Leidse Courant | 1989 | 3 november 1989 | pagina 11

i„Onze flitsende ideeën

vaak tachtig jaar oud"

,We hebben alles op alles gezet

Jmeer nadruk op vorming en ontwikkeling

Feest

ALLER
LEI(DS)

J

nieuw onderkomen farmhouse gereed

REIDEN OMGEVING

SUid-M Souuitit

VRIJDAG 3 NOVEMBER 1989 PAGINA 11

le

in^EIDEN „We willen
ms wat duidelijker gaan
plichten op vorming en
5 )ntwikkeling. En weet je
*>at het gekke is? We be-
lenken regelmatig een
9 lieuwe cursus om er dan
5,'ichter te komen dat iets
diergelijks tachtig jaar ge
ileden al door het Volks
huis werd gegeven. De
i); loeien zijn in de loop van
"le jaren niet veranderd:
forming en ontwikke
ling". Hilde Jansen van
°:iet Leidse Volkshuis, dat
e-leze maand 90 jaar be
staat, constateert het met
,rjen lach. Donderdag 9 en
«vrijdag 10 november
vordt het jubileum met
espectievelijk een recep
tie en een feestelijke bij-
o.jenkomst gevierd.

bI

Riet verhaal van het Volkshuis
5, iegint in Engeland. Daar werd
°-inder de naam Toynbee-work
reel gedaan aan ontwikke-
ingswerk. „Dat ging uit van
nensen uit de universitaire
'"wereld. Ze bekommerden zich
n im de ontwikkeling van zoge-
0,'iaamde „minder bedeelde"
rk [roepen onder het volk. Zeg
5-oaar fabrieksarbeiders en
neisjes die al heel vroeg van
chool moesten om te gaan
o. verken".

a-n Nederland behoorden de
irofessoren Greven en Druk-
cer tot de bezorgde garde. On-
Is Ier hun leiding werd in 1899
id iet Volkshuis opgericht. Spe-
:iaal voor „het volk" werd een
peciaal gebouw uit de grond
0 [estampt: het nog immer im
posante bouwwerk aan de
Vpothekersdijk en Haarlem
merstraat. Op 22 oktober 1899
Q-ipende het voor het eerst de
o'leuren. „Het geheel werd op-
5,';ezet zonder subsidie van de
?):>verheid, maar met giften van
Dreven en Drukker, uit lega

ten en andere bronnen", ver
klaart coördinator van het ste
delijk volwassenenwerk Jan-

Ontwikkelingswerk

Emilie Knappert werd de eer
ste directeur. Ze had in de ja
ren voordat het Volkshuis
werd opgericht al „ontwikke
lingswerk" verricht in volks
buurten. Knappert was zelf ie
mand uit de gegoede milieus,
die uit een sociaal gevoel vrij
willig werkte voor het volk.
„Hetzelfde gold voor de docen
ten die de cursussen gaven.,
Veelal ging het om studenten
uit de zogeheten betere krin
gen, die zich bekommerden
om de ontwikkeling van de ar
beidende klasse".
Het cursusaanbod in de begin
jaren viel in de categorie alge
mene ontwikkeling. „Voor
vrouwen waren er cursussen
op het gebied van de huis
houdkunde. Koken, strijken,
naaien en verstellen". Verder
lieten de studenten en andere
leraren het volk ruiken aan
disciplines als sterrenkunde,
rekenen, Nederlands en
vreemde talen. Het bleef niet
bij cursussen alleen. „In de be
ginjaren gonsde het hier van
de kinderen. De toeloop werd
veroorzaakt door de biblio
theek waarover het Volkshuis
beschikte. Die was wel bijzon
der, want er was nog geen
openbare bibliotheek. Daarbij
hadden we een leeszaal".
Naast de lees woede kon de
jeugd energie kwijt in talloze
clubs. „Je moet dan denken
aan specifieke jongensclubs
waar geknutseld en getim
merd werd en aan bijvoor
beeld een poppenclub voor
meisjes".

