Hongarije is officieel
geen volksrepubliek meer
verlevende
gevonden in
auto onder
ingestorte weg
Syrische troepen blijven obstakel in vredesakkoord
KGB
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
li BUITENLAND
EeidócSowuvnt
MAANDAG 23
OKTOBER 1989 PAGINA S
3S Jush zegt nee tegen
e uimere abortuswet
Cd WASHINGTON President Bush van
Verenigde Staten heeft zijn veto uitge-
iroken over een onlangs in de Senaat
Ju ingenomen abortuswet. In de ontwerp-
(j et mogen vrouwen in geval van incest
Ijjf verkrachting op kosten van het zie-
JjI >nfonds een abortusingreep laten ver-
rf chten. Bush wil echter de huidige rege-
n ^g, waarbij abortus alleen wordt ver-
)ed als een bevalling het .leven van de
oeder bedreigt, niet verruimen. De De
mocratische voorzitter van het Huis van
fgevaardigden, Tom Foley, heeft aange-
s indigd dat hij zal pogen het presidentië-
0l i veto ongedaan te maken door een twee
>rde meerderheid voor de wet in het
uis op de been te brengen. Het ziet er
:hter niet naar uit hij daarin zal slagen.
Optreden Reagan
irriteert Congres
WASHINGTON Ex-president Reagan
heeft zich het ongenoegen op de hals ge
haald van het Amerikaanse Congres met
het bezoek dat hij momenteel aan Japan
brengt. Het zit de volksvertegenwoordi
gers niet eens zozeer dwars dat Reagan
daar voor een interview en enkele luchti
ge tafelredes de somma van naar verluidt
ruim vier miljoen gulden vangt. Maar het
Congres vindt het ontoelaatbaar dat
Reagan op kosten van de Amerikaanse
belastingbetaler een heel leger veilig
heidsmensen heeft meegenomen naar Ja
pan. Senator Pryor heeft aangekondigd
dat hij Reagan zal verzoeken om een deel
van die veiligheidskosten uit eigen zak te
betalen. Als Reagan daartoe niet bereid
blijkt, wil Pryor de zaak bij wet regelen.
Getuige
Deze
volkomen
verwoeste
politiewagen
bleef zaterdag
als een stille
getuige achter
na een aanslag
van het
verboden Ierse
bevrijdings
leger, IRA. Bij
de aanslag
kwam een
agent om het
leven en raakte
een andere
man gewond.
FOTO: AP
Opnieuw UFO in Sovjetunie
MOSKOU Een UFO, groter dan de maan met
vier enorme zoeklichten, zweefde vorige week
dinsdag op een hoogte van enige honderden kilo
meters over de Siberische stad Omsk om met een
snelheid van meer dan zevenduizend kilometer
per uur weg te schieten. Dat heeft majoor Vladimir
Loginov van het Sovjetleger gezegd in een vraag
gesprek met het blad 'Sotsialistitsjeskaja Indoe-
strija'.
Honderden mensen, onder wie piloten van een
vliegveld in de buurt, zagen volgens Loginov het
object, maar „onze radars kregen het niet te pak
ken". De nieuwe UFO-verschijning komt twaalf
dagen nadat een correspondent van het Sovjetpers
bureau een verhaal over een UFO met buitenaard
se wezens had opgetekend uit de mond van kinde
ren van 12 tot 13 jaar, dat naar later bleek verzon
nen was. Maar volgens 'Sotsialistitsjeskaja Indoe-
strija' is majoor Loginov „absoluut gezaghebbend
en door en door betrouwbaar".
Reddingswerkers (boven) applaudiseren als de 57-jarige Buck
Helms na vier dagen levend uit de wrakstukken van zijn auto is
Behaald. FOTO: AP
jPNIEUW NASCHOK IN SAN FRANCISCO
DEMOCRATISCH FORUM TOONT EIGEN GEZICHT
De historicus Lajos Fur spreekt
cratisch Forum toe, nadat hij is
de presidentsverkiezingen.
van de president nieuwe stijl
praat het parlement volgende
maand.
