Walkman,
popconcert
en disco
boosdoener
Klimaatconferentie eindigt
zonder unanieme afspraken
Onderzoek naar effecten
medicijngebruik op Hoos
Adverteren doet verkopen
1 binnenland
CcidócSouaarU
Eis 12 jaar voor moord en incest
Omgeving bepaalt leerprestatie
Opgeviste schedel is
vermoedelijk niet
van onthoofd lichaam
WOENSDAG 8 NOVEMBER 1989 PAGINA 5
Winkel AH
overvallen
WEESP De rijkspolitie in
Weesp heeft nog geen spoor
ontdekt van de twee mannen
die gisteren een gewapende
overval hebben gepleegd op
een filiaal van Albert Heijn in
die gemeente. De overvallers
kwamen via de achteringang
de winkel binnen en dwongen
de acht aanwezige personeels
leden op de grond te gaan lig
gen. Onder bedreiging van een
vuurwapen moest één van hen
vervolgens de kluis openen,
waaruit een tot op dit moment
onbekend geldbedrag is weg
genomen.
UTRECHT Wegens de
moord op een dochter,
de poging tot doodslag op
een andere dochter en de
ontucht met datzelfde
meisje heeft de Utrechtse
officier van justitie, mr.
A. Maan, gisteren twaalf
jaar gevangenisstraf ge
ëist tegen een 43-jarige
man uit Utrecht.
Op 27 juli van dit jaar had de
man zijn 21-jarige dochter
gewurgd. Er bestonden al
lang grote problemen tussen
vader en dochter. De vader
wilde zijn vier dochters op
een traditioneel Marokkaans-
Islamitische wijze opvoeden.
Het meisje streefde naar
meer vrijheid. Uiteindelijk
barstte de bom tijdens een
ruzie om de man met wie de
dochter zou gaan trouwen.
Kort na de dood van het
meisje meldde de vader zich
op het politiebureau.
De poging tot doodslag zou al
in het begin van de jaren
tachtig hebben plaatsgevon
den. Een minimale beschadi
ging van de televisie zou va
der toen tot razernij hebben
gedreven. De man zou heb
ben geprobeerd zijn destijds
11-jarige dochtertje, dat hij
als de schuldige had aange
wezen, te wurgen, hetgeen
zijn echtgenote toen had we
ten te voorkomen. De man
ontkende dit feit.
De ontucht met hezelfde
meisje stond in het teken van
de „maagdelijkheidscontro
le". Als de dood de eer van
zijn familie te verspelen als
bij een huwelijk van één van
zijn dochters zou blijken dat
zij geen maagd weer was, had
de man de „controles" uitge
voerd. Die zouden later zijn
ontaard in pure incest. De
heftig geëmotioneerde vader
ontkende dat in alle toonaar
den.
De rechtbank doet op 21 no
vember uitspraak.
Culemborg verzamelt
besmette groenten
CULEMBORG Omwonenden
van de drie kabelbranderijen in
Culemborg kunnen groenten en
fruit die zijn besmet met lood en
cadmium bij de gemeente inleve
ren. Ze krijgen dan een ontvangst
bewijs wat ze kunnen gebruiken als
ze een schadevergoeding willen ei
sen. Uit onderzoek is gebleken dat
in groenten en fruit binnen een
straal van 250 meter van de kabel
branderijen te veel cadmium en
lood zit. Mensen die regelmatig uit
eigen tuin eten lopen daardoor een
gezondheidsrisico. Tijdens een in
formatiebijeenkomst werd bena
drukt dat het eten van groenten en
fruit uit eigen tuin beter achterwe
ge kan worden gelaten.
GRONINGEN Kinde
ren uit eenoudergezin
nen doen het niet per
definitie slechter op
school dan kinderen uit
een tweeoudergezin.
Hun prestaties worden
vooral bepaald door de
inkomenssituatie in het
gezin en door de reacties
van de buitenwereld.
Dat blijkt uit een projecton-
derzoek van de onderwijsso
ciologen Rie Bosman en
Wiepke Louwes van de
Rijksuniversiteit Groningen,
dat in boekvorm verschijnt
onder de titel 'Gezinssitua
ties en Onderwijskansen'.
Aan de hand van gesprek
ken en gegevens van het
Centraal Bureau voor de
Statistiek bestudeerden de
onderzoekers de onderwijs-
en beroepsontwikkeling van
400 kinderen over negen
jaar. De ene helft van de
kinderen kwam uit een een
oudergezin met alleen een
moeder aan het hoofd, de
andere helft uit een tweeou
dergezin.
