Zonder beperking
bevolkingsgroei
dreigt catastrofe
heeft ook
sluier
probleem
Roemenië saboteert milieuconferentie
BUITENLAND
CeidócSouocmt
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1989 PAGINA 7
BRUSSEL Mogen isla
mitische meisjes op school
een hoofddoek of een
sluier dragen? Die vraag is
nu ook, in navolging van
Frankrijk, in België actu
eel geworden. Aanleiding
is een conflict op een
technische school in de
Brusselse agglomeratiege
meente Molenbeek.
In Molenbeek kwam de zaak
aan het rollen toen zo'n twin
tig Marokkaanse meisjes eind
vorige week voor hun school
een betoging hielden. Ze eisten
dat ze in de schoolbanken een
hoofddoek mogen dragen. Het
schoolreglement bepaalt ech
ter dat „hoeden, sjaals, mutsen
en petten bij het betreden van
de school afgezet moeten wor
den".
De schepen (wethouder) van
onderwijs bemoeide zich met
de zaak. Hij bepaalde na over
leg met de islamitische ge
meenschap dat de meisjes
voorlopig toestemming zouden
krijgen een hoofddoek te dra
gen, zodra er een man voor de
klas staat. Maar daar namen
de meisjes geen genoegen mee.
Afgelopen dinsdag daagden ze
opnieuw op, getooid met een
hoofddoek.
Afspraak
De schepen vond dat een
schending van de afspraak die
hij met de vertegenwoordigers
van de islamitische gemeen
schap had gemaakt en bepaal
de dat het schoolreglement
weer strikt moest worden toe
gepast. Geen hoofddoeken dus
op school. Woensdag begon op
de technische school in Molen
beek de herfstvakantie. Wat er
na die vakantie gaat gebeuren
weet nog niemand.
In Gent, waar zich overigens
nog geen enkel conflict heeft
voorgedaan, hebben burge
meester en wethouders op
voorhand hun standpunt al be
paald. Op de Gentse scholen
worden geen meisjes toegela
ten die een hoofddoek dragen.
Burgemeester Gibert Temmer
man verklaarde dat het colle
ge dat besluit unaniem heeft
genomen na voorafgaand
overleg met alle politieke frac
ties.
In de stadsscholen zijn alle
kinderen gelijk en daarom
moeten we uitingen van apart
heid vermijden. Gastarbeiders
die in ons land verblijven wil
len niets liever dan zich in
onze maatschappij integreren.
Dat is me gebleken uit ge
sprekken met vertegenwoordi
gers van Marokkaanse en
Turkse groeperingen. Welnu,
we helpen hen bij die integra
tie als we geen uitzonderingen
toestaan, aldus de argumenta
tie van Temmerman.
Parijs
Wegens het risico van provo
caties en ordeverstoringen
heeft de Pariis politieprect een
aangekondigde manifestatie
van de 'Stem van de Islam'
verboden. Deze beweging van
islamitische fundementalisten
had morgen opnieuw willen
demonstreren voor het dragen
van de sluier op Franse opben-
bare scholen. Het fanatisme
tijdens een vorige manifestatie
van de 'Stem' had onlangs veel
verontwaardiging gewekt.
De zogeheten 'sluierkwestie'
houdt de Franse gemoederen
nog altijd bezig. De affaire be
gon een maand geleden in de
Noordfranse stad Creil, toen
drie islamitische scholieren
weigerden in de klas hun
hoofddoek af te doen. De rec
tor zond ze daarop naar huis.
waarna de zaak een nationale
rel is geworden die de Fransen
verdeeld houdt.
Liechtenstein wil
lid worden van YN
VADUZ Liechtenstein wil voor 1991 vol
waardig lid worden van de Verenigde Na
kies. Volgens de regering zou het lidmaat
schap van de volkerenorganisatie de beste
waarborg zijn voor de internationale erken
ning van het 28.000 inwoners tellende vor-
jstendom, dat ligt ingeklemd tussen Oosten
rijk en Zwitserland. Als het parlement er
mee akkoord gaat, zal de regering een for
mele aanvraag voor het lidmaatschap indie
nen bij VN-secretaris-generaal Javier Perez
de Cuellar. Liechtenstein zou met een op
pervlakte van 157 vierkante kilometer de
kleinste lidstaat van de VN worden. Die ti
tel is nu voorbehouden aan het Caraibische
St. Kitts and Nevis, dat op een oppervlakte
van 260 vierkante kilometer 40.000 inwo
ners telt.
