Ik ben een soort
acteur die even
Van Oekel doet"
inae
Rechercheur vindt
na 43 jaar zijn vader
5?
STRIPSCHAPPRIJS VOOR THEO VAN DEN BOOGAARD
Schippers
Koffietafel
ZATERDAG 28 OKTOBER 1989 PAGINA 30
Theo van den Boogaard: „Het leuke is dat Van Oekel zich altijd het slachtoffer voelt. Het is een verschrikkelijk egocentrische man".
FOTO: DIJKSTRA
AMSTERDAM - Tekeningen ge
noeg, maar woorden, ho maar.
Theo van den Boogaard, niet in
het minst ongemakkelijk onder mi
nutenlange stiltes in een gesprek,
kijkt nog eens uit over de Amster
damse Herengracht en zegt pein
zend: „Tja, wat zal ik daar nou
weer eens op zeggen?". Opnieuw
stilte, en dan, grijnzend: „Al die
vragen. Kijk naar buiten, het is
herfst. Dat moet toch genoeg
zijn?".
Vraag was waar toch al die shockerende
en aanstootgevende beelden in zijn
strips vandaan komen. Zowel in zijn
vroege werk voor de bladen Aloha en
Hitweek als in zijn laatste strip over de
jeugdige Joost komen beelden voor die
ook nu nog door velen als aanstootge
vend voor de openbare eerbaarheid en
een aantasting van de goede zeden zul
len worden ervaren. En misschien zou
het niet eens zo schokkend zijn als al die
tegendraadse handelingen het hoofdon
derwerp van zijn strips zouden zijn, zo
dat je tenminste weet wat je te wachten
staat. Maar bij Theo van den Boogaard
komen ze altijd uit de lucht vallen, zo
maar, van het ene op het andere plaatje
is het mis. En in een stijl die even klip
en klaar is als zijn overige werk: op zijn
tekenstijl valt niets, maar dan ook hele
maal niets aan te merken.
Dat vond ook de jury van de Nederland
se Stripsschapprijs, die Van den Boo
gaard vanavond tijdens het officiële
Stripgala in het Haagse Congresgebouw
de prijs officieel zal overhandigen. Van
den Boogaard wordt daarmee opgeno
men in het rijtje van beste Nederlandse
striptekenaars. „Het had best wat eerder
gemogen", meent Van den Boogaard
over het tijdstip in zijn carrière waarop
de prijs is toegekend. „Maar aan de an
dere kant komt het nu wel goed uit,
want er is net een nieuw boek van me
verschenen en dan versterkt dat elkaar
weer. Dat is dan toch leuk".
Van den Boogaard (41) begon strips te
tekenen toen hij acht jaar was, publiceer
de de eerste toen hij zestien was en
werkt inmiddels aan een gestage stroom
Sjef van Oekel-albums en voor gerenom-'
meerde opdrachtgevers als de Neder
landse Spoorwegen, de Nederlandse
Tandartsenvereniging en de Haagse ge
meentereiniging. Zijn anti-hondepoepte-
keningen van Sjef van Oekel sierden lan
ge tijd de vuilniswagens in Den Haag.
Zijn gedetailleerde tekeningen van
straatbeelden en stations brachten de NS
ertoe hem te verzoeken ook eens werk te
maken voor in de trein. En zijn samen
met Wim T. Schippers (tekst) gecreëerde
albums over Sjef van Oekel zijn behalve
in Nederland ook een groot succes in
Frankrijk (als Léon la Terreur) en Duits
land (Julius Patzenhofer), terwijl verta
lingen op stapel staan in onder meer
Groot Brittannië, Noorwegen, Zweden
en Spanje (Leon el terrible). Ziedaar in
vogelvlucht de carrière van deze nieuw
bakken Stripschapprijswinnaar. Een car
rière die het hem zelfs mogelijk maakte
een pand te kopen aan de toch niet al te
goedkope Amsterdamse Herengracht.
Sjef van Oekel als stripfiguur, zo bena
drukt Theo van den Boogaard, zou nooit
mogelijk zijn geweest zonder de bizarre
gedachtensprongen van Wim T. Schip
pers, de geestelijk vader van de tv-figuur
Sjef van Oekel. Van den Boogaard:
„Toen die shows op tv waren dacht ik
meteen: dat is de man die ik hebben
moet. Die geniale ideeënrijkdom, dat
volstrekt gekke, ik vond het prachtig.
