Luik ontslaat ambtenaren ^buitenland CeicLeGomant GEVANGENHOUDING WALLENBERG WAS „TRAGISCHE VERGISSING" Directeur CIA wil vrije hand bij coups Galileo als een „biljartbal" op weg naar Jupiter Politiek Reagan onder invloed van astrologe X Steun van politburo aan Honecker kalft af Handel in ivoor aan banden gelegd DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB Egypte en Libië weer vrienden DINSDAG 17 OKTOBER 1989 PAGINA 5 Vier doden bij aanslag op Colombiaanse krant v-iDUUWirt. vuur net geuuuw van een rege- .Jringsgezinde provinciale krant in Colombia is [gisteren een autobom ontploft. Vier mensen {werden gedood en zeven personen liepen ver- jwondingen op. De naar schatting vijftig kilo jramanga, driehonderd kilometer ten noorden ivan Bogota, aldus een politiewoordvoerder. Alle doden werkten bij de krant, evenals vier van de gewonden. De directeur van de krant izei dat hij dreigementen had ontvangen van jzowel linkse guerrilla-organisaties als van de [drugsmafia. De Vanguardia Liberal is belang rijkste krant in de provincie Santander en isteunt de regering van president Virgilio Barco in zijn strijd tegen de drugsbaronnen. MOSKOU Sovjetfunctionarissen heb ben aan familieleden de identiteitsbewij zen en persoonlijke bezittingen overgedra gen van de Zweedse diplomaat Raoul Wallenberg, die tijdens de oorlog hon derdduizend Hongaarse joden redde, maar in 1945 spoorloos verdween. Wallenberg werd in 1945 nabij Budapest aangehouden door Russische troepen die Hongarije had den bevrijd. De Sovjetunie zei eerder dat Wallenberg in juli 1947 in gevangenschap van de KGB overleed tengevolge van een hartaanval. Naar woordvoerder Gennadi Gerassimov van het Sovjetministerie van buitenlandse zaken gisteren verklaarde, zijn bij het jongste onderzoek in de KGB- archieven geen aanwijzingen gevonden dat deze lezing over het overlijden niet juist is. „Het is een onomstotelijk feit dat Raoul Wallenberg in 1947 overleed", zei hij. Wallenbergs zuster Nina Lagergrin en Guy von Dardel, zijn halfbroer, kregen gisteren de documenten die in het KGB- archief werden gevonden. Daaronder be vonden zich naast een diplomatiek pas poort en bankbiljetten in verschillende valuta's een afschrift van een overlijdens- rapport van Wallenberg door de gevange nisarts. Naar Gerassimov verklaarde was de ar restatie van Wallenberg een tragische vergissing. „Hij kwam terecht in een maalstroom van onderdrukking". Volgens Moskou overleed hij twee jaar later in de Loebjanka-gevangenis in Moskou, maar vroegere mede-gevangenen hebben be weerd hem nog hebben gezien in de jaren zeventig. Sonja Sonnenfeld, secretaris van de Raoul Wallenberg Associatie, toont een kopie van het overlijdenscertificaat van Wallenberg. FOTO: AP NEW YORK CIA-directeur William Web ster wil van de Amerikaanse regering en het Congres meer speelruimte om staatsgrepen te ondersteunen. In een interview met de New York Times zegt Webster dat hij af wil van een in 1976 door de toenmalige president Ford doorgevoerde maatregel die de CIA verbiedt zich in te laten met politieke moord. Volgens Webster betekent de maatregel in de praktijk dat de VS afzijdig moeten blijven van elke coup die zou kunnen leiden tot de dood van een buitenlandse leider. Hij denkt dat president Bush en het Congres bereid zijn de bepaling bij te stellen na de mislukte coup poging eerder deze maand tegen de Paname se leider Noriega. De CIA was daarvan vol gens Webster vantevoren op de hoogte. QN498 Rob bestudeert met majoor Ross de kaart. Die is dui delijk genoeg, want de lanceerplaats van de V2-raketten staat er op aangegeven. „Rob", zegt majoor Ross, „we moeten onmid dellijk naar Amerika. We hebben geen minuut te verliezen". „Ja wel", zegt Rob, „maar ik ga toch niet weg, voor ik weet waar Skip is en voor ik mijn boot heb opgespoord". Vooral het lot van Skip gaat hem aan z'n hart en dat zijn hond misschien het slacht offer is geworden van enkele gewetenloze schurken kwelt hem het meest. Maar dan hoort hij opeens geblaf. De deur gaat open en... Skip springt naar binnen. En in de deur staan Robs oude vrienden, de vuurtorenwachters. Skip heeft zolang op de „Bran- daris" gelogeerd. „En als u uw schip soms zoekt, kapitein Rob", zegt één der wachters, „dan moet u er gauw bij zijn. Vanmorgen heeft een