Bosman en Louwes onder
zochten of de gezinssituatie
op zich of de omstandighe
den waaronder eenouderge
zinnen functioneren de oor
zaak is voor de geringere
prestaties van kinderen uit
eenoudergezinnen.
Dat laatste bleek het geval:
gescheiden moeders hebben
vaak weinig geld en hun
omgeving neemt dikwijls
een afwijzende houding aan
ten opzichte van echtschei
ding. Ook relatieproblemen
met de ex-man of nieuwe
partners van de moeder
kunnen destabiliserende fac
toren zijn die leerprestaties
van de kinderen negatief be
ïnvloeden.
I Duizenden jongeren lopen jaarlijks een beschadiging aan hun ge
hoor op door bezoek aan een discotheek.
FOTO: ANP
IGEHOORSCHADE:
LEIDEN Per jaar lopen
15.000 jongeren tussen de
I 15 en 30 jaar gehoorschade
op door het bezoeken van
I popconcerten en disco's of
J het dragen van een walk
man. Totaal telt ons land
naar schatting 15Ö.000 jon
geren met gehoorschade
en dat aantal stijgt jaar op
jaar.
Dat blijkt uit het onderzoeks
rapport 'Het gehoor van jonge
ren en blootstelling aan geluid'
van mevrouw drs. W. Pas-
schier-Vermeer, stafmede
werkster van het Nederlands
Instituut voor Preventieve Ge
zondheidszorg (NIPG) in Lei
den en leidster van het onder-
Het nog niet gepubliceerde
rapport wordt over enkele we
ken aangeboden aan de Ge
zondheidsraad, een advies-in
stantie van de regering. Het is
voor het eerst dat in Neder
land op zo'n grote schaal on
derzoek is gedaan naar deze
problematiek.
Alleen al door het dragen van
een walkman lopen per jaar
2.200 jongeren gehoorschade
op. De meeste slachtoffers val
len onder de muzikanten: to
taal 9.000. De overige slachtof
fers zijn bezoekers van pop
concerten en disco's. Volgens
drs. Passchier betreft het een
„zeer reële inschatting" van de
problematiek. „De cijfers zijn
zeker niet overdreven".
Met gehoorschade bedoelt me-
vrouw Passchier een situatie
'waarbij men in het dagelijks
leven merkbaar de nadelen
van het verminderde gehoor
ondervindt'. „Dat wil zeggen
dat ze moeite hebben andere
mensen te verstaan in een om
geving met achtergrondlawaai.
Als bijvoorbeeld de tv aan
staat. Daar waar mensen met
een gezond gehoor dan geen
problemen ondervinden, kla
gen gehoorbeschadigden ero
ver dat ze slecht kunnen ver
staan".
Nederland telt 3,8 miljoen jon
geren tussen de 15 en 30 jaar.
Omgerekend heeft dus vier
procent gehoorschade opgelo
pen door het luisteren naar
muziek.
Passchier wil niet zover gaan
te stellen dat het dragen van
een walkman of het bezoeken
van popconcerten en disco's
gevaarlijk is. „Voor 95 procent
van de jongeren is dat niet zo".
Ook de vraag om hulpverle
ning door gehoorgeschadigde
jongeren neemt toe. Audiologi-
sche centra melden een ver
hoogde vraag van jeugdigen
die ten gevolge van muziek
gehoorschade hebben opgelo
pen, aldus mevrouw Passchier.
Eenmaal opgelopen gehoor
schade is onherstelbaar. Alleen
een gehoorapparaat kan nog
enige uitkomst bieden.
Mevrouw Passchier zou het
zinvol achten wanneer de fa
brikanten van walkmans wor
den verplicht om op een bij
sluiter te waarschuwen voor
het gevaar voor gehoorschade
bij een te hoog volume.
Over verdergaande maatrege
len, zoals het verbieden van
extreem lawaai bij popconcer
ten, wil ze zich niet uitlaten.
„Dat is een politieke beslissing.
En het is natuurlijk de vraag
of je zulke maatregelen moet
nemen/terwijl zoveel jongeren
er kennelijk plezier en genoe
gen aan beleven zonder nade
lige gevolgen".