Een
Zuidkoreaanse
politieman grijpt
de handen van
een demonstrant
die hem te lijf wil
gaan. In de
hoofdstad Seoul
kwam het
gisteren, zoals zo
vaak, tot rellen
tussen radicale
studenten en de
politie.
Amnestie
in Tunesië
TUNIS President Zine
al-Abidine Ben Ali van
Tunesië heeft de vrijla
ting gelast van ruim
1.350 gevangenen. De
amnestie hangt samen
met zijn tweede verjaar
dag als staatshoofd. Ben
Ali loste in november
1987 Habib Bourguiba af
als staatshoofd, nadat een
groep artsen had vastge
steld dat die vanwege
zijn hoge leeftijd en
zwakke gezondheid niet
in staat was president te
blijven.
Linkse groep verzamelde
gegevens Deense joden
KOPENHAGEN De Deense politie
heeft in een appartement van een ex
treem linkse organisatie in Kopenhagen
dossiers gevonden over vijfhonderd Deen
se joden en andere Denen die betrekkin
gen onderhouden met Israel. De politie
arresteerde vijf leden van de groep, die
wordt verdacht van het plegen van gewa
pende overvallen, waarvan de opbrengst
werd overgemaakt aan een Palestijnse or
ganisatie. De politie vermoedt dat de
groep de informatie over de Deense joden
heeft doorgespeeld naar het Volksfront
voor de Bevrijding van Palestina. Tussen
de papieren zaten ook aanwijzingen over
hoe agenten van de Israëlische veilig
heidsdienst Mossad in Denemarken zijn te
herkennen.
Hongarije wil bij
Raad van Europa
BUDAPEST Honga-
rije zal op 16 november
het lidmaatschap van de
Raad van Europa aan
vragen. Dit heeft de
voorzitter van de parle
mentaire vergadering
van de Raad, Anders
Björck, in Budapest be
kendgemaakt. Hiermee
wordt Hongarije het eer
ste Oostblokland dat een
verzoek tot toetreding bij
de Raad van Europa in
dient. De Hongaarse mi
nister van buitenlandse
zaken, Gyula Hom, zal
de aanvraag persoonlijk
in Straatsburg indienen.
Aids-test voor
inwoners Peking
PEKING Alle Chinezen die
in Peking wonen en dagelijks
contact hebben met buitenlan
ders moeten in de toekomst
regelmatig een aids-test onder
gaan. De Chinese gezondheids
dienst wil hiermee voorkomen
dat de ziekte aids zich uit
breidt, zo is gemeld door het
Chinese persbureau Xinhua.
Ook alle inwoners van Peking
die een geslachtsziekte heb
ben, zullen op aids getest wor
den. Enkele dagen geleden
kwam de eerste melding bin
nen van een inwoner van Pe
king die aids had opgelopen.
Hij zou homoseksuele contac
ten met buitenlanders hebben
gehad. Ook alle buitenlanders
die in Peking wonen, moeten
zich aan een aids-test onder
werpen.
Pik Botha handelde
„te goeder trouw"
JOHANNESBURG De
Zuidafrikaanse minister Pik
Botha (Buitenlandse Zaken)
heeft toegegeven dat zijn be
schuldiging als zouden Swapo-
strijders in Namibia zijn geïn
filtreerd is gebaseerd op waar
schijnlijk valse radiobood
schappen. Botha tekende daar
echter bij aan dat hij zich nu
niet in zijn hemd voelt gezet,
omdat hij te goeder trouw zijn
aantijgingen deed en alleen de
bedoeling had om een gewa
pend conflict te voorkomen
met het oog op de verkiezin
gen die volgende week in Na
mibia worden gehouden. „Ik
ben de eerste die verheugd is
als deze boodschappen nep
zijn", aldus de minister. Het is
overigens nog niet duidelijk of
VN-soldaten een grap hebben
willen uithalen of iemand van
buiten de waarnemersmacht
I verantwoordelijk is voor het
I valse radioverkeer.
