Minder eten en dan blijven bewegen
„Wildgroei therapieën
in ziekenhuizen ontstaan
Kabinet neemt helers in de tang
NZR: ook dit jaar meer hartoperaties
Binnenland
QtidwQowuvnt
ZATERDAG 28 OKTOBER 1989 PAGINA 3
Orthopedisch chirurg
irijgt waarschuwing
■jrRECHT Het medisch tuchtcollege in Am-
ferdam heeft een orthopedisch chirurg een waar-
Jiuwing gegeven omdat hij onjuist heeft gerea-
ïerd toen zich bij een operatie een complicatie
Tordeed. Zijn patiënte, een tachtigjarige vrouw,
yerleed tengevolge van een ernstige bloeding die
as ontstaan bij het vervangen van een heuppro-
vjese.Toen de bloeding zich voordeed, riep de or-
jopedisch chirurg het advies in van een alge
meen chirurg. Die raadde aan de bloeding te stel
en met tampons en de operatie zo snel mogelijk
f te maken. Het stelpen had aanvankelijk succes
:jaar later zette de bloeding toch door. De heupo
peratie werd intussen afgemaakt. De vrouw over-
led twaalf uur later. Het tuchtcollege verwijt de
its dat er tijdens de ingreep door het operatie-
jam niet goed is overlegd.
Bacteriebesmetting in
Zuiderzeeziekenhuis
LELYSTAD In het Zuiderzeeziekenhuis in
Lelystad is een bacteriebesmetting geconsta
teerd. Het gaat om een bacterie die ongevoelig
is voor zeer veel soorten antibiotica. Omdat de
bacterie een bedreiging kan zijn voor sommige
patiënten heeft de directie van het ziekenhuis
besloten de afdeling waar de bacterie is gecon
stateerd te sluiten. De voor die afdeling be
stemde patiënten worden op een leegstaande
afdeling opgenomen, waardoor er geen sprake
is van een patiëntenstop. „De patiënten zijn
verhuisd naar de vierde etage. Dat is een leeg
staande etage die ook is gebruikt voor de opna
men van het tv-programma Medisch Centrum
West", aldus een woordvoerder. Het gaat niet
om een nieuw soort bacterie maar om een die
zich incidenteel manifesteert in ziekenhuizen.
„Amsterdam" gedoopt door prinses Margriet
Prinses Margriet heeft gisteren aan de Oostelijke Handelska
de in de hoofdstad een replica van de Oostindiëvaarder
„Amsterdam" gedoopt. De bouw van het schip startte in
1985 als een project voor werklozen en heeft 8,5 miljoen gul
den gekost. De oorspronkelijke „Amsterdam" was eigendom
van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) en ver
ging op 26 januari in 1749 bij Hastings met 333 opvarenden
aan boord. Direct na het vertrek was het schip in een vlie
gende storm beland en zijn roer kwijt geraakt. Na een stuur
loze tocht over de Noordzee strandde het schip uiteindelijk
op de Britse kust.
Met de bouw van de replica aan de hand van een construc
tiemodel uit het Rijksmuseum zijn ongeveer 160.000 man
uren gemoeid geweest. De lengte bedraagt 42,5 meter en de
maximale breedte 11,65 meter. Het schip krijgt een mast van
56 meter hoogte. Afgezien van de gebruikte lijmsoorten, is
de oorspronkelijke bouwmethode gevolgd. Op 9 augustus
1990 zal de nieuwe „Amsterdam" voorop varen tijdens 'Sail'.
Daarna zal het als toeristische trekpleister te gaan dienen.
FOTO: ANP
DE FABELTJESKRANT IN AFVALLAND'
MERSFOORT „De
beltjeskrant in afval-
ind" noemt dr. E. Mat-
Vliegen de reclame
oor en de verhalen in
•jamesbladen over allerlei
ïethoden om gemakke-
jk gewicht te verliezen,
lathus, gastro-enterologe
wetenschap van het spijs-
erteringsstelsel) in het
.cademisch Medisch Cen-
ifum in Amsterdam, was
vandaag een van de inlei
ders op een symposium in
Amersfoort.
Ze zei dat driekwart van de -
calorieën die iemand nodig
heeft wordt gebruikt voor de
ruststofwisseling: om hart, lon
gen en andere organen - ook
bij bedrust en niet eten - te la
ten doorwerken. Het resteren
de kwart is nodig voor licha
melijk activiteit (12 procent)
en voor de warmteproduktie
en -afvoer (thermogenese).
