Radio zit in
sterfhuis
constructie"
'finale
Willem Bol tussen
bank en bühne
55
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1989 PAGINA 33
De VARA zendt volgende week
zondag weer Kassa uit, een
programma dat in de plaats kwam
van de Konsumentenman van Frits
Bom.
Presentator van Kassa is Felix
Meurders die, eveneens bij de VARA,
op woensdag en vrijdag de
actualiteiten op Radio 1 presenteert
en eens per maand Paul Witteman
vervangt bij Achter het Nieuws. Voor
de NOS presenteert Meurders op
woensdag het sportprogramma Langs
de Lijn. Dat werk stemt hem in meer
dan voldoende mate tot tevredenheid.
„Een eigen talkshow? Ach nee, ik hoef
niet zo nodig". Een gesprek met een
veelzijdig programmamaker.
HILVERSUM - Felix Meurders,
in 1968 begonnen als disc-jockey
bij Radio Luxemburg en de NOS,
is alweer een jaar of drie niet meer
als 'ether-spraakmaker' actief. Ge
bleven zijn de herinneringen aan
populaire en grensverleggende pro
gramma's als Gesodemeurders en
de Rock and Roll Methode, waarin
Meurders met zijn wijze van aan
kondigen treffend anticipeerde op
het even later voortgebrachte aan
tal muzikale decibels.
Sinds hij in 1986 afscheid nam van Ra
dio 3 is Meurders ouder en wijzer ge
worden. „Vroeger voerde ik wel eens op
mijn manier actie tegen beleidsbeslissin
gen van en over Radio 3. Op Radio 1
heb ik nog nooit die behoefte gevoeld. Ik
laat zo nu en dan wel blijken wat ik van
iets vind. Ach, grensverleggend, dat ben
ik nooit geweest".
Hij kijkt niet echt met weemoed terug.
Noemde Radio 3 nog niet zo gek lang
geleden een 'regelrechte kinderspeeltuin'.
Licht toe: „Ik heb nooit een wezenlijk
andere mening over Radio 3 gehad, ook
niet toen ik er zelf werkte. Toen riep ik
al dat Radio 3 'een vrolijk gevarieerde
puinhoop' was. Wat ik jammer vind, is
dat de chefs van staven zich nog steeds
te weinig gelegen laten liggen aan Radio
3. Het is hèt amusementsmedium, de
meest beluisterde zender, maar er wordt
maar wat aangerommeld. Ja, inderdaad,
da's makkelijk en goedkoop".
De 43-jarige VARA-programmamaker
heeft zijn werkterrein verlegd. Dat begon
al in 1974 toen hij presentator werd van
In de Rooie Haan, en dat is gestaag uit
gegroeid. „Vroeger was ik heel erg met
de vormgeving van een progamma be
zig, hoofdzakelijk in mijn Radio 3-werk.
Ook wel met journalistieke zaken uit de
popwereld, natuurlijk, maar muziek was
toch het belangrijkste. Ik ben bewust
deze richting uitgegaan, meer serieuzer.
Ik wil geen stap terug doen, geen vrijblij
vende programma's meer presenteren.
Dit werk bevalt me erg goed".
Tot voor kort presenteerde Felix Meur
ders ook nog op zaterdag de Opening,
maar aangezien Kassa op zaterdagmid
dag wordt opgenomen, werd die combi
natie lastig. „Alhoewel ik denk dat ik dat
ook nog wel aangekund zou hebben",
zegt Meurders. „Ik kan veel, maar ik ge
loof niet dat de redactie daar erg blij
mee zou zijn".
Journalist
Er was een tweede reden. „Ik vond het
verstandig om me helemaal op de jour
nalistieke kant van het werk te richten.
Of ik programmamaker of journalist
ben? Dat is bij nieuwsprogramma's vaak
hetzelfde: een goed programmamaker is
daar ook een goed journalist".
„Natuurlijk, bij de tv kun je minder
diep op onderwerpen ingaan, 't Is veel
meer generaliseren, veel meer met emo-
ties werken wil het goed overkomen. Je
kunt een programma maken dat diep
graaft, maar dan weet je al wat de conse
quenties zijn, dan trek je weinig kijkers.
Kijk maar naar Het Capitool op zondag
en NOS Laat op Nederland 3. Uitste
kende programma's, maar voor een heel
select publiek".
