erry s tobben over Kanaaltunnel
Magisch Koninkrijk wordt een duur grapje
GELD GOED
£eidóc@omcmt
,Geen gedwongen ontslag bij Heineken'
Begrotingstekort VS
198889 iets kleiner
Tweederde van bedrijven
heeft problemen met Oort
AANDELEN
omhoog
omlaag
Beurs uan Amsterdam
CONOMIE
ZATERDAG 28 OKTOBER 1989 PAGINA 9
latenburg neemt
toogendoorn over
ÖTTERDAM Hoogendoorn
jutomatisering te 's Gravenzande
toegetreden tot Batenburg Be-
3feer te Rotterdam. Bij Hoogen-
Wn werken 70 mensen. Hoofd-
kiviteit is het leveren van kwali-
jtief hoogstaande procesautomati-
3 [ring voor de glastuinbouw,
jiampigonkwekerijen e.d. Het
werkgebied van Hoogendoorn sluit
)an op bestaande activiteiten van
jatenburg. Met ondernemingsra
den en vakbonden is overleg ge
loerd. Batenburg bestaat uit vijf
4-oduktiebedrijven en zeven han
delsondernemingen met 650 mede
werkers.
UTRECHT De op handen
zijnde reorganisatie van de
biergigant Heineken zal
„naar verwachting" niet ge
paard gaan met collectief ge
dwongen ontslag. Een
woordvoerster van het be
drijf heeft dit gezegd na af
loop van een gesprek tussen
de directie en de Centrale
Ondernemingsraad (COR),
die gisteren werd geïnfor
meerd.
In september liet de directie van
Heineken het personeel weten
dat de Nederlandse poot van het
bedrijf, waar 4.000 mensen wer
ken, grondig zou worden door
gelicht. Informatie aan de me
dezeggenschapsorganen liet de
concernleiding in eerste instan
tie achterwege. Na dreiging met
juridische stappen kreeg de
COR alsnog een uitnodiging
voor een gesprek met de direc
tie.
COR-voorzitter J. van den
Broek: „Er is hooguit enige
vorm van opluchting, omdat er
geen collectieve gedwongen ont
slagen zullen vallen", zei hij in
een reactie op het
„Maar blij zijn we niet, daarvoor
is de totale omvang van de plan
nen nog te onduidelijk". Over
naar schatting drie maanden zal
de leiding van de onderneming
een adviesaanvraag doen aan de
COR.
Ook de bonden hebben gisteren
met de Heineken-directie ge
sproken. Zij willen volgens de
Industrie- en Voedingsbond
CNV niet de „verwachting"
maar de garantie dat er geen ge
dwongen ontslagen zullen val
len. De bond zei dat Heineken
dat aan zijn stand verplicht is.
MacDonalds gaat wegwerp -
servies opnieuw gebruiken
BOSTON De Amerikaanse hamburgergi
gant MacDonald's gaat de wegwerpborden
en -verpakkingen die voor zijn etenswaar
worden gebruikt inzamelen en voor een
deel opnieuw gebruiken. Jaarlijks worden
er tonnen van het niet-afbreekbare polysty
reen weggegooid. MacDonald's hoopt dat
vijftig procent van het polystyreen kan wor
den hergebruikt. De klanten krijgen het
verzoek om het papierafval en het polysty
reen apart weg te gooien. Het personeel gaat
buttons dragen met daarop het internationa
le kringloopsymbool. MacDonalds is een
aantal malen het slachtoffer geweest van
een boycott omdat het concern, in tegenstel
ling tot veel van zijn concurrenten, geen pa
pierverpakkingen gebruikt.
jTRAKS UITGEBREID WINKELEN OP ZEEKASTELEN
•OVER De Kanaaltun-
lel tussen Engeland en
iet Europese vaste land
de veerdiensten on
getwijfeld klanten en ba-
G< ïen kosten, maar er is
;een reder die dat open-
ijk zal beamen. „De sche
den blijven varen", zegt
~.D.S. Dunlop, directeur
van de Britse firma P&O
,171 in Dover, met vijftien mil-
-joen passagiers het groot
ste ferrybedrijf tussen het
continent en het Verenigd
Koninkrijk.
