laat
ze leren
Gereformeerden bonte
verzameling gelovigen
„Gereformeerden voeren
star financieel beleid"
kerk
wereld
Hervormde Kerk tegen
deelneming Mulder
aan PLO-bijeenkomst
Christelijk geloof heeft antwoorden
£eidóc6ou/ia/i2
voor één tientje
per maand!
terre des hOmme<
GIRO 252525
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
EcidócSomxmt
DINSDAG 21 NOVEMBER 1989 PAcfj
Generaal-overste jezuïeten met Kerstmis naar El Salvador
DEN HAAG De generaal-overste van de orde der jezuïeten,
Peter-Hans Kolvenbach, wil met Kerstmis naar El Salvador
reizen om daar de zes leden van de orde te gedenken die vori
ge week op het terrein van de Middenamerikaanse universiteit
in San Salvador zijn vermoord. Het bestuur van de orde had de
afgelopen maanden berichten ontvangen over een toeneming
van het geweld tegen de kerkelijke hiërarchie en de jezuïeten
in het bijzonder. Extremistische groepen, „waarvan sommige
zich vol trots doodseskader noemen", staan alle pogingen in de
weg om te komen tot een rechtvaardige en duurzame vrede in
El Salvador, aldus Kolvenbach. De aartsbisschop' van San Sal
vador, Arturo Rivera Damas, noemde na de begrafenis van de
vermoorde jezuieten het offensief van de rebellen „nutteloos
en niet te rechtvaardigen" en de reactie van het regeringsleger
„buitensporig". In Nederland worden de jezuïeten woensdaga
vond herdacht in de Janskerk. Damas waarschuwde dat nu het
FMLN zich heeft teruggetrokken „een verschrikkelijke golf
van vergelding, repressie en heksenjacht" zal uitbreken. Zater
dag had de Salvadoraanse procureur-generaal Mauricio Colora
do in een open brief aan de paus de bisschoppen ervan be
schuldigd dat dezen de bevolking aanzetten tot geweld. Hij
verzocht de paus hen in elk geval tijdelijk uit El Salvador terug
te trekken, omwille van hun eigen veiligheid. Het Vaticaan be
schouwt de brief van de Salvadoraanse procureur-generaal
Mauricio Colorado om sommige progressieve bisschoppen tijde
lijk te laten vertrekken, als een privé-actie. Er is tot nu toe
geen officieel verzoek gekomen van de Salvadoraanse rege
ring.
Patriarch
roept op tot
opstand tegen
Ceausescu
PARIJS De Roemeens-
orthodoxe patriarch in
Parijs, Virgil Gheorghiu,
heeft de Roemenen opge
roepen in opstand te ko
men tegen het bewind
van president Nicolae
Ceausescu. Vorige week
drong hij al aan op een
gewapende strijd tegen de
Roemeense president, die
deze week tijdens het
congres van de commu
nistische partij zal wor
den herkozen als presi
dent.
„De orthodoxe kerk bemoeit
zich normaliter nooit met po
litiek", aldus de patriarch
voor de Franse radio, „maar
ditmaal is het een kwestie
van leven of dood".
Virgil Gheorghiu, bekend
door zijn uit 1949 daterende
boek 'Het 25ste uur', beschul
digt Ceausescu van piraterij.
„Hij houdt 23 miljoen Roeme
nen in gijzeling. Het land is
een grote gevangenis, waarin
een opstand vrijwel onmoge
lijk is", zo zei de patriarch
voor de Franse radio. Volgens
Gheorghiu kan alleen een
wanhoopsdaad, „zoals enkele
maanden geleden op het plein
van de hemelse vrede in Pe
king", nog uitkomst bieden.