„Jaja, die kijkcijfers. Dat stuit mij ook
vaak tegen de borst, maar je moet er re
kening mee houden. Wat wil je nou? Al
leen maar voor je collega's werken of wil
je ook nog wat mensen bereiken. Ik zou
best in Kassa wat dieper op zaken willen
ingaan, ja, maar de mogelijkheden zijn
beperkt".
Voor Meurders is zijn tv-werk voor Kas
sa en Achter het Nieuws makkelijk te
combineren met zijn radio-werk. „Ik wil
de band met de radio niet verbreken. De
radio beschouw ik als een belangrijke
FELIX MEURDERS WIL GEEN
STAP TERUG DOEN
voedingsbodem. Daardoor blijf ik op de
hoogte wat er speelt. Daar kan ik bij
Kassa dankbaar gebruik van maken".
„Langs de Lijn vind ik een vreselijk leuk
programma om te doen. Sport raakt
mensen op het emotionele vlak. Als ik
PSV met 5-1 van Steaua Bukarest zie
winnen, word ik ook emotioneel. Langs
de Lijn heeft ook een goede infrastruc
tuur, zoals vaste verbindingen met een
heleboel stadions. Ik zie het als een idea
le actualiteitenrubriek waar veel aan di
recte verslaggeving wordt gedaan. Je
bent erbij als het gebeurt. Radio is ac
tueel, wat er gebeurt kan direct in de
ether".
Meurders ziet de toekomst van zijn ge
liefd medium echter somber in. Hij
noemt twee oorzaken: te weinig geld en
de verzuiling. „De geldstromen gaan,
onder invloed van commerciële televi
sie, steeds meer naar tv en minder naar
radio. In de komende mediawet, waar
over het nieuwe kabinet overeenstem
ming heeft bereikt, wordt de radio steeds
verder uitgehold. De financiële scheiding
tussen radio en televisie wordt opgehe
ven. Mijn conclusie: radio zit nu hele
maal in een sterfhuisconstructie".
„Het enige wat je daar tegen kunt doen
is de krachten bundelen, maar dat duurt
in dit archaïsch bestel zo ontzettend lang
voordat je dat er door hebt". Tegelijker
tijd echter signaleert Meurders dat onder
dwang van de commercie de omroepen
wel naar vormen van samenwerking zul
len moeten gaan zoeken.
„De TROS wil commercieel, Veronica
ook, de AVRO weet het nog niet. Dat
zou er toe kunnen leiden dat VARA,
NCRV en KRO misschien wel noodge
dwongen naar elkaar toe groeien. Het
bestel zal de komende tijd veel verande
ring ondergaan. We moeten wel".
De VARA-man pur sang („ik voel me
hier thuis") vindt het jammer dat het ex
periment met Radiolympia, het geza
menlijke sportprogramma van de om
roepen tijdens de Olympische Spelen,
nog geen vervolg heeft gekregen.
Correspondenten
„Het leuke daarvan bijvoorbeeld was
dat we gebruik konden maken van alle
buitenlandse correspondenten, want dat
is door alle bezuinigingen en versnippe
ring het grootste euvel van de actualitei
tenradio. Er zijn in het buitenland vrij
wel geen specifieke radio-corresponden
ten, 't zijn veelal schrijvende journalis
ten met radio en tv als bijbaantje".
„Rob Meines is 'n uitstekend schrijvend
journalist, maar die moet je niet horen.
Dat geldt ook voor Rob Simons uit Je
ruzalem. Ik pleit erg voor eigen omroep-
correspondenten. Mensen die vooral
goed kunnen vertellen en ook nog eens
een reportage kunnen afleveren. Zoiets
zouden VARA, NCRV en KRO geza
menlijk moeten doen".
Ja, dat verfoeide omroepbestel. Ooit
voorspelde Meurders dat er nog wel eens
een keer een kabinet over zal vallen. Zo
ver is het (nog) niet gekomen, maar dat
er nog veel veranderd moet worden staat
voor de VARA-man als een paal boven
water. „Neem de tv. Die moet in ons
land altijd nog volwassen worden. Deze
moet 's morgens al rond 7 uur beginnen
en doorgaan tot een uur of één 's nachts.
Maar ja, dat kost geld, hè".
De NOS heeft één net ter beschikking
en, zo constateert Meurders, „daar kun
je toch iets fantastisch van maken. Treu
rig dat Nederland 3 alleen maar wordt
bekeken wanneer er sport is. Je zou toch
zo'n pakket aan moeten kunnen bieden
dat het niet altijd een minderheidszen
der hoeft te blijven".
