Jim Bakker krijgt 45 jaar celstraf Mgr. Gijsen neemt opnieuw afstand van andere bisschoppen Bankschandaal blijft Vatikaan achtervolgen brieven van lezer: kerk wereld ,Frei Betto krijgt spreekverbod opgelegd' Sabbattistendorp in Roemenië totaal van kaart geveegd ÜJiL Geen evangelische studiedagen over conciliair proces CeidaeSomW Karig hulpprogramm; GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CcidaeSouocmt WOENSDAG 2S OKTOBER 1989 PA SWAPO geeft nog geen opheldering schendingen mensenrechten UTRECHT De Namibische bevrijdingsbeweging SWAPO zal niet voor de verkiezingen in november opheldering ge ven over de schendingen van de mensenrechten in de SWAPO-kampen. Dit heeft David de Beer van de werkgroep Kairos (christe nen tegen apartheid) na te rugkeer uit Namibië meege deeld aan het Breed Namibië Overleg, waarin zeventien kerkelijke en niet-kerkelijke organisaties zijn vertegen woordigd. Het Overleg had de Swapo la ten weten geschokt te zijn door de berichten dat gevan genen in SWAPO-kampen zijn gemarteld en vermoord en dat de SWAPO-leiders er van op de hoogte waren maar er niets tegen hebben gedaan. De SWAPO-leiding is volgens De Beer tot de verkiezingen het land in en komt er niet aan toe de „kist vol veront ruste brieven" te beantwoor den, zo zei Pax Christi-secre- taris Jan ter Laak dinsdag avond na de vergadering van het Breed Namibië Overleg. Mocht de SWAPO ook na de verkiezingen in gebreke blij ven, dan is het volgens Ter Laak niet uitgesloten dat het Overleg uiteenvalt. Maar or- als de Novib en Pax Christi zullen met een derge lijke houding van de bevrij dingsbeweging geen genoegen nemen. Overigens zijn alle organisa ties (waaronder Novib, ICCO, Mensen in Nood en het Komi- tee Zuidelijk Afrika) van me ning dat over de schendingen van de mensenrechten (bijna 100 doden, ongeveer 2.000 ge vangenen) „de onderste steeri boven moet komen", aldus Ter Laak. Alle generaliseringen zijn gevaarlijk, zelfs deze Alexandre Duma* junior OVER KATHOLIEK ONDERWIJS AMERSFOORT-ROER- MOND Bisschop Gijsen van Roermond heeft dinsdagavond openlijk af stand genomen van het besluit van de zes andere bisschoppen van ons land inzake de goedkeuring van de statuten van de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR). De bisschoppenconferentie kwam dinsdag in een extra vergadering bijeen om beslui ten te nemen over het katho liek onderwijs en (hetgeen niet is gelukt) over de proble men rond de Nederlandse Missieraad. In een eigen communiqué laat mgr. Gijsen weten dat met het besluit over de NKSR „in ernstige mate tekort wordt gedaan aan de verplichting die op iedere bisschop per soonlijk rust zelf de verant woordelijkheid voor het ka tholiek onderwijs waar te ma ken". Elke bisschop moet zelf regels voor het katholiek on derwijs opstellen en erop toe zien dat deze worden uitge voerd, aldus bisschop Gijsen. „Bovendien garanderen de voorgestelde statuten van de NKSR geenszins dat de scho len die de naam katholiek voeren, de inhoud hiervan zullen waarmaken". Op de vorige bisschoppenver gadering in september, namen de bisschoppen (minus bis schop Gijsen) een reglement aan voor het katholiek onder wijs waarbij het toezicht aan de NKSR werd gedelegeerd. Met de goedkeuring van de statuten van de NKSR werd het besluit van september be krachtigd. Bisschop Gijsen had dit voor jaar deze zaak aan het Vati- caan voorgelegd. De Pauselij ke raad voor de interpretatie van de kerkwetten sprak zich echter in zulke algemene be woordingen uit dat de zes bis schoppen constateerden dat hun reglement niet in strijd is met het kerkelijk recht. Bis schop Gijsen heeft een veel strenger eigen reglement in zijn bisdom uitgevaardigd. De zes