kerk wereld Impuls oecumene verwacht van Willibrordjaar £eidóc brieven van lezers* Proefproces over commercie en kerkelijke collecte GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CeidóeSouoant VRIJDAG 20 OKTOBER KARMELIETESSEN AUSCHWITZ GEESTELIJK UITGEPUT' BERLIJN De veertien Karmelietessen in het klooster van Auschwitz zijn door het conflict om de verplaatsing van hun klooster naar een terrein buiten het voormalige concentratie kamp lichamelijk en geestelijk uitgeput, aldus de priores van het Karmelklooster in Berlijn-Plötzensee, Gemma Hinricher. Hinricher heeft het initiatief genomen voor de oprichting van een Karmelietessenklooster in het voormalige concentratie kamp Dachau. Ook het klooster in Plötzensee is gevestigd op een plaats waar de nazi's gevangenen gemarteld en om het le ven gebracht hebben. Hinricher is naar eigen zeggen ook di verse jaren bezig geweest om een klooster voor Duitse Karme lietessen te vestigen in Auschwitz. Toen de kerkelijke autori teiten in de Bondsrepubliek weinig voor haar plan bleken te voelen, namen Poolse Karmelietessen het initiatief over. Hinricher, die de Karmelietessen in Auschwitz regelmatig be zoekt, noemde het „spijtig", dat door het conflict het antisemi tisme is opgevlamd. Zij betreurt het, dat „het tragische con flict" louter op politiek gebied is uitgevochten en in geen enkel opzicht op het „geestelijk" gebied, dat zozeer het domein van de zusters is. „Een discussie op spiritueel vlak had zeker tot meer begrip geleid", aldus Hinricher. De felheid van de reactie van joodse zijde heeft de Karmelie tessen in Auschwitz zeer veel verdriet gedaan, maar Hinricher heeft er wel begrip voor dat de joden het klooster ervaren als „christelijke toeëigening" van het leed dat de joden in Ausch witz is aangedaan. Driftige heersers regeren kort. Stopzetting steun Wereldraad aan SWAPO geëist HILVERSUM De Wereld raad van Kerken moet de fi nanciële steun aan de Namibi- sche verzetsbeweging SWA PO intrekken. De Nederland se kerken die bij de Wereld raad van Kerken zijn aange sloten, moeten zich onmiddel lijk gaan beraden over voort zetting van de steun aan het speciale fonds van de Wereld raad, waaruit giften aan de SWAPO worden gedaan. Ver der moeten zij de functiona rissen die verantwoordelijk zijn voor het beleid inzake Zuidelijk Afrika, ter verant woording roepen en eventueel ontslaan. Dat eisen 17 predikanten uit 5 kerken in een verklaring naar aanleiding van de be richten over de schending van de mensenrechten in de gevangenenkampen van SWAPO. De Namibische ver zetsbeweging, die naar alle waarschijnlijkheid bij de ver kiezingen van de komende maand de overwinning zal behalen, krijgt dit jaar ruim 300.000 gulden uit het speciale fonds van het anti-racisme- programma van de Wereld raad van Kerken. Dat is het hoogste bedrag dat sinds dé oprichting van dit speciale fonds in 1971 aan een organi satie is uitgekeerd. Bij de pre sentatie van de plannen van het speciaal fonds vorige maand toonde de secretaris generaal van dfe Wereldraad, dr. Emilio Castro, zich „diep bedroefd" over het optreden van SWAPO in de kampen en riep hij de beweging op de mensenrechten voortaan te eerbiedigen. De gift uit het speciale fonds is door de be richten echter niet in gevaar gekomen. De predikanten - 10 gerefor meerden, 4 hervormden, 1 lu theraan, 1 doopsgezinde en 1 remonstrant - zijn allen lid van een kerk die bij de We reldraad is aangesloten. Zij wijzen erop dat de berichten over martelingen en moord in de gevangenenkampen niet nieuw zijn. Al sinds 1976 doen berichten daarover de ronde. Het verschil is echter, dat de SWAPO in augustus heeft toegegeven dat ze zich in het verleden schuldig heeft ge maakt aan het martelen van politieke gevangenen en dat onder meer de Namibische Raad van Kerken de marte lingen heeft