f
„Weinig oecumenische interesse in Hervormde Kerk"
Glimp van een hooggestemde tijd
£eidóe Souacm
brieven van leze»
Samen op Weg-regeling geld en goed komt in zicht
kerk
wereld
PREDIKANT NEEMT AFSCHEID VAN WILLIBRORD-VERENIGING
Variëteit in omroepen dekt behoefte bij kijkers"
De dood van een comapati^
Wedgwood
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
QeidónQowumt
DONDERDAG 23 NOVEMBER 1989 PAG^
LUNTEREN De gereformeerde synode
is woensdag akkoord gegaan met de Sa
men op Weg-beheersregeling, maar echt
van harte ging het niet. „Wie vandaag
goed gereformeerd wil denken, zou ei
genlijk tegen moeten stemmen", zo zei sy
node-rapporteur G.J. Kaemingk. Deson
danks ging de synode unaniem (met één
onthouding) akkoord met de interim-re
geling voor „stoffelijke aangelegenheden"
die volgende week tijdens de gecombi
neerde vergadering van de hervormde en
gereformeerde synoden wordt besproken.
Al in 1982 lag er een eerste concept-rege
ling op de tafel van de synoden. Grootste
bezwaar van de gereformeerden, die de
zelfstandigheid van de plaatselijke kerk
hoog in het vaandel hebben, is dat een
kerkeraad van een Samen op Weg-ge
meente toezicht moet dulden van een
provinciaal college van advies. Volgens
synodelid ds. W.J.W. Scheltens (Glim
men) raakt de mondigheid van de kerkle
den door de nieuwe bepaling volledig on
dergesneeuwd. „In Oost-Europa raken ze
de dwang net een beetje kwijt, dus
moeten wij onze kerken niet dwingend
laten controleren." Ds. B.J. Aalbers, se
cretaris van de Raad van deputaten Sa
men op Weg sprak van een perfect com
promis, omdat de gereformeerden de re
geling te hervormd vinden en de her
vormden daarin te veel gereformeerde
invloeden ontwaren. De hervormden hik
ken vooral aan tegen de passage waarin
staat dat het de kerkeraad is die de begro
ting vaststelt. Zij ziin gëwend dat het col
lege van kerkvoogden bij vaststelling van
de jaarstukken het laatste woord heeft.
Ook in de as
kunnen nog vonken
schuilen
Russisch spreekwoord
DEN BOSCH In de
Nederlandse Hervormde
Kerk bestaat erg weinig
interesse voor de oecume
ne. Dit geldt in ieder ge
val voor de wezenlijke
geloofsvragen in de ver
houding tot de Rooms-
Katholieke Kerk. Zo
heeft de Hervormde
Kerk de kanselboodschap
van de Raad van Kerken
over het Willibrordjaar
niet aan de predikanten
en kerkeraden verzon
den. „Daarmee is een
gouden kans gemist.
Want Willibrord, 'apostel
der Nederlanden', bindt
katholieken en protestan
ten samen."
De 72-jarige N.K. van den
Akker, Hervormd emeritus
predikant te Den Bosch, stapt
na een staat van dienst van
vijfentwintig aar per 1 ja
nuari uit het bestuur van de
Sint Willibrord Vereniging,
het rooms-katholieke orgaan
voor oecumene. De rooms-ka-
tholieken hebben hun Willi
brord Vereniging, maar dé
Hervormde Kerk en de Gere
formeerde Kerken slechts
hun organen van bijstand.
„Oecumene heeft bij ons lang
niet zo'n breed draagvlak",
vindt Van den Akker. En:
„Verder is er in Nederland
nog geweldig veel antipapis-
•me. Als je in een kerkdienst
drie kaarsen opsteekt, heet
het al gauw „te rooms".
Moeizaam
Het Samen op Weg-proces
verloopt zeer moeizaam. In
wereldverband zouden her
vormden en gereformeerden
allang gefuseerd moeten zijn.
Gezien tegen het licht van de
„grote" oecumene gaat het
hier slechts om een binnen
brandje. „We zijn hier zo pro
vincialistisch. We bekijken al
les door een calvinistische
bril."
In de internationale oecume
ne gebeuren er heel belangrij
ke dingen, maar in Nederland
stagneert nogal veel".
De blokkades zitten uiteraard
niet alleen aan Calvinistische
zijde De mogelijkheid van
eucharistische gastvrijheid
moet volgens Van den Akker
in ieder geval voor gemengd
gehuwden en oecumenische
verbanden worden verruimd.
