Koos Mentink ziet in het requiem een hoopvol vervolg RK EHBO Voorschoten bestaat al veertig jaar Reiden omgeving LANGS OMWEGEN VVD wil 10 miljoen investeren in oude centrum Leidschendam CcidócSomant DINSDAG 24 OKTOBER 1989 PAGINA 11 LUCAS VAN LEYDEN CAPITULEERDE VOORDE MISDAAD De geschiedenis herhaalt zich. Opnieuw zwicht een beproefd Leids juwelier voor de tijd geest, sinds hij in september 1965 met precieuze zaken be gon „ach, dan ben ik toch wel vrij lang op het slechte pad van een dwaalspoor ge weest, maar ik zag de toe komst toch altijd wel loepzui ver". Een positief denker die liever niet van verval maar over nieuwe perspectieven sprak als hem weer eens een behoorlijke, vernielende tik was uitgedeeld. „Onze branche is een kwets baar produkt geworden voor misdadigen en spuiters, maar ik heb het geloof in onze idea len niet verloren", zei hij vier jaar geleden tegen mij toen hij zijn huidige adres wegens overmacht betrokken had. Hij was toen al vele jaren zowel een apostel als martelaar, maar bleef z'n blijde, quasi opgeruimde, boodschap uit zenden. Zoals hij nog steeds doet, ook al heeft hij het gor dijn tussen de vingers om zijn voortijdige capitulatie aan het publieke gezicht te onttrek ken. Hier is hij weer eens. in het nieuws: Jacobus (de Meer dere) H.J.Mentink (60; „en het gaat nu toch wel erg vlug"). Koos voor de intimi, Lucas van Leyden voor de cliëntele. Zijn zachtmoedige gelaatstrekken zijn niet ver ruwd door diefstallen, ruitins- lagen, inbraken, roofoverval len, „maar ons einde is wel Versneld door de misdaad". Geboren robijn „Lucas van Leyden", gezocht en bezocht pand aan de Bree- straat waar een juweliersbe- staan geleid werd, gaat slui ten. Er is nu een opheffings uitverkoop gaande. Het loopt er nagenoeg storm. „Ik heb 't nog nooit zo druk gehad. Dat is normaal, aangenaam en no dig ook. Maar het is ook een heel vreemd gevoel. Ik kan nu in elk geval gaan aquarel leren. Daar heb ik een cursus van K&O Oegstgeest voor ge volgd. En ik ga in glas grave ren". De dag is niet ver meer dat Koos Mentink de wij-vorm niet meer zal hanteren. Nu doet hij dat nog wel, en dan spreekt hij mede namens de assistentes die met hem in de materie doorkneed zijn. Maar het past ook in de ingebak ken, plechtstatige omslag waarmee zowat een hele Mentink-dynastie zich ge woonlijk uitdrukt. „Ik ben een geboren robijn", heet dat in het grote, verbale gebaar dat Koos Mentink eigen is. Het begon in '65, toen Koos Mentink aan de Nieuwe Rijn het smalste huis van Leiden betrok en het „Lucas van Leyden" noemde. Zijn oom Cor Paardekooper in Zoeter- woude, befaamd lokaal histo ricus en indertijd correspon dent van de Leidse Courant aldaar, had al.tegen Koos ge zegd: „Jongen, als er iets is dat jij moet worden, is het ju welier"; En Koos deed dus wat zijn oude oom voor hem in de sterren had zien staan. „Wij maakten aan de Nieuwe Rijn een voorzichtige start met louter zilveren en verzil verde en kristallen voorwer pen. Zilver was de toon, en ragfijn". In '69 werd het „darmdunne perceeltje" her bouwd en feestelijk heropend door burgemeester Van der Willigen, die op een wankel trapje staande een sierkaars op een torenhoge gotische kandelaber ontstak en net niet van zijn hoge standpunt duvelde. Een stunt die Koos wel had kunnen gebruiken, maar deze burgemeester hield zich doorgaans staande. Werken met inbraken Niettemin was Koos een vol ledig juwelier geworden: „Wij gingen werken