Dat was al zo in zijn Barend-Servettijd.
Ik dacht ook eerst aan een strip met Ba
rend Servet: die gekke man in dat knal
gele pak, ik zag dat al helemaal voor me.
Maar er zat toch te weinig ontwikkeling
in. Sjef van Oekel was door Wim veel
meer aangescherpt, Wim was inmiddels
gegroeid naar een veel hoger niveau".
Als Van den Boogaard aan Sjef van Oe
kel tekent, op basis van de samen met
Schippers ontwikkelde tekst, dan wórdt
hij ook een beetje Van Oekel, inclusief
de malle fratsen en mimiek die de strip
held kenmerken. „Strip is een zo ingrij
pend gebeuren", zegt hij, „daarvoor
moet je de hoofdpersoon uit jezelf kun
Een van de Van Oekel-strips, waarmee
tekenaar Theo van den Boogaard de
Stripschapprijs in de wacht sleepte.
nen halen, anders kun je het wel verge
ten. Ik ben een soort acteur die een beet
je Van Oekel doet. Net als een acteur die
bezig is in zichzelf gemoedsaandoenin
gen op te sporen, doe ik dat om Sjef zo
overtuigend mogelijk te laten overko
men. Ik zit ook al die emoties op te roe
pen. Ik moet het ook voelen. Dus niet
(met vlakke stem) 'wat doet u nou?' la
ten zeggen door een zoutzak, maar, zoals
helemaal bij Sjef van Oekel past (acteert
hevige verontwaardiging) 'WAT DOET
U NOU?!!!'. Als je m'n werk ziet, ook
dat van vroeger, ben ik altijd met geba
ren bezig. Ik probeer ook altijd de han
den te laten zien, daar iets mee te doen.
Niets is erger dan een stripfiguur die
niets doet. Je geeft het een meerwaarde
door de stand van de hand of het li
chaam. Het geniale van Wim T. Schip
pers is dat hij Van Oekel met zwier en
zwaai door het leven laat gaan, terwijl er
ondertussen van alles misgaat. Het leuke
is dat Van Oekel zich altijd het slachtof
fer voelt. Het is een verschrikkelijk ego
centrische man".
De plannen voor elke nieuwe Van Oe-
kel-strip worden aan de koffietafel gebo
ren. Schippers en Van den Boogaard
brainstormen dan over een scenario,
waarvoor meestal de dagelijkse werke
lijkheid tot voorbeeld dient. De werke
lijkheid van Schippers en Van den Boo
gaard dan, en die ziet er vaak wat anders
uit dan bij 'normale mensen'. Van den
Boogaard: „Die aflevering van Sjef waar
in hij aan de telefoon geroepen wordt in
een restaurant, is ook echt gebeurd, met
Wim. 'Méneer Schippers, telefoon', zei
de ober. En Wim: 'Inderdaad, dat is een
telefoon. En dit is een tafel, en daar staat
een stoel'. 'Dat moet een verhaal wor
den', zei ik. Pas later kwam ik op een
goede manier om dat verder uit te wer
ken en af te sluiten. Wim heeft meer van
dat soort gekke dingen. 'Ober, heeft u
nog een kopje koffie, ik heb dit kopje
per ongeluk al opgedronken'. Gekke zin
nen, die we later weer bij Sjef gebrui
ken".
Heeft de strip nog overeenkomsten met
de figuur waarop hij gebaseerd is, de tv-
figuur Van Oekel, zo schitterend uitge
beeld door de Hagenaar Dolf Brouwers?
Van den Boogaard: „Sjef als strip gaat
veel verder. Hij heeft zich zó ontwik
keld, er is zóveel bijgekomen. Het heeft
eigenlijk niets meer met Dolf te maken.
Ik hoorde dat Dolf in een interview nog
al boos deed over de strip (Dolf Brou
wers beklaagde zich in het betreffende
interview over het feit dat hoewel hij
model heeft gestaan voor de strip, de re
venuen daarvan geheel aan hem voorbij
gaan, KvW), maar ik heb geen zin om
daar in de media op te antwoorden. Als
er iets is dan hoor ik dat liever van hem,
en niet uit kranten. Dan ontstaan er zo
veel misverstanden".