veroordeeld. Daardoor valt niet aan de schendingen van de mensen rechten door de SWAPO te twijfelen. Onderzoek Daarnaast hebben zeventien kerkelijke en niet-kerkelijke organisaties, verenigd in het Breed Namibië Frqnt, aange drongen op een onderzoek naar de schending van de mensenrechten in de gevan genenkampen in Angola. In het Breed Namibië Overleg zijn onder meer vertegen woordigd de werkgroep Kai- ros, het Komitee Zuidelijk Afrika, Pax Christi Neder land, de Nederlandse Zen dingsraad en de Nederlandse Missieraad. Een groot aantal organisaties binnen het overleg houdt ko mende maand een actie voor de wederopbouw van het land. Het doel van de actie 'Namibië vrij! Steun de op bouw' is enerzijds om het Ne derlandse publiek te informe ren over, de ontwikkelingen in Namibië en anderzijds geld in te zamelen voor projecten die de wederopbouw van het land moeten steunen. Zondag 19 november is uitgeroepen tot Namibië-zondag In kerk diensten en andere kerkelijke bijeenkomsten zal het land centraal staan. AMERSFOORT We verwachten van het Wil librordjaar opnieuw een sterke impuls voor de oe cumene zoals dat ook al het geval was met de ac tiviteiten rond het conci liair proces. Dat verklaar de professor D. Mulder, voorzitter van de Raad van Kerken, op een pers conferentie die hij samen met kardinaal A. Simonis gaf ter inleiding van het Willibrordjaar. Op zondag 5 november gaat dat jaar officieel van start met een kanselboodschap van de Raad van Kerken die in alle kerken zal worden voorgelezen. De Neder landse bisschoppen ko men met een aparte brief voor de parochies naast de boodschap van de Raad van Kerken. Het Willibrordjaar groepeert twee belangrijke data. Op 7 november wordt de 1250 ste sterfdag herdacht van de En gelse heilige die begon met de kerstening van de noordelijke Nederlanden. Het komend jaar is het dertienhonderd jaar geleden dat Willibrord met zijn evangelisatie in onze stre ken begon. Kardinaal Simonis hoopt dat het een jaar van bezinning, bewustwording en gewetens onderzoek zal zijn. „We wil len naar het devies van kardi naal Alfrink de rijkdom van Christus verkondigen en ons afvragen hoe het komt dat we daar zo weinig in slagen". De Raad van Kerken wil die vraag aan de orde stellen op een symposium in Driebergen van 16 tot 18 november. De ti tel ervan luidt Boodschap aan de boodschap. Geprobeerd zal worden te komen tot een plaatsbepaling van het Neder landse christendom. De Vla ming prof. Henau zal ingaan op het specifieke van de Noord nederlandse geloofsbe leving en de relatie van de Nederlandse religie tot een aantal belangrijke terreinen als economie, gezondheidszorg en de kunst zal door verschil lende deskundigen aan de orde worden gesteld, welke boodschap draagt het neder landse christendom op die ter reinen uit. Tenslotte zal prof. A. van der Meiden zich afvra gen hoe de boodschap beter over het voetlicht kan wor den gebracht. Ook zal er een grote enquete gehouden wor den onder pastores en domi- Het Willibrordjaar wordt geo pend met een estafette van een bijbel die speciaal door jongeren uit Ierland, van- waaruit Willibrord zijn kerst ening in 690 begon, zal wor den overgebracht. In het groene kerkje in Oegstgeest - de overlevering wil dat Willi brord in die plaats zijn beke ringsactiviteiten is begonnen - zal de bijbel het eerst worden ondergebracht. Vervolgens gaat de bijbel naar een groot aantal andere plaatsen in Ne derland waar Willibrord pa troonheilige) is. Op 9 en 10 november volgend jaar zullen de kerken het Wil- librordusjaar evalueren, mede aan de hand van de gehouden enquete. Evangelisatie Kardinaal Simonis ontkende desgevraagd dat de evangeli satie die in het Willibrordjaar wordt nagestreefd op eniger lei wijze geinspireerd is door de activiteiten van het bisdom Roermond. Alle Nederlandse bisschoppen zullen loyaal