„S°vjctunie zal hervormingen
in Oost-Europa niet blokkeren
Plannen Krenz veelbelovend"
Denen aan
vooravond van
'Hervorming
van de eeuw'
QeidwOowumt
Dodental
Aardbeving
lager dan
jachtig
Yves Saint Laurent
schokt mode-publiek
Buitenland
DONDERDAG 26 OKTOBER 1989 PAGINA 5
AN FRANCISCO Ter-
ij rijl Californië gisteren
er pnieuw werd getroffen
h oor een sterke naschok
Je an de grote aardbeving
an vorige week, hebben
e autoriteiten het doden-
il gesteld op minder dan
- ichtig.
Aanvankelijk werd gezegd dat
10 mensen waren omgeko-
I en. Volgens de jongste gege-
1 ens zijn de lijken van 63
ensen geborgen. Verder
rorden er nog negen mensen
ermist. In eerste instantie
ling men ervan uit dat er veel
ïeer mensen bevolven lagen
nder het puin van de dubbel-
v ;ks-snelweg bij Oakland, die
it j de aarbeving ineenstortte,
id at er betrekkelijk weinig
achtoffers zijn gevallen komt
nc lordat veel mensen extra
roeg naar huis waren gegaan
cm de finale van de World Se-
v es op de televisie te zien.
n e nabeving van gisteren had
lja ;n kracht van 4,5 op de
riohaal van Richter. In San
Irancisco trilden de wolken
krabbers weer, terwijl in en-
oele gebouwen nieuwe scheu-
(1 n kwamen. De schade bleef
;lf :hter beperkt.
uien Californische geoloog die
igiaardbeving van vorige
e eek voorspelde, is op non-ac-
oi ef gesteld door de geologische
coiienst van het district Santa
m lara. Volgens zijn chef weet
(e geoloog, Jim Berkland,
(ji ;en scheiding te maken tus-
)1 n zijn dagelijkse werk en
aajn „hobby": het voorspellen
kaan aardbevingen,
ni erkland voorspelde begin ok-
iber dat het noorden van Ca-
ornia in de week van 14 tot
I oktober zou worden getrof-
|n door een aardbeving met
;n kracht van tussen de 3,5
1 6,0 op de schaal van Rich-
Ir. De geoloog heeft nu voor-
kojjeld dat er half november
ïn nieuwe aardbeving te ver
achten is in het gebied. Ber-
'and doet zijn voorspellingen
,n de hand van het aantal
inden en katten dat van huis
2gloopt aan de vooravond
Jan een aardbeving. Verder
tijekent hij de aantrekkings
kracht van de zon en van de
maan mee.
VERSOEPELING
ABORTUS IN VS
VAN DE BAAN
WASHINGTON Het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden is er niet in
geslaagd een twee derde meerderheid
te krijgen om een veto van president
George Bush tegen versoepeling van
de abortuswet ongeldig te verklaren.
Het Huis had eerder deze maand een
wetsvoorstel aangenomen dat bepaalt
dat de federale overheid de kosten
vergoedt van een abortus in geval van
verkrachting of incest. Bush sprak
daartegen, zoals voorspeld, zijn veto
uit. Hij meent dat vergoeding van de
overheid alleen kan als het leven van
de moeder in gevaar is
Westen belooft hulp om
coca-teelt te vervangen
BARCELONA Westerse landen
moeten Zuid-Amerika de helpende
hand toesteken bij het vervangen van
de immense coca-plantages door on
schuldige landbouw. Bovendien moet in
de financiële wereld het offensief wor
den geopend tegen het „wit wassen"
van de enorme winsten uit de cocaïne-
productie en -handel. Met die plannen
en beloftes kwam gisteren in Madrid
een einde aan een tweedaags overleg
tussen de VS, Spanje, Italië en Frank
rijk met Colombia, Bolivia en Peru. Met
de bijeenkomst wilden de landen aanto
nen dat alleen een gezamenlijk offensief
een einde kan maken aan het wereld
wijde drugsprobleem. Tot daadwerkelij
ke maatregelen is echter niet besloten.
Groenen geven
steun aan de
Sandinisten
BONN De Westduitse
Groenen en verscheidene
daarmee solidaire groepe
ringen hebben besloten
een financiële bijdrage te
leveren aan de verkie
zingscampagne van de
sandinistische regering
van Nicaragua. Volgens de
Groenen is de steun als te
genwicht voor de enorme
bedragen die de anti-san-
dinistische Contra's in Ni
caragua ontvangen van de
regeringen van de VS en
de Bondsrepubliek.