bisschoppen besloten dinsdag verder dat het cen traal bureau voor het katho liek onderwijs wordt opge splitst in een algemeen bu reau voor het katholiek on derwijs, een bureau stichting kerkelijk onderwijsfonds en eqn bureau voor de vereni ging van besturenorganisaties van katholieke onderwijsin stellingen, zo deelt de pers chef van het RK Kerkgenoot schap mee. Over Mozes De figuur van Mozes is impo nerend, ontroerend, troostend en zo kunnen nog wel enkele karakteristieken worden ge noemd. Met name de joodse traditie heeft veel verhalen waarin al die verschillendeas pecten van „de man Gods" hun plaats krijgen. Puttend uit die traditie heeft Wout van Bekkum, universitair do cent hebreeuws, het boekje „Mozes, onze leraar" geschre ven. De inhoud leent zich uit stekend voor gespreksgroepen en biedt veel verwijzingen naar verdere literatuur. Een informatief boekje dat velen wijzer kan maken. Uitgave Kok, prijs 14,90. Conciliair Proces Het Conciliair Proces blijft ook in het boekenaanbod merkbaar. Zo verscheen on der eindredaktie van drs. G.M. Speelman de bundel: „Om de heelheid van het be staan". Hierin zijn bijdragen opgenomen die handelen over het CP-thema in het perspec tief van de wereldreligies. Elk thema wordt door verschil lende auteurs ingeleid en toegelicht mede aan de hand van een gedeelte uit heilige teksten van hindoeisme, boeddhisme, christendom en islam. Uitgave Kok, prijs 24,50. Economie is een van de tref woorden in het CP en daarom past de aankondiging van de studie van twee economen die actief zijn in de sfeer van de Evangelische Volkspartij (EVP) in deze kolom. Aart van den Berg en Guido En thoven de moeite van het ver melden waard. Ze hebben een studie geschreven over „de weg naar een economie van de gerechtigheid", onder de welsprekende titel „Insula Dei" (eiland Gods). Te bestel len bij de EVP in Den Haag, telnr. 070-659289. (f 90,90 exl. verzendkosten). Dr. Joh. van Klinken schreef „Het derde punt", een natuur wetenschappelijke bijdrage aan het CP. Het gaat op een plezierig-verhelderende wijze in op kernbegrippen in het' brede spectrum van de na tuurwetenschappen en het vertelt over de bedreigingen voor mens en wereld en over de mogelijkhededen anders te denken en te doen. Uitgave Kok, prijs 29,90. Kerkblijvers De journalist Bert de Jong voerde gesprekken met men sen die de kerk trouw blijven, ondanks de massale beweging van kerkverlating. Die inter views werden geplaatst in Trouw, de krant waarbij De Jong werkte. Bij uitgeverij Meinema zijn die interviews nu (in uitgebreidere vorm) verschenen onder de titel: Kiezen voor de kerk (in de Ter Sprake reeks nr. 49). Prijs 9,95. BRASILIA Het Vati- caan is van plan de Brazi liaanse bevrijdingstheo loog Frei Betto een spreek- en schrijfverbod op te leggen. Dit meldt het Braziliaanse dagblad O Globo. De dominicaan Frei Betto (44) is kortgeleden ondervraagd door kardinaal Ratzinger van de Vaticaanse congregatie voor de geloofsleer. Achter gesloten heren spraken ze over Betto's uitspraken ten gunste van abortus en zijn steun aan de linkse regerin gen van Cuba en Nicaragua. Als de maatregel inderdaad wordt uitgevaardigd, zal Frei Betto voor een bepaalde tijd geen toespraken in het open baar mogen houden en geen artikelen mogen publiceren. Frei Betto werd enkele jaren geleden bekend door zijn boek „Fidel en het geloof", gesprekken met Fidel Castro over het geloof. Vorig jaar reisde hij naar de Sovjetunie om Konstantin Chartsjev, het toenmalige hoofd van de raad voor godsdienstzaken, te advi seren bij het opstellen van een nieuwe wet op de godsdienst vrijheid. Vier jaar geleden legde het Vaticaan een andere Brazili aanse bevrijdingstheoloog, de Franciscaan