeving van
front en achterzijde zorgt voor
minder luchtweerstand en een
eigentijdser aanzien voor de
nieuwe Uno. De boller achter
klep naar het model van de
Tipo is niet zoals bij dat model
van kunststof, maar gewoon
van staal.
Het interieur is nieuw inge
richt, met als meest opvallend
onderdeel een nu conventio
neel ingedeeld dashboard. Het
ziet er verzorgd uit en is prak
tisch, maar laijg niet zo origi
neel als het oude. De nieuwe
bedieningshendels aan het
stuur hebben een nadeel: zoals
bij andere Fiats zijn er aan de
linkerzijde twee hendels, een
lange voor de buitenverlich-
De vernieuwde Fiat Uno met aangepaste vormgeving.
ting en een korte voor de rich
tingaanwijzer Die zitten te
dicht bij elkaar, zodat gauw de
verkeerde gepakt wordt om
richting aan te geven.
Nieuwe stoelen zorgen voor
goed zitcomfort en veel zijde
lingse steun. De uitrusting is
opgewaardeerd, aldus Fiat,
maar dat geldt dan niet voor
de basisversies (45 en 70) die
nogal karig aangekleed zijn.
De S-uitvoering is al veel aan-
De Fiat Tempra is halverwege volgend jaar leverbaar.
trekkelijker, de SX echt
luxueus. De laatste is er alleen
als 75 (drie- of vijfdeurs). Jam
mer dat de knopjes van de
elektrische raambediening
veel te ver naar achter ge
plaatst zijn, zodat je er bepaald
niet makkelijk bij kunt.
We noemen even de overige
varianten: de 45 driedeurs ba
sisversie, drie- of vijfdeurs S,
de 70 driedeurs basisversie en
vijfdeurs S; de 75 Selecta auto
maat driedeurs met S-uitrus-
ting, de Uno Turbo driedeurs,
en de Uno Diesel als drie
deurs basisversie of vijfdeurs
S.
Aantrekkelijke prijzen
We reden ter kennismaking in
drie versies van de nieuwe
Uno: de 70, 75 SX en Turbo. In
motorprestaties lopen de eerste
twee. zoals de type-aanduiding
aangeeft, weinig uiteen De
moderner motor van de 70 is
iets stiller dan die van de 75.
beide zijn het aardig pittige
auto's De 75 moet volgens de
fabrieksgegevens iets sneller
en zuiniger zijn. in de praktijk
is het dc vraag of het echt zal
schelen.
Op basis van de papieren gege
vens valt wel te zeggen dat de
Uno 45 bepaald geen rappe
auto is, en dat hij ondanks de
standaard vijfbak niet enorm
veel zuiniger zal lopen dan de
70/75 omdat de motor regel
matig hard moet werken
Daar tegenover staat de Uno
Turbo, spektakulair snel maar
mét een hoog benzinever
bruik. De tot 46 liter vergrote
tank (andere modellen kun
nen slechts 38 liter brandstof
meenemen) is krap bemeten.
De vering van de Turbo is nog
wat straffer dan die van de
overige versies. De gewone
Uno's hebben een goed aan
sprekende, maar korte vering
die wat grotere oneffenheden
duidelijk doorgeeft. Het weg
gedrag is geheel probleemloos,
alleen bij de Turbo wordt enig
rijtalant gevraagd om de volle
prestaties verantwoord te kun
nen inzetten.
Alles bijeen is de nieuwe Uno
duidelijk comfortabeler ge
worden, op de genoemde korte
vering na, en niet veel duur
der. De meeste versies komen
slechts enkele honderden gul
dens duurder uit dan hun
voorgangers, met als uitzonde
ring de Uno Selecta. Die kreeg
een grotere motor en meer uit
rusting. met als gevolg dat de
prijsstijging voor deze versie
hoger uitviel.
