Regering-Thatcher
in grote problemen
Vasso Papandreou is klaar voor
botsing met Margaret Thatcher
Hervormingsdebat
in DDR verandert
in massa-meeting
Britse militair en kind gedood
CetdócSouoa/nt
VRIJDAG 27 OKTOBER 1989 PAGINA 5
„Adviseurs stonden
doodseskaders toe"
WASHINGTON Militaire adviseurs uit de
Verenigde Staten hebben in El Salvador oog
luikend toegestaan dat een eenheid van het
Salvadoraanse leger politieke moorden pleeg
de en verleenden de activiteit van de doods
eskaders zelfs financiële steun. Dat heeft een
k< deserteur uit het Salvadoraanse leger in Was
hington verklaard.
Cesar Vielman Joya Martinez zei in een in-
terview met de Amerikaanse omroep CBS
dat hij met zijn eenheid van het Eerste Salva
doraanse Legerkorps deelnam aan acht poli
tieke moorden, waarvan de twee adviseurs
die aan zijn eenheid waren toegevoegd volle-
dig op de hoogte waren. De Amerikaanse re
et gering heeft de beschuldigingen afgedaan als
„absurd".
Afbraak
De afbraak van
het communisme
in Hongarije is op
veel terreinen
merkbaar. Ook
op grote gebou
wen. Zo is van
het dak van een
grote fabriek in
Budapest de
rode ster verwij
derd die daar ja
ren heeft gestaan
als teken van de
communistische
heilstaat. Voor
het eind van het
jaar moeten alle
dergelijke sym
bolen zijn ver
dwenen. foto: ap
Rode Kruis vraagt
hulp voor Etiopië
ADDIS ABEBA Het Interna
tionale Rode Kruis in Genève
heeft gisteren een dringende op
roep gedaan voor voedselhulp
voor het noorden van Etiopië,
waar de voedselsituatie door mis
oogsten en de burgeroorlog snel
verslechtert. De situatie bedreigt
meer dan 1,8 miljoen mensen.
Het Internationale Rode Kruis
riep de internationale gemeen
schap op direct 22 miljoen gulden
te fourneren om voor de komen
de drie maanden de voedselvoor
ziening te waarborgen. Tegen het
eind van het jaar zal het Rode
Kruis vermoedelijk een nieuw
beroep doen voor hulp in 1990.
56 Doden bij ongeluk
met Taiwanese Boeing
TAIPEI Bij een ongeluk met
een Boeing 737 van de Taiwanese
luchtvaartmaatschappij China
Airlines zijn gisteren alle 56 in
zittenden omgekomen.
Het toestel stortte neer bij het
dorp Chia Min, ongeveer vijf mi
nuten nadat het was opgestegen
van het vliegveld van Hualien in
het oosten van Taiwan. Het was
op weg naar Taipei, ongeveer 150
kilometer naar het noordoosten.
De Boeing had 49 passagiers en
zeven bemanningsleden aan
boord. Op een 41-jarige zaken
man uit Californië na waren alle
inzittenden Taiwanezen. De oor
zaak van het ongeluk is nog duis
ter.
Siberische mijnwerkers
weer aan het werk
MOSKOU De stakende mijnwerkers in de Sibe
rische stad Vorkoeta, binnen de poolcirkel, hebben
gisteren besloten weer aan het werk te gaan. Tege
lijkertijd breidde de onrust zich uit naar andere
mijnen in Siberië. De mijnwerkers zijn er ontevre
den over de wijze waarop de in juli door een sta
king afgedwongen concessies worden uitgevoerd.
De woordvoerder in Vorkoeta zei dat de mijnwer
kers besloten hun actie te beëindigen onder druk
van de plaatselijke autoriteiten. Die wezen op een
nieuwe wet, die inmiddels in werking is getreden
en die stakingen in sleutelsectoren van de industrie
verbiedt. De mijnstaking van juli kostte de Sovjetu
nie bijna tien miljard gulden aan inkomsten. Een
herhaling van die staking zou volgens deskundige
waarnemers fataal kunnen zijn voor het hervor
mingsprogramma van Sovjetleider Gorbatsjov.