Sterker, na Olau Line en Sea-
link laat ook P&O twee nieu
we schepen (traject Dover/
Zeebrugge) bouwen ter waar
de van ruim tweehonderd mil
joen gulden.
De haven in Dover wordt mo
menteel voor een gelijk bedrag
uitgebreid met twee extra dok
ken, een supermarkt en verbe
tering van de bereikbaarheid.
„Varen moet een feest wor
den", vindt Dunlop. „De va
kantie begint bij de terminal,
niet bij een tunnel", zo luidt de
filosofie van P&O in de strijd
om de oversteek over het Ka
naal.
Op de lijndiensten is in de per
sonele sfeer bij de Britse rede
rij al voor enkele tientallen
miljoenen gesnoeid, tot groot
ongenoegen overigens van de
bonden, die vorig jaar met suc
ces opriepen tot een langduri
ge staking. K. Southey, woord
voerder namens het havenbe
drijf Dover, verwacht dat voor
juni 1993, wanneer de tunnel
waarschijnlijk wordt geopend,
tussen de drie- en vierduizend
arbeidsplaatsen verdwijnen.
Nu werken er in de haven nog
elfduizend mensen.
Hij schrijft het verdwijnen van
banen vooral toe aan de Euro
pese eenwording. Op zowel de
bestaande als de twee nieuwe
schepen komen volgens P&O-
directeur Dunlop grote win
kels met meer en vooral duur
dere produkten als kleding en
audio-apparatuur. Ook zijn er
vergevorderde plannen om
met concurrent Sealink de
vertrektijden op de lijndienst
Calais/Dover op elkaar af te
stemmen. Om de klanten van
P&O sneller in de boot te krij
gen, wil de rederij de tijden
van inscheping bovendien
aanzienlijk verkorten. De
veerdienst Dover/Boulogne
gaat verdwijnen, omdat de
laatste haven te dicht bij de in-
en uitgang van de Kanaaltun
nel ligt, aldus de directeur.
Dunlop zegt overigens te ver
wachten, dat vliegtuigmaat
schappijen straks de meeste
schade lijden van de Kanaal
tunnel.
Hoverspeed, een dochteron
derneming van Sealink, haalt
volgens havenwoordvoerder
Southey de inmiddels verou
derde Hoovercrafts over twee
jaar uit de vaart. Daarvoor ko
men twee Catamarans voor
het traject Dover/Calais in de
plaats. Die kosten per stuk on
geveer twintig miljoen gulden.
JOEL BATENBURG
WASHINGTON Het tekort op de Amerikaanse begroting
voor het op 30 september afgelopen begrotingsjaar 1988/89 be
droeg 152,08 miljard dollar, zo is gisteren bekendgemaakt. Dit is
iets minder dan het negatieve saldo van 155,2 miljard dollar het
jaar daarvoor. In september kwam de overheid 6,16 miljard dol
lar tekort tegen 22,15 miljard dollar in augustus.
„Het goede nieuws is dat het tekort niet toeneemt, maar ik zeg
niet dat we hiermee tevreden zijn. Dat zijn we niet", aldus be
grotingsdirecteur Richard Darman. Het is het kleinste tekort
sinds het begrotingsjaar 1986/87 toen het tekort uitkwam op
149,7 miljard dollar. Het grootste tekort werd geboekt in
1985/86, toen de overheid 221,1 miljard rood kwam te staan.
In de zomer ging de regering nog uit van een kleiner negatief
saldo, maar de sanering van de Amerikaanse spaarbankensector
viel tegen en de aankoop van olie voor defensiedoeleinden kost
te de schatkist meer dan verwacht. Deze tegenvallers konden
niet voldoende worden goedgemaakt door de twaalf miljard dol
lar aan extra belastingontvangsten.
1**1**11%
I-''::':I
s;;-;
52?»
t
fi
f
Pit*»*
-'-'t
Grootste hotel
Dr. Emilia Roxas van de Tan Yu-groep op de Filipijnen geeft een
toelichting bij de maquette van wat 's werelds grootste hotel
moet worden: het 2577 kamers tellende Asiaworld Plaza Hotel.