Gheorghiu gaf een aantal
voorbeelden van het wanbe
leid van de Roemeense rege
ring. Het volk wordt uitge
hongerd en om negen uur 's
avonds moeten het licht uit
zijn, ondanks de leus 'het tijd-
perk-Ceaucescu is de eeuw
van het licht'. Vrouwen zijn
verplicht vijf kinderen te
krijgen en worden daarop ge
controleerd. Gheorghiu wees
voorts op de sloop van 13.000
dorpen en het gebrek aan eer-
ste yeynpbehoeft^k.. j
AMSTERDAM De ge
reformeerde gezindte in
ons land is een bonte ver
zameling mensen van wie
de een veel meer voldoet
aan het typische gerefor
meerde beeld dan de an
der. De vrijgemaakt gere
formeerden zijn in de
meeste opzichten het best
voorbeeldig voor de gere
formeerde traditie. De
onderscheidingen tussen
deze groep en de overige
Nederlanders zijn dan
ook het duidelijkst.
Dat blijkt uit het onderzoek
van de godsdienstsociologen
G. Dekker en J. Peters. Ze
bestudeerden de kenmerken
van gereformeerden op basis
van onderzoek dat in 1985
werd gedaan door de univer
siteiten van Nijmegen en Til
burg. In het boek: „Gerefor
meerden in veelvoud" doen
de auteurs verslag van hun
bevindingen.
Opmerkelijk is dat de vrijge
maakt gereformeerden, de
christelijke gereformeerden
en de „gewone" gereformeer
den minder vastzitten in oude
patronen en waarden, minder
snel andersdenkenden ver
oordelen en minder precies
weten wat goed en kwaad is
dan de gemiddelde Nederlan
der. Daarentegen hebben ge
reformeerde bonders (in de
Hervormde Kerk) en leden
van de Gereformeerde Ge
meenten veel meer kenmer
ken van autoritair gedrag (be
hoefte aan strakke leiding),
nationalisme en vreemdelin
genhaat.
In maatschappelijke kwesties
als abortus, euthanasie en
zelfdoding nemen de vrijge-
maakten als gereformeerd
prototype een sterk afwijzen
de positie in, maar daarente
gen zijn ze opvallend ruim in
kwesties als de rol van de
vrouw. De gereformeerde
identiteit wordt voorts ge
vormd door aspecten als ster
ker politiek engagement dan
hervormden en katholieken.
Gereformeerden zijn een
beetje aangelegd op „rechts".
Politieke acties als die tegen
de handtekenactie tegen de
kruisraketten zijn niet zo po
pulair onder gereformeerden.
Het Nederlands gemiddelde
deelnamepercentage was 39
procent; het gereformeerde
was 20, het hervormde 26 en
het katholieke 32.
Dekker en Peters onderschei
den drie „soorten" gerefor
meerden: de bevindelijken, de
orthodoxen en de modern ge
reformeerden. De eerste
groep wordt gevonden in met
name de Gereformeerde Bond
in de Nederlandse Hervormde
Kerk. Kenmerkend voor deze
groep is de nadruk op het
denken over zonde en genade,
de persoonlijke ervaring van
het geloof en de worsteling
om het uitverkoren zijn. Deze
groep omvat ongeveer een
vijfde deel (ongeveer 530.000)
van het totaal aantal gerefor
meerden.
De orthodoxe gereformeerden
omvatten ongeveer 110.000
mensen; de meesten van hen
zijn te vinden in de Gerefor
meerde Kerken vrijgemaakt.
In deze twee genoemde rich
tingen zit nog enige groei
(vooral door geboortover-
schot); dat is niet het geval bij
de derde groep, de „gewone
gereformeerden", door Dek
ker en Peters de modern-ge
reformeerden genoemd. Hun
aantal van 800.000 daalt ge-
De vraag van het kunnen be
waren van de gereformeerde
eigenheid in de toekomst zal
eventueel in positieve zin
kunnen worden beantwoord
door vooral de orthodoxe ge
reformeerden, meent Dekker.
Nader onderzoek is echter no
dig om er achter te komen of
het typisch gereformeerde p-
patroon de gevolgen van de
secularisatie zal kunnen over
leven of niet.
Hervormden en gereformeerden erkennen eikaars lidmaatschap
LEUSDEN LEIDSCHEN -
DAM Nu de Nederlandse
Hervormde Kerk en de Gere
formeerde Kerken in Neder
land in staat van hereniging
zijn, ligt het voor de hand dat
zij eikaars attestaties (bewij
zen van lidmaatschap) erken
nen. Dit staat in de concept
regeling voor de geldigheid
van attestaties,die op ,29 no-
;yemfe>e£_tijdén§ de gezamenlij
ke vergadering van synoden
wordt besproken.