Het decor waarin het doel
vroeger plechtig omschreven
als „verhoging van beschaving
en geluk voor de arbeidende
en daarmee gelijkstaande klas
se" werd nagestreefd, was
er een van relatieve luxe. „Dat
was bewust gedaan. Een impo

sant gebouw om het volk, dat
materieel in niet al te beste
omstandigheden verkeerde,
een andere kant van het leven
laten zien. Bloemen en een
mooie inrichting, kortom een
luxere omgeving dan de men
sen gewend waren".

Beetje bang

In die luxe omgeving bleef het
verschil tussen de weldoeners
uit de gegoede milieus en het
volk gehandhaafd. „Ik heb
wel verhalen gehoord dat
mensen een beetje bang waren
voor de leiding. De leiding was
de baas. De afstand werd ver
der in stand gehouden doordat
het kader er altijd deftiger uit
zag dan de cursisten", ver
klaart Jansen. „Ik heb ook
verhalen gehoord over ver
jaardagen van een juf. De cur
sisten werden dan bij haar
thuis uitgenodigd op de thee.
Ze waren dan helemaal onder
de indruk van het huis en de
deftigheid van de mensen. De
cursisten zaten op het puntje
van hun stoel, met een deftig
porseleinen kopje in de hand
en ze gingen dan van de weer
omstuit ook nog deftig pra
ten".

Toch bleven de mensen ko
men. „Graag zelfs. Ze hadden
een band met de club waaraan
ze deelnamen en ze hingen
aan de tradities die bij het
Volkshuis werden opgebouwd,
zoals het lentefeest. Bij dat
feest trokken de kinderen in
optocht naar buiten om flui-
tekruid te plukken. En weer
terug in het Volkshuis werd
de zaal versierd en kregen de
deelnemers een sinaasappel.
Heel veel mensen herinneren
zich dat soort feesten nog".
De bezoekers van het Volks
huis zijn altijd in meerderheid
vrouwen geweest. „Hoe dat
precies komt, weten we eigen
lijk niet. Tachtig procent van
de bezoekers zijn vrouwen.
Dat was ook zo in de crisistijd,
toen er onder de mannelijke

Ter gelegenheid van het
90-jarig bestaan houdt
het Leidse Volkshuis op
vrijdag 10 november een
feestelijke bijeenkomst.
Die is bedoeld voor me
dewerkers, (oud-) cursis
ten en andere belangstel
lenden. Tijdens de bij
eenkomst die van 16.00
tot 18.00 uur duurt,
wordt de film „Waar je
mens onder mensen kan
zijn Volkshuis 90 jaar"
vertoont. Verder kan er
onder het genot van een
hapje en een drankje bij
gepraat worden. Tevens
treedt het trio De Mobi-
lettes op, dat „nostalgi
sche levensliederen met
een knipoog" brengt.
Een dag eerder, donder
dag 9 november is er van
16.00 tot 18.00 uur een of
ficiële receptie.

bevolking veel werklozen wa
ren". Na de volgens Jansen
„kabbelende" jaren veertig en
vijftig werd het Volkshuis
overstroomd door jongeren.
„Dat was de tijd dat er van
alle kanten jongerenwerkers
afstudeerden. Het leek hier
toen wel een jongerenclub. De
traditionele clubs werden een
beetje verdrongen". In die tijd
leefden de wijk- en buurtvere
nigingen op, waar veel kinde
ren heen gingen die voorheen
naar het Volkshuis kwamen".

Handwerkclub

De jaren tachtig werden inge
zet met een flinke reorganisa
tie. Het jongerenwerk werd
ondergebracht in STATS, dat
zich tegenwoordig vooral richt
op de tweede generatie alloch
tonen. Verder huisvest het

„De grote zaal in het Volkshuis moet in de toekomst vaker gebruikt gaan worden. Kunst en cultuur zullen het publiek naar de zaal
moeten trekken", aldus Hilde Jansen.

Volkshuis het buurthuis Dijk
33 en het Stedelijk Volwasse
nenwerk. „Vooral het volwas
senenwerk is gigantisch ver
anderd", meldt Jansen. „Er
waren van oudsher een aantal
clubs: naaien, handenarbeid,
gym enzovoorts. Dat waren
echte clubs met vaste groepen.
Die zijn nu veelal omgevormd
tot cursussen met minder star
re groepen. Maar er bestaat
nog wel een handwerkclub.
Die mensen komen hier al
veertig jaar, die kun je niet op
straat zetten". Met de goedko
pe cursussen richt het Volks
huis zich nog wel op de oor
spronkelijke doelgroep: men
sen met weinig inkomen en/of
weinig opleiding. „Al is de
kijk op mensen natuurlijk wel
veranderd. Het kader voelt
zich niet verheven boven de

cursisten".