Leonardo Boff, een spreek- en schrijfverbod voor een jaar op. Momenteel houdt Boff zich koest om niet opnieuw door een maatregel van het Vaticaan te worden getroffen. Hij heeft onder meer spreekbeurten in het buitenland afgezegd. „Er is in de RK Kerk een vorm van onderdrukking die je accepteert. Als je voor de goede zaak wilt doorgaan, dan heb je dat er voor over," zei Boff kortgeleden. Maar hij sprak wel de hoop uit dat dit de laatste keer is dat het Vati caan zich op deze manier met hem bemoeit. „Je wordt er zo moe van." Meteen na de uitspraak wordt Bakker geboeid weggevoerd foto: ap CHARLOTTE Een Amerikaanse rechtbank heeft de televisiepredi kant Jim Bakker gisteren veroordeeld tot 45 jaar gevangenisstraf en 500.000 dollar (ruim 1 miljoen gulden) boete wegens het oplichten van zijn volgelingen. Bakker, wiens PTL (Praise The Lord) televisiestation tot een miljoenenconcern was uitgegroeid, gebruikte geld dat hij van zijn aanhangers kreeg om zijn extravagante stijl van leven te bekostigen. De openbaar aanklager in Charlotte, South Carolina, had minimaal 40 jaar geëist tegen Bakker. Maar rechter Robert Potter deed zijn bij naam „Maximum Bob" eer aan door de televangelist 45 jaar op te leggen. Hij bepaalde verder dat Bakker op zijn vroegst over tien jaar in aan merking mag komen voor vervroegde vrijlating wegens goed gedrag. Bakker werd vorige week schuldig bevonden aan het oplichten van zijn aanhan gers. Met de hulp van enkele medewerkers had hij bijna 8 miljoen gulden uit giften naar zijn eigen rekening gesluisd. Van het geld kocht hij enkele peperdure huizen en auto's, bontjassen en juwelen voor zijn behaagzieke echtgenote Tammy en een luxueus hok met air-conditioning voor zijn hond. Het openbaar ministerie had op een zware straf aangedron gen om andere mensen ervan af te brengen het geloof te misbruiken voor eigen gewin. Bovendien, zo redeneerde het openbaar ministerie, zou Bak ker zijn illegale praktijken waarschijnlijk meteen hervat ten zodra hij op vrije voeten zou komen. „Het is van be lang dat Bakker en anderen van dit vonnis leren dat frau duleus gedrag onder de dek mantel van religieuze uitzen dingen niet wordt getolereerd in onze maatschappij", aldus de openbaar aanklager. Bakkers imperium stortte twee jaar geleden in toen be kend werd dat hij een secreta resse, Jessica Hahn, had ver kracht en haar een kwart miljoen dollar zwijggeld had betaald. Door de perikelen rond Bakker heeft het aan zien van de televisie-predi kanten een gevoelige knauw gekregen. De „elektronische kerken" in de Verenigde Sta ten vormen een industrie waarin jaarlijks voor honder den miljoenen guldens om gaat,-waarvan een groot deel uit giften van kijkers. ROME Het schandaal rond de Italiaanse Am- brosiano-bank blijft het Vatikaan achtervolgen. Thans is er in een nieuwe zaak sprake van beschul digingen van chantage en bijna een miljoen dollar die is opgenomen met on gedekte cheques. De centrale figuren zijn een medewerker van wijlen Am- brosiano-directeur Roberto Calvi, en een in Rome geves tigde Tsjechoslowaakse bis schop die formeel belast was met de taak Oosteuropese vluchtelingen behulpzaam te zijn, maar die naar verluidt in werkelijkheid meer bezig was met financiële aangelegenhe den. De zaak kwam verleden week aan het licht met de arrestatie van de voormalige medewer ker, Flavio Carboni, die zich in de laatste uren van Calvi in diens gezelschap bevond, voordat de Italiaanse bankier in 1982 hangend onder een brug in Londen werd aange troffen. Carboni werd beschuldigd van fraude en handel in ge stolen goederen in een poging het Vatikaan 900.000 dollar af te persen in ruil voor docu menten in een aktentas van Calvi, die