In de toelichting op de rege
ling wordt echter gewaar
schuwd voor al te hoge ver
wachtingen. Aangezien de
twee protestantse kerken nog
niet officieel herenigd zijn,
verbreekt een gereformeerd
kerklid dat zijn attestatie af
geeft bij een hervormde ge
meente formeel nog steeds de
band met zijn kerk van her
komst. Andersom is een her
vormd gemeentelid dat aan
klopt bij de gereformeerde
kerk vanaf dat moment dus
niet langer hervormd. Er kan
geen sprake zijn van dubbel-
lidmaatschap.
De conceptregerling is positief
onthaald in de hervormde en
gereformeerde classicale ver
gaderingen.
LUNTEREN Het is
haast onmogelijk om bin
nen de Gereformeerde
Kerken een bepaald stuk
kerkewerk te beëindigen,
zo verzuchtte synode-ad
viseur dr. H.B. Weijland
gisteren bij de bespreking
van de begroting voor
1990. „Zelfs als dit werk
oud is en der dagen zat".
Net zo moeilijk is het volgens
Weijland om als kerken eens
met iets nieuws te beginnen.
„Wij worden in een zekere
starheid van beleid gema
noeuvreerd", zo zei hij tegen
de synode die opnieuw enkele
bezuinigingen op het landelijk
kerkewerk moest doorvoeren.
Weijlands woorden werden
geïllustreerd door het besluit
de financiering van het koop-
vaardijwerk op Curacao voort
te zetten. Deputaten Persone
le zaken. Financiën en Orga
nisatie (PFO) wilden dit werk
onder zeevarenden beëindi
gen, maar de adviserende sy
nodecommissie oordeelde an
ders en kreeg de ruime meer
derheid van de vergadering
mee. In 1985 had de synode al
besloten het koopvaardijwerk
op Curacao af te bouwen.
De synode-adviseur leek aan
vankelijk ook gelijk te krijgen
bij de besluitvorming over
een bijdrage van 25.000 gul
den vöor een op te richten In
terkerkelijk Media Instituut.
Deputaten PFO wilden dit be
drag niet opnemen in de be
groting, omdat het initiatief
van de Raad van Kerken vol
gens hen nog lang niet uitge
kristalliseerd is. Bovendien is
de financiering vanuit andere
kerken nog niet rond en heeft
de Rooms-Katholieke Kerk
onlangs besloten niet mee te
doen aan het initiatief omdat
zij een eigen mediacentrum
heeft.
Ongeveer 50 van de 73 syno
deleden stemden echter voor
een amendement van ds. W.
Barendrecht (Hendrik Ido
Ambacht) om dit nieuwe
werk toch te financieren. Het
is de bedoeling dat het Media
Instituut zich gaat toeleggen
op advisering aan kerken die
bij de lokale omroep zijn be
trokken. Over een oprich
tingsdatum is nog niets be
kend.
De synode ging zonder enige
discussie akkoord met hervat
ting van de financiële bijdra
ge aan de sectie 'Vrouw in
Kerk en Samenleving' van de
Raad van Kerken en schiep
tevens ruimte voor een for
matieplaats jeugd en jonge
ren". De totale begroting voor
het landelijk kerkewerk be
loopt een bedrag van 68,5 mil
joen en is daarmee ietsje ho
ger uitgevallen dan die van
dit jaar.
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen naar Amstelveen-Bui-
tenveldert S.L. Schoch te Rijswijk (Z-
H) - naar Poortugaal Sj. Runia, pred.
voor buitengew. werkzaamheden
(secr. voor het contact tussen Mo
lukse en Nederlandse Kerken), wo
nende te Soest.
Bedankt voor Hattem P.J. den Admi-
rant te Kampen.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Wieringerwerf drs. Th.
Korteweg, l.l pred. te Sint Janskloos
ter, wonende te Leeuwarden, die dit
beroep heeft aangenomen.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Opperdoes P.D.J. Buijs
te Zwaagwesteinde.