Het huidige programma be
staat uit ongeveer tachtig cur
sussen, verdeeld in educatieve,
emancipatorische en kunstzin
nige cursussen. „Sinds kort
hebben we speciaal voor oude
ren een 55+-project. Dat be
staat uit cursussen voor oude
ren die actief zijn of willen
worden als bestuurder van een
werkgroep of commissie. Per
week komen niet minder dan
900 cursisten naar het Volks
huis. Eigenlijk zitten we daar
mee aan ons plafond, maar we
hebben nog steeds flitsende
ideeën. Het cursuswerk bloeit
enorm".

Die bloei blijft volgens team
coördinator Jansen voorlopig
bestaan, ondanks dat het
Volkshuis vanaf 1 januari 1990
een ander bestuur krijgt. Alle

buurt- en clubhuizen, het jon
gerenwerk en het Stedelijk
Volwassenenwerk worden bij
de stichting Sociaal Kultureel
Werk Leiden ondergebracht.
„Voor het volwassenenwerk
zal er niet veel veranderen.
We worden een losse poot in
het geheel en de naam het
Leidse Volkshuis blijft ook be
staan". Jansen vindt dat erg
belangrijk. „Het Leidse Volks
huis is in Nederland het enige
volkshuis dat nog de oorspron
kelijke bestemming heeft: vor
ming en ontwikkeling".
Een betere profilering zit er
wel in. „Het moet wat duidelij
ker worden voor welke cur
sussen door welke instelling
worden gegeven. Nu nog ver
zorgen K&O, het Studiehuis,
het club- en buurthuiswerk en
het Volkshuis soms dezelfde

FOTO: WIM VAN NOORT

cursussen. Voor het Volkshuis
verwacht ik dat we het oude-
renproject gaan uitbouwen, dat
er meer educatieve cursussen
voor specifieke groepen ko
men, dat er meer nadruk op
emancipatie komt te liggen en
dat we de mogelijkheden van
de grote zaal in het gebouw
meer gaan benutten", somt
Jansen op. Met dat laatste
doelt Jansen op presentaties op
het gebied van de kunst en de
cultuur.

„Dat moet allemaal leiden tot
een duidelijker onderscheid
van het meer wijkgerichte
club- en buurthuiswerk, ter
wijl de nadruk minder op ont
moeting en meer op vorming
en ontwikkeling ligt. Net als
negentig jaar geleden eigen
lijk".

ERIK HUISMAN

«IVLKEMADE Na maart
ijen van vergaderen, slo
th ben en bouwen staat er
=- veer een jongerensociëteit
5'farmhouse aan de Wete-
lóïnglaan in Oude Wete
ring. „Het gloednieuwe
o.vitstenen gebouw is van
tinnen en van buiten erg
i):nooi geworden". Met deze
o. limpele uitspraak laat se-
0" :retaresse Marjolein van
n £link-Mooring weten dat
i'.e trots is op wat haar
5,/rienden van de soos in
Redelijk korte termijn uit
le grond hebben ge-
ö- itampt.

Iet resultaat maakt deel uit
q[ ran een complex van vier
o! 'lubhuizen, grotendeels door
Dl Ie leden van die verenigingen
5- n hun vrije tijd gebouwd. Dui-
'enmelkersclub De Witkop en
o. Vogelvereniging De Diamant-
y; rink maakten het zich niet be
lt: >aald makkelijk: zij deden on-
[eveer alles zelf, behalve het
laan van de heipalen.' Jeugd-
i): rereniging Ranonkel en Jon-
il, [erensociëteit Farmhouse liej
-- en echter het casco door het
a' toelofarendsveense aanne-
nersbedrijf J. van Berkel bou-
ven en de rest deden zij zelf.
o. Dat was evengoed een giganti-
)_:che klus. Zo moesten in de
iiscoruimte van Farmhouse
q {eluiddichte extra binnenmu-
o. en worden gemetseld. De
raaie discoruimte van Farm-
louse meet maar liefst twee-
ïonderd vierkante meter.
I iierin staat onder meer een
uxe bar, een groot podium
roor live optredende bands en
•en kleurige bar voor een disc-
ockey. Naast de royale disco-
•uimte heeft Farmhouse de
)eschikking gekregen over
:estig vierkante meter voor de
aal, toiletten, garderobe en
>erging.