Rook kringelt omhoog tussen tenten op het overvolle ambassa
de-terrein in Praag. foto: ap
inderhaast nieuwe bedden
aangevoerd, terwijl het Rode
Kruis een provisorische keu
ken heeft geïnstalleerd.
De Westduitse minister voor
Duits-Duitse zaken, Dorothee
Wilms, zei gisteren dat de
BRD tegen het einde van het
jaar 190.000 Oostduitsers ver
wacht. Het gaat om de grootste
exodus sinds de DDR in 1961
de Berlijnse Muur bouwde.
Een Oostduitse ambassade
functionaris in Praag riep zijn
landgenoten op via de officiële
kanalen de DDR te verlaten,
omdat dat „voordeliger" is, en
niet via de ambassade in
Praag. Hij wees erop dat men
sen die vluchten via Tsjecho-
slowakije niet meer kunnen
meenemen dan de inhoud van
een auto, terwijl zij normaal
kunnen verhuizen als zij di
rect vanuit de DDR vertrek
ken.
Een rechtbank in Oost-Berlijn
heeft gisteren drie mannen
veroordeeld tot gevangenis
straffen variërend van 26
maanden tot vier jaar, wegens
het deelnemen aan rellen in
Dresden, vorige maand. De
drie werden schuldig bevon
den aan het illegaal bijeenko
men en ernstige geweldple
ging op 4 oktober. Toen bot
sten duizenden mensen in
Dresden met de politie, die
trachtte hen te weerhouden
aan boord te springen van een
trein met Oostduitse vluchte
lingen. De trein was op weg
van Praag naar de Bondsrepu
bliek.
INTERNATIONAAL CONGRES IN AMSTERDAM
Zwaargewicht
De ene baby is de andere niet. Maar zoals Rogerio Paulo Alves Da Sllva is er echt maar één. Deze
jonge Portugees woog bij zijn geboorte, afgelopen woensdag, niet minder dan 7.610 gram. Een
forse vijftienponder dus, maar met zoon én moeder gaat het volgens de artsen uitstekend. foto:
epa
Hervormer Modrow genoemd
als opvolger Stoph
(Vervolg van de voorpagina)
OOST-BERLIJN De Oost
duitse leider Egon Krenz heeft
volgens het Westduitse blad
Bild drie kandidaten voor de
functie van premier, als opvol
ger van Willy Stoph, die vol
gende week moet aftreden.
Een van de gegadigden is
Hans Modrow, de partijleider
in het district Dresden, een
verklaard voorstander van
hervormingen.
Behalve het vertrek van hoge
partij-functionarissen, is giste
ren ook het ontslag bekend ge
worden van de burgemeester
van Leipzig, de tweede stad
van de DDR. Daar zijn de af
gelopen weken demonstraties
voor hervormingen gehouden,
die uitgroeiden tot de grootste
in de geschiedenis van de
DDR. Burgemeester Bernd
Seidel houdt er mee op, omdat
hij vindt dat hij niet langer het
vertrouwen geniet van de in
woners van zijn stad.
Eerder deze week waren ove
rigens al tal van andere hoge
communistische ambtenaren
en ministers van hun functies
ontheven, onder wie de vrouw
van de vroegere leider Erich
Honecker. Zij was minister
van onderwijs.
Volgens de voorman van de
kleine liberale partij in de
DDR, Manfred Gerlach, staat
het Oostduitse ministerie van
binnenlandse zaken op het
punt de bekendste oppositie
groep, Neues Forum, te erken
nen. In een interview met het
Westduitse weekblad Stern
zegt Gerlach dat Neues Fo
rum, als de organisatie een
maal erkend is, „in beginsel"
kan meedoen aan verkiezin
gen.
Alle veranderingen in de poli
tieke top ten spijt hebben veel
Oostduitsers kennelijk geen
enkel vertrouwen in de toe
komst in hun land. nadat de
DDR afgelopen woensdag zijn
grens met Tsjechoslowakije
opnieuw openstelde, zijn zeker
achtduizend DDR-burgers
naar Tsjechoslowakije gereisd.
Een meerderheid van hen
heeft inmiddels zijn toevlucht
gezocht op het terrein van de
Westduitse ambassade, van
waar zij binnenkort naar de
Bondsrepubliek mogen ver
trekken.