met ontwer pen, taxaties, tentoonstellin gen van vooraanstaande en opkomende Nederlandse kun stenaressen en kunstenaars. En met inbraken; dit schijnt bij deze branche te horen. We hebben ons hier bepaald ont plooid en onze allround naam gevestigd". Toen was het al optimisme met de zon steeds in het verre verschiet: „Men kreeg interesse voor mooie sieraden in die periode van '70-'80 zo'n beetje". Begin '80 trok Lucas van Leyden, met Koos Mentink als patroon van opsmuk en goede sier, in het pand op de hoek van de Hoogstraat en de Nieuwe Op mijn omwegen door stad en land kom ik graag mensen tegen. U kunt mij telefonisch of schriftelijk vertellen wie u graag in deze rubriek zou willen tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071-122244. <oos Mentink met een fraai stuk uit de collectie van Lucas van Leyden: een Russische theekan met comfort, ca. 1880, St.Petersburg. Compleet met blad, van 70.000 gulden nu voor 35.000 gulden. F0TQ W|M VAN N00F Rijn, een bolwerk van het ju- weliersgebeuren in Leiden se dert 1868. Hier was het waar in 1766 „het geweld der vlam men" z'n slopend werk deed. Maar opnieuw ging hier een bedrijf ten gronde, maar nu als gevolg van roof en plunde ring. Marten Toonder heeft figuren uitgedacht die aan deze karakteristiek beant woordden, maar Koos heeft ze in natura meegemaakt. „We hadden op de Hoogstraat waar ik mijn Hooglied had willen zingen een gillende alarminstallatie. De BB-sire- nes loeien alleen op de eerste maandag van de maand, die van ons werden zowat elke week op hun deugdelijkheid beproefd". Door de aanslagen op zijn kostelijke en kostbare bedrijf kon Koos daar niet langer Lucas van Leyden blij ven. Hij besloot te verhuizen naar de Breestraat 75, en daar wijdde hij zich verder aan „dit verrukkelijk vak". Ik heb hem daar meegemaakt en soms, als er telefonisch een lastige kwestie werd afgehan deld, mompelde Koos enigs zins bewogen: „Een werkelijk goddelijk vak..." Aan dat vak wordt nu een an dere wending gegeven. Als winkel gaat Lucas weg. „De grondoorzaak is dat de druk van de criminaliteit ons te groot is geworden. Daar moet je geestelijk en materieel te gen bestand kunnen zijn. Op 5 juli was de laatste, grote in braak: het hek gesloopt, de etalage verwoest en leegge haald. Tientallen malen heb ben wij die aanslagen meege maakt. Dat contact met de misdaad is althans niet van mij uitgegaan, sinds in 1972 Lucas het doelwit werd van oneigenlijk bezoek aan de zaak". Jammer, doodzonde, dat het allemaal zo gelopen is. Lucas van Leyden is nog een paar maanden een tot aan koop uitnodigende gelegen heid, met een huiselijke gezel ligheid op een lonend niveau. Koos Mentink bestiert de za ken nog als een enigszins vor derende patriarch die curiosa van de hand doet terwijl hij wijsheden psalmodieertt en aanbevelingen doet waar het gaat om zijn eigendommelijk bestand. En nu moet alles eruit! Gou den colliers, armbanden, rin gen, kandelaars, serviezen, bestek, broodmandjes, lepel tjes, curiosa, fotolijsten, edel stenen kettingen, briljanten dingen, miniatuurs, emaille voorwerpen, kristallen karaf fen enz. enz. enz. Ik denk aan het lot van twee rijzige en reikhalzende reigers die, ge reduceerd in prijs, voor een paar duizend gulden een war me gloed uitstralen en wach ten op een smaakbewuste af nemer. De goede vakman Koos legt, terwijl hij bedacht zaam kanttekeningen plaatst, de laatste hand aan het op doeken van zijn met zorg en liefde