Onder toezicht van de bis
schoppen moeten er uitzonde
ringen op het verbod komen
zodat meelevende mensen
zonder een slecht geweten bij
de ander het avondmaal of de
eucharistie kunnen vieren.
Met de huidige situatie kweek
je illegale praktijken.
Van den Akker vergelijkt de
huidige stand van de oecume
ne met een processie. Voorop
lopen de bruidjes (leken), ter
wijl helemaal achteraan de
bisschop komt. Hij komt pas
in beweging als de bruidjes
reeds lang onderweg zijn.
Soms lopen ze te snel. Dan
klinken bij processies in Den
Bosch de woorden 'effekes
wachten'. Je moet zorgen dat
je het contact en de verbon
denheid met de bisschop niet
verliest.
Omwille van de oecumene
moeten we niet te beroerd
zijn even pas op de plaats ma
ken, zegt Van den Akker.
Spontaan
„Zo'n 25 jaar geleden werd ik
onder de toenmalige voorzit-
Ds. N.K. van den Akker.
ter, prof. dr. J.C. Groot, spon
taan vanuit de vergadering
tot bestuurslid van de Willi-
brordvereniging benoemd.
Statutair kon dat niet eens,
want het lidmaatschap stond
toen nog uitsluitend voor
rooms-katholieken open".
FOTO: ANP
Het is niet zo opmerkelijk dat
hij de eerste en tot dusver
enige hervormde predikant is
die bestuurslid van de rk ver
eniging voor oecumene werd.
Al jong was hij met de RK
Kerk in aanraking gekomen.
In Weesp had de pastoor als
voorzitter van het bestuur
van de rk school bij een vaca
ture advies gevraagd aan Van
den Akker sr, hoofd van een
ulo en handelsavondschool.
„Daarna kwamen de pastoor
en m'n vader regelmatig bij
elkaar over de vloer."
Een onbekende heeft Van
den Akker vanaf diens gym
nasiumtijd een gratis abonne
ment geschonken op 'Het
Schild', het maandblad van de
Apologetische Vereniging Pe
trus Canisius, waaruit in 1948
de Sint Willibrord Vereniging
ontstond. Ook daardoor groei
de zijn belangstelling voor de
RK Kerk.
„Verder heb ik van huis uit
de neiging de dingen in inter
nationaal verband te zien. De
RK Kerk is een wereldkerk,
terwijl de Hervormde Kerk zo
Nederlands is."
Tijdens zijn studententijd
kwam het boek 'Wat geloven
zij?' (1941) uit, onder redactie
van de Jezuïet prof. dr. F.
Malmberg en de Hervormde
hoogleraar dr. S.F.H.J. Ber-
kelbach van den Sprenkel.
Weliswaar waren het nog
twee afzonderlijke verhande
lingen, maar het was in boek
vorm wel een eerste poging
van Rome en Reformatie om
elkaar te leren kennen. Mid
den in de oorlogstijd werden
rondom dit boek ontmoetin
gen van rk en protestantse
theologen georganiseerd.
In en vlak na de oorlog ont
stonden op verschillende
plaatsen in ons land gespreks-
kringen tussen Protestanten
en Rooms-Katholieken: Den
Haag, Laren (de Larense
Kring), Hilversum, Utrecht.
Mannen als Willebrands,
Thijssen Berkouwer en
Bronkhorst deden hieraan
mee, en Van den Akker als
jong broekje. In 1946 werd hij
predikant in Rhenoy en Gelli-
cum. Daar begon hij met de
Betuwe Kring (1948-1964),
waarin pastoors en predikan
ten elkaar over en weer op
zochten.
In 1951 nam hij een beroep
aan naar Den Bosch. Een
week na de intrede vroeg hij
een audiëntie aan bij de toen
malige bisschop, mgr. Mut-
saerts, om diens toestemming
te vragen voor het opzetten
van wat de Bossche Kring
(1952-1967) zou worden. „Als
je in de RK Kerk wat wilt
doen, kun je niet om de bis
schop heen," zegt Van den
Akker, die altijd veel meer
waarde aan persoonlijke con
tacten dan aan nota's heeft
gehecht. De bisschop had er
geen enkel bezwaar tegen.
Wel liet hij zich ontvallen dat
de Protestantse godsdienst
hem „zo saai" leek.