Toch nog maar even terug naar die
schokkende seksuele beelden, die ook in
Sjef van Oekel regelmatig terugkeren.
Nogmaals: waarom? Waar komt hej
vandaan? Na opnieuw lang aarzelen, en
met een gezicht alsof hij weet dat hij een
open deur intrapt, zegt hij: „Dat zal de
maatschappij wel in me wakker roepen".
Om er opnieuw na een lange stilte aan
toe te voegen: „Ik vind nog steeds dat er
wel wat tegengas gegeven mag worden.
Tegen de hypocrisie die er nog steeds is.
Daar ga ik tegenin. Ik geloof niet in die
geluiden van: ja, dat kennen we nu wel,
dat hebben we allemaal wel gehad. Er
zijn nog enorm veel taboes. Als ik een
vrouw op de markt hoor zeggen over die
film De Vierde Man, waarin twee man
nen met elkaar in bed liggen (doet plat
Amsterdams accent na): 'Ik ben veel ge
wend hoor, maar twee kerels met elkaar
in bed, dat gaat me echt te ver', dan er
ger ik mij, dan vind ik dat stemmingma
kerij, want het wordt onmiddellijk dopr
de ander beaamd. Maar die plaatjes zijn
niet alleen om taboedoorbrekend te zijn,
maar ook omdat het gewoon leuk is om
te tekenen, om het hele scala aan moge
lijkheden te laten zien. En dat het ook
een functie heeft blijkt wel uit signeer
sessies, als mensen, vaak ouderen, me
plotseling toefluisteren: 'Ga zo door jon
gen'. Ik wil die mensen een hart onder
de riem steken". Kopers van Theo van
den Boogaard-albums zijn dus gewaar
schuwd.
KOOS VAN WEES
APELDOORN - Wolfgang Oude-
Aost heeft na een jarenlange speur
tocht eindelijk zijn vader gevon
den. Een paar dagen geleden keer
de de 43-jarige Apeldoornse poli
tieman terug uit de Verenigde Sta
ten, waar hij zijn vader voor het
eerst ontmoette.
Wolfgang is de zoon van een Nederland
se moeder en een Amerikaanse soldaat
die kort na de bevrijding in 1945 huis
waarts keerde. Al die jaren wist Larry
Berardi (64) niets af van het bestaan van
zoon Wolfgang, die bij zijn moeder op
groeide. „Ik ben dolgelukkig", aldus de
rechercheur Oude-Oast. „Larry heeft mij
als zoon geaccepteerd".
Als jochie van acht kreeg Wolfgang van
zijn moeder te horen dat zijn vader er
gens in Amerika leefde. Hij kreeg een fo
tootje van een Amerikaanse soldaat bij
een tank in de hand gedrukt. De naam
van de man luidde Larry Berardi.
Daar moest Wolfgang het mee doen.
Zijn moeder wenste niet over zijn vader
te praten. „Die foto heeft als een rode
draad door mijn leven gelopen. Ik heb
mijn moeder nauwelijks vragen gesteld.
Ik wilde haar geen pijn doen. Ik had het
gevoel dat er iets ergs was gebeurd en
dat ik daarvan de oorzaak was".
„Het gevoel om meer van m'n vader te
weten kwam steeds in mij boven. Eerst
in mijn pubertijd. Het ebde weg, maar
kwam weer terug toen in trouwplannen
kreeg. Ik had een oud adres van mijn
vader en heb brieven gestuurd. Nooit
kwam er antwoord. Niet toen ik trouw
de, niet toen er kinderen kwamen".
„Langzamerhand begon ik geestelijk af
te glijden. De oorlog werd een obsessie
voor me. Ik las alles wat er te lezen viel,
met name over de landing in Norman-
dië. Maar het bevredigde nooit. In '76 is
mijn moeder overleden en het gevoel
van onbehagen werd steeds sterker. Ik
heb een tijd helemaal in de vernieling
gezeten. Nu ken ik daarvan de oorzaak:
Ik wilde hoe dan ook mijn vader leren
kennen. Ik wilde weten wie ik was, waar
het andere deel van mijn wortels lagen.
Daarom ben ik blijven schrijven. In '86
kreeg ik eindelijk een brief terug. Het
adres waarheen ik al die jaren had ge
schreven bestond niet meer".