LONDEN De Britse
premier Margaret That
cher staan politiek en eco
nomisch roerige tijden te
wachten, nadat minister
van financiën Nigel Law-
son gisteravond volkomen
onverwachts met geheven
zeilen haar kabinet ver
liet.
Lawsons aftreden werd direct
jevolgd door dat van Sir Alan
Walters, Thatchers omstreden
economische adviseur, met wie
Lawson de laatste tijd in een
jermanente strijd was verwik-
teld over de economische pro
blemen van het Verenigd Ko
ninkrijk.
Thatcher, van wie ook haar ei
gen gezag en geloofwaardig
heid op het spel zijn komen te
staan, benoemde de minister
van buitenlandse zaken John
irl Major pas drie maanden in
functie als opvolger van
Lawson. Verder hevelde zij
minister Douglas Hurd van
binnenlandse zaken over naar
het Foreign Office als opvol
ger van Major. Bij de grote ka-
binets-„reshuffle' in juli van
dit jaar werd ervan uitgegaan,
dat die de laatste zou zijn in de
huidige regeerperiode.
Rumoer
Lawsons ontslag na een zesja
rige ambtsperiode veroorzaak
te groot rumoer in het Lager
huis, waar vice-premier Sir
Geoffrey Howe beloofde dat
het economische beleid onge
wijzigd zal blijven en dat „de
•egering met vertrouwen de
zaken blijft behartigen". Afge
vaardigden van oppositiepartij
Labour barstten uit in het par
tijlied „De rode vlag" en eisten
vruchteloos dat Thatcher per
soonlijk de situatie zou uitleg
gen, terwijl het pond in New
York aan een vrije koersval
begon. Die daling werd van
daag voortgezet, terwijl ook de
beurs in Londen scherp om
laag ging.
Lawson liep weg uit het kabi
net na maanden van toene
mende kilte in de relatie met
Thatcher, die hem de schuld
gaf van de oplopende inflatie
en een record-tekort op de
handelsbalans van ruim zestig
miljard gulden. Lawson hekel
de de laatste tijd herhaaldelijk
dat Thatcher duidelijk meer
oor had voor de adviezen van
Walters, die mede Lawsons
wens om zeep hielp het pond
sterling onder te brengen in
het wisselkoersenstelsel van
het Europese Monetaire Sy
steem (EMS).
In zijn ontslagbrief stelde
Lawson dat het economisch
beleid alleen succesvol kan
zijn als er overeenstemming
bestaat tussen de premier en
de minister van financiën.
„Recente gebeurtenissen ge
ven aan dat dit niet het geval
is zolang Alan Walters uw per
soonlijke adviseur blijft".
Echtscheiding
Het was een van de sensatio
neelste politieke echtscheidn-
gen in de recente Britse ge
schiedenis. Nog maar achttien
maanden geleden omschreef
Thatcher Lawsons leiding
over de economie als „briljant"
en werd hij de architect ge
noemd van haar verkiezingso
verwinning in 1987. Het Britse
Lagerhuis was nog aan het bij
komen van Lawsons bliksem-
besluit toen ook Walters' ont
slag werd meegedeeld door
Thatcher bureau.
Labour-leider Neil Kinnock
verklaarde dat Thatcher heeft
nagelaten Lawson de steun te
geven die hij nodig had en dat
zijn aftreden volledig haar
verantwoordelijkheid is. „Me
vrouw Thatcher is duidelijk
niet langer in staat een rege
ring te leiden", zei hij. Paddy
Ashdown, van de kleine Libe
raal Democratische partij, ver
klaarde: „Wij hebben jaren
lang gehoord dat er geen alter
natief is. Er is een alternatief.