Het gamma begint met
18.250,- voor de 45, een aan
trekkelijk gemiddelde is bij
voorbeeld een vijfdeurs 70 S
voor ƒ21.850,-. De vijfdeurs
Uno DS diesel komt op
26.200,-. de Selecta kost nu
ƒ23.200,-. het duurst is de Tur
bo met 32.350,-. Afgezien van
die laatste variant is de nieuwe
Uno nog altijd een bepaald
niet dure. moderne en relatief
ruime auto.
PETER FOKKER
Ïe starts zijn tegenwoordig
niet meer zo'n probleem
roeger. De moderne 12
t-aceu's zorgen voor
Iht bij het startproces, de
nwoordige brandstof bevat
Jale. ook bij koud weer
Hekings-gewillige compo-
ten en tenslotte zorgen bij
jerne motoren de start-
fzieningen ervoor, dat de
ders tijdens de start- en
piloopfase met een gemak-
jker brandend mengsel ge
worden,
bndanks blijft de vraag:
!t men bij strenge kou en
-{onwillige motor de start
or telkens slechts korte tijd
enen, met kleine pauzes
^en, of is het beter hem
{er, dus aan één stuk, te la-
draaien.
antwoord ligt voor de
d men dient de startmotor
(er te laten draaien. Hoe
is afhankelijk van de
jjkwijze van de motor,
penzinemotoren dient men
a twintig seconden te laten
lien, vooral wanneer het
8 om een inspuitmotor. Als
1 slaat de motor binnen
maximaal de eerste dertig se
conden aan, zo niet, houdt
men een kleine pauze van der
tig seconden tot eén minuut
aan alvorens opnieuw te star
ten, wederom gedurende twin
tig a dertig seconden.
Bij dieselmotoren is er maar
één manier: laten draaien tot
dat de motor aanslaat. De zelf-
ontbrander moet het hebben
van de temperatuur van de ge
comprimeerde lucht, die zo
heet moet zijn, dat de ingespo
ten brandstof kan ontbranden
tijdens de startprocedure, met
behulp van een gloeispiraal.
Hoe langer men de motor laat
draaien, hoe warmer de lucht
wordt.
Voet weg
Voor alle motoren geldt: tij
dens het starten voet weg van
het gaspedaal! De koude start
voorziening levert een exact
aangepaste hoeveelheid brand
stof. Een gedeeltelijk of zelfs
geheel ingedrukt gaspedaal tij
dens het starten verstoort de
zorgvuldig afgestemde brand
stofvoorziening volkomen,
zelfs «tot volledige dienstweige
ring. Wild 'pompen' met het
gaspedaal kan bij benzinemo
toren met acceleratie-sproeier
de motor 'verzuipen'.
Bij benzinemotoren met half-
automatische startvoorziening,
trapt men voor het starten het
gaspedaal éénmaal rustig hele
maal in, waardoor de koude
start-automatiek in de koude
start-stand gebracht wordt.
Tijdens het starten 'het gaspe
daal niet meer aanraken. Pas
wanneer de motor loopt, trapt
men het gaspedaal kort in ten
einde de warmeluchtpositie
van de start-automatiek in
werking te stellen. Bij injectie
motoren en bij benzinemoto
ren met volautomatische start
installatie kan men zich het
intrappen van het gaspedaal
voor de start besparen. De be-
drijfshandleiding geeft in elk
geval informatie omtrent de
juiste handelwijze bij de diver
se motorsystemen.
Bij benzinemotoren met hand-
choke moet men de choke uit
trekken en na de start weer
langzaam terugduwen, naarge
lang de motor dit accepteert
zonder te stotteren. Daarbij is
het beter aan de stottergrens te
blijven dan de motor snel en
met een te rijk mengsel te la
ten lopen - terwille van het
milieu, de motor en de porte
monnee.
Bougies los
En mocht men soms het ge
voel hebben, dat de motor ver
zopen is (er komt dan een ster
ke benzinelucht uit de uitlaat),
dan blijft er niets over dan de
bougies los te schroeven.
Kletsnatte bougies zijn dan het
bewijs: nu moet de motor met
verwijderde bougies met vol
gas doordraaien, gedroogde
(liever nieuwe) bougies in
schroeven en opnieuw starten
- volgens voorschrift en zon
der gas geven.