opgebouwde voorraad van zaken die de mens kun nen sieren en herwaarderen. Je betaalt daar, als bewie rookt clienteel, een alleszins redelijke vergoeding voor. Maar dan heb je wel een in tense voldoening bereikt. Gesloten huis" „Ik ga nu waardig weg uit de Breestraat en laat Lucas van Leyden als wees achter. Daar na zal ik proberen een aantal activiteiten vanuit een „geslo ten huis" te verrichten: taxe ren, bezoeken aan huis op verzoek, bemiddeling in ver koop van sieraden en ontwer pen van unica. Die bezoeken aan huis zullen het zwaarte punt moeten worden. Het wordt een „andere Lucas" die z'n zilveren jubileum moet zien te halen, in wat dan ook. Vooralsnog hebben wij tussen nu en oudejaar wel iets te bie den van ons juwelierschap. Naar het voorbeeld van de door mij aanbeden grootmees ter van het woord, Wim Kan, wil ik, willen wij, op 29 en 30 december waardig over de drempel gaan". Wat wil zeggen, dat Koos Mentink („Dankbaar, dat ik ra'n vak hier heb mogen be drijven, persoonlijk dankbaar voor m'n medewerkers die naast mij hebben gearbeid om de grote kwaliteiten van de zaak mede te kunnen bepalen een stuk of twaalf dames en één heer") over die drem pel gaat met geoffreerde olie bollen, appelflappen en cham pagne als afsluiting. Dan kun je kopen of niet kopen, maar het lot van het juwelierschap van Koos c.s. is dan wel beze geld. En misschien wil Koos Men tink dan nog één keer (als je 't hem vraagt) mompelen: „Het was een verrukkelijk, ja een goddelijk vak". Maar dan zal hij zich vervolgens onttrek ken aan de tegenwind die hem te sterk is geworden. En Jiij zal als een andere Lucas weer opstaan en aan huis te ontbieden zijn. Een stuk of negen andere collega-juwe liers in de onmiddellijke na bijheid, benevens een aantal antiquairs, zullen hem hebben overleefd. „Niet dat zij (be houdens Plessen) dezelfde er varing en mijn aantal geëve naarde aanslagen hebben. Misschien ben ik meer kun stenaar dan koopman ge weest, zoals mensen weieens zeggen. De Heer zal ze zege nen, maar ik heb altijd willen bemiddelen tussen mensen en sieraden en ik heb steeds in edel metaal het gevoel willen vertalen tussen mensen die van elkaar houden. Het lijkt lyrisch, maar het is zeker waar. Mensen die van elkaar houden, daar heb ik honder den voorbeelden van. En het edelmetaal heeft daartoe veel bijgedragen. Kom nou!". „Maar laten we het niet te dramatisch maken", rondt Koos het vraaggesprek bij dit afscheid af. „Ik ben 60, en ik zet er nu even eerder een punt achter dan ik aanvanke lijk gedacht had". Het is maandagmiddag twee uur. Koos klimt op een stoel en draait het beveiligde slot bo ven de entreedeur open. De klandizie mag toestromen. „Je ziet het, gewaardeerde stuk jesschrijver, de mooie vrou wen stromen bij ons binnen", bemerkte Koos. Daar was een schoonzus en een dochter die arriveerden. Edelmetalen leven Het is maar goed dat Koos Mentink doorgaat met taxe ren en bemiddelen in een ge sloten huis (waarvan hij de ligging nog niet heeft be paald). Hij zal op afroep de waarde wel bepalen. Tot nog toe heeft de misdaad daarbij zijn door ervaring opgebouwd evenwicht verstoord. In de herfst van zijn edelmetalen leven zal hem dit niet meer gebeuren. Het alarm zal ver der aan zijn gemoedsrust voorbijgaan. Nu weet je bij Koos nooit waar het helemaal begint of eindigt maar dat komt om dat hij met een zekere voor liefde en op een roomse inne mende manier van olifanten een mug kan maken en