Lex Harding (Veronique) hoeft voorlo
pig niet bij Meurders langs te komen.
„Het is zo'n broddel wat daar gemaakt
wordt", zegt de laatste.
„En ik moet nog zien dat TV 10 het redt.
Veronique is al geen bedreiging meer
voor de omroepen. Programma's en
kijkcijfers vallen tegen. Daaraan zie je
dat je toch een zekere kwaliteit moet
brengen".
„Koos Postema? Een vakman, een tv-
persoonlijkheid. Nee, ik zie hem niet als
voorbeeld, maar heb wel veel van hem
geleerd. Ik heb niet zo veel voorbeelden
gekend in mijn leven. Ik kan de keuze
van Postema voor TV 10 wel begrijpen.
Koos wil van tv dat volwassen medium
maken; die mogelijkheden heeft hij niet
binnen dit bestel, want waar kun je hier
elke avond een goed programma neer
zetten? 't Zal nu een hard gelag voor
hem zijn, jaja, ik vind dat voor hem wel
erg zuur".
Meurders ziet zichzelf niet als een 'lezer
van andermans teksten'. Bekent
niettemin dat het ook bij hem wel 'ns
voorkomt dat hij een kwartier voordat
een programma begint binnenkomt en
een tekst krijgt. „Maar meestal ben ik
wel goed op de hoogte van wat er gaat
gebeuren". Bemoeit zich bij Kassa dan
ook nadrukkelijk met samenstelling en
produktie.
Onbevooroordeeld
„Het verschil tussen Kassa en de Konsu
mentenman van Bom is dat wij niet zo
veel aan directe belangenbehartiging
doen. Niet tante Mien met problemen
met haar hotel in Spanje die daarover
op de tv haar beklag mag doen. Onze
aanpak is breder".
„Bom vind ik een voortreffelijk pro
grammamaker en een harde werker,
maar bij hem was het wel een beetje
van: zo is het en niet anders. Bijna geen
plaats voor een andere mening. Mijn ka
rakter is anders. Niet dat ik geen eigen
mening heb, wel zeker, en daar kom ik
ook voor uit. Maar ik rangschik eerst de
feiten en luister naar argumenten en ga
onbevooroordeeld een gesprek in. Geen
standpuntbepaling vooraf, iets waaraan
VARA-medewerkers zich vroeger wel
schuldig maakten. Ik ben blij dat dat
weg is".
De veranderde VARA. Sinds Marcel
van Dam er aan het roer staat, heeft me
nigeen dat al de kop gekost. En werd for
se kritiek geuit op het 'TROS-achtige'
dat Van Dam er bij de socialistische om
roepvereniging zou hebben ingebracht.
Kritiek die grotendeels verstomd is. En
ging het de VARA een aantal jaren gele
den slecht, de laatste tijd 'scoort' de
VARA weer hoog.
Meurders deelt de kritiek op Van Dam
geenszins. „Van Dam heeft het heel
knap voor elkaar gebokst om de zaak
hier financieel weer op orde te krijgen.
Bij de KRO zie je nu hetzelfde pro
bleem; ik moet nog zien hoe het daar af
loopt. Van Dam heeft de VARA een an
der image gegeven. Niet meer dat opge
heven vingertje, maar mensen onbe
vooroordeeld kennis laten maken met
nieuwsfeiten".
Is Meurders een workaholic. „Ik werk
wel veel, maar 't is m'n hobby. Cliché?
Ja, maar de waarheid. Ik heb nu wel iets
meer vrije tijd, hoor. Zo ben ik voor het
eerst in mijn omroepleven op zondag
vrij (zijn zondagprogramma Kassa
wordt een dag eerder opgenomen, red.).
Dat heb ik lang niet meegemaakt".
„Veelzijdig?. Dat wordt gezegd, ja, maar
daar wordt dan direct aan toegevoegd
dat het dus nooit allemaal goed kan
gaan. Dat ik te veel, en dus te weinig
van alles doe. Maar bij de radio heb ik
bewezen dat ik een heleboel dingen
kan".
Free-lancer
De programmamaker is nog steeds niet
in vaste dienst bij de VARA, maar ver
richt als free-lancer zijn dagelijkse werk
zaamheden. Dat wil hij zelf graag zo
houden, ,,'t Is zo gegroeid en zo geble
ven en ik heb geen ambitie om dat te
veranderen".