Nog even iets omtrent de die
selmotoren: moet men in de
winter nu wel of niet benzine
toevoegen? In de laatste jaren
is de dieselbrandstof verbe
terd. In Duitsland en de om
ringende landen is ze bedrijfs-
zeker tot 20-22 graden onder
nul. Dit is bij ons meestal vol
doende, ook in een koude win
ter en zelfs bij wat lagere tem
peraturen zijn er in de regel
geen problemen. Ondanks dat
- is extreme kou te verwach
ten of rijdt men in een onbe
kend gebied, bijvoorbeeld in
de bergen, zelfs tot 30%) benzi
ne bijtanken. Het liefst lood
vrije benzine. Behalve een ge
ring vermogensverlies en mis
schien een sterkere klopnei-
ging accepteert de dieselmotor
deze toevoeging zonder pro
test.
Als de motor loopt - en mo
derne motoren starten heel ge
makkelijk, als men ze goed be
handelt - dan rijdt men hem
warm. Het laten warm draaien
bij stilstand is een misvatting
uit lang vervlogen tijden. Wat
het milieu betreft: geen angst
voor 'wolken', die uit de uit
laat stromen. Vooral bij moto
ren met katalysator bevatten
zij, zodra die in werking is,
slechts een gering percentage
schadelijke stoffen. Voor het
merendeel bestaan ze - 's win
ters goed zichtbaar - uit wa
terdamp.
.Ihebbers van Britse sport-
(ens wachtten al jarenlang
Üe beloofde nieuwe Lotus
■i, zij zagen dit wachten on-
op de Londense Motorfair
lelijk beloond.
feaak van het uitblijven van
Jmodel was de nogal bewo-
ki historie van Lotus in de
tiéte jaren. De Elan moest
jjj (relatief) betaalbare twee-
!|oons cabriolet worden, zo-
Be gelijknamige voorganger
Jiet begin an de jaren zestig.
r#t verscheen Toyota op het
fjel: de Japanse gigant nam
r!(beperkt) aandeel in Lotus
iou motoren uit de Celica
spen voor die Elan. Door de
^rkte financiële middelen
Lotus duurde de ontwik-
hng al lang, vervolgens
de volledige overname
het merk door General
#rs. Dat verschafte de mid-
in om een hoogwaardiger
2J>mvangrijker produktie te
Ven opzetten, maar het be-
■fnde wel dat de Toyota-mo-
natuurlijk moesten wij-
Het werd nu een Isuzu-
want GM heeft
dat Japanse merk een
•jhtbron,
in rlat
aandeel. Zo werd de nieuwe
Elan feitelijk ten tweeden male
geboren, compleet met een
nieuwe produktie-technologie.
Wat Nederland betreft is de
wedergeboorte van Lotus daar
mee nog niet afgehandeld. De
import-aktiviteiten stonden ja
renlang op een zeer laag pitje,
en dat paste niet in het nieuwe
leven dat het merk onder GM-
vleugels begon. Er moest een
nieuwe importeur komen die
er flink de schouders onder
wilde zetten. Dat werd Kroy-
mans, een holding waarin on
der meer ook de Jaguar- en
Ferrari-import zijn onderge
bracht. Voor Lotus werd een
nieuw bedrijf opgericht, dat nu
voorlopig in Huizen is neerge
streken. Volgend jaar moet een
nieuw pand verrijzen in de
buurt van Amsterdam. De im
port- aktiviteiten zijn niettemin
al krachtig ter hand genomen.
Direkteur Jan Kooien kon ten
minste melden sinds de start
(in september) al twintig auto's
verkocht te hebben, waar er
eerder slechts één of twee nieu
we Lotussen per jaar in ons
land op de weg kwamen. Dit
succes (vooral met de Elan, die
pas halverwege 1990 naar ons
land komt) verbaasde zelfs de
nieuwe importeur die toch als
doel had Lotus in Nederland
krachtig nieuw leven in te bla
zen. De doelstelling is nu bijge
steld op de verkoop van circa
vijftig auto's per jaar, te verde
len over de nieuwe Elan Turbo
SE en bestaande (onlangs flink
gemoderniseerde) Esprit Turbo
SE. Beide modellen beschikken
over een viercilinder zestien-
kleps turbomotor, die van de
Elan levert uit 1,6 liter 165 pk
en die van de Esprit uit 2,2 liter
liefst 264 pk. De Esprit kost
ƒ242.500,-, de Elan zal ruwweg
half zo duur worden.