Russische mijnwerkers
negeren stakingsverbod
MOSKOU Mijnwerkers in zeker drie mij
nen in de stad Vorkoeta, binnen de Poolcirkel
in de Sovjetunie, zijn in staking gegaan. Zij
hebben het werk neergelegd in weerwil van
een nieuwe wet, die stakingen in de belang
rijkste industriesectoren verbiedt. Met hun ac
tie protesteren de mijnwerkers tegen het uit
blijven van de beloofde verbetering in werk
en levensomstandigheden na vorige stakingen,
afgelopen zomer. De woordvoerder van het
stakingscomité zei evenwel dat de arbeiders
ook nieuwe politieke eisen stellen. Eerder deze
week hielden twintigduizend mijnwerkers en
spoorwegarbeiders in het Koeznetsk-bekken,
in de Oeral, een waarschuwingsstaking van
twee uur. Ook zij zeiden nog niets te merken
van de beloofde verbeteringen.
Gaddafi erkent
steun aan terreur
CAIRO De Libische lei
der, kolonel Gaddafi, heeft
voor het eerst openlijk toe
gegeven dat hij in het verle
den internationale terroris
tische groepen heeft ge
steund. Ook heeft hij ver
klaard deze steun te hebben
gestaakt, toen hem duidelijk
werd dat de betrokken ter
roristen hun eigen doelstel
lingen nastreefden en niet
handelden ten behoeve van
de Arabische zaak. Gaddafi
deed deze uitspraken in een
interview met het Egypti
sche weekblad Al-Mussa-
war.
Geheime politie
Polen opgeheven
WARSCHAU In het kader van de
hervormingen in Polen wordt de ge
heime staatspolitie grotendeels opge
heven. De leden van de geheime poli
tiediensten worden voortaan ingezet
voor normale politietaken, zoals het
bestrijden van het snel stijgende aan
tal inbraken en diefstallen. De veraf
schuwde geheime politie symboliseer
de lange tijd voor veel Polen het com
munistische schrikbewind. Zij voerde
de stalinistische zuiveringen uit, hield
decennia lang nauwlettend de opposi
tie in de gaten en was verantwoorde
lijk voor het verhoor van gedetineer
de opposanten.
GORBATS JOY IN FINLAND
De presidenten van de Sovjetunie en Finland, Gorbatsjov en Koi-
visto (rechts).
FOTO: AP
HELSINKI Sovjet-pre
sident Gorbatsjov heeft
onderstreept dat de Sov
jetunie niet het „morele of
politieke recht" heeft om
in te grijpen in de demo
cratische ontwikkelingen
in de Oosteuropese lan
den. Gorbatsjovs woord
voerder Gerasimov zei
ook dat Moskou het War
schau Pact „morgen" zou
willen ontbinden, wan
neer tegelijkertijd de
NAVO tot haar eigen op
heffing zou besluiten. De
NAVO heeft een dergelijk
voorstel overigens onlangs
nog afgewezen.
Op de eerste dag van een drie
daags bezoek aan Finland er
kende Gorbatsjov gisteren dat
de hervorming van de Sovjet
economie op ernstige moeilijk
heden stuit. De Sovjet-leider
hoopt in Finland steun te vin
den, in de vorm van kennis en
kapitaal, voor het in het goede
spoor brengen van de pere
strojka. Beide landen onder
houden nauwe economische
betrekkingen. Hoewel de han
del sinds 1983 is teruggelopen,
is Finland nog altijd de op een
na belangrijkste handelspart
ner van de Sovjetunie.
Na afloop van de eerste ge-
sprekronde tussen Gorbatsjov
en de Finse president Koivisto
zei woordvoerder Gerasimov
dat de ontwikkelingen die mo
menteel in de Oosteuropese
landen plaatsvinden alle lan
den in de regio aangaan, maar
dat noch de Sovjetunie, noch
enige andere mogendheid het
recht heeft zich daarin te
mengen. Wel wees hij erop dat
de Oosteuropese landen hun
verplichtingen aan het War
schau Pact moeten nakomen.
Buiten het presidentiële paleis
werd door een handjevol beto
gers gedemonstreerd voor de
teruggave door de Sovjetunie
van het oostelijk deel van Ka-
relië. Het voormalige Finse ge
bied werd in 1944 door de Sov
jetunie geannexeerd. Sinds
dien zijn circa 400.000 Kare-
liërs naar Finland gerepa
trieerd. De annexatie volgde
op twee oorlogen waarin Fin
land en de Sovjetunie tussen
1939 en 1944 verwikkeld raak
ten.