Bedankt voor Driebergen en voor
Katwijk aan Zee M.C. Tanis te Slie-
drecht-Centrum.
Evangelisch Lutherse Kerk
Benoemd tot predikant te Deventer
mw.H.G.A.J. Günther-van Dijk, l.l.
pred. van de Evangelisch-Lutheri-
sche Kirche in Thüringen (DDR), wo
nende te Winterswijk, die deze be
noeming heeft aangenomen.
Beroepbaarstelling Mw. H.G.A.J.
Günther-van Dijk. l.l. pred. van de
Evangelisch-Lutherische Kirche te
Thüringen (DDR), Spirealaan 196,
7101 XX Winterswijk, tel: 05430-
17276.
Nederlandss Hervormde Kerk
Aangenomen naar Amstelveen-Bui-
tenveldert S.L. Schoch te. Rijswijk (Z-
H); bedankt voor Hattem P.J. den
Admirant te Kampen.
De meest verwoede
hoogmoed steekt de kop
vooral op bij
mach teloosheid.
Actie voor behoud
Duitse kerk'in Den Haag
Het kerkgebouw van de Deutsche Evangelische Gemeinde in
Den Haag het begin van deze eeuw. Het Bleyenburg was toen
nog een zeer rustieke straat. De kerk kampt momenteel nogal
met wat moeilijkheden. Er is een stichting gevormd tot behoud
van deze kerk onder voorzitterschap van de Duitse ambassa
deur Von der Gablentz. Deze wil zes ton bijeen brengen voor
restauratie van de toren. Daarom wordt er donderdagavond om
"20.30 uur een speciaal concert gegeven op het Pieter-Flaes-or-
gel. Op het programma staan werken van Tschaikowski, Borne-
veld, Havelaar en Reger.
FOTO: HAAGS GEMEENTEARCHIEF
LEIDSCHENDAM Het
moderamen (bestuur) van
de Hervormde synode
raadt de voorzitter van de
Raad van Kerken,
prof.dr. D.C. Mulder, aan
donderdag niet deel te
nemen aan de PLO-bij-
eenkomst in Den Haag.
Zijn aanwezigheid zal de ker
ken meer kwaad dan goed
doen, omdat ze aanleiding
geeft tot het misverstand dat
de kerken niet langer solidair
met Israel zijn, zo meent het
synodebestuur.
Het moderamen is overtuigd
van de oprechte bedoeling
van Mulder om de solidariteit
met Israël en het joodse volk
niet in te wisselen tegen soli
dariteit met het Palestijnse
volk, zo blijkt uit een brief
aan Mulder, die is onderte
kend door secretaris-generaal
dr. K. Blei. Maar de vraag
dringt zich op, of het optreden
van de voorzitter van de raad,
ongeacht wat hij gaat zeggen,
de indruk zal wekken van
een keuze tegen Israel. Het
moderamen verwijst daarbij
naar het logo op de officiële
uitnodiging, waarin „terecht
of ten onrechte" de indruk
wordt gewekt, dat de PLO
voor de staat Palestina nog
steeds het grondgebied van Is
rael opeist. Het moderamen
vindt dan ook dat van de
PLO gevraagd had mogen
worden dit logo niet meer te
gebruiken.
De PvdA is ondanks eerdere
andere berichten toch verte
genwoordigd. De Nederlandse
Europarlementariër Alman
Metten, lid van de socialisti
sche fractie, zal tijdens de bij
eenkomst het woord voeren.
Een woordvoerder van het
PvdA-partijbestuur verklaar
de dat Metten niet spreekt als
lid van die partij maar als lid
van de „Parlementaire Vere
niging voor Euro-Arabische
Samenwerking". Metten ver
tolkt niet het partijstandpunt,
aldus de PvdA. Het partijbe
stuur adviseerde afgelopen
week het PvdA-Eerste Ka
merlid Baarveld-Schlaman,
voorzitter van de Eerste Ka
mercommissie voor Buiten
landse Zaken, verstek te laten
gaan op de PLO-bijeenkomst
vanwege „onduidelijkheid
over status en doel van de bij
eenkomst".