Zij moet opstappen".
De geloofwaardigheid van het
tienjarige Thatcher-bewind
staat nu volledig op de helling.
Verwacht wordt dat het Britse
disconto (nu al vijftien pro
cent) spoedig nog zal moeten
worden verhoogd. De uitein
delijke toetreding van Groot-
Brittannië tot het EMS is meer
dan ooit een vraagteken ge
worden. De Britse economie is
een puinhoop en het Thatcher-
regime staat op instorten. Alle
politieke waarnemers vragen
zich af hoe lang 'Maggie' nog
zal kunnen aanblijven. De cri
sis zou de ernstigste kunnen
zijn voor Thatcher sinds zij in
1979 in functie trad. Maar zij
overleefde eerdere crises om
haar ondubbelzinnige leiding
over de Conservatieve partij te
herstèllen en haar herverkie
zing te verkrijgen.
De auto met daarin de lichamen van een Britse militair en zijn dochtertje is bedekt met een doek. Verkeer wordt tegengehouden.
foto: epa
WILDENRATH Twee ge
wapende mannen hebben gis
teren bij een benzinestatiom in
de Westduitse plaats Wilden-
rath, niet ver van de Neder
landse grens, een 34-jarige
Britse militair en zijn zes
maanden oude dochtertje
doodgeschoten.
De twee mannen namen de
auto van de korporaal onder
vuur, toen deze de parkeer
plaats bij het benzinestation
opreed. De echtgenote van de
militair liep een shock op,
maar bleef verder ongedeerd.
De daders wisten te ontkomen, dat de verdenking uitgaat naar
Bij Wildenrath bevindt zich het Ierse Republikeinse Leger
een Britse luchtmachtbasis. IRA, dat de afgelopen maan-
Niemand heeft nog de verant- den verscheidene aanslagen
woordelijkheid voor de moord heeft gepleegd op Britse mili-
opgeëist. Maar een woordvoer- tairen in de Bondsrepubliek,
der van het openbaar ministe
rie in Karlsruhe verklaarde
OOST-BERLIJN De di
aloog tussen de officiële
partij en vertegenwoordi
gers van de oppositie
heeft gisteren in de DDR
duidelijk vorm gekregen.
In Dresden veranderde
een publieke discussie-bij
eenkomst tot een massa
meeting, waarbij honderd
duizend mensen aanwezig
waren.
In Oost-Berlijn vond een eer
ste gesprek plaats tussen de
Oostduitse 'oppositiegroep'
Neues Forum met een lid van
Krenz volgende
week naar Moskou
OOST-BERLIJN De Oost-
duitse president en partijlei
der Egon Krenz zal volgende
week dinsdag zijn Sovjet-col
lega Michail Gorbatsjov in
Moskou bezoeken. Volgens
het Westduitse dagblad Bild,
dat dit bericht vandaag
meldt onder verwijzing naar
bronnen in de Russische
hoofdstad, zal Krenz ook met
andere vooraanstaande Sov
jet-leiders overleg voeren.
het politburo. Een partijkrant
publiceerde bovendien een in
terview met een Oostduits ge
zin dat in de Westduitse am
bassade in Warschau wacht
om naar de Bondsrepubliek te
vertrekken.
De honderdduizend Oostduit
sers die gisteren in Dresden de
bijeenkomst bijwoonden, waar
vertegenwoordigers van de
communistische partij en van
de oppositie met elkaar debat
teerden, gaven luidkeels bijval
aan een lid van de oppositie,
Frank Tellkamp. Tellkamp zei
dat geen enkel politiek sy
steem kan overleven wanneer
niet wordt ingespeeld op de
behoeften van de mensen. De
massa-bijeenkomst over her
vormingen in de DDR werd
ook bezocht door de leider van
de communistische partij in
Dresden, Hans Modrow, die
gezien wordt als een van de
belangrijkste hervormers bin
nen de partij.