Gorbatsjov bleek bij aankomst
in Finland te worden verge
zeld door de partijleider van
de opstandige Baltische repu
bliek Estland, Vaino Vëljas.
Hun aanwezigheid wijst op de
nauwe culturele banden en
toenemende commerciële be
trekkingen tussen Finland en
Estland. De Estse en Finse taal
zijn sterk met elkaar verwant.
De woorden van Gorbatsjov
over de autonomie van de
Oosteuropese landen waren
eerder onderstreept tijdens hei
bezoek van Sovjetminister van
buitenlandse zaken Sjevard-
nadze aan Polen. Daar verze
kerde hij de niet-communisti
sche regering dat er geen en
kei bezwaar bestaat tegen eco
nomische oriëntering op he
Westen. Moskou doet dit zei.
ook en overweegt zelf even
eens samenwerking met het
IMF, de Wereldbank en de
EG.
STDUITSE POLITICUS SPRAK MET NIEUWE DDR-LEIDER
(Van onze correspondent
Ni Rink Drost)
ls]
OST-BERLIJN In het
buitenland heeft de nieu-
staats-en partijleider
||an de Duitse Democrati-
:he Republiek, Egon
renz, meer krediet dan
eigen land. Laten de
'DR-burgers nog in grote
lemonstraties weten dat
ij geen enkel vertrouwen
lebben in de benoeming
ian Krenz, in het buiten-
tnd wordt hoop geput uit
lijn uitlatingen.
toonde de eerste Westduitse
"joliticus die een gesprek had
iet Krenz, de liberale Bonds-
jgfractieleider Wolfgang
^jlisehnik, zich optimistisch,
.an het oordeel van Mischnik
'ordt in het Westen veel
aan. Hij is bovendien
plf uit de DDR afkomstig en
pag mede daardoor in staat
FOTO: AP
worden geacht de mentaliteit
en de stemming in dat land
goed aan te voelen. Zijn ge
sprek met Krenz was in een
boven verwachting openharti
ge sfeer verlopen. In plaats
van het voorgenomen uur, had
het bijna twee uur in beslag
genomen.
Mischnik zei in de DDR (hij
was eerst in Leipzig) een vleug
van optimisme te hebben
waargenomen, vermengd met
Republikaner willen naar DDR
BONN De extreemrechtse Westduitse Republikaner wil
len zich ook gaan organiseren in de DDR. Dat heeft de lei-
der van de partij, Franz Schönhuber, verklaard in een
vraaggesprek met het conservatieve Westduitse dagblad Die
Welt. De krant schrijft dat volgens Schönhuber al voorbe
reidingen aan de gang zijn voor de oprichting van afdelin
gen van zijn partij in de Oostduitse steden Leipzig en Oost-
Berlijn. Volgens Schönhuber vormen de Republikaner een
„partij voor de hereniging van Duitsland", en is het derhal
ve heel begrijpelijk dat zij zich willen vestigen in „Midden-
Duitsland". In zeer conservatieve Duitse kringen wordt de
term Midden-Duitsland gebruikt voor de DDR. Oost-Duits-
land is voor deze mensen het gebied ten oosten van de
Oder-Neisse, of te wel een groot deel van het huidige Polen.
Nieuwe demonstraties
drt OOST-BERLIJN In de Oostduitse stad Neubrandenburg
el zijn gisteren twintigduizend mensen de straat opgegaan. Zij
h| eisen hervormingen en een dialoog met de autoriteiten, zo
meldde de Oostduitse televisie. Het was de eerste massale
demonstratie in deze stad, in het noorden van de DDR. Een
woofdvoerder van de oppositie riep voor de televisie op tot
iaj legalisering van verboden oppositiegroepen. Hij zei dat er
geen dialoog, zoals de machthebbers die voorstellen, kan be
staan, zonder erkenning van de oppositie.
een flinke dosis scepsis. Voor
de bevolking is de vraag nog
niet beantwoord of Krenz de
politieke situatie in de hand
zal krijgen. Krenz' voornaam
ste taak zal volgens Mischnik
zijn het vertrouwen van de be
volking in de regering en de
SED-partijleiding te herstel
len.