LEX VAN KOOTEN
NOORDWIJK De mi
nistersconferentie over
het klimaat is gisteren in
Noordwijk geëindigd met
een zeer voorzichtig ge
formuleerde slotverkla
ring. Concrete afspraken
over de aanpak van de
uitstoot van broeikasgas
sen zijn uitgebleven, als
gevolg van de tegenstand
van met name de Vere
nigde Staten en Japan.
Conferentie voorzitter Nij-
pels toonde zich na afloop
„een beetje tevreden",
maar milieu-organisaties
noemden de conferentie
een „ramp" en een „te
leurstelling".
Na twee dagen en een nacht
intensief onderhandelen lag
hij dan óp tafel, „The Noord-
wijk Declaration", de slotreso-
lutie van de ministersconfe
rentie over atmosferische ver
vuiling en klimaatverande
ring. Alle aandacht ging on
middellijk uit naar het inmid
dels roemruchte artikel 16,
want daarin zou moeten staan
of, wanneer en in welke mate
de 68 deelnemende landen be
reid zouden zijn de uitstoot
van broeikasgassen te stabili
seren of zelfs de reduceren. De
Verenigde Staten, Japan,
Groot-Brittannië en de Sovjet
unie hadden zich steeds tegen
een al te concrete formulering
verzet en wat was er nu uit de
bus gekomen? Dat de 68 lan
den unaniem de noodzaak van
een stabilisatie onderschreven,
maar niet tot een gezamenlijk
standpunt hadden kunnen ko
men over het niveau en het
tempo van zo'n stabilisatie.
Wel stond er dat „veel geïn
dustrialiseerde landen stellen
dat de stabilisatie voor het jaar
2000 moet zijn bereikt", maar
onder die „veel" vallen in elk
geval niet de VS en Japan,
terwijl over andere grote ver
vuilers (met name die van het
Oostblok) onduidelijk bleef of
ze nu wel of niet tot industrie
landen gerekend moesten
worden. Bovendien stond een
regel verder dat de „vele geïn
dustrialiseerde landen" pas
Na afloop van de milieuconferentie in Noordwijk licht Ed Nijpels de pers in over de slotverklaring.
over een jaar willen vaststel
len op welk niveau gestabili
seerd moet worden; dat van
1988, 1989, 1990 of wellicht nog
een ander „basisjaar" (waarbij
van belang is te weten dat de
uitstoot van C02 en andere
broeikasgassen jaarlijks toe
neemt).
Moeilijk
„De discussies zijn erg moeilijk
geweest, ondanks de twee jaar
van voorbereiding", zei Ed
Nijpels, toen nog minister, na
afloop van de conferentie.
Terwijl de laatste minuten van
zijn bestaan als bewindsman
wegtikten, deed hij zijn best de
positieve aspecten van de con
ferentie voor het voetlicht te
brengen. Maar hij kon niet
verhelen dat van „een groot
succes" geen sprake was. In
plaats daarvan sprak hij van
„belangrijke stappen", die
leidden tot „een beetje tevre
denheid": „Milieu-ministers
kunnen nooit helemaal tevre
den zijn"*
Mede-organisator en directeur
van het milieubureau van de
Verenigde Naties, dr. M. Tol-
ba, meende daarentegen dat er
juist alle reden was voor tevre
denheid. „De deelnemers er
kennen unaniem de noodzaak
van stabilisatie. Niemand is
daar voor weggelopen. Dat
sommigen wat meer tijd ge
vraagd hebben voordat ze
kunnen garanderen dat ze in
het jaar 2000 inderdaad op het
punt van stabilisatie aangeko
men zijn, is niet omdat ze erte
gen zijn, maar omdat ze nog
wat onderzoek willen doen".
Het hoofd van de Japanse de
legatie, K. Haraguchi, had het
niet beter kunnen zeggen. Hij
had liever gezien dat in de slo-
tresolutie gesproken werd
over de „wenselijkheid" van
een stabilisatie dan over de
de Amerikaanse delegatie,
vroeg zich na afloop van de
conferentie af of de landen die
zich verplicht hebben tot een
stabilisatie, zich wel realiseren
wat dat betekent. Wij realise
ren het ons, en daarom ver
plichten we ons niet, zei hij.
„Ik denk dat we van alle lan
den het meeste onderzoek
hebben gedaan naar de conse
quenties van een stabilisatie.
Maar wat we op deze confe
rentie gezien hebben is dat er
meer aandacht is voor het doel
dan voor de middelen waar
mee dat bereikt moet worden.