Status
De in 1969 samengevoegde
Bossche-Betuwe (BB) Kring
Heeft nooit enige kerkelijke
status gehad. Daardoor had de
Kring ook meer manoeu
vreerruimte. Door de per
soonlijke contacten is het oe
cumenisch klimaat in Neder
land mede beïnvloed. Vooral
in de RK Kerk is geweldig
veel veranderd, onder invloed
van het Concilie en de oprich
ting van het secretariaat voor
de eenheid der christenen.
„Dat juist Willebrands dit
voorjaar bij ons 40-jarig jubi
leum sprak, verwijst naar zijn
uitzonderlijke verdiensten
voor de oecumene zowel in ei
gen land als in internationaal
verband."
DIRK VISSER
Nieuwe
formulering
relatie
gereformeerden
en joden
LUNTEREN Met algemene
stemmen heeft de synode van
de Gereformeerde Kerken gis
teren ingestemd met een nieu
we formulering voor de relatie
met de joden. Kernpunten in
het nieuwe kerkorde-artikel
zijn de „onopgeefbare verbon
denheid" van de kerk met het
volk Israel en het wederzijds
getuigen. Van verwijzing naar
.jodenzending" in welke vorm
dan ook is dus geen sprake
meer.
De gereformeerden hebben
hiermee een stap gezet rich
ting Ojec het Overlegorgaan
joden en christenen om de
kerkorde aan te passen aan de
gewijzigde inzichten omtrent
de relatie kerk en jodendom.
Ook van sommige joodse zijde
is in het verleden bij de ker
ken aangedrongen op „zuive
ring" van de kerkorde met
name op het gevoelige punt
van de „jodenzending". Verle
den jaar bleek een wijziging
van de kerkorde in de Gere
formeerde synode nog niet
haalbaar.
Het besluit van de gerefor
meerde synode is niet defini
tief; het is een besluit „in eer
ste lezing". Het betreft een
wijziging van de kerkorde
het formeel fundament van de
kerken en in die gevallen
wordt aan de plaatselijke ker
ken een oordeel gevraagd. Na
weging van de reacties komt
het voorstel opnieuw in stem
ming op de synode; er is een
tweederde meerderheid ver
eist voordat de wijziging geldig
wordt.
De huidige formulering van
kerkorde-artikel 93 luidt: „De
kerken zullen zich richten tot
de Joden in en zo mogelijk
buiten Nederland om hun uit
de Heilige Schrift te betuigen
dat Jezus de Christus is".
De gisteren aanvaarde formu
lering luidt: „De kerken zijn
geroepen gestalte te geven aan
5e onopgeefbare verbonden
heid van de gemeente van
Christus met het volk Israel
en te zoeken naar gelegenhe
den voor joden en christenen
tot wederzijds getuigen".
Tijdens vroegere synodale dis
cussies over het onderwerp
werd de vraag gesteld of het
aspect van het getuigenis van
de Christus zoals verwoord in
de huidige formulering niet
onopgeefbaar is voor christe
nen. Steeds werd dan geant
woord dat wie de ander en
zichzelf serieus neemt in de
ontmoeting, als vanzelf komt
tot dat getuigenis.
Wat een opwindende tij
den waren dat, de roaring
twenties. Overal zit de
verandering in de lucht
en het is voor iedereen
ook duidelijk dat na de
grote slachting van de
Eerste Wereldoorlog de
oude instellingen niet
langer voldoen, de ant
woorden die gegeven
worden ontoereikend
zijn.
Ook in Nederland bij die klei
ne club van bevoorrechten,
journalisten en halve kunste
naars die naast hun brood
winning in hun schaarse uren
in de avonden en weekenden
plannen smeden om hun ar
tistieke idealen in overeen
stemming te brengen met hun
tijd. Meestal werkten zij geï
soleerd, de voornaamste me
dia waren de krant en het
tijdschrift. Maar binnen dat
isolement leven nog volop de
idealen, het is een tijd met
een uiterst ingenieus profiel.
Wat de een doet weet de an
der niet en waar nu de idea
len in een tijd van consensus
er nauwelijks meer toe doen,
kijk je in retrospectief niet
zonder jaloezie terug naar
deze passies en overtuigingen
die nog niet geplet zijn door
een alomtegenwoordige we
tenschap.
En dit is misschien wel een
van de meest ingrijpende ver
anderingen in het tijdsbeeld.