Gisteravond werden alleen
nog vrouwen en kinderen tot
de ambassade toegelaten.
Overal in het gebouw stonden
bedden drie hoog opgestapeld;
op alle trrappen zaten en lagen
mensen en speelden kinderen,
er kon bijna niemand meer bij.
Vanuit de Bondsrepubliek zijn
DEN HAAG „Iedereen
heeft natuurlijk recht op
zijn persoonlijke opvattin
gen. En ik zou de geeste
lijke vrijheid niet aan
banden willen leggen.
Maar ten aanzien van de
bevolkingsproblematiek
moet je je goed voor ogen
houden wat de gevolgen
zijn voor toekomstige ge
neraties, wanneer je nu
afziet van actief beleid ten
aanzien van de geboorte
beperking. Daarom: wie
tegen alle anti-concenp-
tiemiddelen is, is in mijn
ogen niet ethisch bezig".
Piet Bukman lijkt even te
schrikken van zijn eigen
woorden. Ook in de laatste da
gen van zijn ministerschap
voor ontwikkelingssamenwer
king moet hij zijn woorden af
wegen. Maar hij vervolgt:
„Gezinsvorming is een mense
lijke verantwoordelijkheid.
Ouders hebben de taak te let
ten op de toekomstmogelijkhe
den van hun kinderen. De si
tuatie is zo dat de huidige snel
le bevolkingsgroei in de Derde
Wereld een enorme bedreiging
vormt voor de economische
ontwikkeling, het leefmilieu
en daarmee voor de toekomst
van die mensen zelf".
De cijfers spreken voor zich.
De wereld telt momenteel
ruim 5,2 miljard bewoners,
van wie er vier miljard in de
Derde Wereld wonen. Elk jaar
komen er negentig miljoen
kinderen bij, van wie er tien
miljoen het eerste jaar niet
overleven. Elke dag worden er
120.000 baby's geboren.
Het zal minder dan tien jaar
duren voor de wereld zes mil
jard mensen telt. Een verdub
beling van het aantal mensen
in de westerse wereld laat 122
jaar op zich wachten; de ver
dubbeling van het inwonertal
van de Derde Wereld duurt,
met de huidige groei, niet
meer dan 32 jaar. Vooral in de
steden zijn de problemen im
mens.
Hoe groot de 'draagkracht' van
de wereld is, is niet precies
vast te stellen. Maar als we
willen dat in de volgende
eeuw een stabiel aantal van
tien miljard mensen wordt be
reikt, moet het geboorte-over
schot nu omlaag, zo menen de
deskundigen.
Tendens
Bukman: „Uit die cijfers blijkt
een verontrustende tendens.
In de westerse wereld heeft de
toegenomen welvaart geleid
tot een daling van het geboor
tecijfer. In de Derde Wereld
gebeurt dat niet. Daar is de be
volkingsgroei groter dan de
economische. Groter dus ook
dan de welvaart. Er speelt zich
een proces af van voortgaande
verarming".
„Veel ontwikkelingslanden
hebben traditioneel hoge ge
boortecijfers. Daar waren goe
de argumenten voor, zoals de
hoge kindersterfte en de nood
zaak veel kinderen te hebben
voor het werk op het land en
voor de eigen verzorging op de
oude dag. Door steun van bui
tenaf, in de vorm van onder
meer verbeterde gezonds-
heidszorg, is er een snelle da
ling opgetreden van de kin
dersterfte. Bovendien blijven
mensen steeds langer leven.
Intussen is het geboortecijfer
wel wat gedaald, maar het
blijft te hoog".
Als je het heel cynisch wilt be
kijken zou je kunnen zeggen,
dat de ontwikkelingshulp
mede-oorzaak is van de snelle
be volkingsgroei?
Bukman: „Dat is onzin. De
groeiende overlevingskansen
voor kinderen zie ik héél posi
tief. Héél positief. Iedereen die
geboren wordt is welkom.
Maar je moet, zoals gezegd, je
ogen niet sluiten voor de pro
blemen die het gevolg zijn van
de bevolkingstoename. Daar
om is grotere aandacht nodig
voor het beheersbaar maken
van de groei. En gelukkig
wordt dat internationaal steeds
meer erkend".