Een derde presidentskandidaat
is minister van justitie Kalman
Kulscar namens het Patriot
tisch Front, dat tot voor kort
nauwe banden onderhield met
de communistische partij.
Westerse diplomaten rekenen
overigens op een overwinning
van het Forum bij de parle
mentsverkiezingen, die om-
de vergadering van het Demo
aangewezen als kandidaat voor
FOTO: AP
streeks juni worden verwacht.
De beweging zelf is ook opti
mistisch. Op grond van recen
te opiniepeilingen rekent het
Forum op 30 tot 40 procent
van de stemmen. De socialisti
sche partij zou hooguit 10 tot
20 procent „scoren". Antall
wilde zich gisteren niet uitla
ten over de mogelijkheid van
een coalitieregering met de so
cialistische partij, of welke an
dere partij dan ook.
door Alexander Münninghof
ÏAN FRANCISCO On-
der de ingestorte dubbel-
leksweg in Oakland is za-
erdag door reddingswer
kers een overlevende aan
getroffen.
De 57-jarige Buck Helm, die
zier dagen in een autowrak
rastzat, werd half bewusteloos
ander het puin vandaan ge
haald en naar een ziekenhuis
vervoerd. Zijn pols was nor
maal en zijn toestand leek sta
biel, aldus een reddinsgswer-
ker.
De burgemeester van Oak
land, Lionel Wilson, die aan
wezig was toen de man werd
gered, zei uit het voorval hoop
te putten dat er nog meer
overlevenden gevonden kun
nen worden. De reddings
werkzaamheden waren vrij
dagavond opgeschort omdat
het bij het 1,6 kilometer lange
(Vervolg van de voorpagina)
BAYRUT Diplomatieke
waarnemers in het Midden-
Oosten verwachten niet, dat de
afwijzing van het Libanese
vredesakkoord door generaal
Aoun zal leiden tot een hervat
ting van de gevechten. Volgens
hen verliest Aoun steeds meer
aanhangers in de christelijke
enclave in Libanon en is het
twijfelachtig of hij voldoende
internationale steun krijgt.
Zelfs als Syrië besluit dat her
nieuwde strijd dg enige manier
tracé, van autosnelweg 880 te
gevaarlijk werd.
Zaterdagmorgen werd op
nieuw een hevige naschok ge
meten. Volgens het Ameri
kaanse Geologisch Onder
zoekscentrum had de schok
een kracht van 4,6 op de
schaal van Richter. Volgens
het meetcentrum van de Uni
versity of Berkeley lag de
kracht van de schok echter op
4,8. Sinds de aardbeving dins
dag zijn al meer dan 2000 na
schokken gevoeld.
Intussen steeg zaterdag het of
ficiële dodencijfer tot 55 en
werd de schade van de aardbe
ving geschat op 5,5 miljard
dollar. Uit in elkaar gedrukte
auto's op snelweg 880 zijn in
middels 34 lijken geborgen.
Tientallen mensen worden
nog vermist. Het gebied wordt
thans geteisterd door slecht
weer met harde wind en veel
regen, hetgeen de reddings
werkzaamheden bemoeilijkt.
is om van Aoun af te geraken.
De 62 christelijke en islamiti
sche parlementariërs kwamen
gisteren in Saudiarabië na bij
na drie weken van vergaderen
een compromis overeen, waar
in een definitieve beslissing
over de Syrische troepen in Li
banon wordt verschoven naar
een later tijdstip.
De rol van de Syrische troepen
vormde een van de grootste
hindernissen voor de Libanese
parlementsleden in Taif. Het
was echter de Saudische minis-
BUDAPEST -T Om klok
slag twaalf uur vanmid
dag heeft de voorzitter
van het parlement, Matyas
Szuros, officieel de repu
bliek Hongarije uitgeroe
pen en de nieuwe demo
cratische grondwet van
kracht verklaard. Tegelij
kertijd herdacht de bevol
king vandaag dat precies
33 jaar geleden de Hon
gaarse opstand uitbrak. Er
zijn optochten gehouden
waaraan honderdduizen
den mensen meeliepen.