onbekend schip de „Vrijheid II", vlak onder de kust aan boord gehesen". Een onbekend schip? Maar dat moet de „Tristan" zijn geweest! CAIRO Libië en Egypte hebben op een topontmoeting tussen de leiders Muammar al- Gaddafi en president Mubarak besloten na zestien jaar van vijandschap nieuwe vrien- schap te sluiten. Na de bespre kingen van gisteren in Egypte is Mubarak vandaag voor ver der overleg naar Libië gereisd. De Arabische landen verbra ken in 1979 de betrekkingen met Cairo vanwege het vre desverdrag dat Egypte sloot met Israel. Maar na tien jaar is Mubarak er in geslaagd de banden met bijna alle Arabi sche landen weer te herstellen. Alleen Syrië heeft dit nu nog niet gedaan. Een doorbraak in de Libisch-Egyptische verhou ding kwam in mei van dit jaar tijdens de top van de Arabi sche Liga in Casablanca, toen al-Gaddafi en Mubarak elkaar ontmoetten. (Van onze IEl8 correspondent) en v^BRUSSEL In een door inide rijkswacht hermetisch ^{afgesloten stadhuis heeft e ide gemeenteraad van 0 Luik gisteravond inge- h(jstemd met het plan om ,a|zijn ambtenarenbestand '^substantieel te verkleinen. nejDe raadszitting werd voorafgegaan door een reeks betogingen, waar aan een grote groep Ant werpse en Limburgse ambtenaren uit solidari teit deelnam. De 'Cite Ardente' in Franstalig België, die met een schulden last van bijna 2 rniljard gulden kampt, wil 800 van haar totaal 5.000 ambtenaren ontslaan. Met die drastische ingreep, die nodig is om de zwaar noodlij dende stad aan nieuwe kredie ten te helpen, is gisteravond voor het eerst een krappe meerderheid gevonden. Libe ralen en socialisten waren wel tot laat in de avond bezig om de pijn van de onvermijdelijke sanering te verzachten. Jonge re ambtenaren zouden van de ingreep moeten worden uitge sloten, voor de anderen zou minstens een fatsoenlijke af vloeiingsregeling moeten wor7 den getroffen. De bonden van overheidsper soneel, die in het stadhuis niet werden toegelaten, voerden de hele dag verbeten actie. De manifestanten, die al drie we ken geen loon hebben ontvan gen, werden vergezeld van hun vrouwen .en kinderen. In de vroege avond kwam het tot schermutselingen tussen beto gers en rijkswacht, die met haar combi's van het stadhuis een onneembare vesting had gemaakt. Burgemeester Edou- ard Close ontving een kleine delegatie vrouwen en kinde ren, maar liet hen zonder per spectief op een oplossing weer vertrekken. In Luik draaien al ruim twee weken alle stedelij ke diensten op een laag pitje. Het vuil hoopt zich op in de straten, politie en brandweer rukken slechts in noodgeval- LAUSANNE Delegaties uit 91 landen hebben gis teren op de internationale conferentie over de han del in beschermde dieren (CITES) besloten olifan ten op de lijst van met uit sterven bedreigde dieren te plaatsen. Door de beslissing, die met 76 tegen 11,stemmen werd aange nomen, wordt alle handel in ivoor wereldwijd verboden. Het is vrijwel zeker dat de be slissing door de voltallige ver gadering van de CITES-confe- rentie wordt aangenomen. De regels laten echter wel toe dat landen die een aanzienlijke olifantenpopulatie hebben, verzoeken kunnen indienen voor beperkte verkoop van ivoor. Dat compromis werd bereikt om de landen in zuide lijk Afrika, onder aanvoering van Zuid-Afrika, Botswana en Zimbabawe, tevreden te stel len. Deze landen zeggen de in komsten uit de ivoorhandel nodig te hebben voor de in standhouding van natuurpar ken. Een Amerikaans voorstel om olifanten op de aanvullende lijst „Appendix I" te plaatsen, waardoor de beperkte verkoop ook wordt verboden, kreeg niet de vereiste twee-derde meerderheid. Kenya, Tanza nia, Gambia, Hongarije en Oostenrijk ondersteunden het Amerikaanse voorstel. Japan, dat meer dan de helft van alle ivoor gebruikt, heeft de import in september verboden in af wachting van een beslissing van de CITES-conferentie. De Afrikaanse naties Burundi, Botswana, Mozambique, Zim babwe en Malawi hebben aan gekondigd protest aan te teke nen tegen de beslissing. Dat zou die landen het recht geven ivoor te verkopen aan landen die ook protest aangetekend hebben of aan landen die geen lid van de CITES zijn. Binnen de grenzen van de vijf landen bevinden zich meer dan 60.000 olifanten, een tiende van de totale Afrikaanse olifantenpo pulatie. Tien jaar geleden be