Het is bij de omroep gebruikelijk dat de
kleine, vaste kern wèl in loondienst is.
Meurders vindt zichzelf desondanks tot
die vaste kern behoren. „Zolang er in
het werk geen daadwerkelijk onder
scheid wordt gemaakt, maakt het voor
mij niet uit. Free-lancers vliegen er wel
eerder uit, ja, maar tot nu toe heb ik die
dans weten te ontspringen. Wat er in de
toekomst staat te gebeuren weet ik niet,
ik ben niet iemand die ver vooruit
kijkt".
„Ik werk heel plezierig bij de VARA en
ik kan er doen en laten wat ik wil. Ik
heb niet het gevoel dat ik als free- lancer
minder vrij ben, nee, absoluut niet".
In tegenstelling tot diverse andere rtv-
coryfeeèn treedt Felix Meurders niet op
in reclamespotjes. „Ik wil het gevaar niet
lopen dat ik mijn onafhankelijkheid
prijsgeef. Mijn geld verdien ik bij de
VARA en de NOS. Daarvoor werk ik en
wat ik doe vind ik het leukste werk van
de wereld". GERARD CHEL
DEVENTER - „Sorry", zegt Wil
lem Bol deemoedig. Hij trekt er
een clownsgezicht bij en dat ver
zoet meteen het lange wachten in
een kale kleedkamer van de De
venter schouwburg. Hij moet nog
even bijkomen van een dag lang
grapjasserij voor een zaal vol recla
mespecialisten, maar z'n bui is
goed. „Het was een fijne klus, de
heren lagen dubbel", lacht hij te
vreden, „nu jij nog."
Als effectenspecialist op een bank had
Willem het al druk genoeg, maar nu de
televisie hem heeft gestopt in de Galerij
van Bekende Personen wordt het echt
woekeren met de tijd. De NCRV heeft
hem na zijn succes in „Showmasters"
gelanceerd als olijke broek in „Zo vader,
zo zoon" en hem in één moeite door in
gehuurd voor de pittige talkshow „Bol is
de naam".
De aankomende televisiester geniet met
volle teugen maar relativeert tegelijker
tijd zijn nieuwe bestaan. Een terugkeer
naar de schaduw van de showbiz zou
hem geen maagzweer bezorgen. Hij
peinst er niet over zijn prioriteiten te
wijzigen. „Ik wil, dat mijn vrienden en
kennissen, maar vooral mijn vrouw Bea
trijs, over tien jaar van me zeggen: hé,
Willem is geen spat veranderd".
Een gesprek met Bol begint natuurlijk
met een terugblik op zijn eerste talkshow
met twee politieke zwaargewichten: Jo
seph Luns en oud-ambassadeur E.J.
Korthals Altes. Even leek de meester
van de kwinkslag af te rennen op het ra-
Ivijn, waarvan niemand terugkeert, maar
kort voor de rand maakte hij een scher-
r pe draai naar rechts. Luns, altijd goed
voor een cabaretnummer, had een ver-
f keerde tekst meegebracht. Hij voelde
I zich kennelijk ten onrechte verleid tot
een duel met zijn oud-collega en 'anders
denkende' Korthals Altes.
En Willem moest het bezuren. Dit keer
geen woordgoochelaar, die moeiteloos
de lachers op zijn hand kreeg maar een
lichtgewicht, op het punt uit het zicht te
verdwijnen. Had» hij het water toen op
de rug staan? Willem reageert met een
gezicht van hoe-kom-je-daar-nou-bij?
„Welnee, Luns is ook maar een mens.
En dus onderhevig aan stemmingen.
Oké, ik had gehoopt op een gezellige
prater, maar die rol lag hem die avond
niet. Dat kan".
Maar er is natuurlijk verschil tussen een
kist-met-meisie doorzagen in gezelschap
van een beeldschone assistente en het
ontlokken van knapperige uitspraken
aan twee door de wol geverfde debaters.
„O, daar heb ik toch niet zo'n moeite
„IK LAAT ALLES RUSTIG OP ME AFKOMEN"
mee", stribbelt Willem tegen, „Of ik nu
moet optreden voor reclamejongens of
ex-excellenties uit het harnas moet wrik
ken, ik blijf even onverstoorbaar. Tuur-
lijk, het was even wennen, maar ik voel
de me beslist niet onzeker. Ik had me
goed in het verleden van de heren ver
diept. Bovendien weet ik zelf genoeg van
politiek om er een eigen mening op na te
kunnen houden. Dat samen móet op een
gegeven moment vuurwerk opleveren".