Leven en cultuur van vroege
re decennia en eeuwen zijn en
masse, fragmentarisch welis
waar en in interpretaties die
elkaar soms aanvullen maar
vaak ook op gespannen voet
met elkaar staan, aanwezig
gemaakt door de beeldcul
tuur. En als het goed gebeurt,
kan men de hartstochten die
ze mogelijk gemaakt hebben,
opnieuw ontwaren.
De Gemeenschap noemden
een aantal jongeren het tijd
schrift waarmee zij de geza
pigheid in katholieke kring in
de jaren twintig wilden be
strijden. De titel van het blad
ademde iets humanitairs ui,
maar tevens was het katho
liek, want de onderkop van
het in 1925 verschenen blad
luidde: Maandschrift voor ka
tholieke reconstructie.
Jongeren als Jan Engelman,
Albert Kuyle en Willem Maas
probeerden een brug te slaan
tussen hun religieuze overtui
gingen en artistieke aspiraties.
In de RK kerk dateerden de
beeldeiï voor het geloof im
mers uit de Middeleeuwen en
de emanciperende RK kerk
had in de vorige eeuw dank
baar deze schatkamer aange
sproken die na de protestantse
dominantie in de vergetelheid
was geraakt.
Maar deze jongeren voelden
heel goed aan dat de drama's
van hun eigen tijd, de wereld
oorlog en de desintegratie
daarna, een nieuwe uitdruk
king nodig hadden. Daarbij
twijfelden zij er niet aan dat
die idealen ingebracht moes
ten worden in het raamwerk
van hun religieuze overtui
gingen. Ook die werden ove
rigens bijgesteld door te rade
te gaan bij het oorspronkelijke
christendom met een zoveel
mogelijk voorbij zien van het
dogmatische en hiërarchische
bouwwerk dat in de eeuwen
daarna was opgericht.
Deze Alle-Menschen-werden-
Brüder-mentaliteit sloeg ook
aan bij andersdenken zoals
Theun de Vries, A. den Dool-
Albert Kuyle, Jan Engelman en I
aard en Hendrik Marsman.
Zij werden gastvrij onthaald.
Een glimp van deze onstuimi
ge jongeren en hun blad kan
men opvangen in het pro
gramma dat Joes Odufré hier
over voor de KRO-televisie
maakte. Jammer voor hem
was dat hij het vrijwel alleen
moest stellen met inmiddels
stokoude buitenstaanders als
A. den Doolaard en Theun de
Vries. Van Duinkerken, En
gelman en Kuyle, de cory
feeën van het blad, leven im
mers niet meer.
DOCUMENTAIRE
OVER DE
GEMEENSCHAP
Bovendien beperkte hij zich
tot de beginperiode van het
blad, terwijl het toch zijn
grootste uitstraling had in de
jaren dertig. Het genoot toen
groot gezag, vooral ook bij
buitenstaanders, terwijl de ka
tholieke hiërarchie het daar
entegen met het nodige wan
trouwen bezag.
De Gemeenschap was voor
die tijd zonder meer een ge
slaagde poging religie, kunst
en maatschappij in een rele
vant verband aan de orde te
stellen. Over die uiterst ener
verende discussies, de ver
schuiving in de standpunten
tegenover het nieuwe oorlogs
gevaar, de knstvormen die
het ontwikkelde, dat alles
blijft helaas onderbelicht.
Het is de vraag of Kees Fens,
hoogleraar Nederlande letter
kunde, gelijk heeft met zijn in
de documentaire opgenomen
commentaar dat de last van
het katholieke verleden ver
nieuwing in de weg stond. De
Gemeenschap bewees het te
gendeel en het was niet de
kerk, maar de oorlogsomstan
digheden die aan het blad in
1941 een einde maakten.
Al met al geeft het slechts
veertig minuten durende pro
gramma van Odufré, hoe aar
dig in aanzet ook, een zeer
onvolledig beeld van zo'n
roemrucht stukje katholiek
verleden. We horen nu
slechts enkele echo's daaruit,
maar de personages komen
niet uit de verf, hun harts
tochten niet tot leven. De Ge
meenschap verdient méér en
béter.
PAUL VAN VELTHOVEN
De Gemeenschap, het ont
staan van een tijdschrift.
KRO-RKK televisie, vrijdag
Ned.l om 18.10.
IV
NIJMEGEN - Het is mij een
raadsel dat er door de opinie
makers in dit land van de zo
genaamde identiteitsomroe-
pen steeds maar wordt ver
langd dat zij programma's ma
ken waar niemand - en de
opiniemakers zeker niet -
naar wil kijken. Deze ver
zuchting slaakte VARA-voor-
zitter Marcel van Dam giste
ren tijdens een door het Ka
tholiek Instituut voor Massa
media georganiseerd debat
over de toekomstige relatie
tussen publieke en commer
ciële omroep.