In het westen lopen kerk
en geloof terug omdat ze
geen antwoorden geven
op de vragen, die de
mensen hoog zitten. Dat
is niet helemaal waar,
terwijl het ten aanzien
van het oosten en het zui
den helemaal niet waar
is. De vraag naar het
ware geloof of de enig
ware kerk spreekt de
westerse mens niet meer
aan. Wat wel steeds ster
ker naar voren komt is
de vraag naar de zin van
het bestaan. Daarbij spe
len een paar merkwaar
dige factoren.
Omdat de hemel of het hier
namaals wetenschappelijk on
bewijsbaar zijn, is de mens
sterk gericht geraakt op het
leven hier en nu. En dat le
ven duurt wel langer dan
vroeger (de gemiddelde leef
tijd, die de mensen in West-
Europa halen ligt boven de
zeventig jaar), maar het is ook
korter. Mensen mogen in onze
dagen 25 jaar groeien en le
ren; dan mogen ze 25 jaar vol
op meedraaien en dan worden
ze geacht terug te treden om
dat ze te oud of te duur zijn
geworden, dan wel achterop
geraakt of versleten. En wat
is de zin van dat lange korte
leven? Eerst was er bewust of
onbewust op de achtergrond
van het bestaan permanent de
dreiging van een kernoorlog
en nu is er de dreiging van
een stervend milieu dat over
morgen het leven onmogelijk
zal maken.
Het antwoord op de vraag
naar de zingeving vindt men
bij de vele goeroes, die vaak
uit het oosten komen, Jezus
incluis. In een Trappisten
klooster mediteren over de
wortels van het bestaan; de li
turgie en de gemeenschap van
Taizé ondergaan, de sfeer er
varen van het Flevofestival
en je laten aanspreken op Je
zus als weg ten leven. Het ge
beurt bijna allemaal aan de
rand of helemaal naast onze
traditionele kerken.
En datzelfde zie je als het om
gemeenschap gaat. Ons mo
derne leven in verdunde ver
banden en eenlingflatjes
brengt veel eenzaamheid met
zich mee. Vele gevestigde,
kerken zijn te groot en te
tochtig om gemeenschap te
bieden. De banken zitten te
hard. Echte gemeenschap
vindt je bij de Pinkstergroe-
pen, waar men elkaar kent en
na de dienst mee naar huis
neemt; waar men niet alleen
luistert of participeert in diep
zinnige liturgische handelin
gen, maar ook getuigend zelf
bijdraagt. De sterke persoon
lijke betrokkenheid maakt,
dat er bij de pinkstergroepen
veel verdeeldheid is, wat er
niet veel toe doet, omdat het
gaat om een groep waarin
naar mijn verhaal werkelijk
geluisterd wordt.
De 'warme' gemeenschap van
de pinkstergemeenten zorgt
voor snelle groei in de nieuwe
miljoenensteden van Afrika
en met name van Latijns-
Amerika. Het zijn plaatsen
van gemeenschap en veilig
heid in de bikkelharde wereld
van de achterbuurten van La
gos, Nairobi, Sao Paulo of Bo
gota. Het gaat hier niet alleen
om een toevluchtsoord, met
de «pinkstergeest als een
nieuw soort opium voor het
volk, maar om ook om een
plaats, waar je gemotiveerd
wordt om niet te vluchten in
drank of drugs; om niet uit
armoede de hoer te gaan spe
len, maar om de strijd aan te
durven voor een beter leven
met in het achterhoofd de
overtuiging en het uitzicht,
dat er in elk geval straks een
beter leven gaat komen.
Maar wanneer de armen en
de achterblijvers van het
arme zuiden dan de bijbel in
handen krijgen in een een
voudige vertaling, die ze ver
staan, zoals dat bij de zoge
naamde Goed-Nieuwsverta-
lingen gebeurt, dan gaan ze
heil en bevrijding oud-testa-
mentisch concreet toepassen
op hun eigen situatie. Zo ont
staan bevrijdingstheologieën,
die mensen uitleiden uit het
diensthuis van blanke over
heersing, uit armoede of ujt
onderdrukking. Soms zijn ze
te nadrukkelijk gekoppeld
aan marxistische maatschap
pijanalyse, zodat, net als in
Oost-Europa, de 'bevrijding'
neerkomt op het ontstaan van
een nieuwe slavernij aan de
staatsbureaucratie en dicta
tuur van de partij, maar in
veel meer gevallen geeft het
bevrijdend lezen van de bijbel
de mensen hoop en moed om
zich in te zetten voor een leef
baarder wereld hier beneden.