financieel adviseur was van het Vatikaan. De inhoud van de aktentas, die verdween nadat Calvi's lijk werd gevonden, is jaren lang het onderwerp geweest van gissingen. Volgens de Ita liaanse pers verkreeg Carboni in 1986 twee cheques van ie der 450.000 dollar die zouden worden gedekt door een reke ning bij de Vatikaanbank, of ficieel bekend als het Insti tuut van Religieuze Werken, en die waren getekend door de Tsjechoslowaakse bisschop Pavel Hnilica. Carboni verzil verde de cheques bij twee banken, hoewel de rekening bij de Vatikaanbank de be dragen niet dekte. Hnilica zou evenwel nimmer enige documenten in ruil voor het geld hebben ontvangen. Hnilica voert aan dat onbe kenden ongedekte cheques hebben ingevuld. Volgens hem zijn noch hij zelf, noch het Vatikaan op enige wijze bij de affaire betrokken. Italiaanse kranten speculeren dat Calvi's aktentas documen ten bevat die de Vatikaan bank zuiveren van verant woordelijkheid in het faillis sement van Banco Ambrosia- no of die aantonen dat de bank fondsen doorsluisde aan Oostblokorganisaties als het vrije vakverbond Solidariteit in Polen. Het Turijnse dagblad La Stampa voerde dinsdag aan dat het Vatikaan probeert af stand te nemen van Hnilica. De krant zinspeelde erop dat Hnilica in het geheel geen bis schop is. Hnilica komt even wel voor op de lijst van offi ciële bisschoppelijke ambts dragers van het Vatikaan. Het Vatikaan zelf weigert ie der commentaar. DEN HAAG Het Roe meense dorpje Bezidu Nou in Transsylvanië, dat voornamelijk bewoond werd door sabbattisten, bestaat niet meer. Het Friesland Transsylvanië Comité meldt dat de naam borden van het dorp zijn ver wijderd door de autoriteiten. Door deze „administratieve maatregel" verdwijnt het dorp definitief van de aardbo dem. In een eerder stadium was al begonnen met de sloop van de huizen van het dorp, dat onlangs is „geadopteerd" door de zevendedagsadventis ten gemeente te Leeuwarden. Volgens het Friesland Trans sylvanië Comité hebben de sabbattisten al sinds de zes tiende eeuw gewoond in het nu verdwenen dorpje. Sabbat tisten zijn christenen die vol gens de regels van het Oude Testament leven. Zijn vieren onder andere de sabbat in plaats van de zondag. In het dorpje stond ook een synago ge, een gebouw dat volgens het Comité een doorn in het oog zou zijn geweest van de autoriteiten. Het Comité, dat goede contac ten heeft in Roemenië en Hongarije, wijst erop dat de verdwijning van het dorp il lustreert dat het dorpenplan van Ceausescu gewoon door gaat, ondanks berichten die het tegendeel beweren. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Lemelerveld P. Bochanen te Molkwerum en Warns (part-time). Aangeno men naar Erica drs.P.J. Eek hout te West-Terschelling; naar Kethel en Spaland mw.J. Sosef, kand. te Vlaardingen. Toegelaten tot de evangelie bediening mw.A. de Fluiter, M. van Nim- wegenstraat 14 III, 1055 BL Amsterdam. Toegelaten tot de evangeliebediening en be- roepbaarM. Beitler, Klaver straat 60, 3572 VG Utrecht; mw.E. Noordt, Peursumstraat 48, 1106 BV Amsterdam. Gereformeerde Kerken Aangenomen naar Rotterdam- Hillegersberg/Schiebroek drs.J.H. Becker te Marrum. Gereformeerde Kerken vrij gemaakt Beroepen te Meppel P.W. van de Kamp, als miss. predikant verbonden aan de kerk van Assen-Zuid, laatstelijk werk zaam te Brazilië, wonende te Assen. Beroepen te Rijnsburg '(tweede pred.pl.) T. Wendt te Bunschoten-Oost - DRIEBERGEN —De Evangelische Alliantie heeft de drie studiedagen over de thema's van het conciliair proces wegens gebrek aan belangstelling moeten afgelasten. An derhalve week geleden kon de bijeenkomst over gerechtigheid niet door gaan en nu zijn ook de studiedagen over vrede (28 