Volgens Ma thus is door meer
lichamelijke activiteit dus
geen flinke gewichtsvermin
dering te verwachten. Hetzelf
de geldt voor de thermogenese
waarop veel mode-diëten zijn
gebaseerd en voor eiwitrijke
diëten (het verteren van eiwit
ten kost meer energie dan dat
van koolhydraten).
Het verhogen van de ruststof
wisseling zou veel doeltreffen
der zijn. Dat is geprobeerd met
schildklierpoeder en amfeta
minen. Maar die methoden
zijn volgens Mathus nog niet
toepasbaar en soms zelf ge
vaarlijk gebleken. Mathus
veegde ook de vloer aan met
methoden om vet „weg te la
ten smelten" en het slikken
van laxeermiddelen en plaspil-
len: „U wordt er niet lichter
van, uw beurs wel".
Minder eten
Minder eten is voor vermage
ren doeltreffender dan meer
bewegen. Door een week lang
dagelijks duizend kilocalorieën
minder te nuttigen gaat er on
geveer een kilo af, door elke
dag een uur lang extra wande
len maar twee ons, aldus
prof.dr. W. Saris (humane bio
logie, Limburg). Toch blijft
volgens Saris bewegen een es
sentieel onderdeel van een
vermageringsregime, omdat de
ruststofwisseling daalt als ie
mand minder gaat eten. Daar
door vermindert ook het ge
wichtsverlies.
Bewegen is vooral van belang
voor het succes op langere ter
mijn. Volgens Saris blijkt uit
verschillende onderzoeken dat
iemand die na een succesvolle
afslankperiode actief blijft
(minstens drie uur per week)
veel beter zijn of haar streef-
gewicht vasthoudt.
'Appels' minder ge zond
Dr.ir. J. Seidell (voedingskun-
dig onderzoeker, Wageningen)
zei dat vet bij de meeste vrou
wen wordt opgeslagen onder
de huid op billen en dijen (de
„peervorm") en in borst weefs
el en bij mannen vooral rond
en in de buik („appelvorm").
Hij noemde de appelvorm on
gunstiger voor de gezondheid
dan de peervorm omdat de
vetcellen in de buik via de
bloedvaten in veel directer
contact staan met organen als
de lever. Op langere termijn
verhoogt dat de kans op sui
kerziekte, hartafwijkingen,
galstenen en een hoge bloed
druk. „Appels" zouden zich
volgens Seidell daarom druk
ker over hun gezondheid
moeten maken dan „peren".
Cabinet akkoord
net scherper
>arkeerbeleid
)EN HAAG Het kabinet is
lslkkoord gegaan met een aan-
ets jcherping van het parkeerbe-
grfid om de bereikbaarheid van
eJe binnensteden te verbeteren.
Ble gemeenten krijgen betere
niddelen om het betaalde par-
te handhaven. Zij mo-
ng Ven wanbetalers kosten in re-
Coiening brengen die de ge-
ie vpeenten moeten maken om
jelijun geld binnen te krijgen.
Nieuwe verdachte
"tp]noord Kampen
1 jn bewaring
^nlfWOLLE De rechter-com-
Jïnissaris in Zwolle heeft de be
haring bevolen van de 27-jari-
?e W.K. uit Kampen. Deze
ge^erd dinsdag aangehouden op
herdenking van de moord op
swJe 19-jarige studente aan de
W0](Camper kunstacademie, Ce-
:iel Bot uit Gorssel. Het meisje
iverd op 10 juni van dit jaar
bm het leven gebracht. Er is
anden aantal zaken dat in het na-
vcjleel van K. lijkt en onderzocht
-cjnoet worden. Er zou nog geen
bekentenis zijn afgelegd. K.
ns was tot enkele maanden gele-
niqlen in dienst van een beveili-
jreigings- en bewakingsdienst in
'op pwolle. Als zodanig was hij
j [>ok in de rechtbank werk-
Veronique moet
ig films coderen
,"r HILVERSUM RTL-Veroni-
jflue is onder druk van leve-
ranciers van bepaalde pro-
gramma's (voornamelijk bui-
Ie qenlandse films en series) be-
Igonnen met het coderen van
Een deel van haar uitzendin
gen, waardoor ze in sommige
inden niet meer te zien zullen
ijn. Het gaat om videoclips en
i het buitenland aangekochte
irogramma's waarvoor RTL-
feronique niet de rechten
leeft voor heel Europa. Met
tame een grote Amerikaanse
iilmmaatschappij heeft bij Ve
ronique geklaagd over het on-
jecodeerd doorgeven van be
paalde films en series naar
«landen als Groot-Brittannië,
rkhvaarvoor geen rechten wer-
i ^en betaald. Ook het program-
-f"nia Club Verotique wordt ge-
irincodeerd omdat de Britse rege-
•t Hng daartegen bezwaren
^er|naakt.