Er zijn nog heel andere bran
dende vragen, waarop christe
lijk geloven antwoorden geeft
in de Derde Wereld.
In Korea weet de eigen oude
wereld geen weg met de daar
snel groeiende moderne in
dustriële samenleving. Anders
geldt dit ook in Afrika, waar
de aanhangers van de natuur
godsdiensten de slechtst ont
wikkelden en daarmee de
armsten zijn. Christen worden
(of in sommige landen moslim
worden) is tonen, dat je een
nieuwe weg op wilt om door
een andere houding en meer
onderwijs deel te krijgen aan
de moderne wereld. Zoals die
boer in Zaïre zei: "Ik kan
geen trekker besturen zonder
bijbel". En er zijn ook altijd
nog de oude problemen van
Vijf op de tien
Nederlanders hebben
geen belang bij Jezus
als antwoord en velen
onder hen hebben geen
idee wat dan de vraag
zou moeten zijn. Wat
betekenen kerk en
geloof vandaag nog?
Onder het motto „Jezus
is het antwoord, maar
wat is de vraag",
schrijft dominee Ype
Schaaf over dit
onderwerp.
door Ype Schaaf
het machtsmisbruik van de
tovenaars; van de op levens
kracht hier gerichte natuur
godsdiensten, die alleen uit
zijn op eeuwige herhaling in
de geest van de vaderen. Het
uiterst concrete antwoord in
Jezus' naam komt ook hier in
vele gevallen niet van de uit
zending en missie ontstane
kerken, maar uit een eigen
ontmoeting met de Heer.
Een ander verhaal is dat van
de Tweede Wereld, waar een
communistische ideologie ge
durende zeventig jaar (Rus
land) tot goed veertig jaar
(Oostblok en China) meende
alle waarheid in pacht te heb
ben en geen christendom
naast zich duldde.
Toch zijn kerk en geloof daar
gebleven. In Rusland dank zij
de grootmoeders, die als oppas
het allemaal aan de kleinkin
deren doorgaven. Elders dank
zij moedige mensen, die het
accepteerden om in Christus'
naam derderangs burgers te
zijn of te worden. De christe
lijke antwoorden van de or
thodoxe kerk met haar mys
tieke liturgie, die niet van
deze wereld is, en de sobere
leefwijze van baptisten
mennonieten zonder drank en
zonder corruptie, sloegen aan.
Als absolutistische ideologie is
het communisme nu bankroet
en vele duizenden stromen
naar de kerken in het oosten.
Er zijn alleen in de Sovjet-
Unie 50 miljoen bijbels nodig.
En ook hier geldt dat christe
lijk geloof aanslaat, omdat het
antwoorden weet te geven op
de echte vragen van de men-
Namibia voor zware keuzL
an
Nu de uitslag van de verkiezingen bekend is, gaat d®d
kolonie op het Afrikaanse continent, Zuidwest-Afrikf1"
nitief als Namibia op weg naar de onafhankelijkheid.BV
volgens de verwachtingen heeft Swapo de verkiezing
wonnen. De voormalige guerrillabeweging behaalde
solute meerderheid in de grondwetgevende verga I
maar niet de tweederde meerderheid die Swapo's Saija;
ma en de zijnen in staat zou stellen hun eigen oii31
grondwet er als een hamerstuk door te jagen. Die veij°
was in Windhoek en Pretoria reden voor de nodige
ting. Zegslieden van Swapo hadden in het verleden f
doorschemeren dat wat hen betreft Namibia twee d^V
de verkiezingen al een autonome staat zou zijn: zij r
immers alles al keurig geregeld. Maar gelukkig gaat dj
ger niet op. m
De onder het toeziend oog van de VN zonder inci
verlopen verkiezingen hebben een reële parlementair!