oktober) en milieu (11 november) definitief ge schrapt. EA-directeur A.J. van Heus- den is „ontzettend teleurge steld" over dit „bedroevende resultaat" van de pogingen om evangelische christenen te interesseren voor deze we reldwijde vraagstukken. Hij wil niet zeggen hoeveel men sen zich hebben aangemeld en hoopt dat er meer belangstel ling bestaat voor de eigen pu- blikaties over het conciliair proces. In evangelische kringen is kritisch gereageerd op het conciliair proces, een initiatief van de Wereldraad van Ker ken. Van Heusden vindt het jammer dat de critici nu een goede kans laten schieten om hierover, ook met kerkelijke vertegenwoordigers, door te praten. Hij betreurt het dat zij opnieuw voor „een zekere be slotenheid" kiezen. Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden wil de kojfj de drie jaar voor een bedrag van 1,7 miljard gulden ecofi sche hulp bieden aan Polen en Hongarije. Dat is tweern zoveel als president Bush voor dit doel had gereserveerl dat ook al tegen heug en meug. Aanvankelijk wappeiT regering-Bush met een cheque waarop nog een aanmer|j£ bescheidener som was ingevuld. Onder druk van hetl, gres moest het Witte Huis echter het drievoudige aal Hongaren en Polen beloven, en als het Huis van Afgel digden zijn zin krijgt wordt het dus nog veel meer. Va/ kant zal Bush vermoedelijk via een lobby in de Senaatj" beren iets van de 1,7 miljard af te krijgen. Het is de vraL dat lukt. In de Verenigde Staten groeit de irritatie over wat i beschouwd als een gebrek aan politieke moed en visie vP Bush-regering. De weifelmoedige houding die het Witte tentoonspreidt ten opzichte van de positieve ontwikkel! in Oost-Europa, wordt gezien als een bewijs voor het aan overzicht en creativiteit. In een ironisch comment* Time werd opgemerkt dat Bush' oorspronkelijke Oosteuil se hulpprogramma even veel geld kostte als één enkelal bommenwerper. DiE vergelijking schetst het dilemma waarin de regeri Washington verkeert, of beter gezegd het dilemma dl zichzelf heeft aangepraat. De Amerikaanse autoriteiten ken slechts lovende woorden over hetgeen zich in de Sc 3 unie en een aantal andere Oostbloklanden afspeelt. Z s kennen ook volmondig dat de torenhoge economische i blemen in Polen en Hongarije de grootste bedreiging voi voor het proces van democratisering. Washington we£ echter de voor de hand liggende consequentie te trekke die constatering. |o ïa In plaats van een royaal economisch hulpprogramma ojj" ten te zetten, wordt een ouderwetse kruidenierspolitiek^ dreven die onvermijdelijk een zeer demoraliserende uit king moet hebben op de hervormingsgezinde Oosteuro 1 nen. Lech Walesa toonde zich niet voor niets zo teleurge toen Bush tijdens zijn Oost-Europareis voor het eerst hulpbedrag noemde dat hem voor de geest stond. „Wt meer dan een fooi", schamperde de Poolse volksheld. Ir De Amerikaanse regering verklaart haar terughoudende- met drie argumenten, waarbij West-Europa allereerst iilf beklaagdenbank wordt gezet. De Amerikanen vinden r recht overigens dat de rijke Westeuropeanen, i.e. de Eb pese Gemeenschap, het goede voorbeeld moeten gevena het om steun aan Oost-Europa gaat. De EG heeft inmidF ook een behoorlijk bedrag gereserveerd, maar het is overr ven te spreken van een rijkelijk vloeiende geldstroom. steekt de VS, die nog altijd een appeltje hebben te sch^, met de Europese NAVO-partners over de ongelijke verdoe van kosten binnen het bondgenootschap. De Amerika voelen er niets voor om andermaal het leeuwendeel vaf rekening te betalen terwijl een gezamenlijk Amerika? Westeuropees belang op het spel staat. N EeN zakelijk argument wordt ontleend aan de ervarii uit het verleden. Het Westen heeft al eens