me dewerking verlenen aan het Willibrordusjaar, aldus de kardinaal. Het idee van het Willibror dusjaar begon overigens niet zo oecumenisch. Het ontstond tijdens het ad limina-bezoek van de Nederlandse bisschop pen vorig jaar aan Rome. Eenmaal gelanceerd verklaar de de Raad van Kerken zich vervolgens van harte bereid mede uitvoering te geven aan zo'n Willibrordjaar. Dat is wel een verzwaring van haar ta ken, aldus zijn voorzitter, maar daarmee wordt het ver wijt weersproken dat de raad zich alleen maar met politiek zou bezig houden. „De bedoe ling van het Willibrordusjaar is God weer ter sprake te brengen, het christendom in onze samenleving present te stellen". Voor kardinaal Simonis gaat het er om hoe de eenheid van de christelijke kerken die door de Reformatie werd doorbroken weer bereikt kan worden. „We willen de na druk leggen op wat ons bindt, niet op wat ons scheidt", aldus de kardinaal. Op de vraag welke idee van oecumene de RK kerk er op nahoudt wilde de kardinaal niet met zoveel woorden ingaan. Prof. Mulder wees hem er overigens op dat de geschiedenis van de Ne derlandse protestanten niet pas in de zestiende eeuw be gint, zoals kardinaal Simonis stelde, maar met Willibrord, in de zevende eeuw dus.. Dat bevestigde weer dat de refor matorische christenen er an dere ideeen over oecumene op nahouden dan de katholieken. Bij uitgeverij Arbor is een boekje van dr. P. van Moorsel uitgegeven. Over Willibrord gesproken, waarin leven en doorwerking van zijn activi teiten in de lage landen wordt beschreven. Prijs 19,90. ANGLICAANSE SYNODE: 458 amendementen op voorstel voor vrouwelijke priesters LONDEN De synode van de Anglicaanse Kerk in Enge land moet in november maar liefst 458 amendementen be handelen op het voorstel het priesterambt voor vrouwen open te stellen. Bijna twee da gen heeft de vergadering om het principe-besluit uit juli 1988 bij te schaven. Vele indieners van amende menten willen dit besluit handhaven, maar met de no dige tegemoetkomingen voor bezwaarde bisschoppen en pa rochies. Ook moet er financië le compensatie zijn voor gees telijken die zich gedwongen voelen de anglicaanse kerk te verlaten doordat de vrouwen hun intrede doen. Als het principe-besluit van vorig jaar min of meer onge schonden de zitting van 6 tot 10 november overleeft, gaat het vervolgens ter beoorde ling naar de 44 diocesane sy nodes, die in meerderheid hun steun moeten geven. Daarna moeten de drie ka mers van de synode - voor bisschoppen, geestelijken en leken - met tweederde meer derheid akkoord gaan. Een nieuw gekozen synode kan pas in 1991 definitief de deur voor vrouwen open zetten. De kwestie van de vrouw in het ambt zorgt al jaren voor spanningen in de Anglicaanse wereldkerk. In sommige lan den zijn vrouwelijke priesters actief en in de Verenigde Sta ten sinds februari zelfs een vrouwelijke bisschop. Paus Johannes Paulus II herhaalde verleden maand dat hierdoor verzoening tussen rooms-ka- tholieken en anglicanen voor lopig onmogelijk is. Kerkeraad handhaaft studentenpredikant AMSTERDAM De Amster damse studentenpredikant S. de Lange blijft verbonden aan de gereformeerde kerk van Amsterdam-Zuid. Maar de kerkeraad van deze kerk dis tantieert zich van zijn opvat tingen over het avondmaal. Dat is de strekking van een brief die de kerkeraad bin nenkort zal sturen naar de kerkeraden en kerkleden die hebben geprotesteerd tegen een beschouwing op een stu diebijeenkomst van de stu dentenpredikant over 'Chris tus en promiscuïteit', zo laat De Lange desgevraagd weten. In het blad 'Credo' deed ds. F. van der Weij uit 's-Graven- zande een felle aanval op De Lange. Niet alleen hanteert de studentenpredikant vol gens hem een „ordinair, plat en laag-bij-de-gronds" taalge bruik, maar ook maakt hij van de bijbel een Playboy-ar tikel. Vooral de manier waar op