Dat Kroymans werk maakt
.van exclusieve merken werd al
lange tijd bewezen met de Fer
rari-import, die ook al in een
nieuw en erg fraai pand is on
dergebracht. Het is gebouwd
naast het vanouds bekende
adres aan de Soestdijkerstraat-
weg in Hilversum en moet hel
pen de Ferrari-klanten nog
meer service te bieden. Ook
van dat merk worden er jaar
lijks zo'n vijftig nieuwe auto's
geleverd. Tegelijk met de ope
ning van het nieuwe Ferrari-
pand (door Ferrari-rijder van
het eerste uur prins Bernhard)
debuteerde in ons land de nieu
we 348 tb. Deze opvolger voor
de 328 heeft een grotere motor
(3,4 liter V8, 300 pk), dwarsge-
plaatste versnellingsbak zoals
F-l Ferrari's, en een op de
twaalfcilinder Testarossa geïn
spireerd uiterlijk. Het is het
goedkoopste model van Ferra
ri, in basisversie geprijsd op
ƒ273.000,- PETER FOKKER
De Ford Escort, binnenkort met CTX-automaat. FOTO: PR
Zeer binnenkort breidt Ford,
zoals reeds eerder beloofd, het
aantal modellen uit dat met
CTX-automaat geleverd kan
worden. Op dit moment is die
soort automaat er alleen in de
Fiesta, nog dit jaar kunnen
ook de Escort en Orion ermee
geleverd worden.
Het gaat dan niet alleen om
een combinatie met de 1.4i
motor (55 kW/75 pk), zoals we
die al kennen uit de Fiesta-
reeks. Daarnaast zal de Escort
in meest luxueuze Ghia- versie
met 1,6 liter motor (66 kW/90
pk) met CTX-automaat te
koop zijn.
Die traploos variabele CTX-
automaat is niets anders dan
de Nederlandse Transmatic
versnellingsbak die min of
meer als opvolger voor de
DAF-Variomatic werd uitge
dacht door DAF-oprichter
Hub Van Doorne. Een auto
maat met groot schakelbereik,
die geen voelbare schakelpun-
ten heeft en nauwelijks ver
mogensverlies oplevert tegen
over een handgeschakelde
transmissie. Ten opzichte van
de gewone drieversnellings
automaat die voor de Escor-
t/Orion geleverd kon worden
levert de CTX vooral op de
buitenweg een belangrijk lager
verbruik op, door lager motor-
toerental minder geluidsont
wikkeling, en iets betere acce
leratie. In 1.4i CL-versie komt
een CTX-Escort op 26.220,-,
een CTX-Orion op ƒ27.100,-;
ze zijn er ook in Europa-versie
(nieuwe naam voor de vroege
re Bravo-uitvoering).
Fabrikanten
bezuinigen op
veiligheid
van auto's
Een aantal auto-fabrikanten
beknibbelt bewust op de vei
ligheid van hun produkt om
hun type zo goedkoop moge
lijk op de markt te kunnen
brengen. Dat concludeert de
Consumentenbond nadat zij elf
typen auto's heeft onderzocht
op ruim vijftig punten waar
van bekend is dat zij de kans
op en de ernst van letsel bij
een aanrijding beïnvloeden.
Uit het onderzoek blijkt dat in
de categorie kleine midden
klassers de Volvo 340 DL en
de Opel Kadett (op de voet ge
volgd door VW-Golf-Manhat-
tan en FIAT-Tipo 1.4) de beste
bescherming bieden, de Ci
troen BX 14 RE de slechtste.