Conferentie
Dat blijkt ook uit de grote bui
tenlandse deelname aan een
conferentie van het VN-bevol-
kingsfonds (UNFPA), die vol
gende week in Amsterdam
wordt gehouden. Staatshoof
den, ministers en andere hoog
geplaatste personen uit meer
dan tachtig landen praten daar
van 6 tot 9 november over de
bevolkingsgroei in de volgen
de eeuw.
Onder de gasten zijn president
Mugabe van Zimbabwe en de
Chinese kinderen tijdens het speelkwartier op school. Ondanks
overheid heeft het Chinese bevolkingsbeleid weinig succes.
voormalige Westduitse bonds
kanselier Willy Brandt. Ko
ningin Beatrix woont de slot
zitting bij. En vanwege de ver
traging die de kabinetsforma
tie de afgelopen week heeft
ondervonden, zal minister
Bukman de conferentie in elk
geval nog kunnen openen.
Maar wat moeten de gesprek
ken opleveren?
Bukman: „De tijd is voorbij
dat we kunnen volstaan met
de constatering dat het zo niet
langer gaat. De conferentie zal
concrete aanbevelingen
moeten doen voor een doel
treffend bevolkingsbeleid,
voor betere bevolkingspro
gramma's. Het is daar nu het
juiste moment voor. Begin vol
gend jaar zal in de Verenigde
Naties worden gesproken over
het ontwikkelingsbeleid in het
laatste decennium van deze
eeuw. In het verleden heeft al
tijd sterke aandacht gelegen
bij de economische ontwikke
ling. Discussies over de bevol
kingsgroei werden uit de weg
gegaan: het was een te gevoeli
ge materie. Op dat terrein is
de laatste jaren wel wat veran
derd. In tal van Derde-We
reldlanden is het besef doorge
drongen dat er iets gedaan
moet worden. In Kenya, waar
de bevolking alsmaar groeide,
heeft de president bij de vie
ring van de 25e verjaardag
van de onafhankelijkheid een
appèl gedaan op de bevolking
het kindertal te beperken".
Kerken
In sommige landen verzetten
de kerken, met name de
rooms-katholieke, zich sterk
tegen het gebruik van voorbe
hoedsmiddelen in de strijd te
gen de overbevolking. Dat is
volgens de kerken ethisch niet
verantwoord.
Bukman: „Een pleidooi voor
het gebruik van voorbehoeds
middelen zou dus puur ratio
neel zijn? Dat bestrijd ik. Mijn
opvattingen zijn juist sterk
ethisch onderbouwd. Ik vind
eigenlijk dat de kerken mijn
lijn zouden moeten volgen.
Dat zou héél wenselijk zijn. En
ik heb de indruk dat dat in de
praktijk ook wel gebeurt. Kijk,
ik zal een voorbeeld geven. In
Indonesië zijn de autoriteiten
in nauwe samenspraak met de
islamitische geestelijken tot
een gemeenschappelijke stel-
lingname gekomen over de
wenselijkheid van niet meer
alle pogingen en dwang van de
foto: afp
dan twee kinderen per gezin.
Die combinatie van geestelijk
en politiek gezag schept een
sfeer van vertrouwen en over
tuigingskracht. Dat is nodig
om de bevolking achter derge
lijke plannen te krijgen. Het
gaat om een langzaam ombui
gen van bepaalde waarden.
Dat kan niet een, twee, drie.
Maar het moet wel".
Het bevolkingsvraagstuk heeft
een belangrijke plaats gekre
gen in het ontwikkelingsbe
leid. Maar hoever kan een
westerse regering daarin gaan.
En zijn er grenzen aan een be
volkingspolitiek?
Bukman: „Het is natuurlijk
geen kwestie van ideeën op-
dringén. In elk gesprek met
regeringen waarmee wij een
ontwikkelingsrelatie hebben,
komt tegenwoordig het bevol
kingsprobleem aan de orde.
Waar wij absoluut niet mee
kunnen instemmen is een poli
tiek van gedwongen geboorte
beperking, bijvoorbeeld door
middel van abortus. Gezins
planning is een verantwoorde
lijkheid van ouders. Die
moeten daarover in volledige
vrijheid kunnen beslissen".