Leden van de oppositiegroepe
ring Neues Forum toonden
zich betrekkelijke tevreden
over het gesprek dat zij heb
ben gehad met de partijchef
van Oost-Berlijn, Günter
Schabowski, die tevens lid is
van het politburo van de rege
rende communistische partij
(SED). „Maar we moeten af
wachten", aldus Jens Reich
van Neues Forum na het ge
sprek, dat twee uur duurde.
De nieuwe president en partij
leider Egon Krenz had giste
ren voor de eerste keer telefo
nisch onderhoud met bonds
kanselier Helmut Kohl. Zij
spraken met elkaar af dat de
twee Duitse staten belang heb
ben bij goede betrekkingen als
buren.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
1QN507 Rob slaagt er In een werf te vinden en spoedig staat
de „Vrijheid II" hoog en droog. Terwijl Rob bezig is instructies te
1 geven, keert majoor Ross terug. Zijn gezicht staat ernstig. „Een
lastig karweitje, Rob", zegt hij, „in de oorlog is een groep rub
berzoekers in de binnenlanden verdwenen. Nooit heeft iemand
iets van hen teruggezien, maar nu beweren indianen, dat zij
rooksignalen van de seringueiros hebben gezien. Omdat ik in
deze streek een beetje bekend ben, heeft men mij gevraagd de
hulp-expeditie te leiden. Heb je soms zin om mee te gaan?"
Nou... eigenlijk voelt Rob er wel iets voor. Majoor Ross krijgt de
beschikking over drie gloednieuwe snelle vliegmachines en dat is
weer iets anders dan de „Vrijheid II". Maar waar blijft Skip zo
lang? O, daar weet majopor Ross wel een adresje voor. Skip
luistert aandachtig toe in een hoekte en hij kijkt, alsof hij alles
verstaat... De baas zal er toch niet weer zonder hem vandoor
gaan, net als op Terschelling?
Polen: aanpassing Comecon en Warschau Pact
WARSCHAU Premier
Tadeusz Mazowiecki van Po
len heeft in Warschau opge
roepen tot aanpassingen in
het door de Sovjetunie gelei
de militaire Warschau Pact
en in het communistische
handelsblok Comecon.
Mazowiecki, de eerste niet-
communistische premier in
Oost-Europa, zei tegen de
ministers van buitenlandse
zaken van de Warschau-
Pactlanden dat nieuwe ont
wikkelingen binnen de orga
nisatie noodzakelijk zijn. Ook
is het naar zijn mening drin
gend nodig dat er aan de
structuur van de Comecon
wordt gesleuteld. Hij gaf
geen verdere details.
De Poolse premier beklem
toonde dat Polen zijn bond
genootschappelijke verplich
tingen zal nakomen. Hij
voegde er aan toe dat de her
vormingen in zijn land geen
bedreiging vormen voor an
dere landen.
Beruchte afdeling
KGB opgeheven
MOSKOU Het beruchte
vijfde directoraat van de KGB,
tot voor enkele jaren geleden
belast met de vervolging van
politieke dissidenten in de
Sovjetunie, is opgeheven. Dat
heeft de regeringskrant Izves-
tia gemeld. De leden van de
opgeheven dienst wotden
overgeplaatst naar een nieuwe
organisatie, die als voornaam
ste taak krijgt een einde te
maken aan het etnische ge
weld en mogelijke staatgrepen
en afscheiding van Sovjet-re
publieken te voorkomen. De
nieuwe dienst zal blijven wa
ken voor „anti-socialistische
elementen", aldus KGB-chef
Krjoetsjkov. Maar „ideeën en
opinies worden, ongeacht hun
strekking, niet meer als ver
grijpen beschouwd, op voor
waarde dat zij geen gestalte
krijgen in onwettige acties".