Bouwval

Tongerensociëteit Farmhouse
ï- itreefde al jaren naar een
n lieuwe behuizing. Het oude
l- louten noodgebouw aan de
n Weteringlaan was, net als het
n ïaastgelegen clubhuis van Ra-
ïtionkel, bouwvallig geworden,
i- Dpknappen van de gebouwen
n ïad geen zin meer. Het sinds
;- .985 jaarlijks terugkerende po
li levenement Farmpop en de
18 irganisatie van diverse spelle-
k jes en wedstrijden op de Oude
ïi Veteringse braderie hadden
d laast de gebruikelijke soosa-
d ronden gezorgd voor een fors
it lanksaldo. De Farmhousers
d legonnen dan ook voorzichtig
'e plannen te maken voor de
)- louw van een luxe stenen
:- ioos. Diverse zeer fraaie ont-
g verpen zagen het levenslicht,

Marjolein van Klink in de nieuwbouw van Farmhouse: „De laatste loodjes wegen heel zwaar".

maar het liep allemaal een
beetje anders.

Het gemeentebestuur stelde
namelijk vorig jaar aan Ra
nonkel en Farmhouse voor om
naar de leegstaande voormali
ge Ignatiusschool in Roelof-
arendsveen te verhuizen. Voor
de jongerensoos bleek dit
voorstel niet haalbaar. Er zou
gigantisch geïnvesteerd

moeten worden in het geluid-
dicht maken van de eigenlijk
te kleine soosruimte. Daarna
kwam het gemeentebestuur
onverwacht met de suggestie
om samen met de duiven- en
vogelvereniging vier nieuwe
clubhuizen te bouwen op de
plaats van de oude clubhuizen
van Ranonkel en Farmhouse
aan de Weteringlaan. Dan zou
aan ieders specifieke wensen
en eisen kunnen worden vol
daan. Dit plan viel bij alle be
trokkenen in goede aarde.
Uitvoering bleek haalbaar en
de leden van de verenigingen
gingen dan ook begin dit jaar
eensgezind aan de slag. Als tij
delijke soosruimte werd de
voormalige kleuterschool Ma-
riëngaard aan de Schoolbaan

ingericht. Marjolein van Klink
zegt daarover: „Het was heus
een goede noodoplossing, maar
om de een of andere reden
heeft .die tijdelijke voorziening
ons wel bezoekers gekost. In
de oude soos hadden we op
een gemiddelde zaterdagavond
altijd wel een man of tachtig
binnen. In Mariëngaard waren
we al blij met acht bezoekers".

Loodjes

„Eigenlijk was die lage op
komst wel een beetje begrijpe
lijk", vervolgt Marjolein,
„want wie op zaterdag de hele
dag keihard had gewerkt aan
de bouw van de nieuwe soos
had geen fut meer om 's a-
vonds nog uit te gaan". Een
vaste kern van twaalf Farm
housers, aangevuld met roule
rende helpers hebben tien
maanden lang hun beste
krachten en hun vrije tijd ge
geven voor het nieuwe club
huis. „Vooral de laatste tijd
hebben ze alles op alles
moeten zetten. Het werk moet
nu echt niet veel langer meer
duren, want zoals altijd: de

laatste loodjes wegen heel

De zelfwerkzaamheid van de
Farmhouseleden bestond uit
het lassen van dakspanten, het
plaatsen van de dakbedekking,
de WC's, de keuken en de cv-
installatie. De jongelui hebben
zelf zithoeken gemaakt. Het
fraaie nieuwe soosgebouw
heeft een verzekerde waarde
van 230.000 gulden. „Dankzij
de inzet van de Farmhouse-
werkers hebben we slechts
veertigduizend gulden hoeven
lenen om de bouw rond te
krijgen", aldus secretaris Mar
jolein van Klink.