Het komt te staan in Paranaque, een van de voorsteden van de
hoofdstad Manila. Naast haar de toekomstige manager van het
hotel.
foto: ap
Met bril
Wanneer volgende week de eerste rechtstreekse vlucht van
Swissair van Zürich naar Los Angeles in Californië aankomt, zal
zelfs daar vreemd worden opgekeken. De DC-10 die die eerste
vlucht gaat maken is namelijk voorzien van een bril. Het blijft
echter bij die ene keer, want het vliegtuig met bril is duidelijk
'Geen gezicht '89'. foto: epa
ROTTERDAM Slechts een
vijfde van de ondernemingen
in het midden- en kleinbedrijf
(tot 100 werknemers) die de
administratie in eigen beheer
voert heeft geen enkele moeite
met de interpretatie en invoe
ring van de belastingmaatre
gelen die op 1 januari 1990 van
kracht worden.
Tweederde kampt wel degelijk
met problemen. Negen procent
ziet grote problemen opdoe
men. Acht procent blijkt te
weinig van de materie te we
ten om er ook maar iets zin-
nings over te kunnen zeggen,
zo blijkt uit een telefonische
enquête van het bureau Inter-
/View onder 254 bedrijven die
hun administratie niet hebben
uitbesteed. In totaal heeft van
de bedrijven tot honderd
werknemers bijna een kwart
zijn administratie uit handen
gegeven.
De ondervraagden waren de
mensen dje persoonlijk de ad
ministratie voerden. Daarvan
had 17 procent nog volstrekt
geen kennis kunnen nemen
van de inhoud en gevolgen
van Oort. Eén op de vijf be
drijven bleek nog niet toege
komen te zijn aan invoering
van de belastingmaatregelen
in de sfeer van de gemengde
kosten in de winstsfeer die op
1 juli van kracht zijn gewor
den.
(ADVERTENTIE)
I Kies nu voor
INTERNATIONALE OBLIGATIES
Zekerheid - hoog rendement - rust
Ruime kredietmogelijkheden.
Binnen- buitenlandse banken.
I Vrijblijvende doorlichting en strategie-bepaling van
bestaande effecten portefeuilles.
BERBEN'S
EFFECTENKANTOOR B.V.
Plein 20 2511 CS 's-Gravenhage
Telefoon 070-561509 -
06-52121071. Fax. 070-561125
Vergunninghouder art. 6.
Euro Disneyland is op komst.
Dit pretpark van Amerikaan
se omvang en allure komt in
Marne-la-Vallée, 32 km ten
oosten van Parijs. Het eerste
deel van dit Disneyland, het
Magisch Koninkrijk, zal in
1992 voor het publiek toegan
kelijk zijn. Als het economi
sche klimaat goed blijft en de
Franse autoriteiten niet' gaan
dwarsliggen komt het gehele
project met een uiteindelijke
oppervlakte van 1943 hectare
in 2011 klaar.
Kortom Micky Mouse, Donald
Duck en alle andere wereld
beroemde Disney-figuren ko
men naar Europa. Het Ma
gisch Koninkrijk bestaat uit
een aantal 'territoria'' met al
lerlei thema's. Elk van die
thema's wordt gepresenteerd
met de bijbehorende architec
tuur, landschappen en kle
ding. Daarbij komen restau
rants en winkels, die ten doel
hebben de bezoekers te ver
maken en het thema te on
dersteunen. In elk van die
'territoria' zullen de bezoekers
zo weinig mogelijk van het
thema worden afgeleid en ge
heel worden ondergedompeld
in de atmosfeer.
Het Magisch Koninkrijk dat
97 hectare van de totaal 230
hectare van fase IA zal om
vatten, wordt een park met
vijf thema's: 1. de toegang via
Main Street, VS; 2. Grensland
met een grensstadje met hou
ten bestrating; 3. Avonturen-
land, het meest exotische deel
van het Magisch Koninkrijk;
4. Fantasieland met attracties
ontleend aan bekende Dis-
neykarakters zoals de Zeven
Dwergen, Pinokkio en Peter
Pan; 5. Ontdekkingsland, dat
door middel van de modern
ste technologische middelen
verleden en toekomst zal il
lustreren.