De Lange met de instel lingswoorden bij het avond maal (Neemt, eet, dit is Mijn lichaam) omgaat, is Van der Weij, oud-lid van de gerefor meerde synode, in het ver keerde keelgat geschoten. De Lange ziet deze woorden als een oproep van Christus aan de mens om Hem lijfelijk aan te raken en gemeenschap met Hem te hebben. De kerkeraad ging naar aanleiding van het artikel van Van der Weij met De Lange in gesprek. Het Confessioneel Gereformeerd Beraad, waarvan dominee Van der Weij deel uitmaakt, had de kerkeraden via een voorgedrukt formulier opge roepen bij de synode of de kerkeraad van Amsterdam- Zuid te protesteren tegen het artikel. Het synodebureau heeft de bezwaarschriften doorgestuurd naar de kerke raad van Amsterdam-Zuid. Herdenking van Popieluszko De leider van Solidariteit, Lech Walesa en de Poolse primaat kardinaal Glemp stonden gisteren zij aan zij bij een herdenking van de priester Jerzy Popieluszko die als medestander van Solida riteit vijf jaar geleden werd vermoord door de geheime politie. FOTO: ap ARNHEM Na meer dan drie jaar van 'proce deren zal het gerechtshof in Arnhem op 2 novem ber een uitspraak doen in een proefproces over een kerkelijke collecte die volgde op een optreden van een kinderkoor. De arbeidsinspectie wil via de rechtszaak duidelijk weten waar ze aan toe is bij inzamelingen voor een goed doel en medewer king daaraan door niet gebonden personen en groepen. De principiële vragen waarop het hof een antwoord moet geven zijn: Mag een kerkelijk genootschap de opbrengst van een collecte naar believen schenken aan welk (goed) doel dan ook of gaat het dan om commercie. Als dat laatste waar is kan het optreden van een zangkoor met kinderen mogelijk beschouwd worden als kinderarbeid. Terecht stond gisteren de evangelische zendingsge meenschap „Menorah" uit Apeldoorn. Bij deze gemeente trad op 9 maart 1986 een Ugandees koor op, dat be stond uit kinderen van 7 tot 14 jaar. Tijdens de eredienst besloot het bestuur van de zendingsgemeente de op brengst van de collecte aan de Ugandese kinderen mee te ge ven, zodat het geld in hun va derland besteed kon worden aan een weeshuis. De kantonrechter in Apel doorn sprak in 1987 de zen dingsgemeente vrij. Het Openbaar Ministerie ging in beroep bij de rechtbank in Zutphen, die Menorah veroor deelde zonder strafoplegging. Menorah ging in cassatie bij de Hoge Raad, die het Zut- phense vonnis begin dit jaar nietig verklaarde en de zaak terug verwees naar het hof in Arnhem. Procureur-generaal mr. Hul- senwek stelde daar donderdag dat het weliswaar gaat om een goed doel. maar dat dit niettemin als commercie be schouwd moet worden. Vol gens hem moet ook de kerk zich aan de regels van de wet houden en een vergunning aanvragen. Het koor trad eerder op in Canada en de Verenigde Staten en had daarbij evenals in ons land de bedoeling geld in te zamelen voor de zending in Uganda. Hij eiste een „symbolische boete" van 500 gulden. Mr. Stehouwer, de raadsman van Menorah, stelde echter dat de kerkelijke collecte niet gelijk gesteld kon worden aan een commercieel doel. Vol gens hem heeft niemand „ma teriële winst" gemaakt bij het inzamelen van het geld. Bo vendien was er geen sprake van arbeid, omdat geen over eenkomst was gesloten tussen Menorah en het koor. Vaticaan verbiedt bandrecorder in biechtstoel VATICAANSTAD Wie met een bandopnameap paraat de biechtstoel in gaat of de woorden van de biechteling of de biechtvader „met techni sche communicatiemidde len verspreidt" wordt geëxcommuniceerd Dat staat in een decreet dat de Congregatie voor de Geloofs leer, die waakt over de zui verheid van het rk geloof, al in september vorig jaar heeft goedgekeurd, maar dat nu pas bekend is geworden door een publikatie in de Duitstalige Osservatore Romano. De maatregel heeft zowel betrek king op iemand die zijn of