een (bedekt) soort Tale Kanaëns bezigt: „Ik kreeg charmante, sterke en gevoelsmatige reac ties uit Rolde, Utrecht, Cal- lantsoog, Waalre Almelo, Zoe- terwoude en Leiden, en uit andere plaatsen. En attenties zijn daarbij. Zo was er een dame die bij mij geregeld oor bellen afnam en mij nu bij m'n afscheid een cd van het Requiem van Maurice Duruf- lé schonk". Zelf zegt hij: „Dat Requiem van Duruflé zo is het toch hè? vind ik een zinvol en symbolisch geschenk. En bo vendien komt er na elk requi em weer een verrijzenis. Niet waar? Geloof blijven houden in de toekomst. Al ben ik ge schokt door het verleden. Hoewel die bommen in het Ajax-stadion veel harder aan komen. Voor mij is het geen Alleluia, maar een hoopvol requiem", aldus Leidse Koos, die eens zong in het Leidse Sleutelkoor van de Petrus- kerk. En daar bijna tot rust kwam. Ach, hij heeft z'n best gedaan, in de melée van ver wachtingen. Buurtbewoners tegen handhaven caravanstalling LEIMUIDEN Bewoners van de Burgemeester Bakhui- zenlaan en Oosterweg in Lei- muidën hebben grote bezwa ren tegen de aanwezigheid van de caravanstalling van de firma Hulsker aldaar. Woord voerder W. Glas noemde dit igisteravond in een hoorzitting jtijdens de commissie Ruimte- 1 lijke Ordening een ernstige aantasting van het plaatselijk landelijk karakter; Hulsker stalt daar sinds mei vorig jaar caravans. Hiervoor heeft het bedrijf tijdelijk toe stemming gekregen. Dit ver blijf zou eventueel definitief kunnen worden nu het Lei- muidense college overweegt de grond aldaar te bestemmen als bedrijvengebied. Glas probeerde burgemeesters en wethouders hiervan te weerhoden. Hij betwijfelde de economische noodzaak voor Hulsker om juist daar zijn ca ravans te plaatsen. Eerder was er een aanbod van grond uit Weteringbrug. Woordvoerder Korteland van Hulsker verklaarde dat zijn cliënt vorig jaar april geen an der alternatief had. Met de aantasting van het landelijk karakter viel het volgens hem mee omdat het bedrijf omge ven wordt door groen. Een aantasting van het milieu voorzag hij niet. In besloten vergadering gaf de commissie gisteravond advies aan het college. VOORSCHOTEN De toenmalige huisarts F. To- nino richtte 40 jaar gele den op verzoek van de pastoor de RK EHBO af deling Voorschoten op. Theo Brussee is sinds 1956 secretaris. Hij hoeft niet lang na te denken over de vraag waarom er een rooms-katholieke eerste hulp moest komen, terwijl er al een algemene ko ninklijke EHBO bestond. Het werd toen al behoorlijk druk in Voorschoten. Er kwa men verkeersongevallen en in katholieke kring maakte men zich zorgen over geestelijke bijstand aan slachtoffers. Brus see: „De priesters rukten re gelmatig uit om bij verkeers ongevallen de Laatste Sacra menten toe te dienen. Dat is de ene kant van dit vrijwilli gerswerk, maar ook was er werkelijk dringend behoefte aan uitbreiding van het aantal EHBO'ers en zo was het eigen lijk gewoon onderdeel van het parochiële verenigingsleven". Een van de mede-oprichtsters, mevröuw Ploon van der Burg, is nog steeds actief als pen ningmeester. Geen makkelijke functie, want iedere EHBO- vereniging kampt met een geldtekort. Alle hulp wordt gratis verstrekt. Een EHBO-er betaalt allereerst contributie, dan het eigen cursusgeld en zorgt er ook nog voor dat zijn koffer gevuld blijft. Blarenprikken Theo Brussee: „Je kunt toch moeilijk zeggen tijdens de Avondvierdaagse, wanneer je blaren doorprikt en schaaf wonden