Onderzocht zijn verder. Nissan
Sunny 1.4LX, Ford Escort 1.3
Bravo, Renault 19 GTS, Mazda
323 LX, Toyota Corolla 1.3XL
en Honda Civic GL.
De resultaten komen min of
meer overeen met uitgebreide
re onderzoeken, verricht door
de zusterorganisatie van de
Consumentenbond in Enge
land. Ook daar scoort Volvo
samen met Audi-VW en Saab
hoog terwijl Citroen en de
driewieler Reliant Rialto veel
minpunten vergaren.
Het bewust beknibbelen op de
passieve veiligheid van auto's
illustreert de Consumenten
bond met het voorbeeld Toyo
ta. „Het stuurwiel van de ge
teste Toyota biedt de bestuur
der een geringere bescherming
dan het in Engeland gemon
teerde stuur", aldus de bond in
de Consumentengids van deze
maand.
Voorschriften
De auto-industrie heeft welis
waar de passieve veiligheid
van haar vierwielers ver
hoogd, maar de Consumenten
bond bepleit toch samen met
haar Europese zusterorganisa
ties voor strengere wettelijke
voorschriften omdat de huidi
ge richtlijnen niet streng ge
noeg zijn, „zeker vergeleken
met bij voorbeeld de eisen in
de Verenigde Staten".
De Consumentenbond conclu
deert ondermeer dat bij slechts
drie van de onderzochte auto's
het stuurwiel zo is ontworpen
dat bij een frontale botsing het
hoofd van de chauffeur ont
zien wordt. Slechts een stuur
wiel ontziet de borst van de
bestuurder. Verder kan er het'
nodige verbeterd worden aan
de pasvorm van de veilig
heidsgordels. Bij vier van de
geteste auto's zijn de stoelen te
zwak of gevaarlijk gecon
strueerd.
Slechts twee auto's beschikken
over dwarsbalken aan de
voordeur, een belangrijke be
scherming bij het opvangen
van een 'midscheepse' aanrij
ding. Dergelijke aanrijdingen
zijn goed voor ruim een kwart
van alle auto-ongelukken in
ons land-
Autofabrikanten nemen
brandgevaar licht op. zo blijkt
verder uit het onderzoek. Bij
negen auto's lopen de benzin
tank, de vulopening of de ver
binding tussen beide te mak
kelijk schade op. Twee auto's
beschikken over een dusdanig
elektronisch circuit dat bij een
aanrijding makkelijk kortslui
ting kan ontstaan.
Luchtzak Audi
voldoet royaal
Sinds jaren onderzoeker, de
Amerikaanse verkeersautori-
teiten van NHTSA regelma
tig personenwagens en com
bi's op de veiligheid voor de
inzittenden bij een frontale
botsing. In de jongste test be
haalde het door Audi ont
wikkelde airbag-systeem de
beste resultaten die ooit door
de NHTSA werden vastge
steld.
De met testpoppen en meet
apparatuur uitgeruste auto's
knallen met een snelheid
van 55 km/uur tegen een be
tonnen muur. Daarbij wor
den tijdens de botsing ontsta
ne versnellingen en krachten
op diverse plaatsen bij de
testpoppen gemeten.
Uit de bij de botsing verkre
gen meetgegevens leidt men
biomechanische grootheden
af. De voor mensen nog te
verdragen hoogste waarden
mogen niet overschreden
worden. Om beter te kunnen
vergelijken gebruikt men
een Crash-Test-Index (CTI).
Deze CTI-waarde is een
norm voor de mate van be
scherming voor de bestuur
der en de naast hem zittende
passagier. Voor het hoofd
geldt een grenswaarde (HIC,
Head Injury Criterion) van
1000. Hier bleef de bestuur
der-dummy van de Audi 100
bijna zes keer onder deze
maximumwaarde. Voor hem
werd een HIC-waarde van
185 geregistreerd. De aan het
bovenlichaam gemeten
waarden kwamen bij de
Audi uit op 100, slechts onge
veer half zo hoog als de toe
gestane maxima.
(ADVERTENTIE)
^roenen^,