Waarachtig, na een periode van kromme
tenen, sloeg de vlam in de pan. Bol
kreeg de twee kemphanen zover, dat ze
hun scheermesjes aandeden. Hoogst
boeiend kijkwerk. Wellicht ook verwar
rend. We hadden Bol immers net in het
hokje 'lachebek' opgeborgen? Dan mag
zo'n man toch geen zware kost eten met
gerenommeerde kopstukken?
Willem is even stomverbaasd. „Waarom
niet? Dat vind ik nou zo raar van ons
volkje. Als iemand zijn kop uitsteekt bo
ven de rest staat men meteen klaar met
een etiket. Jammer is dat. Gelukkig heb
ben veel kijkers geen moeite met mijn
dubbelrol. Dat blijkt uit de stapel reac
ties op mijn eerste show. Legio mensen
waren diep onder de indruk van Kort
hals Altes, die volstrekt integer zijn af
schuw van de wapenwedloop beleed".
„Ze wilden direct alles van hem weten.
Prima toch? Nou kun je wel zeggen, dat
ik op het thema van wel of geen bewape
ning door had moeten gaan, maar wie
zegt me of die methode meer rendement
oplevert? Je loopt dan weer het levens
grote risico voor een dramkont te wor
den versleten".
Genoeg gebabbeld over het verleden. Er
staat zoveel op stapel, dat het tijd wordt
om te informeren naar de toekomst.
„Ach, Willem zal wel zien", is zijn ont
wijkend antwoord, „is het wel zo nodig
om nu al te lonken naar Hilversum?
Leuk scoren met een tv-spelletje en een
talkshftw is natuurlijk fijn, maar om dan
al te denken aan een carrière voor de ca
mera? Lijkt me overdreven".
Toch, de rol van bescheiden flierefluiter,
die best tevreden is met een leven tussen
de schuifdeuren, ligt Willem ook niet zo.
De zoon van een zakelijk ingestelde va
der en culturele moeder, zich helemaal
thuis voelend in het flexibele Brabant,
ontwikkelde zich voorspoedig als zanger,
potsenmaker én leverancier van cabaret
teksten.
En toen zich het moment voordeed,
waarop hij kon gloriëren voor de buis.
kwam de gedachte als een flits door het
donker: nu of nooit! Het werd „nu" en
misschien wordt het „altijd". Het ligt er
maar aan of het publiek blijft happen in
zijn losse grollen, gekruid met een gulle
lach. „Weet je, ik hanteer graag het flo
ret van de improvisatie. Hoppa, meteen
springen op een opmerking van 'n stu-
diogast of een gekke situatie in de zaal.
Dat gaat me goed af. Het bewijs is van
daag weer eens geleverd. Die reclameke
rels lagen dubbel, 'leuk, het komt over',
denk ik dan".
Hoewel Willem Bol zich nog niet laat
dwingen tot een keuze tussen bank en
bühne wil hij wel kwijt, dat een carrière
voor hem niet het allerbelangrijkste is.
„Het enige wat ik wil is trouw blijven
aan mijn eigen uitgangspunten. Daar be
doel ik mee, dat een goede verstandhou
ding met vrouw en vrienden mij het
meeste waard is. Een carrière is heel
mooi, maar je moet er niet meteen je
ziel en zaligheid aan hangen. Na^deze
show doe ik misschien een spelprogram-
ma, gevolgd door een grote zaterdaga
vondshow en daarna wellicht weer een
talkshow, wie zal het zeggen? Ik laat rus
tig alles op me afkomen. Intussen houd
ik me vast aan één stelregel: dat wat je
doet moet je zo goed mogelijk doen.
Wanneer dat lukt komt alles op z'n
pootjes terecht".
Willem Bol is een positief ingesteld
mens, een klacht rolt zelden van z'n lip
pen. Toch heeft hij aan één ding een
gloeiende hekel: „Mensen moeten mij
niet manipuleren. Ik wil alles voor ieder
een doen. als ik tevoren maar weet wat
van mij wordt verwacht. Ik ontmoet
soms figuren, die met opzet een vage af
spraak maken. Dat doen ze om nader
hand meer van mij kunnen profiteren.
Als ik dat merk is de boot aan. Duidelij
ke afspraken maken en je daaraan hou
den, daar houd ik van".
JOS BOUTEN
'£aidóc@oii/ia/nt1