Spanje vreest
voor eigen
'TsjernobyF
MADRID In Spanje bestaat
grote ongerustheid over de vei
ligheid van de kerncentrale in
Vandellos bij Tarragona, waar
zich gisteren voor de tweede
maal binnen een week een on
geluk heeft voorgedaan. Ging
het gisteren om een 'onschuldi
ge' kortsluiting, over de ernst
van het ongeluk van vorige
week bestaat grote onduide
lijkheid. De directie van de
centrale, de regionale autoritei
ten en het Internationaal
Atoom-agenschap in Wenen
beweren dat de brand in de
turbinekamer geen moment
gevaar met zich heeft meege
bracht voor de reactor zelf.
Maar volgens de plaatselijke
bevolking en de milieubewe
ging is Europa op het nippertje
aan een tweede Tjsernobyl
ontsnapt, ook al is er geen ra
dioactiviteit ontsnapt. Wel dui
delijk is dat de directie vorige
week tot een half uur na het
uitbreken van de brand wacht
te met het waarschuwen van
de autoriteiten en het nood
plan maar aarzelend in wer
king werd gesteld. De ongeluk
ken hebben geleid tot een felle
discussie over de vraag of de
kerncentrale, die in elk geval
een half jaar stilligt, nu moet
worden gesloten. Overigens
heeft de centrale, die in 2003
zou worden gesloten, een be
hoorlijke staat van dienst.
EG-COMMISSARIS PLEIT VOOR EUROPEES SOCIAAL HANDVEST
LONDEN Vasso Pa
pandreou, Europees com
missaris van sociale zaken,
is iemand die met ijzeren
vastberadenheid de socia
listische idealen nastreeft.
De komende weken zal zij
al haar krachten moeten
verzamelen voor wat
waarschijnlijk één van de
felste en meest persoonlij
ke botsingen in haar poli
tieke carrière zal worden.
Het is de confrontatie met de
Britse premier Margaret That
cher, die zich fel kant tegen
Papandreou's stokpaardje: een
Sociaal Handvest waarin de
rechten van de arbeiders van
de Europese Gemeenschap zijn
vastgelegd.
Papandreou laat zich echter
niet gauw intimideren. Afgelo
pen week heeft ze, gedurende
een pleidooi voor het Hand
vest voor de commissie voor
arbeidszaken van het Britse
Lagerhuis, haar Conservatieve
tegenstanders in Engeland
dapper het hoofd geboden.
Aanstaande maandag zal zij de
herziene versie van het Soci
aal Handvest in Luxemburg
fel verdedigen wanneer het
formeel gepresenteerd wordt
aan de Europese ministers van
sociale zaken.
Toegewijd
Evenals Margaret Thatcher is
Vasso Papandreou een politica
met een sterke wil en diepe
ideologische overtuigingen.
Collega's zien haar als een
workaholic met weinig tijd
voor een sociaal leven, uiterst
toegewijd aan haar partij en de
partij-ideologie. Ze gelooft
hartstochtelijk in vakvereni
gingen, sociale consensus en de
noodzaak arbeiders met duide
lijk gestelde wetten tegen uit
buiting te beschermen. Voor
Papandreou is het Handvest
een morele zaak; kiest de Eu
ropese Gemeenschap voor de
zaken of voor de mensen?
„Groei, prestatie en flexibili
teit zijn geen doelen op zich.
Zij moeten een centraal oog
merk dienen, het verbeteren
van de levens- en werkom
standigheden van de mensen
in de Gemeenschap", zo zei
Papandreou onlangs.
Overtuigd socialiste, heeft Pa
pandreou na de machtsgreep
in 1974 van de rechtse kolo
nels vele iaren in een zelfver
kozen ballingschap in Enge
land doorgebracht. Als radi
caal studente en één van de
oprichters van Pasok, de
Griekse socialistische partij,
werd zij niet met rust gelaten
door de militaire autoriteiten.
In Engeland heeft zij postdoc
toraal economie gedaan en fi
losofie gestudeerd.