ere|
^jjExtra geld voor
^{asielzoekers
dDEN HAAG Het kabinet
v rekt dit jaar 9,7 miljoen gul-
s. eiien extra geld uit voor de op-
inVang van asielzoekers. Het
ïeld is vooral bestemd voor in-
Drefichting van nieuwe opvang
centra. De extra maatregelen
^ijn nodig door de plotseling
Tioge instroom van asielzoe
kers de afgelopen maanden,
tiet kabinet verwacht dat deze
tendens zich in de komende
periode wel zal voortzetten.
Heden ik, morgen gij
„slappe" milieuparagraaf in het regeerak
koord aan de deur van de Ridderzaal ge
nageld. Het betrof een actie van de Vere-
Onder aanmoedigingen van het publiek op niging Milieudefensie, de ENFB en de Ak-
het Binnenhof hebben Atlas, .drager van tie Strohalm. „Wij zullen aan de deuren
de aarde', en Poseidon, .hoeder der blijven rammelen", zo verzekerden de ac-
zeeën', gisteren hun protest tegen de tie-voerders. Naast de deur van de Rid
derzaal stond op een spandoek het be
kende grafschrift van de oude Romeinen,
„Heden ik, morgen gij" te lezen, met op
de achtergrond een door zure regen zwaar
aangetaste boom.
FOTO: PATRICK VAN BERKEL
UTRECHT „Medisch-
ethische commissies be
vorderen de wildgroei
van niet geëvalueerde
therapieën", stelt de Leid-
se hoogleraar prof.dr. J.P.
Vandenbroucke. Op een
symposium in Utrecht van
de Vereniging voor Filo
sofie en Geneeskunde
over „grenzen aan de me
dische ethiek?" poneerde
hij vandaag een aantal
„wat extreme" stellingen
om de discussie aan te
zwengelen.
Een arts die een experiment
wil uitvoeren om er achter te
komen of acupunctuur werkt,
moet zijn onderzoeksprotocol
ter strenge beoordeling voor
leggen aan de mediseh-ethi-
sche commissie (MEC). Een
arts die beslist om zijn patiënt
met acupunctuur te behande
len, hoeft dat niet. Het is dus
gemakkelijker om niet te eva
lueren dan om het wel te
Vandenbroucke zei dat er uit
de VS en Canada al berichten
komen dat deze onvoorziene
consequentie van de MEC's
zich niet alleen voordoet in de
alternatieve sector, maar ook
in de reguliere geneeskunde.
Zo zouden commissies niet
vaak genoeg instemmen met
geneesmiddelen-onderzoek in
de kindergeneeskunde. Daar
door worden noodzakelijke
therapeutische evaluaties on
mogelijk.
Een ander nadeel kan zijn dat
MEC's de eigen verantwoorde
lijkheid en het zelf stellen van
fatsoensnormen ondermijnen.
Vandenbroucke: oudere on
derzoekers leren op dit ogen
blik aan jongere onderzoekers
niet meer wat fatsoenlijk is,
maar hoe men een MEC moet
passeren.
Hinderpalen
formiteit bij de beoordelingen
door medisch-ethische com
missies onwenselijk is: „Het
oordelen over onderzoek is
mensenwerk, meestal verricht
door 'grijze hoofden' met ge
vestigde en te verdedigen opi
nies. Daarom is het voor het
overleven van de wetenschap
en de waarheid absoluut nood
zakelijk dat een groep onder
zoekers die op één plek bot
vangt op een andere plek wel
een kans kan krijgen".
Volgens Vandenbroucke wer
pen MEC's hinderpalen op
voor bijna al het onderzoek
achteraf in de geneeskunde.
Dit omdat bij de oorspronkelij
ke verzameling van de gege
vens geen toestemming is ver
leend om ze te gebruiken voor
wetenschappelijke doeleinden.
Vandenbroucke noemde dit
een zorgwekkende ontwikke
ling omdat dit soort onderzoek
van groot belang is voor nieuw
inzicht en innovatie in de ge
neeskunde.