De democratisering krijgt in
Hongarije steeds meer vorm.
Afgelopen weekeinde heeft
het Hongaars Democratisch
Forum, met zo'n 20.000 leden
de grootste oppositiebeweging
van het land, zijn plannen ge
presenteerd voor de parle
mentsverkiezingen van vol
gend jaar, waarbij voor het
eerst sinds 1947 meer partijen
kunnen deelnemen. Op het
eerste nationale congres in de
Karl Marx universiteit in Bu-
Gemenebest weer
verdeeld over
sancties Zuidafrika
KUALA LUMPUR Op de
Gemenebest-conferentie in Ma
laysia zijn Groot-Brittannië en
de voormalige kolonies het niet
eens geworden over de politiek
tegen Zuidafrika. Ook over het
instellen van een milieufonds
werd geen overeenstemming
bereikt. De Britse minister van
buitenlandse zaken, Major, zei
wel blij te zijn dat de landen
van het Gemenebest voor de
eerste keer niet meer hebben
gepleit voor algehele strafmaat
regelen, maar het sanctiewapen
voortaan willen koppelen aan
de mate waarin de nieuwe re-
gering-De Klerk de door haar
beloofde hervormingen daad
werkelijk doorvoert. Maar de
Britten willen straks geen eco
nomie met een gebroken rug-
gegraat overdragen aan een
nieuw Zuidafrika, betoogde
Major. Een voorstel van India
om binnen het Gemenebest een
speciaal fonds ter bescherming
en verbetering van het milieu
in te stellen leidde eveneens tot
een scheiding der geesten. Vol
gens premier Thatcher is een
nieuw milieufonds niet nodig,
omdat op dat terrein al vol
doende wordt ondernomen.
ter van buitenlandse zaken,
prins Saud-al-Faisal, die na
twee dagen praten in Damas
cus met het compromisvoorstel
kwam. Volgens het vredesak
koord worden 33.000 Syrische
militairen eerst teruggetrok
ken naar het oosten van Liba
non. Pas twee jaar nadat her
vormingen zijn doorgevoerd
die de islamitische meerder
heid in dat land meer invloed
moeten geven, wordt dan e^n
definitief besluit genomen over
de status van de Syrische troe-
dapest aanvaardden de 800 Fo
rum-afgevaardigden een par
tijprogramma dat pleit voor
een westerse democratie en,
een aparte status voor Honga
rije binnen het Warschau Pact
overeenkomstig Frankrijks
positie in de NAVO.
De historicus Lajos Fur (58)
werd benoemd toV kandidaat
voor de presidentsverkiezin
gen die eerstdaags moeten
worden gehouden. Fur zat na
de door de Russen neergesla
gen Hongaarse opstand van
1956 korte tijd gevangen en
mocht daarna acht jaar lang
zijn beroep niet uitoefenen.
Over zijn intenties: „Mijn pro
gramma is een nationaal pro
gramma, niet een partijpro
gramma. Het heeft twee be
langrijke aspecten: democratie
en Hongaarse elementen. En
ik zal zeker christelijke waar
den vertegenwoordigen".
Verder wees het congres Joz-
sef Antall (57), eveneens een
historicus, aan als voorzitter.
Antall wordt getipt als pre
mier van een coalitieregering
die na de parlementsverkie
zingen wellicht zal moeten
worden gevormd. „Hij is de
penmacht. Daarvoor zijn on
derhandelingen nodig met de
nog te vofmen nieuwe Libane
se regering.
De 31 christelijke afgevaardig
den eisten echter wel een
schriftelijke waarborg van de
Arabische landen die hebben
bemiddeld in het akkoord, dat
de nationale soevereiniteit van
Libanon in zijn geheel wordt
hersteld. Het uiteindelijke wel
slagen van de besprekingen in
Taif, die morgen worden afge
rond, zal afhangen van die ga-
Tadeusz Mazowiecki van Hon
garije", aldus een westerse di
plomaat. Mazowiecki werd vo
rige maand Polens eerste niet-
communistische premier.