Geen familie
Hoewel zij geen familie is van
de voormalige Griekse pre
mier, Andreas Papandreou, is
zij al jarenlang met hem be
vriend en deelt zij zijn linkse
opvattingen. Door de vriend
schap met Andreas Papan
dreou kwam zij in de roerige
Griekse politiek terecht. In
1985 werd zij onder Papan
dreou onderminister van in
dustrie en technologie, in 1988
werd zij benoemd als ondermi
nister van handel.
Als minister heeft Vasso Pa
pandreou zich nooit laten inti
mideren door de mannenwe
reld van de Griekse politiek.
Toen Griekenland vorig jaar
het voorzitterschap van de Ge
meenschap overnam liet zij
zich ook op internationaal ni
veau gelden. Zij heeft de repu
tatie haar EG-collega's af te
blaffen en te koeieneren. Bij
haar benoeming als enige
De Britse premier Thatcher
verzet zich heftig tegen het So
ciaal Handvest. foto: ap
Griekse commissaris van de
Europese Gemeenschap in ja
nuari bond zij echter wat in.
Als beloning voor haar gema
tigder aanpak kreeg zij de por
tefeuille van Sociale Zaken
met de moeilijke taak de tot
dan toe vage verklaringen
over de rechten en bescher
mingen van arbeiders in een
wet te gieten.
Papandreou ziet het Handvest
slechts als een voorbereidende
stap voor de sociale wetgeving
die ze in Brussel wil opstellen.
Naast de rechten van de arbei
ders wil ze ook de rechten van
de vrouwen in deze wetgeving
opnemen. Ze vindt dat de EG
wet gelijke betaling voor man
nen en 'vrouwen moet voor
schrijven, een minimumloon
om exploitatie van vrouwen te
voorkomen en meer facilitei
ten voor kinderopvang om
werkende moeders te helpen.
Papandreou stelt dat gelijke
rechten voor man en vrouw
impliciet zijn aan een moderne
samenleving.'
Plichten
Het is opmerkelijk dat Papan
dreou met haar economische
achtergrond de kwaliteit van
het leven stelt boven economi
sche groei. Zij vindt een wer
keloosheidspercentage van ne
gen procent in de Europese ge
meenschap veel te hoog, maar
benadrukt dat nieuwe banen
niet ten koste moeten gaan
van werkomstandigheden en
sociale rechten. Zij wijst suc
cesvolle Europese bedrijven op
hun plichten, die meer omvat
ten dan alleen geld verdienen:
„Bedrijven moeten maximaal
bijdragen aan aan het openba
re welzijn. Winst is slechts één
aspect van de sociale verant
woordelijkheid, van een be
drijf".
Papandreou is realistisch ge
noeg om te beseffen dat niet
alles vanuit Brussel voorge
schreven kan worden. Vrijwil
lige overeenkomsten tussen
beide partijen in de industrie
zijn beter, zo erkent ze. Dit
weerhoudt haar er niet van de
EG regeringen scherp aan te
vallen over hun traagheid der
gelijke overeenkomsten be
leidsmatig te stimuleren.
Papandreou zal Thatcher, die
het Sociaal Handvest „marxis
tisch" noemde, vermoedelijk
nooit op de knieën krijgen.
Het lijkt dan ook niet waar
schijnlijk dat Engeland het
Handvest, dat in december op
de top in Straatsburg gepre
senteerd zal worden, zal goed
keuren. Papandreou is echter
te trots en te koppig om water
bij de wijn te doen. Zij gelooft
dat het de speciale missie van
de Europese Gemeenschap is
niet alleen harmonie tussen de
lidstaten te bewerkstelligen,
maar ook harmonie binnen de
lidstaten. Wat ook het lot zal
zijn van het Handvest, Papan
dreou laat zich niet van dit
doel afbrengen.
MICHAEL BINYON
(c) The Times, Londen