Openingsfeest

Uit het oude soosgebouw kon
den weinig spullen worden
hergebruikt; dat gebouw was
gewoon „op". Alleen de lam
pen (assen van wagenwielen),
het grote ronde naambord van
Farmhouse (de wijzerplaat van
de vorige gereformeerde kerk
van Oude Wetering) en de di
verse curieuze wandversierin
gen moeten de sfeer van de

FOTO: WIM VAN NOORT

oude soos terugbrengen in het
nieuwe gebouw.

Marjolein van Klink nodigt
jongeren van zestien jaar en
ouder uit om massaal het
groots opgezette openingsfeest
van Farmhouse te komen bij
wonen op vrijdagavond 10 no
vember. Dan treden op de sal
sa-band Jack le Jeune en de
bekende plaatselijke band The
Occasions. Volgens Marjolein
staan beide bands garant voor
muziek „Voor elk wat wils".-
„Je hoeft geen lid van Farm-
house te zijn om te komen; ie
dereen is. welkom; het is een
open jongerensociëteit".
De officiële opening vindt
morgenmiddag plaats met een
receptie tussen vijf en zeven
uur. Maar er hangen nog veel
meer feesten in de lucht. Zo
organiseren de besturen van
de vier clubs aan de Weterin
glaan begin volgend jaar een
grandioos gezamenlijk ope
ningsfeest. Op Koninginnedag
viert Farmhouse het twintigja
rig bestaan en in de zomer
wordt weer het popfestival
Farmpop gehouden.

ELLEN VERHAAR

Concert

Het Universitair Symfonisch
Orkest Leuven geeft van
avond een concert in de
Hartebrugkerk. Op het pro
gramma staan werken van
Mendelsohn, Schumann en
Beethoven. Kaarten (ff,50
voor studenten en f5 voor
CJP-houders) zijn aan de
zaal te koop. Het concert be
gint om 20.15 uur.

Ruilen

Verzamelaars kunnen mor
gen terecht bij de Ruilclub
Koningskerk. Die houdt van
19.00 tot 22.00 uur in Buurt
huis 't Spoortje aan de Ber-
nhardkade 40 een ruilavond
voor liefhebbers van postze
gels, munten, prentbrief
kaarten, lucifermerken, si
garenbandjes, suikerzakjes
en dergelijke. Inlichtingen
071-312513.

Winkeltraining

De cursus winkeltraining
van het Centrum voor Be-
roepsorientatie en Beroep
soefening en drie grootwin
kelbedrijven krijgt deze
maand een vervolg. De les
sen zijn met name bedoeld
voor vrouwen die weer wil
len gaan werken, nadat ze
een aantal jaren zijn gestopt.
De cursus kan ook parttime
worden gevolgd en biedt bij
succesvol verloop de garan
tie op een baan. Belangstel
lenden kunnen vrijdag tus
sen 10.00 en 12.00 uur bellen
met J. de la Torre y Rivas
van het CBB, 071-316341.

Droomfabriek

Dario en Los Tamarindos
roepen zaterdagavond Zuid-
amerikaanse sferen op in De
Droomfabriek, waar ze van
af 21.30 uur op het podium
staan. De Droomfabriek is te
vinden aan de Oude Singel
56. De toegang is gratis.
Overdag is er van 11.30 tot
13.00 uur gelegenheid om
Onder leiding van psycho
therapeute Anja Kuyt op
een onstpannende manier te
zingen en te dansen. Voor
informatie en opgave: tel.
070-824646.

Manege

Manege Moedig Voorwaarts
houdt zondag de jaarlijkse

bazar. De opbrengst komt
ten goede aan de ruiterkam
pen voor gehandicapten die
volgend jaar zomer plaats
hebben. Tussen 10.00 en
16.00 uur draait het Rad van
Avontuur, kunnen allerlei
nieuwe en oude artikelen
worden gekocht en kunnen
prijzen worden gewonnen
met verschillende spelletjes.
De manege is te vinden aan
de Wassenaarseweg 525.

Orgel

In de Waalse kerk aan de
Breestraat 64 in Leiden
heeft zondag een orgelcon
cert plaats. Jacques van Oor-
tmerssen van Leeuwen, or
ganist van de Waalse kerk
in Amsterdam, zal vanaf
19.00 uur ongeveer één uur
lang het orgel bespelen.