bepleistert, dat je zo veel geld daarvoor wilt heb ben. Dat gebeurt nimmer. De hulp bij verkeersongevallen is sterk afgenomen. Nu zijn poli tie en ambulance snel ter plek ke, maar er zijn tal van andere zaken bijgekomen zoals konin ginnedag, paardenmarkt, avondvierdaagse, marathonlo pen en noem maar op. Steeds is daar de EHBO bij aanwe zig." Van iedere EHBO-er wordt verwacht dat na de eerste cur sus nog meerdere cursussen gevolgd worden. „Een kwestie, van bij de tijd blijven. Momen teel wordt veel aandacht be steed aan de reanimatie en als geschenk van de gemeente krijgt de RK EHBO een spe ciale pop waarop geoefend kan worden. Daar is de vereniging ontzettend blij mee, de kosten daarvan bedragen ruim 5.000 gulden. Teruggelopen In de eerste dertig jaar telde de RK EHBO ruim honderd leden, Dit aantal is teruggelo pen tot 55 stuks. „Men kan het veelal niet meer opbrengen om veel vrije tijd te besteden aan de hulp aan anderen. In de beginjaren bedroeg het cur susgeld slechts 5, nu kost een EHBO-begincursus 135. De dokter kreeg vroeger een bloe metje na de cursus, tegenwoor dig wordt de dokter gewoon betaald voor het lesgeven. De leden betalen een jaarlijkse contributie van 25". Zaterdag houdt de RK-EHBO een open-huis-middag. Ieder een is dan welkom in het in structielokaal in het Gezond heidscentrum aan de Prof. Van der Waalslaan van één tot vijf uur. Dan zijn er demon straties zowel door de jeugd- EHBO en door het team van de reanimatie. Verder korte filmpjes over het werk en is er een stand van de Brandwon denstichting. Een week later op 4 november is er een receptie in het clubhuis van de volkstuinvereniging bij zwem bad het Wedde. JOOP PEETERS Het bestuur van de EHBO. Van links naar rechts: Ploon van der Burg, Theo Brussee en Voshol. FOTO: RINUS SLIERENDRECHT LEIDSCHENDAM De VVD-fractie in de ge meenteraad van Leid wil uit de re van het grondbe drijf tien miljoen gulden gebruiken voor investe ringen in het oude cen trum. In dit reservefonds zit 18 miljoen gulden. De rente van 3,3 miljoen zou bovendien gebruikt worden voor een verlaging van de onroe rend goedbelasting (OGB) voor eigenaren met vijf procent. Om de wettelijk voorgeschre ven, maar in Leidschendam (nog) niet aanwezige, verhou ding tussen gebruikers en ei genaren recht te trekken kan de verhoging van het gebrui kerstarief dan worden gema tigd. Dat staat in de schriftelij ke financiële beschouwingen van de fracties op de begro ting. De VVD wil voorts de door het rijk teruggebrachte sterkte van de politie handha ven door twee functies door de gemeente te laten betalen. Die staan echter al voor 139.000 gulden in de begroting. Om het plaatsen van schotels te voorkomen zou de Centrale Antenne Installatie (CAI) tot 30 kanalen moeten worden uitgebreid. De PvdA wil in de begroting 75.000 gulden opvoe ren voor het Sociaal Fonds. Zoals eerder gemeld wil het CDA hiervoor een bedrag uit* het Eigen Kapitaal bestem men. De PvdA maakt ook be zwaar tegen het nu al opvoe ren van 30.000 gulden voor het bijhouden van de grootschalige basiskaart van de gemeente. De kaart (kosten zeven ton) wordt immers pas volgend jaar gemaakt, aldus de fractie. Ook de PvdA heeft alvast een lijs tje gemaakt voor de besteding van de 18 miljoen Eigen Kapi taal. Een onnodige zaak, aldus B en W omdat hierover bin nenkort een notitie verschijnt. De PvdA en het CDA willen voorts 28.500 gulden uitgeven voor een project dagverzorging voor bejaarden, een