Dr. L. ter Steeg, beleidsmede
werker bij de KRO betoogde,
dat zijn omroep er niet op de
eerste plaats naar streeft
strikt identiteitsgerichte pro
gramma's te maken, maar
conform de wet een totaalpro-
grama wil maken waarin die
katholieke/christelijke visie
in alle soorten programma's
kan oplichten. Mensen willen
daar van tijd tot tijd mee ge
confronteerd worden, zo con
cludeerde Ter Steeg mede aan
de hand van opvattingen van
de Duitse theoloog J.B. Metz.
De godsdienstsocioloog J. Pe
ters betoogde op basis van on
derzoeksmateriaal uit 1985 tij
dens het zogenaamde Schlich-
tingcollege dat er in Neder
land globaal drie behoeftepa
tronen te onderscheiden zijn
bij kijkers en luisteraars. Een
groep daarvan wordt gedekt
door de confessionele omroe
pen KRO, NCRV en EO die
tegemoet komen aan de wens
bij kijkers en luisteraars naar
een traditioneel christelijk-re-
ligieus engagement. Het twee
de patroon wordt gedekt door
de neutrale omroepen AVRO,
TROS en Veronica, die een
burgerlijke, zo men wil klein
burgerlijke behoefte aan ze
kerheid en levensgenieting in
hun programmering centraal
stellen. Tenslotte is er een
derde groepring te vinden bij
de VARA en VPRO waarvan
de leden uitgesproken links
zijn en uit zijn op verandering
van de maatschappij.
Peters stelde verder vast dat
de leden van EO en NCRV
het meest christelijk zijn en
dat de KRO-leden - van wie
veertien procent van de leden
zegt onkerkelijk te zijn,- nog
het meest neigt naar de groep
die bediend wordt door de
neutrale omroepen. Ook bij de
VARA-leden is zo'n ontwik
keling bespeurbaar. Peters
meende dat het nuttig zou zijn
als beleidsmakers in de média
denken in de richting van een
structuur waarin aan deze
drie stromingen recht wordt
gedaan in plaats van steeds
maar meer van hetzelfde te
creëren. Tenslotte is het zo
dat de meeste leden van de
omroeporganisaties bewust
hebben gekozen voor de om
roep waarin zij zichzelf her
kennen.
Op grond van deze plurifor
miteit zal, zo stelde beleids
maker Ter Steeg er een struc
tuur moeten komen waarin
aan deze situatie recht wordt
gedaan.
Van Dam meende dat het een
misverstand is te denken dat
de identiteitsomroepen bang
zijn voor de komst van com
merciële televisie. „Waar ze
bang voor zijn is dat ze met
ongelijke midelen die strijd
zouden moeten aangaan".
WAT bekend staat als de zaak-Stinissen een vry
coma die al vijftien jaar in een verpleeghuis verblijft q zj
man die haar thuis wil laten sterven heeft een >or
wending gekregen dan was voorzien. Justitie begiLÉ
proefproces tegen een Delftse neuroloog die bij het Ottg,
Ministerie heeft gemeld dat hij het leven heeft beëindig]
een comateuze patiënt. Justitie wil een uitspraak
hoogste rechter over actieve euthanasie bij patiëntenj
coma verkeren. ipC
t r
in de zaak-Stinissen gaat het erom dat de echtgenqst<
einde wil laten maken aan de onomkeerbare coma jiu
zijn vrouw zich bevindt. Hij heeft via de rechter geprrol
het vegetarische leven van zijn vrouw die alleen zet.