Archeologie

Conservator Marijke Brou
wer beoordeelt zondagmid
dag in het Rijksmuseum van
Oudheden oude voorwerpen.
Ze vertelt hoe oud het is,

Dans

Ibou Diao uit Senegal begint
binnenkort weer met zijn
lessen Afrikaanse dans.
Maandag begint hij met les
sen in het Wachtgebouw bij
de Morspoort. Inlichtingen
bij Marieke van Winden, te
lefoon 071-140897.

Molentocht

De Wandelkring Leiden or
ganiseert deze winter een
reeks wandeltochten langs
de molens in de omgeving.
De eerste van deze molen
tochten, over de afstanden
10 of 15 km, is morgen. Voor
opgave en informatie: 01720-
75720.

wat het precies is en of het
echt is. Het archeologisch
spreekuur begint om 13.00
uur en duurt tot 16.00 uur.
Het museum is gevestigd aan
het Rapenburg 28.

Verslaving

Tijdens de open maaltijd van
het Jongerenpastoraat Lei
den wordt maandag door
Boukje Bosma gesproken
over omgaan met versla
ving. De gratis maaltijd
duurt van 18.00 tot 19.00 uur
bij het knoopunt voor jonge
ren, Oude Rijn 44b in Lei
den.

Excelsior

COV Excelsior uit Leider
dorp werkt zondag mee aan
een kerkdienst in De Regen
boog, het kerkelijk centrum
bij de Kopermolen. Onder
leiding van dirigent Jos
Schohaus wordt de Deutsche
Messe van Schubert uitge
voerd. Aanvang 11.15 uur,
iedereen is welkom.

Wandeling

De Leidse afdeling van het
Instituut voor Natuurbe
schermingseducatie (IVN)
houdt zondag een wandeling
door het Bos van Bosman.
Het vertrek is om 14.00 uur
bij de hoek Wassenaarse-
weg-Blauwe Vogel weg. Lei
draad voor de wandeling
zijn citaten uit boeken van
Jan Wolkers. De schrijver
werkte ooit als tuinman bij
Bosman.

Lakenhal

Mevrouw M. Madou geeft
dinsdagavond een lezing
over de mode in Leiden in
de 16e eeuw. Madou is ver
bonden aan de universiteit
en is .een specialiste op dat
gebied. Aan de lezing gaat
om 20.00 uur een korte le
denvergadering van de ver
eniging van belangstellen
den van de Lakenhal vooraf.

Gezondheid

Het Belangenburo Gezond
heidszorg houdt iedere dins
dag van 10 tot 12 telefonisch
spreekuur. Iedereen kan dan
onafhankelijk en advies en
informatie krijgen over pro
blemen en vragen met be
trekking tot gezondheids
zorg. Het nummer is: 071-
254654.

Cees Bos lijsttrekker ppr/psp in Leiderdorp

LEIDERDORP De Leider
dorper Cees Bos is door de ge
zamenlijke besturen van de
politieke combinatie PPR/PSP
aangewezen als kandidaat-
lijsttrekker voor de komende
gemeenteraadsverkiezingen.

Bos is lid van de PPR en heeft
thans zitting in de raadscom
missie ruimtelijke ordening,
verkeer en milieu (RVOM).
De uit de PSP afkomstige Jos
Jansen neemt op de concept

kandidatenlijst de tweede
plaats in. Jansen maakt even
eens deel uit van de commissie
ROVM. De combinatie PPR/
PSP heeft thans een zetel in
de Leiderdorpse gemeente
raad. Het raadslid H. van der
Zande heeft besloten niet
meer terug te keren in de Lei
derdorpse politiek.
De ledenvergadering van de
PPR en de PSP spreekt zich
op 8 november uit over de
concept-kandidatenlijst. Ook

wordt dan beslist of men on
der de vlag van Groen Links
de gemeenteraadsverkiezingen
ingaat. Op basis van de on
langs gehouden tweede ka
merverkiezingen zou Groen
Links niet meer dan een zetel
in de Leiderdorpse raad gaan
bezetten.

De ledenvergadering, die om
acht uur begint, wordt in het
jeugdcentrum Sjelter aan de
Heemraadlaan gehouden.