Omdat wij weten welke mid
delen nodig zijn -bijvoorbeeld
wat betreft het autoverkeer -
durven we niet te zeggen dat
we in 2000 een stabilisatie be
reikt zullen hebben".
Dit Amerikaanse standpunt
schoot de vertegenwoordigers
van milieu-organisaties uit
verschillende landen in het
„noodzaak", want er moet nog
„veel wetenschappelijk onder
zoek volgen voor we verant
woorde beslissingen kunnen
nemen". Haraguchi verwees
onder meer naar de IPCC (In
tergovernmental Panel on Cli-
mat Change), het onderzoeks
bureau van de Verenigde Na
ties en de Wereld Meteorologi
sche Organisatie. Aan de voor
avond van de Tweede Interna
tionale Klimaatconferentie die
volgend jaar in Zwitserland
wordt gehouden, zal de IPCC
een rapport publiceren. Daar
wachten de VS en Japan in
elk geval op. Het is ook aan de
hand van dit rapport dat de
„vele geïndustrialiseerde lan
den" die wél tot stabilisatie per
2000 willen overgaan, gaan
vaststellen wat het „basisjaar"
moet zijn.
Ramp
William W. Reilly, hoofd van
George Bush
verdedigt VS
WASHINGTON Presi
dent George Bush van de
Verenigde Staten heeft
gisteren ontkend dat hij
de pogingen om het broei
kaseffect tegen te gaan
wil blokkeren.
Drie Amerikaanse senatoren
hadden hevige kritiek geuit op
de weigering van de Verenig
de Staten om zich aan te slui
ten bij de slotverklaring van
de milieuconferentie in Noord
wijk. Terwijl meer dan 60 sta
ten een oproep deden om te
gen het jaar 2000 de uitstoot
van gassen die verantwoorde
lijk worden gehouden voor het
zogenaamde broeikaseffect te
stabiliseren, besloten de Vere
nigde Staten zich hierop nog
niet vast te willen leggen.
Bush verdedigde de strategie
met de verklaring dat „je geen
beleid tot in het extreme kan
doorvoeren en tegen alle lan
den in de wereld moet gaan
zeggen dat ze geen economi
sche groei mogen doormaken".
verkeerde keelgat. „Zes maan
den geleden zei president Bush
nog dat de uitstoot van broei
kasgassen gereduceerd moest
worden", aldus de Amerikaan
se milieu-deskundige Yeager.
„Nu saboteert het Witte Huis
zelfs een stabilisatie. Dat is
niet de manier waarop de je de
wereld leidt, zoals Bush zo
graag wil". Greenpeace noem
de de conferentie een „ramp"
en stelde Japan en de Verenig
de Staten daarvoor verant
woordelijk. Ook Jan Hensel-
man van Natuur en Milieu
was „teleurgesteld" in de uit
komst, maar hij vond het toch
positief dat een reductie van
de uitstoot van broeikasgassen
althans op de internationale
agenda is komen te staan en
dat allerwegen duidelijk wordt
dat het zoeken naar alternatie
ve energiebronnen noodzake-
J STEVO AKKERMAN
SUSKE EN WISKE SAGARMATHA
Eén
treinpassagier is
gisteren om het
leven gekomen
door een botsing
van een Intercity-
trein met een
veewagen in
Staphorst. Twee
passagiers
raakten zwaar
gewond door
rondvliegende
delen van de
veewagen en drie
passagiers licht
gewond.
FOTO: ANP
Ultgeverlj/Wavery Productions
NIJMEGEN De rijks
politie begint een onder
zoek naar het mogelijke
verband tussen een uit de
IJssel opgeviste schedel
en het in Breedenbroek
bij Gendringen gevonden
lijk van een onthoofde
Een inwoner van Breeden
broek vond zaterdag 28 okto
ber in de Keizersbeek in zijn
woonplaats het stoffelijk over
schot van een onthoofde man.
Volgens de politie had de on
bekende man zeker een week
in het water gelegen.
Volgens de politiewoordvoer
der heeft een inwoner van
Zwolle in de afgelopen dagen
bij de politie in die stad aangif
te gedaan van de vondst van
een schedel. De man had de
schedel tijdens het vissen in de
IJssel bij Heerde opgevist,
maar van schrik meteen weer
terug gegooid in de rivier.