dig kan ademen te doen beëindigen. Maar de rechteirei
uitgesproken dat het leven van deze vrouw bescherrtP
dig is. Het verpleeghuis hoeft niet te voldoen aan df"
van de heer Stinissen. Zijn vrouw heeft nooit een verijl
afgegeven waarin wordt verzocht een 'zinloze' behar»
stop te zetten. jen
nu
HET verpleeghuis wil ook niet meewerken aan de pigr
van de heer Stinissen om zijn vrouw thuis te laten stjhe
Het eist dat, na het vertrek van de vrouw uit het ve^n:
huis, de bestaande behandeling wordt voortgezet ondflbe
antwoordelijkheid van een arts. Een principiële zaak: d31"
antwoordelijkheid voor een patiënt tegenover het
maar op zijn minst strafbaar verlangen een schijnbaar i t|
leven te beëindigen. at
In het tv-programma Het Capitool, gewijd aan de za#^'
nissen, deed de advocaat-generaal bij het Haagse gerec^
zondag de verrassende aankondiging van een proefprojkt
gen de neuroloog die enkele jaren geleden heeft bekei—
maakt bij een coma-patiënt te hebben ingegrepen. VI
send was de mededeling ook voor de betrokken arts,
voren niet was ingelicht. Justitie heeft behoefte aan e(R
spraak over de vraag hoever artsen mogen gaan bij ly
handeling van coma-patiënten die nooit meer zullen o-^
ken. De term euthanasie, d.w.z. de dood als gevolg va
medische handeling om lijden te verlichten, is hier nil*
toepassing. De advocaat-generaal, mr. Feber, sprak iua
meel-juridische zin van moord, maar hij maakte duidel|s
psychologisch de zaak anders ligt en de kwalificatie »hi
niet van toepassing is. if
ju:
In het proefproces gaat het om de belangrijke vraag
wilsverklaring van de directe omgeving van de patiëij i
voorbeeld de naaste familie, voldoende reden mag zijnh
een arts om het leven van een patiënt te beëindigerf»
zelfde vraag doet zich voor in de zaak-Stinissen.
De uitspraak van de rechter zal opnieuw de publieaC
cussie over vormen van levensbeëindiging aanwakker»
in de politieke besluitvorming nog geen definitieve wïl,
heeft kunnen vinden. In elk geval geven de bestaandl-
men voor euthanasie - ondraaglijk lijden en de vrije wj
de patiënt - geen antwoord op alle vragen. De uitsprai;
de rechter is te beschouwen als een verkenning van dit
gelijkheden die zich hierbij voordoen.
Brieven graag kort an duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezor1
stukken te bekorten.
Tabak en alcohol
Het aantal Korsakow-patiën-
ten in ons land zal rond de
eeuwwisseling verdubbeld zijn
en circa 10.000 bedragen, zo
was in onze krant te lezen. Ge
noemde ziekte is, zoals be
kend, een gevolg van overma
tig drankgebruik. Ik verwacht
dat de Nederlandse regering
zich net zo weinig aan dit ge
geven gelegen zal laten liggen
als aan de schokkende hoe
veelheden mensen die jaarlijks
aan de gevolgen van het roken
sterven. Alcohol en tabak heb
ben namelijk twee dingen ge
meen: 1. er is een niet onaan
zienlijke industrie mee ge
moeid. 2. de overheid verdient
er in de vorm van accijnzen
kapitalen aan. Om die redenen
zijn deze twee zware vergiften
legaal en wordt het econo
misch zelfs verre van wense
lijk geacht ze te verbieden. Er
is echter geen wezenlijk ver
schil tussen alcohol en tabak
en bijvoorbeeld cocaïne. In
beide gevallen is sprake van
gevaarlijk gif. Dat het gebruik
van cocaïne en heroïne een
enorm criminaliteitsprobleem
in hun kielzog meeslepen is
aan geen andere oorzajg
wijten dan aan het verbqs
dien deze vergiften legaajj
krijgbaar waren waaj
ik overigens absoluut
pleit bestond die ran"
blematiek niet. Dan wj
geen zichtbaar verschil I
tussen tabak/alcohol en I
ne/cocaïne. Men zal dat
werpen dat laatstgend^
drugs meer sociale probl
met zich meebrengen. I
niet waar. Een alcohol
geen eenvoudiger hantee
type dan de heroïneversl)
Wat betreft het gebruii
tabak ligt dit iets andeijl
roker verandert qua gc
niet veel. Hij/zij laat echu
omgeving weer mee „L
ten" van de schadelijkF
woonte en brengt niet l1
de eigen gezondheidheid,
ook die van bijvoorbeeld
zinsleden in gevaar. n
Hoe komt dit land van h1
ken en drinken af? MfJ
vraag zouden wetensch^]
politiek zich eens intij
moeten gaan bezighoude„
accijnzen brengen genot,
om die studie te bekostig!
P. Brouwer,
VOORSCHOTEN. i
(ADVERTENTIES)
INTERNATIONALE ALLURE VLAKBIJ.
Noordeinde 6, Den Haag. Tel. 070 - 630180 j,