Tot de fase IA behoren behal
ve het Magisch Koninkrijk
ook een Magisch Koninkrijk
Hotel met 500 kamers en een
kampeerterrein. Als dit deel
van het project lekker loopt
zal een begin worden ge
maakt met fase 1B, dat nog
vijf hotels met 4200 kamers,
een amusements- en winkel
centrum plus een kantoren
complex en sportterreinen zal
omvatten. Tot dat sportcom
plex zal een golfbaan met 18
holes behoren, dat geschikt is
voor kampioenswedstrijden.
De bouw van het Magisch Ko
ninkrijk, fase IA dus, zal naar
schatting 14,9 miljard Franse
frank ofwel rond de 500 mil
joen gulden kosten.
Publiek trekkers
De bestaande Disney thema
parken zijn geweldige pu-
bliektrekkers. Deze parken,
die te vinden zijn in Los An
geles (Californië), Orlando
(Florida) en Tokyo trokken in
1988 te zamen meer dan 51
miljoen bezoekers, die daar in
totaal 3,4 miljard dollar of
rond 7 miljard gulden uitga
ven. Gemiddeld is dat per be
zoeker dus 67 dollar of 135
gulden. Voor een gezin van
man, vrouw en twee kinderen
komt dat uit op 540 gulden.
Dat lijkt een tikje te hoog
voor Europese begrippen. Ik
waag het nu niet meer te
steunen over het entreegeld
van 17,50 gulden per persoon
voor het niet al te boeiende
Flevohof.
Die 51 miljoen bezoekers, al
dus een prospectus voor de
uitgifte van 42.940.000 aande
len tegen een prijs van 72
Franse frank per stuk (bruto
opbrengst dus iets meer dan
één miljard gulden), is aan
zienlijk meer dan de geraam
de bezoekersaantallen van an
dere thema- en pretparken.
Deze emissie was elfmaal
overtekend en de aandelen
werden daarom vervroegd
met ingang van eergisteren
(Parijs, openingskoers 27,20
gulden tegen 24 gulden inte
kening) en gisteren (Brussel)
verhandeld op f de effecten
beurs. Vooral kleine beleggers
hebben belangstelling voor de
aandeeltjes en trekken zich
dus kennelijk niets aan van
de waarschuwing voor de risi
co's. In het prospectus wordt
in feite gezegd, dat van dit
nieuwe project niet automa
tisch eenzelfde succes mag
worden verwacht als van de
bloeiende Disneyparken in de
VS en Japan.
De komst van dit Disneyland
in Frankrijk moet benauwen
de dromen veroorzaken bij de
eigenaren van de vele be
staande pretparken iq België,
Duitsland en Nederland.
Daarbij dient bedacht te wor
den, dat Frankrijk duidelijk
alles op alles zet om Disney
land in Marne-la-Vallée door
middel van een modern we
gennet en openbaar vervoer
gemakkelijk toegankelijk te
maken. In uitvoering zijn
plannen voor een TG V-sta
tion midden in het park met
daarbij een snelle treinverbin
ding met Parijs.
In een gebied met een straal
van 320 km rondom Marne-
la-Vallée liggen steden als
Antwerpen, Brussel en Lon
den. In dit gebied wonen 41
miljoen mensen. In een ge
bied met een straal van 480
km rondom Marne-la-Vallée
wonen. 109" miljoen mensen.
In het Noorden van dit gebied
ligt Amsterdam en in het zui
den Bordeaux. Verder vind je
in dit gebied grote steden als
Düsseldorf, Keulen, Frank
furt, Zürich, Bern, Genève en
Lyon.
Hotels belangrijk
Verwacht wordt, dat de be
zoekers aan de themaparken
op grote schaal gebruik zullen
maken van de hotels en ande
re faciliteiten. Die hotels zijn
een belangrijk onderdeel van
het project, omdat zij de be
zoekers zullen verleiden lan
ger te blijven om de thema
parken verder te verkennen.