Volgens de politie is het vrij
wel onmogelijk dat de schedel
afkomstig is van het onthoofde
lichaam. De schedel die in de
IJssel is gevonden zou in ver
gaande staat van ontbinding
hebben verkeerd, terwijl het
slachtoffer niet langer dan
twee weken dood was.
DEN HAAG In hoever
re hebben de medicijnen
die de 43-jarige Hagenaar
Eef Hoos tegeh zijn sui
kerziekte en hartkwaal
gebruikt invloed gehad op
zijn brein? Had de combi
natie van verschillende
medicijnen zwarte gaten
in zijn geheugen geslagen,
waardoor hij zich niet
meer kan herinneren dat
hij opdrachten aan de
jeugdige werknemers van
zijn bedrijf Toetanchamon
gaf om bommen te plaat
sen, brand te stichten en
vernielingen aan te rich
ten?
„Ik ben ervan overtuigd dat ik
het niet gedaan heb", aldus
Hoos. „Maar kennelijk zeggen
de anderen dat ik opdracht
heb gegeven. Nou begin ik ook
te twijfelen". Om er achter te
komen of Hoos werkelijk gees
telijk in de war is, gaat hij
eind december naar het Pieter
Baan Centrum in Utrecht om
er een psychiatrisch onderzoek
te ondergaan. Twee handlan
gers, een 31-jarige inwoner
van Voorschoten en een 22-ja-
rige Hagenaar (veroordeeld tot
respectievelijk vier en zes jaar
gevangenisstraf) gaan naar de
zelfde penitentiaire instelling
om na te gaan in hoeverre de
Toetanchamon-baas een psy-
Relatie
Eén van hen, de 22-jarige Ha
genaar, sprak gisteren van een
heel goede relatie met Hoos.
Volgens psychiater prof. M.
Zeegers zag deze jongeman in
zijn baas een vaderfiguur. Hij
voerde zijn opdrachten zonder
morren uit: elf strafbare fei
ten, variërend van het plaat
sen van een bom bij het FC
Den Haag-stadion tot het be
waren van dertig kilo hasj
voor zijn werkgever. „Ik wilde
die goede relatie niet schaden
door dit soort dingen te weige
ren".
„Was u bang voor Hoos?", wil
de rechtbankpresident me
vrouw mr. S. van Delden-v.d.
Belt weten. „Nee, ik had wel
veel respect voor de man", zei
de Hagenaar, die toegaf dat
Hoos „een heel andere manier
van denken had. Hij wist me
daarin mee te trekken".
Het hoger beroep tegen deze
Hagenaar werd gisteren als
enige van de vijf Toetancha
mon-rechtszaken bijna volle
dig behandeld, voordat beslo
ten werd de zaak aan te hou
den in afwachting van het on
derzoek in hetPieter Baan-
centrum. Procureur-generaal
mr. H. den Os eiste tegen hem
acht jaar gevangenisstraf. In
felle bewoordingen schetste hij
een beeld van een onvoorstel
bare golf van agressie en inti
midatie die Den Haag had op
geschrikt toen Toetanchamon
met de aanslagen begon als re
actie op een stukje in de krant.
„De pers heeft volstrekt recht
matig gehandeld. We hadden
hier te maken met een recht
streekse aanval op de persvrij
heid". Even later: „Dit is erger
dan terreur. Dit is complete
waanzin".
Getuigen
Behalve de beslissing tot een
psychiatrisch onderzoek van
Hoos verwees het Hof zijn
zaak ook terug naar de rech-
ter-commissaris om zes getui
gen te laten horen. Twee van
hen, de ouders van één van de
verdachten, zouden volgens de
raadsman van Hoos kunnen
bevestigen dat zijn cliënt het
grootste deel van de avond,
waarop de eerste aanslag tegen
Sijthoff Pers zou zijn gepleegd,
bij hen thuis was geweest.
De zaken tegen andere ver
dachten, een tot twee jaar ver
oordeelde Amsterdammer (28)
en een tot zes jaar veroordeel
de Hagenaar (25) werden
eveneens aangehouden. De
eerste, omdat er te veel ondui
delijkheid bestond over de rol
van de Amsterdammer bij het
in brand steken van een boot;
de tweede, omdat het Hof
eerst de rapportage van een
forensisch psychiater over de
Hagenaar wil afwachten. In
geen geval wil hij naar het
Pieter Baan Centrum. „Ik wil
Hoos nooit meer zien".