forse kredietej hulpbedragen in met name de Poolse economie gestoken, bleek water naar de zee dragen. Als gevolg van het ontfc ken van een solide economische infrastructuur in Polen, o dwenen dollars en Duitse marken razendsnel in een bodl( loze put. Dat mag natuurlijk niet opnieuw gebeuren. Hf alleen de vraag of zonder een eerste forse financiële inja! in landen als Polen en Hongarije een zodanige basis kan f staan, dat verdere hulpverlening een zinvolle bestemni vindt. Het is het bekende verhaal van de kip en het ei. I DaT verhaal gaat evenzeer op voor de derde reden j Washington opgeeft om voorlopig zeer zuinig te zijn f hulp aan Oost-Europa. Dat is het „eerst zien, dan gelovd refrein. Hoe stevig zitten de hervormers in het zadel?' loopt men niet het risico dat straks oude stalinisten gq sier gaan maken met kapitale westerse hulpfondsen? En| zij van 'onze centen' een nieuwe generatie bommenwerp laten ontwikkelen? Het zijn geen onzinnige argumenl Maar één ding staat vast: de twijfelaars en zuinige zieleij Washington zullen hun eigen scepsis ongetwijfeld bew^ heid zien als zij nu niet met geld over de brug komen. Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonde stukken te bekorten. Verschijning Onder het kopje „Verschij ning" schreef Marinus van der Berg in de rubriek Kerk en Wereld van zaterdag een co lumn die mij bijzonder aan sprak. Het ging over mensen die bijzondere ervaringen heb ben zoals het verschijnen van overledenen en andere trans cendente belevenissen. De nuchtere Hollandse geest is al snel geneigd dergelijke zaken af te doen als „onzin maar ik denk dat hiermee onrecht wordt gedaan aan een bijna vergeten aspect van het mens zijn. En ik maak me sterk dat talloze mensen niet durven uitkomen voor dikwijls zeer opmerkelijke gebeurtenissen. Het is niet gemakkelijk om over dergelijke, emotioneel zeer aangrijpende, belevenis sen te spreken. De oorzaak daarvan is dat het spiritisme en het occultisme een grote smet op het bovennatuurlijke hebben geworpen. Die hebben er een spektakelstuk van wil len maken en dat is goed ge lukt. De omroep Veronica bor duurt hierop lustig voort met de reeks uitzendingen onder de titel Parallax, waarin onder andere aandacht wordt ge schonken aan het medium D.D. Home (spreek uit Hume) die in de vorige eeuw verba zende staaltjes zou hebben ver richt waaronder vliegen (levi tatie). Deze zaken worden nu door Veronica kritiekloos als onwrikbare waarheden gepre senteerd. Erger nog is, dat te gelijk ruime aandacht wordt geschonken aan een in Brazi lië opererende figuur, die zin loze dingen kan als lepels 1 buigen en parfum uit han toveren. Het zal slechts kwestie van tijd zijn en da ook deze charlatan ontr kerd. Het gevolg is weer, veel mensen met deze goot laars het hele bovennatuu ke verwerpen, waarmee volgens mij een wezenlijk i van hun eigen natuur mens-zijn geweld aandc Ik hoop, dat er nog eens omroep de moeite zal nei om op zoek te gaan naar echte bovennatuurlijke. 1 de dingen zoals vermeld ii column van Van der B Een gedegen onderzoek i die zaken kan misschien L zien hoe het onbekende van de natuur zich werkt openbaart. Ik kan nu al zej dat dat een manier is, wa geen verbogen lepels voo: men. B.C. Huybrechts, LEIDEN. Fast-{ood-kar En nou is er ook al 'n Mc nalds-huis voor ouders! I kunnen zij op het hobbelpa als de kleine firma-fan zie het hospitaal bevindt. Zodi de worden er misschien nog de nodige grote zieltjes wonnen en aan de fast-fi kar gebonden. Veel makk ker is dat met de kleine, woon een speelkamer in zaak en de naam McD h voor altijd een magische kl in de oren van de doelgroi N.Pleumekers, DEN HAAG.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2