Overigens is nog onduidelijk
wanneer de presidentsverkie
zingen worden gehouden. Als
het aan de regering ligt, wordt
het 26 november. Twee oppo
sitiebewegingen hebben echter
200.000 handtekeningen verza
meld om een referendum over
uitstel van de verkiezingen af
te dwingen. Zij vinden dat het
staatshoofd door de nieuwe
volksvertegenwoordiging moet
worden gekozen. Het zittende
parlement zal zich volgende
maand over de zaak buigen.
Fur zal het waarschijnlijk
moeten afleggen tegen de po
pulaire Imre Pozsgay, de be
langrijkste hervormer binnen
de communistische partij, die
eerder deze maand zich om
vormde in de socialistische
partij. Niettemin maakt Fur
volgens het Forum een goede
kans op het presidentschap,
een post die vorige week door
het parlement werd gecreëerd
in plaats van de presidentiële
raad. Over de bevoegdheden
ranties van Saudiarabië, Ma
rokko en Algerije, zo verklaar
den zij. Maar Aoun zei dat er
een „verschil is van 180 gra
den" tussen het vredesakkoord
van Taif en zijn eigen visie
volgens welke iedere overeen
komst waardeloos is als daarin
geen tijdschema is opgenomen
voor de algehele terugtrekking
van de Syrische troepen. „Ik
heb te maken met een beslis
sing die ik niet kan aanvaar
den. Ik ben zowel Libanees
burger, militair als premier en
Ongeluk bij
luchtshow
GUAYAQUIL Bij een
luchtshow in de Ecuadoraanse
havenstad Guayaquil is een
militair toestel neergestort op
een woonwijk. Behalve de pi
loot zijn daarbij op de grond
zeker acht mensen om het le
ven gekomen.
Het ongeluk gebeurde om
even voor twaalf uür (even
voor 18.00 uur Nederlandse
tijd) bij de luchtmachtbasis te
Guyaquil, 270 kilometer ten
zuidwesten van Quito. De pi
loot voerde een show op ter
gelegenheid van herdenkings
festiviteiten. Op de grond wer
den vier woningen in de as ge
legd. Alle slachtoffers bleken
totaal verbrand.
Het vliegtuig was een superso
nische Kaffir van Israëlische
makelij.
Tweeën
Voor de
westkust van
Noorwegen ligt
sinds zaterdag
het
Braziliaanse
vrachtschip
Mercantile
Meteca in
tweeën. De 35
bemannings
leden van het
schip dat bij
zwaar weer in
nood raakte,
zijn in
veiligheid
gebracht.
FOTO: AP
zou dus een drievoudige mis
daad begaan als ik instem met
Hit akkoord", zei hij. In diplo
matieke bronnen in Taif ver
luidt dat Syrië tegen een alge
hele terugtrekking van zijn
militairen zou blijven, zolang
er Israëlische militairen zijn in
de door Jeruzalem eenzijdig
uitgeroepen veiligheidszone in
Zuid-Libanon. En Israel staat
weer op het standpunt die een
heden pas weg te halen als de
situatie in Libanon stabiel is en
het land geen bedreiging meer
Kazachstan
betoogt tegen
kernproeven
MOSKOU Tienduizenden
mensen hebben in het cen
trum van Alma-Ata, de hoofd
stad van de Sovjet-republiek
Kazachstan, geprotesteerd te
gen kernproeven in deze Cen-
traalaziatische republiek.
De betoging was georganiseerd
door een anti-nucleaire orga
nisatie genaamd 'Nevada-Se-
mipalatinsk', naar de Ameri
kaanse en Russische testgebie
den: in de staat Nevada en Se-
mipalatinsk in Kazachstan.