Mischnik: „Ik ben ervan over
tuigd dat men grote moeite zal
doen om zo snel mogelijk voor
de bevolking voelbare en
zichtbare veranderingen door
te voeren en dat daarbij alles
wat met reizen te maken heeft
op de voorgrond staat. Mijn in
druk is dat haast zal worden
gemaakt om nog in december
de voorwaarden te scheppen,
waardoor iedere burger in de
DDR niet alleen een paspoort
kan verwerven, maar ook een
uitreisvisum, dat niet meer ge
bonden is aan reizen naar de
Bondsrepubliek en aantoonba
re familierelaties".
Krenz heeft duidelijk gemaakt
dat de DDR-leiding veel gele
gen is aan goede betrekkingen
met de westerse landen, in het
bijzonder met de Bondsrepu
bliek. Uit zijn rede in de
Volkskammer (het parlement),
dinsdag na zijn benoeming,
kon dat al worden afgeleid.
Krenz vermeed daarin be
schuldigingen of denigrerende
opmerkingen aan het adres
van de Westduitse regering,
heel ongebruikelijk bij derge
lijke aanleidingen.
Een belangrijke sta-in-de-weg
voor verbetering van de ver
houding met de Bondsrepu
bliek Duitsland is, aldus
Krenz, het feit dat de Bondsre
publiek weliswaar de soeverei
niteit van de Oostduitse staat
erkent, maar niet de Oostduit
se nationaliteit. Oostduitsers
die naar de Bondsrepubliek
reizen mogen niet langer zon
der meer een Westduits pas
poort krijgen.
ÏE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
Na enkele weken zeilen nadert de „Vrijheid II" de
iond van de Amazone, de grootste rivier ter wereld, die hier
rj/ele kilometers breed is. De ingang van de reusachtige delta is
j let gemakkelijk te vinden en Rob is in deze streek ook nog
i ooit geweest. En voorzichtig kiest hij zijn weg temidden van de
andbanken. Met een zucht van verlichting meert hij tenslotte
f, 'jn schip in de haven van Para. Ze liggen er nog geen kwartier,
J'anneer een caballero hijgend komt aangesneld. „Senor Ross?"
roept hij. „Ja, wat is er?" roept majoor Ross. „Een boodschap,
senor! Er is haast bijl" Majoor Ross scheurt de brief open, waar
mee de man kennelijk al enkele dagen in zijn zak heeft gelopen.
Ah, daart is het adres, waar hij zich moet melden. „Tot straks,
Rob!" zegt hij. „Adieu", roept Rob hem na, „ik ga een helling
opzoeken, want de „Vrijheid" moet nodig eens worden nage
zien."
van de 'Spaanse' creaties van Yves Saint Laurent.
PARIJS De Franse ontwer
per Yves Saint Laurent heeft
de in Parijs verzamelde mode
wereld in verbijstering achter
gelaten.
Het belangrijkste kenmerk
van de gisteren getoonde col
lectie voor volgend jaar zomer
was eenentwintig jaar na
de presentatie van de door-
kijkblouse de ontblote
vrouwenborst bij talrijke van
Saint Laurents ontwerpen.
„Waarom niet", zei de in een
roze pak gestoken ontwerper
na afloop van zijn show, omge
ven door zijn modellen van
wie velen veel van het vrou
welijke lichaam lieten zien.
„Sexy is in. Beter gezegd, sexy
is sjiek", luidde het oordeel
van de vakpers.
Overigens heeft Saint Laurent
zijn 'klassieken' niet geheel
vergeten. Maar dat maakte het
verschil tussen de klassieke so
bere elegantie en de 'explosie
ve gewaagdheid' van de nieu
we lijnen extra duidelijk.
De snow van Saint Laurent
besloot een week, waarin de
Parijse mode-ontwerpers de
nadruk hebben gelegd op ont
hullende, super-vrouwelijke
lijnen.
Opgeblazen
Met een brede grijns op het gezicht toont deze Amerikaanse mi
litair de helikopter, die zij zojuist heeft opgeblazen. Dergelijke
opblaasbare helikopters, maar ook tanks en auto's, worden ge
bruikt bij pogingen tegenstanders in het veld om de tuin te lei
den.
FOTO: AP
KOPENHAGEN Dene
marken staat voor een
winter van politieke wrij
vingen, want de centrum
rechtse minderheidsrege
ring van premier Poul
Schlüter wil radicale ver
anderingen doorvoeren in
de economische politiek
van het land. De premier
spreekt in dit verband
van de „hervorming van
de eeuw".