„Ik ben het toen via de IPA, de interna
tionale club van politiemensen, gaan
proberen. Een gouden greep. Van een
politieman uit Amerika kreeg ik een jaar
geleden te horen dat mijn vader nog
moest leven. Larry was zijn buurman ge
weest. Hij woonde al jaren gemeubileerd
en verhuisde regelmatig".
„Ik móest er naar toe. Op 2 oktober zijn
mijn vrouw en ik op goed geluk in het
vliegtuig gestapt. In het stadje Bellaire in
de staat Ohio ben ik zeer gastvrij door
de politiechef onthaald. Hij heeft me ge
holpen mijn vader terug te vinden. Hij
moest ergens in het plaatsje Wheeling
wonen. Wheeling ligt op een paar kilo
meter van Bellaire in de staat West Vir
ginia. Een speurtocht langs gemeubileer
de appartementen leverde de eerste dag
niets op, maar in de Italiaanse club ont
moette ik mensen die Larry's zuster ken
de. Ik had dus een tante!".
„Op de ochtend van de vierde oktober
Uit het familiealbum: Wolfgang Oude-
Oast en Larry Berardi in Amerika. Vader
en zoon ontmoeten elkaar na 43 jaar voor
de eerste keer. FOTO: PERSUNIE
„Mijn grootste angst was dat hij mij af
zou wijzen. Maar niets was minder
waar. De volgende dag gingen yve naar
zijn zuster. Zijn dat kennissen van je,
vroeg ze. Nee, zei Larry. This is my son.
Z'n zoon. Het was de eerste keer dat hij
dat zei. Ik kon m'n geluk niet op. Ik was
geaccepteerd".
Veertien dagen lang trokken de Oude-
Oasten op met Larry Berardi, de vrijge
zel die in een mum van tijd een zoon,
schoondochter en twee kleinkinderen rij
ker was geworden. Wolfgang: „Hij heeft
me laten zien waar hij heeft gewoond en
gewerkt. Larry is voorman in een me-
taalfabriek geweest. Op 53-jarige leeftijd
ging hij met pensioen. Hij heeft geen be
hoefte aan dure spullen. Hij bezit één
bord, één kopje, een mes, vork, lepel en
een kleuren-tv. Dat is alles".
Een paar dagen geleden nam Wolfgang
afscheid. „Moeilijk, heel moeilijk. Mis
schien zullen we elkaar volgend jaar
weerzien". Inmiddels is in Apeldoorn
actie ondernomen. Een collega nam con
tact op met de plaatselijke taxicentrale
en reisbureau Holland International.
Binnen een half uur was de zaak rond.
Larry kan naar Apeldoorn komen in ge
zelschap van de politiechef en diens
echtgenote. Maar minder snel dan waar
op men had gehoopt. Pogingen om Lar
ry Berardi op zijn verjaardag (11 novem
ber) of met de kerstdagen naar Apel
doorn te halen, zijn tot mislukken ge
doemd. „Larry is een trotse man", heeft
de Amerikaanse politieman laten weten.
„Hij heeft weinig geld en wil eerst spa
ren om cadeaus voor zijn zioon, schoon
dochter en kleinkinderen te kopen. In de
zomer van 1990 hoopt hij naar Apel
doorn te kunnen komen".
DAVID LEVIE
kwamen we bij zijn adres aan. Drie uur
lang hebben we in de brandende zon ge
post en toen zagen we iemand lopen met
een boodschappentas. Ik zei tegen m'n
vrouw: Daar is-ie! De man ging naar
binnen, maar ik vond geen bel. Weer
wachten tot hij naar buiten kwam. Mid
den op straat heb ik hem aangesproken.
Mijn hart klopte in m'n keel. Ik zei te
gen hem: ik ben die en die en ik heb ja
ren naar je gezocht. Eerst geloofde hij
me niet, maar in een naburig café kon ik
hem overtuigen. Ik had in al die jaren
een heel dossier van hem aangelegd. Ik
kon hem zelfs een boek laten zien van
zijn legeronderdeel. Binnen vijf minuten
was hij door de bocht. Moet je nagaan.
Daar zit je dan te janken, temidden van
het lawaai van de tv, jukebox en flipper
kasten. Larry haalde een biertje voor
me".
BOOGAARD GÖTTERDAMMERUNG