Een vooraanstaande gezond
heidsfunctionaris in Kazach
stan verklaarde op de bijeen
komst in Alma-Ata dat de kin
dersterfte in Semipalatinsk het
hoogste is in het hele land en
dat het aantal gevallen van
kanker in het gebied de afge
lopen vijftien jaar voortdurend
is gestegen. De betogers riepen
het nationale Sovjet-parlement
op zo spoedig mogelijk de slui
ting van 'polygon' (het test
terrein) te verordenen. Vorige
week werd daar nog een grote
kernproef gehouden.
vormt voor de Israëlische
noordelijke grens. Damascus
heeft er wel mee ingestemd
zijn troepen terug te trekken
uit de omgeving van Bayrut
om het de Libanese parle
mentsleden mogelijk te maken
weer bijeen te komen in hun
hoofdstad. De afgevaardigden
kunnen dan de politieke her
vormingen goedkeuren waaro
ver zij in Taif overeenstem
ming hebben bereikt, een
nieuwe president kiezen en
een nieuw kabinet vormen.
MOSKOU Sinds kort
kunnen de correspondenten in
de Sovjethoofdstad direct met
de KGB bellen. Draai 2244848
en je krijgt kolonel Prelin aan
de lijn. Zijn assistent Stroemin
zit op nummer 2241588. Dit
was zeventig jaar lang
ondenkbaar het woord
KGB werd zelfs vermeden in
conversaties, laat staan dat je
het comité voor
staatsveiligheid zou kunnen
opbellen. Maar de nieuwe
KGB-chef, Krjoetsjkov, heeft,
uiteraard met goedkeuring
van het Kremlin, een pr
of fensief je gelanceerd, dat zijn
schemerduistere organisatie
een wat eigentijdser, opener
aanzicht moet geven. Er werd
zelfs voor de pers een film
over het werk van de KGB
vertoont, zonder dat je nu het
gevoel kreeg werkelijk
ingelicht te zijn over de
organisatie. Je zag wat
geënsceneerde beelden over de
arrestatie van een
Amerikaanse diplomaat in
Leningrad, waaruit bleek dat
de oplettende kameraden hem
al een hele tijd in de gaten
hadden, men bracht een soort
hommage aan Philby en men
toonde een KGB-gevangenis.
Presentator, dezelfde kolonel
Prelin, proefde daar het eten
en verklaarde tot algemene
hilariteit in de perszaal, dat
het „beter dan bij moeder
thuis" was.
Na afloop was een klein panel
KGB-functionarissen bereid
vragen te beantwoorden. Nee,
er wordt niet massaal bij de
buitenlanders afgeluisterd.
VolgenSlechts in enkele
gevallen, want het kost te veel
aan tijd en mankracht. Post
openmaken Alleen als de
ministerraad daar zijn fiat aan
geeft. In alle antwoorden van
de KGB-ers viel de wens te
bespeuren als een met
westerse inlichtingendiensten
vergelijkbare instelling (dus:
gecontroleerd door het
parlementgezien te worden.
Krjoetsjkov ging een paar
weken later nog een stapje
verder door te zeggen, dat hij
een samenwerking met de
CIA en de westerse diensten
zou toejuichen. Met name in
de bestrijding van de
georganiseerde misdaad en de
drugshandel zag hij in die
aanpak grote perspectieven.
Dat klinkt allemaal heel
normaal en vooruitstrevend.
Maar de dagelijkse
werkelijkheid, zoals die door
deze correspondent wordt
beleefd, wijkt daar nog steeds
enigszins van af.
De post arriveert nog steeds
met enorme vertraging, soms
zijn brieven opengemaakt en
een enkele keer komen ze
nooit aan. En als ze aankomen
altijd in bundeltjes alsof men
ze heeft opgespaard in
afwachting van een of ander
akkoordstem pel.
Het telefoonverkeer verloopt
dermate lachwekkend, dat je
het niet meer uitsluitend op
een falend ministerie van
communicatie kunt
afschuiven. Om de haverklap
treden er vreemde echo's of
andere akoestische
afwijkingen op, niet zelden
rinkelt het toestel 's morgens
om 9.00 uur (kennelijk begin
van de KGB-werkdag) zonder
dat er iemand met je wil
spreken en een maal had ik
het bewijs van afluistering
helemaal in de handen: wie
verklaart mij hoe het anders
mogelijk is dat ik, bij het
opnemen van de hoorn, mijn
vlak daarvoor gevoerde
gesprek letterlijk kon
meebeluisteren
Gevolgd ben ik enkele
maanden (de laatste keer in
augustus). Sovjetburgers die
mijn kantoor hebben bezocht
worden soms twee kilometer
verder op straat aangehouden
door de militie, die hen uit de
wandelende menigte pikt en
vreemde vragen begint te
stellen: „Gaat u even mee, uw
signalement lijkt op dat van
een moordenaar die we
zoeken. Overigens, wat deed u
bij die Nederlandse journalist?