Schlüter stelt voor het belas
tingstelsel te wijzigen en de so
ciale voorzieningen in een an
dere vorm te gieten. Daarnaast
wil hij maatregelen treffen
zijn land op één lijn te brengen
met de andere lidstaten van de
Europese Gemeenschap, nu
1992 nadert.
Om medestanders voor haar
plannen te krijgen moet de re
gering onderhandelen met de
oppositiepartijen. Nu al staat
echter vast dat de plannen
geen steun krijgen van de So
ciaal Democratische Partij, de
grootste partij van Denemar
ken.
De plannen beogen „groei en
vooruitgang" voor de jaren ne
gentig. Schlüter stelde in mei
belastingverlagingen voor van
in totaal 40 miljard kronen
(ongeveer 12 miljard gulden) -
half oktober bijgesteld tot 36
miljard kronen - die gecom
penseerd moeten worden door
hogere bijdragen voor sociale
voorzieningen, de afschaffing
van bepaalde aftrekposten en
de invoering van eigen bijdra
gen voor sociale- en gezond
heidszorg.
Beschaafd
„Een beschaafde samenleving
kan niet leven met een belas
tingsysteem, dat burgers
dwingt 68 procent van elke
kroon die ze verdienen weer
af te staan", is Schlütters rede
nering.
Ook zou de omzetbelasting op
benzine en een groot aantal
consumptiegoederen drastisch
verlaagd worden. De verlagin
gen, die in een periode van
vier jaar vanaf 1991 doorge
voerd moeten worden, worden
volgens de plannen van Schlü
ter gefinancierd uit reducties
in de staatsuitgaven en de uit
gaven van de lokale autoritei
ten, hogere bijdragen aan de
gezondheidszorg, een vermin
dering van belastingterugga-
ven en nieuwe en hogere be
lastingen op water, auto's en
autowegen.
Kort samengevat staat het re
geringsvoorstel voor een 'om
schakeling van directe naar
indirecte belasting. De ver
mindering van de totale belas
tingdruk is hierbij nog niet
eens het voornaamste doel,
ook zou het een aansporing
moeten zijn voor de Deense
bevolking hard te werken en
te sparen.
De plannen zijn echter een be
dreiging voor het bijna heilige
systeem van sociale voorzie
ningen van Denemarken,
waar men van de wieg tot het
graf aanspraak op kan maken.
Zij werden dan ook onmiddel
lijk aangevallen door Svend
Auken, de leider van de soci
aal-democraten. Naar zijn zeg
gen „missen de plannen enig
besef van sociale rechtvaardig
heid", en verrijken zij een vijf
de van de bevolking ten koste
van de rest.
Maar volgens Schlüter moeten
de Denen hun economische
problemen onder ogen durven
zien. Ze hebben weliswaar de
hoogste levensstandaard van
de Europese Gemeenschap,
maar ook de hoogste buiten
landse schuld per hoofd van
de bevolking binnen de Orga
nisatie van Economische Sa
menwerking en Ontwikkeling
(OESO): zo'n 17.250 gulden per
inwoner.
Hypotheken
Deze schuld is een zware last
die zich al heeft doen gevoe
len: het aantal niet afbetaalde
hypotheken en gedwongen in
beslagnames heeft een record
hoogte bereikt, faillissementen
zijn aan de orde van de dag,
sociale zorg, gezondheidszorg
en onderwijs wankelen onder
de druk van bezuinigings
maatregelen,en de werkloos
heid steeg in augustus tot bijna
tien procent.
Toen Schlüter begin deze
maand het 179 man tellende
parlement, de Folketing, toe
sprak, verzocht hij weer om
brede parlementaire steun
voor zijn economische plan
nen: „De laatste kans de Deen
se economie te redden". Maar
met haar traditie van minder
heidscoalities draait het in de
Deense politiek om consensus.
Dat maakt het des te moeilij
ker Denemarken een sterke
medicijn te laten innemen, dat
nodig is om de economische
ziekte van het land te bestrij
den.
(c) The Times, Londen
Demonstratie in Praag tegen nieuw bankbiljet
PRAAG Enkele honderden mensen hebben gisteravond in
het centrum van de Tsjechoslowaakse hoofdstad Praag gede
monstreerd tegen een nieuw bankbiljet, waarop Klement Gott-
wald staat afgebeeld. Gottwald was een vooraanstaande Stali
nist. Van 1929 tot zijn dood in 1953 was hij voorzitter van de
Tsjechoslowaakse communistische partij. Op zijn bevel werden
destijds duizenden mensen gearresteerd en in showprocessen
veroordeeld tot levenslang of de doodstraf.