DE KNOLLEN
Vier uzi's gestolen
uit legertenten
HARDERWIJK Bij het
116e Divisie Verbindings Be-
dienings Compagnie in Har
derwijk worden sinds woens
dag vier Uzi-pistoolmitrail
leurs, waarschijnlijk door dief
stal, vermist. De eenheid oe
fende op de Ermelose heide.
Tijdens de ochtendinspectie in
het bivak waren de wapens uit
de tenten verdwenen. De pis
toolmitrailleurs waren niet ge
reed voor gebruik van scherpe
munitie.
Plantaardige olie goed
toepasbaar als smeermiddel
WAGENINGEN Plantaardige oliën als smeermiddel
voor machines en werktuigen kunnen een milieuvrien
delijke vervanger betekenen voor aardolie-produkten,
die biologisch moeilijk afbreekbaar zijn. Dat blijkt uit
onderzoek van het Centrum voor Genetische Bronnen
in Wageningen.
In Nederland dringt het Landbouwschap al enkele jaren aan
op overschakeling naar de produktie van meer plantaardige
oliën voor gebruik buiten de voedingsmiddelensector. Vol
gens het Centrum in Wageningen kan in ons land het pro-
duktie-aandeel oplopen tot 20 a 50.000 hectare akkerbouw
land, aanzienlijk meer dan nu gebruikt wordt voor de krui-
denproduktie en de farmaceutische industrie.
De teelt van oliegewassen voor industrieel gebruik kan zelfs
uitgroeien tot een hoeveelheid die gelijk is aan die van gra
nen en aardappelen, meent het Centrum. Daarmee zou de
akkerbouw belangrijk meer armslag krijgen.
Machines en werktuigen moeten gesmeerd worden om soe
pel te kunnen werken. Op dit moment zijn smeermiddelen
voor 99 procent uit aardolie gemaakt. De produkten komen
voor een deel in de bodem en het grondwater terecht, een
milieuprobleem dat nog weinig aandacht heeft gekregen. Op
dit moment is de prijs van plantaardige smeermiddelen nog
twee keer zo hoog als die van de gebruikelijke petrochemi
sche produkten.
Studenten
gekant tegen
verplichte
O V-jaarkaart
DEN HAAG De stu
dentenvakorganisaties zijn
bepaald niet gelukkig met
de door CDA en PvdA
overeengekomen verla
ging van de basisbeurs
voor studenten als gevolg
van de verplichte invoe
ring van een OV-jaar-
kaart.
„We blijven in principe gekant
tegen het verplichte karakter
van die maatregel", zo rea
geerde de Rotterdamse woord
voerder Philippe Petit van het
Interuniversitair Studenteno
verlegorgaan (ISO) gisteren op
het nieuws dat op kamers wo
nende studenten binnen af
zienbare tijd 72,50 van hun
basisbeurs moeten inleveren in
ruil voor gratis openbaar ver
voer. Voor thuiswonende stu
denten gaat het om een bedrag
van ruim 41 gulden. In het de
finitieve regeerakkoord staat
dat het hierdoor bespaarde
geld zal worden ingezet voor
projecten binnen het Hoger
Onderwijs.
„Dus", als de PvdA-onderwijs-
specialist en als ministerkani-
daat getipte Jacque Wallage,
„gaat het niet om een echte
bezuiniging. Immers, dat geld
komt weer ten goede aan het
onderwijs. Natuurlijk koopt
een student die weinig van het
openbaar vervoer gebruik wil
maken, daar niet veel voor.
Maar daar tegenover staat
weer dat bijvoorbeeld de flexi
bele leeftijdsgrens van 27 jaar
voor studerenden wordt inge-
Te weinig werk,
te veel kappers
DEN HAAG De CDA-frac-
tie vindt dat de overheid iets
moet doen aan het teveel aan
opgeleiden op de diverse kap-
persopleidingen in Nederland.
Hoewel ja
ten word
verse kappersopleidingen in
ons land is er slechts werk
voor 3.000, aldus schriftelijke
vragen van de CDA-Tweede-
Kamerleden mevrouw Roos-
en-Van Pelt en Smits. De par
lementariërs vinden dat oplei
dingen op de arbeidsmarkt
moeten worden afgestemd.
Ook willen zij weten op welke
manier de jaarlijks 10.000 te
veel opgeleiden een arbeids
plaats vinden.
:1 jaarlijks 13.000 cursis-
»rden opgeleid aan de di-
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het de
missionaire kabinet heeft
op de valreep besloten he
ling van gestolen goede
ren en het witwassen van
drugsgeld scherper te ver
volgen.