haar eigen biecht op de band opneemt als op iemand die de biecht van een ander wil af luisteren. Met het decreet wil de Congregatie de priester be schermen die zich strikt aan het biechtgeheim moet hou den en voor wie een inbreuk op dit geheim tot de „zwaarste vormen van ambtsmisbruik" behoort. In 1973 ontstond in de Itali aanse RK Kerk grote beroe ring, toen twee journalisten een boek met een aantal op de band opgenomen biechtge sprekken publiceerden. Het boek beleefde talrijke her drukken. De twee journalis ten, die niet gelovig waren, werden door het Vaticaan geëxcommuniceerd. Kort na de benoeming van Hans Her mann Groër tot aartsbisschop van Wenen in juli 1986 publi ceerde een satirisch tijdschrift in Oostenrijk een aantal biechtgesprekken met de Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Amsterdam (toez.) drs.T.H. Hibma, gereformeerd predi kant aldaar (voor de arbeid onder de schippers) (part-time); te Amsterdam met bijz opdracht (kerkeraadscom- missie Tenach en Evangelie) (part time) G.J. Venema, kand. aldaar -te Goedereede (toez.) F. Hoek te Aalst. Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt Beroepen te Nieuwleusen P.W. van de Kamp, als miss. pred. verbonden aan de kerk van Assen-Zuid, 1.1. werkzaam te Brazilië, wonende te Assen. Vrijheid en reizen Het is op z'n minst opmerkelijk dat een van de eerste zigingen die het Oostduitse regime onder leiding van 30 nieuwe partijleider en president Egon Krenz in het vooru e' zicht heeft gesteld, een verruiming van de reismogelijkhed 'h is. Niet alleen naar Oosteuropese landen, maar ook naar in Westen. Daarmee wordt ingehaakt op een van de belangrij ste grieven, die 60.000 Oostduitsers naast de beperkte vensomstandigheden er toe heeft gebracht het land ontvluchten. ''d< OoK voor hun landgenoten, die noodgedwongen of uit e bijzonder soort plichtsbesef in hun vaderland zijn achter) a' bleven, vormt de beklemmende isolatie waarin zij zich co stant bevinden, een van de grootste bezwaren tegen het re me. Nadat de laatste weken onder de afgezette Honecker isolatie door nieuwe visumbepalingen voor andere Oostbit landen nog was versterkt, scandeerden de betogers dt week in de grootste demonstratie sinds 36 jaar niet alleen woord 'vrijheid' maar ook 'reizen'. De Oostduitse beweging voor burgerrechten Neues F01 heeft de nieuwe machthebber Krenz het voordeel van twijfel gegeven en natuurlijk maakt ook in Oost-Duitsl; één zwaluw nog geen politieke lente, maar de belofte een verruiming van de reismogelijkheden is in elk geva moedigend. Het vertrek van Honecker lijkt op die man het begin van het einde van het communisme volgens sta nistisch recept in te luiden. De 77 jaar oude en zeer orth doxe Honecker is natuurlijk ook niet aan de kant geschov om zijn opvolger precies in zijn voetsporen te laten trede I Dat er iets gaat veranderen bleek ook al toen partijleid ir Krenz toegaf dat het regime fouten heeft gemaakt. gj °l o03t-BERLIJN zal eenvoudig niet veel anders kunnie dan op de belangrijkste verlangens van de bevolking in ri gaan. Het wegstromen van grote aantallen burgers kan ni J* blijven doorgaan wegens de grote economische schade en organisatorische ontwrichting die er het gevolg van zi Verwacht mag worden dat in de DDR heel geleidelijk e 1' milder politiek klimaat zal komen. Maar omwentelingen 2 u als zich in Polen en Hongarije hebben voorgedaan moet mie onder de nieuwe partijleider niet verwachten. Het is daaror niet ondenkbaar, dat de kleermakerszoon Krenz, die ae snelle politieke carrière achter zich heeft, niet meer dan ei 'tussenpaus' zal blijken te zijn, die weer even snel zal ve e dwijnen. OoST-DUITSLAND is niet op eigen kracht zo ver gek men. Het zal wel altijd een geheim blijven hoe krachtig Go'a batsjov zijn Oostduitse partijgenoten de wacht heeft aangf0 zegd tijdens