Het is al met al dus een uitge
kookte formule, die Disney
land veel geld in het laatje zal
brengen mits een enigszins
Europese prijsstelling wordt
gehanteerd. Het uiteindelijk
succes van Euro Disneyland
zou wel eens van die prijsstel
ling afhankelijk kunnen zijn;
worden de entreeprijzen te
hoog, dan zullen ongetwijfeld
veel potentiële Europese be
zoekers verstek laten gaan.
Verwacht wordt dat het Ma
gisch Koninkrijk in 1992 11
miljoen bezoekers zal trek
ken, welk aantal in 2011 zal
zijn gestegen tot 16,2 miljoen.
Komt er een tweede thema
park bij dan zal het aantal be
zoekers in 2011 stijgen tot 26,3
miljoen. Volgens de huidige
plannen zal dit tweede thema
park in 1996 worden geopend.
Het prospectus voor de aande-
lenuitgifte zat voortreffelijk
in elkaar. Degenen die de
aandelen hebben genomen
moeten nu nog drie jaar
wachten voordat zij weten of
de Europeanen even enthou
siast voor Disneyland zijn als
de Amerikanen en Japanners.
WIM VAN DER MEULEN
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 24420 - 24920 24380 - 24880 onbewerkt
bewerkt 26520 26480 bewerkt
Vertrouwen
beleggers in
aandelen zoek
AMSTERDAM Zowel
op de effecten- als op de
optiebeurs in Amsterdam
heerste gisteren een flau
we en nerveuze stemming.
De steeds maar dalende
koersen in New York, het
aftreden van de Britse mi
nister van financiën en
nervositeit over de vol
gende week los te barsten
kwartaalcijfers van een
aantal beursfondsen had
den flink wat aanbod tot
gevolg.
Het vertrouwen van de beleg-
fers in aandelen is ver te zoe-
en, zo merkten handelaren
op, en dit mist zijn uitwerking
op de markt niet.
De flauwe stemming strekte
zich over een zeer breed front
uit, waarbij rake klappen wer
den uitgedeeld. De algemene
stemmingsindex verloor ruim
4 punten op 177,4. Een uitzon
dering vormde Philips die als
nawerking op de gunstige
kwartaalcijfers maar een paar
dubbeltjes inleverde op 45,9
Op de optiebeurs werdi
11.000 contracten Philips ve
handeld.
De effectenbeurs mocht Ph
lips als koploper noteren m
een omzet van 105 miljoen
2.273.000 stuks (dubbeltelling
De totale omzet bleef met J
miljard, waarvan 750 miljot
voor de aandelen, aap de mal
ge kant.
Van de internationale fondst
moest Koninklijke Olie ƒ3 t
rug naar 135,60. Akzo li
ruim 3 liggen op 127,30 t
Unilever ging 2 terug na.
147,60. DSM ging 2,30 ac)
teruit tot ƒ112,50. Van de ii
dustriële waarden kreeg Hoo,
ovens een nieuwe dreun vf
bijna 4 op ƒ81,40. NMB wei
ƒ5 goedkoper op ƒ231. Hein
ken raakte 3,40 kwijt op 11
en Océ ƒ10 op ƒ301. Ook t
Bols smaakte de borrel mindt
goed. Het drankenfonds ve
loor 3,70 op ƒ164,80. Andei
grote dalers waren bij c
hoofdfondsen nog Borsum
Stork, Hunter Douglas en Ni
verdal.
Ook op de lokale markt kw,
men een aantal aanzienlij!
verliezen voor. Norit ging aé
kop met 25 verlies op 97
maar ook verliezen van tw«
tot zes gulden voor CK1
Grolsch, Sphinx, Textielgrot
Twenthe, HBG en Vereenigc
Glas mochten er zijn. Nt
werd 8 verder teruggedrul
naar 320.
Het hoekmansbedrijf Van d«
Moolen die nabeurs met hogi
ijfers k
30,50.