sitie voortgebracht. De Democratische Turnhalle Al
(DTA) van hereboer Dirk Mudge wist meer dan een
van de kiezers aan zich te binden. Daardoor is de Sw
elk geval gedwongen grondwettelijke compromissen
ken. Voor zover Nujoma dat al niet van plan was P'
Swapo zijn de meningen verdeeld dwingt de stemi
slag hem van Namibia een parlementaire democratie F
ken in plaats van een autoritaire eenpartijstaat.
u
DlVERSE partijleiders hebben zich inmiddels uitges^
voor een nationale verzoening. De goede goede wil i^(
twijfeld aanwezig, maar de nieuwe politieke realiteit Vj
mibia bevat een omvangrijke lading conflictstof. De v
of een komende Namibische regering kan voorkomen i
harmonieuze voornemens binnen de kortste keren plau
ken voor een verbitterde belangenstrijd. De uitslag \^s
verkiezingen heeft het beeld bevestigd dat het gaat <h,
Swapo tegen de rest'. Swapo komt vrijwel neer op de
bo-stam en 'de rest' zijn meer dan tien etnische mindeil
groepen, inclusief de blanken, verenigd in de DTA. 1-
schiedenis van Afrika's dekolonisering heeft geleer,
voor de hand liggend en tevens hoe levensgevaarlijk 1]
menvallen is van etnische en politieke scheidslijnen.
VOOR de nieuwe Namibische autoriteiten is het nu ht
ste (en niet het minste) probleem waarvoor zij een opl
moeten vinden. Van belang daarbij is in hoeverre voo-
ge tegenstanders bereid en in staat zijn een streep te trf
onder het verleden. Swapo zal de verleiding moeten
staan wraak te nemen op oud-leden van de beruchte, iu
dels ontbonden anti-guerrilla-eenheid Koevoet. De Dï<
niet te zeer moeten hameren op een onderzoek naar gev
martelpraktijken in Swapo-kampen. Het is nu niet d
voor een verdere polarisatie. De keuze gaat tussen cj
rechtvaardigde bestraffing van begane misdaden o^,
streep te zetten onder wat gebeurd is. Zo'n keuze is)l
moeilijk en pijnlijk, maar voor Namibia is het de kern
sen burgeroorlog en vrede en dan dient de toekomst1.1-
rang te krijgen boven het verleden.
VAN belang voor de ontwikkeling van een onafhai
Namibia is ook de opstelling van de voormalige koloi
Zuidafrika. De voortekenen zijn niet ongunstig. Pi^
heeft zich de afgelopen maanden redelijk netjes gehc,
aan de belofte zich politiek afzijdig te houden. De fina>
en verbale steun aan de DTA zou gerekend kunnen wü
tot de categorie toegestane bemoeienissen. Van de Zui?
kaanse regering wordt nu echter meer gevraagd. De j!
afrikanen zullen op korte termijn formeel en in de pr^
afstand moeten doen van hun claim op de enclave Wj
baai, het economisch zenuwcentrum van Namibia. Zonoi
diepzeehaven en de infrastructuur van Walvisbaai word
mibia als een armoedzaaier de zelfstandigheid in gestu1
Het ziet er naar uit dat met Pretoria valt te praten. It
dent De Klerk ontpopt zich meer en meer als een maÉ
weliswaar met scepsis is ontvangen als een regent vi|
oude stempel, maar die wel degelijk tot drastische h^,
mingen bereid blijkt te zijn. De recente vrijlating vaij
aantal ANC-voormannen, het opheffen van de voor bla_
gereserveerde stranden en de aangekondigde afschaffin
de 'kleine apartheid' wijzen in de richting van een i
pende koerswijziging in Zuidafrika zelf. De wonderen z
wereld nog niet uit, zoals is gebleken bij de ineenstortin
de Berlijnse Muur. Wellicht krijgt een zelfstandig Na
volgend jaar te maken met de toeschietelijke, positief
stelde Zuidafrikaanse buurman die de nieuwe staat zo
gend nodig heeft.
BEEKLAAN 414
2562 BJ - DEN HAAG
TELEFOON 070-637940*