JOS TIMMERS
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE VALLEI DER VERGETEN WERELD
QN514 Wonderlijk stil is het nu opeens geworden: de bergen
rondom hebben de slag, waarmede de vliegmachine op de grond
is neergekomen, duizendvoudig weerkaatst, maar nu heerst alom
weer de stilte. Dan echter klinkt een nieuw geluid: Skip, die on
gedeerd is gebleven, heft klagend zijn kop omhoog en huilt, want
roerloos blijft de baas voorover gebogen zitten. Ja, Rob Is er le
lijk aan toe en het duurt uren, voor hij het bewustzijn terugkrijgt.
Wel een kwartier lang blijft hij nog geheel versuft zitten, niet be
grijpend, waar hij zich bevindt. Dan komt zijn geheugen langza
merhand terug. Majoor Ross... die vreemde vogel... Skip... Ah,
waar is Skip? Rob klimt uit het toestel en fluit. En ja, daar komt
de hond aangelopen, dolblij, dat de baas zich weer beweegt.
Rob wrijft zijn viervoetige vriend eens flink over de kop. „Zo,"
zegt hij, „heb jij water gedronken? Je snuit is helemaal nat." Dan
kijkt hij over de rand van de afgrond en ziet in de diepte een
riviertje stromeh.
SOFIA In de Bulgaarse
hoofdstad Sofia heeft Roe
menië de milieuconferen
tie van de CVSE, de con
ferentie voor veiligheid
en samenwerking in Eu
ropa, doen mislukken.
Ondanks druk van met
name Bulgarije weigerde
Bukarest de slotverkla
ring te ondertekenen, die
door de 34 overige landen
van het CVSE wel was
aangenomen.
Na drie weken vergaderen
had de conferentie gisteren
een slotverklaring moeten
aannemen met richtlijnen
voor internationale milieube
scherming. In het ontwerp
werd het recht van individuen
en onofficiële organisaties er
kend om deel te nemen aan
milieubesprekingen. Het moet
hen mogelijk zijn „vrij hun
standpunt te uiten, zich te or
ganiseren en gegevens over
(milieu)kwesties te publiceren
en verspreiden zonder juridi
sche en administratieve obsta
kels".
Deze bepaling was voor de
Roemeense leider Nicolae
Ceaucescu onverteerbaar en
diende uit de slottekst te wor
den geschrapt, zo liet de Roe
meense delegatie weten. Zij
beweerde dat individuen en
onofficiële groepen niet be
schikken over de nodige tech
nische apparatuur om milieu
problemen te kunnen beoorde
len.
De Bulgaarse partijleider, To-
dor Zivkov, had Ceausescu
donderdag nog 'persoonlijk
over de telefoon opgeroepen
zijn bezwaren tegen een inter
nationaal milieu-akkoord op te
geven, aldus een Bulgaarse
functionaris. Maar de Roe
meense leider bleef onver
murwbaar.
Roemenië gaf de overige
CVSE-landen de schuld voor
het mislukken van de confe
rentie, die ook andere thema's
aan de orde wilden brengen.
„Zij hadden geen belangstel
ling voor de bescherming van
het milieu in Europa, maar
wilden zich bemoeien met de
interne aangelegenheden van
andere landen", zei de Roe
meense delegatieleider Niko-
lau Matei tegenover de confe
rentie.
Een westerse afgevaardigde
noemde de houding van de
Roemenen „belachelijk". „De
Roemeense houding is symbo
lisch voor de minachting van
Roemenië voor de mensen
rechten, die het nochtans heeft
toegezegd na te zullen leven",
zei de Amerikaanse delegatie
leider Richard Smith. Veel de
legaties hadden vanaf het be
gin van de conferentie op 16
oktober de kwestie van de
mensenrechten ter sprake ge
bracht. Daarbij moesten behal
ve Roemenie ook Bulgarije,
Tsjechoslowakije en de DDR
het ontgelden.
Ook al is er uiteindelijk geen
slotakkoord aangenomen, de
meeste delegaties hebben zich
bereid verklaard de bepalin
gen ervan na te leven. Die
richten zich op drie hoofdon
derwerpen: de vervuiling van
internationale rivieren en me
ren, het omgaan met gevaarlij
ke chemische stoffen en het
beperken van grensoverschrij
dende effecten van ongeluk
ken in de industrie.