Zo wordt de maximum-gevan
genisstraf voor heling ver
hoogd van drie tot vijf jaar en
worden autohandelaren, an
tiekhandelaren, en handelaren
in tweedehands video- en au-
dioapparatuur verplicht een
inkoopregistratie te voeren.
De nieuwe wetgeving is vol
gens minister Korthals Altes
van justitie vooral bedoeld om
de opsporing en vervolging
van heling te vereenvoudigen.
Zo wordt via een aanscherping
van de wet voorkomen dat
mensen die gestolen goederen
bezitten, bewaren of verhan
delen ongestraft blijven omdat
zij geen aantoonbaar financieel
voordeel hebben genoten. „Het
vereiste dat de betrokkene
handelde uit winstbejag wordt
afgezwakt", aldus de minister.
De huidige helingswet, die uit
1886 stamt, is volgens Korthals
Altes goeddeels achterhaald.
De meeste heling-gevoelige
beroepen die in de wet worden
genoemd (horlogemaker, op
koper, kashouder, uitdrager,
tagrijn), zijn inmiddels goed
deels uitgestorven. Bovendien
heeft de heling zich steeds
meer verplaatst naar luxe-
elektronica.
De kerk van de
Jehova's Getui
gen in Heeren
veen is gister
middag volledig
uitgebrand. Ook
enkele andere
pandjes van de
Jehova-ge
meente brand
den af. Het vuur
ontstond op het
dak, waar op
dat moment
werkzaamheden
werden verricht.
Hoe de brand
zo snel vat op
het hele ge
bouw kon krij
gen, is tot dus
ver nog niet be
kend.
FOTO: ANP
UTRECHT Het aantal
open hartoperaties zal dit
jaar uitkomen boven het
geplande aantal. Het aan
tal te verwachten opera
ties dit jaar ligt bijna drie
procent boven het tussen
hartcentra en verzeke
raars afgesproken aantal.
Het zg. planningsbesluit geeft
geen juist beeld van de behoef
te voor volgend jaar en moet
dus worden herzien, aldus de
Ziekenhuisraad. Het ministe
rie van WVC heeft nog niet
hierop willen reageren.
Het Planningsbesluit Hartchi-
rurgie dat begin 1989 is vastge
steld, gaat uit van een behoef
te aan hartoperaties in het jaar
1990 van 10.800. Uit de enquê
te onder alle hartcentra blijkt
dat het totale aantal hartope
raties dit jaar (11.311) al 625
hoger ligt dan vorig jaar. In
1988 werden ook al meer har
toperaties verricht dan afge
sproken.
Vorig jaar waren er vijf hart
centra die minder opereerden
dan de afspraak. Dit jaar zijn
dat er nog maar drie. De aca
demische ziekenhuizen in
Groningen en Utrecht kwa
men door tijdelijke logistieke
problemen tot een lagere pro
duktie.
De gemiddelde wachttijd voor
een hartoperatie was op 1 au
gustus 3,5 maand. Alleen in
Nijmegen, Rotterdam en het
Onze Lieve Vrouwe Gasthuis
in Amsterdam hoeven de pa
tiënten niet zo lang te wach
ten.
Legkippen
krijgen
meer ruimte
DEN HAAG Legkippen
zullen vanaf 1 juli 1994 iets
meer ruimte krijgen. De mi
nisterraad ging gisteren ak
koord met een voorstel van
minister Braks om vanaf die
datum bij nieuwe huisvestings
systemen niet meer dan tien
legkippen per vierkante meter
toe te staan. Thans worden in
legbatterijen gemiddeld meer
dan twaalf kippen op een vier
kante meter oppervlakte sa
mengepropt. Het vergroten
van de leefruimte via een vo
lière-systeem met meerdere
etages leidt tot een mogelijk
prijsnadeel van ongeveer 0,8
cent per ei.
Aanpassing WW
bij slecht weer
DEN HAAG Bij werkloos
heid wegens onwerkbaar
weer, zoals vorst, moet ook
een WW-uitkering kunnen
worden verstrekt als er min
der dan vijf uur per week
niet kan worden gewerkt.
Tot dusver bestaat die moge
lijkheid niet. Minister De
Koning van sociale zaken
stelt dat voor in een wets
voorstel dat de instemming
heeft gekregen van de minis
terraad. Bovendien zullen de
uitkeringen bij onwerkbaar
weer niet langer ten laste ko
men van het Algemeen
werkloosheidsfonds maar
van de wachtgeldfondsen
van de bedrijfsverenigingen.