zijn jongste bezoek aan de DDR. De hervo)€ mingsapostel uit de Sovjetunie liét zich bij die gelegenheid ,j het openbaar niet verleiden tot krasse uitspraken. Dit l bi grote teleurstelling van de demonstrerende Oostduitsers, d e! hun hoop op hem hadden gevestigd. Maar achter de scht - men moeten harde noten zijn gekraakt. Naast de volledi afkeuring van het beleid van Honecker toont de wijziging V de partijleiding aan, dat men de bakens wil verzetten. H radicaal en hoe snel zal moeten worden afgewacht. ^7 Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonde j stukken te bekorten. Ajax Vurig hoop ik dat het plan van Ajax zal slagen om langs juri dische weg de schade van de UEFA-veroordeling te verha len op de gooier van de ijzeren spijl naar de doelman van Austria Wien. En niet alleen op hem, maar ook op de lieden om hem heen die zoals aan de hand van televisiebeelden kon worden vastgesteld eveneens met ijzeren staven hebben gegooid, maar slechts bij toeval niemand hebben ge raakt. Het zal wel gaan om kippen, waarvan het moeilijk veren plukken is. Dat neemt echter niet weg dat dergelijke lieden vele jaren lang met loonbeslag kunnen worden achtervolgd om hun schuld beetje bij beetje (ten dele) te delgen. Daar zal een stevige waarschuwing van uitgaan naar al die lieden, die tegen woordig denken dat ze straffe loos anderen schade en ver wondingen kunnen toebren gen. En dat zijn niet alleen voetbalvandalen. J.P. Bosman, LEIDEN. Zinloos onderzoek (6) De bijbel heeft gezag en daar komt niemand aan. Dat moet Mw. Mantz-v.d. Meer waar schijnlijk gedacht hebben toen zij zelf op eigen gezag de bijbel ging uitleggen en verzweeg wat niet van pas kwam. Dat toegepast op Christus was Christus nog slechts een hoog staand mens, van wie de hei ligheid wel niet ontkend werd, maar ook niet besproken in de traditionele zin van het woord. Hij was nog maar een mens, behept met alles waarmee wij gewone mensen behept zijn. En zo trachtte zij Christus aan 'ons' aan te passen, terwijl Christus in opdracht van zijn hemelse Vader op deze wereld gekomen is opdat wij ons aan de heiligheid van Zijn Zoon zouden aanpassen. En dat was het wat juist Henk Binnendijk op de EO-jongerendag wel zo duidelijk durfde stellen en waarvoor hij applaus kreeg toen hij zei: „Wij jongeren moeten afbeeldingen, ja, als het ware foto's worden van Christus, de mens geworden Zoon van de Vader. H.R. Hofstra, RIJSWIJK. weet hij dat de meeste aids he tiënten het slachtoffer zijn du een verkeerd gebruik van hiba seksualiteit, waarbij vaak t wisseld wordt van partne Dat wisselen is tegen de lt van de kerk, die het onderli ge seksuele verkeer alleen to staat binnen het huwelijk, d om zijn aard gericht is op ei nageslacht en beleefd woi door een en het zelfde ecl paar in trouw aan elkaar. H gebruik van condooms is echter op gericht nageslacht voorkomen en de seksualiti los te koppelen van waarvo zij eigenlijk is bestemd, tenechtelijke geslachtsgemee schap wordt daardoor zond risico beleefd én zelfs geprop geerd. Daarom is de paus gen het gebruik van co doorns, omdat wisselende buitenechtelijke gemeensch volgens de scheppingsleer de kerk niet mag. Dat hee niets te maken met liefdeloo heid. Het gaat er hem om een gezonde manier aids voorkomen en een gezom opbouw van de samenleving bevorderen. Want na aids or staan er toch weer andere g slachtsziektes. Het is nu ee maal tegen de natuur. A.A. Jordanus DEN HAAG. Aids (2) Inderdaad roept de paus steeds op tot compassie met zieken, en daarom heeft hij ook mede lijden met aidspatiënten. Uit informatie van ziekenhuizen ADVERTENTIE ALERIES Expositie MAKKUMER AARDEWERK „van klei tot „klei"nood" I m 20 dec 26. 27 en 28 okt. demonstratie PLATEELSCHILDEREN Ninaber van Eybenh.v. Venestraat 26. 's-Gravenhaqe

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2