wens die intussen al door B en W is in gewilligd. Gemeentebelangen De fractie van Gemeentebe langen wil voor alle extra-uit gaven van het Welzijnspro- gramma pas op de plaats ma ken. Uit een publicatie in het blad „De Nederlandse Ge meente" was haar namelijk gebleken dat instellingen bin nenkort 11% BTW over subsi dies zouden moeten betalen. De BTW-deskundige van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft B en W ech ter laten weten dat de vrees hierover ongegrond is. Ge meentebelangen wil evenals het CDA dat Leidschendam weer deelneemt aan de gewes telijke registratie van werkge legenheid. De gegevens zijn belangrijk voor toekomstige ontwikkelingen binnen de ge meente. De fracties willen hiervoor 9.000 gulden opvoe- D66 wil als. aanvulling van nieuw beleid 25.000 gulden in de begroting opnemen voor versterking van de beheers functie van het jongerencen trum De Sater aan de Konin gin Julianaweg. Het verdwij nen van het zalencentrum De Witte Kakatoe aan de Dam- laan zou wel 'ns tot gevolg kunnen hebben dat De Sater die taak moet overnemen, al dus D66. Die overigens maat schappelijk wenselijke ontwik keling mag niet ten koste gaan van de functie waarvoor het bestuur primair verantwoor delijk is. Namelijk het bieden van open jongerenwerk. Ook D66 wil tien miljoen gul den besteden aan versterking van de centrumfunctie. De fractie heeft overigens be zwaar tegen het steeds maar weer gebruiken van eigen ver mogen voor nieuw beleid met structuerele (jaarlijks terugke rende) consequenties. Nieuw beleid wordt in Leidschendam volgens D66 al jaren tot stand gebracht zonder dat er werke lijk politieke keuzes voor be hoeven te worden gemaakt. „In plaats van openbaar be stuur gaat het meer lijken op een efficiënt boekhoudkan- tOOT". Antwoord In hun antwoord op de finan ciële voorstellen van de frac ties zeggen B en W geen voor standers te zijn van het door het CDA gewenste actief kwijtscheldingsbeleid. De on roerend goed-belasting is een zaak van het rijk en voor de gemeentelijke inkomsten wordt al sinds jaar en dag een soepel beleid gevoerd. Uitbrei ding tot een 30-kanalennet is financieel een zaak voor de CAI, hiervoor mag geen geld uit de algemene middelen ko men. Voor de uitbreiding van het gemeentelijk apparaat wordt wat de organisatie hier van betreft binnenkort een ad viesbureau ingeschakeld. In antwoord op een vraag van Gemeentebelangen zegt het college dat hiervoor binnen kort 135.000 gulden zal worden gevraagd. Het college gaat ak koord met een aantal extra- voorstellen van de fracties. Paardensport Gehandicapten (D66) 5.000 gulden, Schaakver eniging De Toren (CDA) 850 guldenV rouweno verleg (PvdA) 700 gulden, culturele vorming (VVD) 10.000 gulden en nieuwjaarsviering Stomp- wijk (CDA) 500 gulden. „Triest record" wachtlijst gehandicapten DEN HAAG De provincie Zuid-Holland is ontevreden over het groté aantal verstan delijk gehandicapten dat op een woonvoorziening wacht. „De wachtlijsten in Zuid-Hol land geven momenteel het trieste record aan van 1715 verstandelijk gehandicapten die nergens kunnèn worden geplaatst. Dat aantal is onaan vaardbaar hoog", aldus gede puteerde W. Aalbers van volksgezondheid. Het Rijk heeft onlangs vier miljoen ex tra op tafel gelegd. Daardoor kunnen nog dit jaar in Zuid- Holland 119 plaatsen in dag verblijven worden gereali seerd en 87 plaatsen in woon voorzieningen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 11