Probeerde hij u soms voor zijn
veiligheidsdienst te werven?"
Sovjetvrienden verzekeren
mij, dat de militie nooit op
eigen houtje dit soort acties zal
ondernemen daar zit de
KGB dus achter.
In een geval kwam er zelfs
een KGB-majoor op bezoek bij
mijn kennissen, een kwartier
voordat ik daar voor het
avondeten zou arriveren.
Waarom ze mij hadden
uitgenodigd, wilde die majoor
weten. Uiteindelijk liet hij
keurig zijn kaartje achter, met
naam en KGB-rang: een teken
van de nieuwe openheid.
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
QN503 De Duitsers aan boord van de „Vrijheid II" hebben
weinig kans te ontsnappen, want nu cirkelt ook reeds een motor
torpedoboot voor de baai. Rob vreest het ergste voor zijn schip
en radiografisch verzoekt hij de commandant van de torpedo-
boot de „Vrijheid II" te sparen.
Het blijkt trouwens ook niet no
dig het schip te vernietigen, want enkele granaten links en rechts
van het schip zijn voldoende om de vijand tot overgave te dwin
gen. Met de handen omhoog klimmen de Ditsers aan boord van
de torpedoboot, die de gevangenen naar het vliegkampschip
brengt. Daar ontmoet Rob zijn oude tegenstander weer: de SS-
officier, die nog niets van zijn brutaliteit heeft verloren. „Duits
land is onoverwinbaar!" roept hij uit. „Hou je mond maar, opsnij-
er", zegt Rob, „jullie organisatie zat zo beroerd in elkaar, dat ik
dagenlang in jullie bunker heb kunnen rondlopen, zonder dat jul
lie me in de gaten hebt gehad". De SS-man deinst verschrikt
achteruit. „Karl!" roept hij uit. „Ben jij die schurk, die zich als
Karl heeft vermomd?"
Econome waarschuwt voor
complot tegen Gorbatsjov
MOSKOU Een radicale econome in de Sovjetunie heeft ge
waarschuwd voor een complot tegen president en partijleider
Michaïl Gorbatsjov en een grimmig beeld geschetst hoe het land
er uit zou zien onder de conservatieven in het Politburo, die
worden geleid door Jegor Ligatsjov. Dit heeft de Letse jeugd
krant 'Sovjetskaja Molodezj' gemeld. Het was voor het eerst dat
een krant in de Sovjetmedia een zo uitgesproken waarschuwing
publiceerde. Geruchten over tegenwerking van Gorbatsjov doen
al langer de ronde, maar Gorbatsjov wijst ze steeds van de hand.
Vervroegd gesprek Lachmon in Moengo
PARAMARIBO De voorzitter van het Surinaamse parlement,
Jaggernath Lachmon, is vandaag met een parlementaire delega
tie naar Moengo voor overleg met de Unie voor Democratie en
Bevrijding en met het Jungle Commando. Aanvankelijk zou het
overleg morgen pas plaatsvinden maar het is „op aandrang van
de leider van de Unie, Kosi Ajonpon, een dag vervroegd, zo zei
Lachmon gisteren. De besprekingen gaan over de uitvoering
van het akkoord van Kourou dat in juni werd gesloten door de
regering en het Jungle Commando. Lachmon weet niet welke
eisen gesteld zullen worden maar hoopt op een goed gesprek.
„Er kan misschien een modus gevonden worden om de proble
men rond de Unie, het Jungle Commando en de Tucajana Ama
zonia op te lossen", zei Lachmon.