droeg het aantal olifanten in Afrika nog 1,3 miljoen. Milieubeschermers waren en thousiast over de beslissing. John Grandy van de Ameri kaanse dierenbescherming vond de beslissing „geweldig" en verklaarde niet ongerust te zijn over de eventuele protes ten van landen uit zuidelijk Afrika omdat de betreffende landen onder „internationale politieke druk" zouden komen te staan. NEW YORK De privé- astrologe van Nancy Reagan meent dat zij door het trekken van de horoscoop van Michail Gorbatsjov en het scheppen van een gunstig beeld van de Sovjetleider, de betrekkingen tussen de VS en de Sovjetunie heeft beïnvloed. In een inter view met de Amerikaanse te levisiemaatschappij CBS zei Joan Quigley dat zij ook ver antwoordelijk is geweest voor het vaststellen van de datum waarop het INF-verdrag over de verwijdering van de raket ten voor de middellange af stand ondertekend werd. Vol gens CBS verdiende Quigley 3.000 dollar (ruim 6.000 gul den) per maand. Mevrouw Reagan schrijft in haar boek „My turn: The Memoirs of Nancy Reagan" dat zij Quigley begon te consulteren nadat haar man in 1981 was neerge schoten. Zij erkent dat het raadplegen van de astrologe een gewoonte werd die haar echtgenoot uiteindelijk enorm i verlegenheid bracht. Joan Quigley, de privé-astrolo- ge van Nancy Reagan, die vol gens eigen zeggen een grote rol heeft gespeeld in het beleid van de voormalige president van de Verenigde Staten. FOTO: ANP (vervolg van de voorpagina) BERLIJN/WARSCHAU Het lijkt erop dat de steun voor het 18-jarige bewind van Honecker nu ook binnen de partijtop snel aan het afkalven is. Het Westduitse boulevard-blad Bild meldde dat de partijchefs in 13 van de 15 districten van de DDR hebben geëist dat het hele Politburo, het belangrijk ste beleidsorgaan van partij en staat van de regerende com munistische partij SED aan de kant wordt gezet, inclusief partijleider Erich Honecker. Bild beriep zich op „welinge lichte SED-kringen". Volgens het blad eisen de regionale partijchefs diepgaande hervor mingen omdat zij bang zijn dat er anders een golf van onlus ten en stakingen over het land zal slaan. Zij willen dat de reismogelijkheden worden verruimd en dat de voedsel voorziening drastisch wordt verbeterd. Verder pleiten zij volgens Bild voor nauwe sa menwerking met de kerk en de oppositie en voor geheime verkiezingen met meer kandi daten. De partijtop zou hun verzoek om een spoedzitting van het Centraal Comité van de SED echter hebben afgewe- Polit-burolid Harry Tisch, te vens hoofd van de vakfedera tie FDG, erkende in een giste ren gepubliceerd interview met de krant Junge Welt dat de sfeer onder de Oostduitse arbeiders gespannen is. Tisch stelde dat de partijleiding moet ingaan op de klachten van de arbeiders, omdat „anderen dat anders zullen doen". Hij doel de kennelijk op de groeiende oppositiebeweging in de DDR. Andere staatskranten publi ceerden maandag vraagge sprekken met arbeiders, die onder meer klaagden over een onrechtvaardige verdeling van lonen, een slechte bedrijfsvoe ring, en een starre houding van de regering. De Oostduitse ambassade in Warschau is gisteren begon nen uitreisvisa uit te delen aan honderden Oostduitsers die naar de Poolse hoofdstad wa ren gestroomd in de hoop toe stemming te krijgen voor emi gratie naar het Westen. De au toriteiten in oost-Berlijn gaven vrijdag het groene licht voor hun vertrek. De vluchtelingen mogen naar het Westen ver trekken nadat zij formeel af stand hebben gedaan van hun Oostduits staatsburgerschap. Volgens diplomaten wachten nog ongeveer 1.300 Oostduit sers in Warschau op vertrek naar de Bondsrepubliek. Overlopen Syriër in scène gezet BAYRUTH De Syrische luchtmachtofficier die verle den week met een MiG-23 van Sovjet makelij naar Israel uit week en daar politiek asiel aanvroeg, had een Libanese vriendin die voor de Israëli sche geheime dienst Mossad werkte. Zij heeft hem tot de daad aangezet, zo schreef gis teren de Libanese krant Ad- Diyar De vrouw zou na het overlopen van haar vriend door de Syrische autoriteiten zijn opgepakt. Volgens Ad- Diyar. dat overigens geen bron voor het bericht noemde, was Israel geïnteresseerd in de MiG-23, vanwege de hoogont wikkelde uitrusting van het vliegtuig. 'ijCAPE CANAVERAL i Wanneer zich niet op- r (j nieuw vertragingen voor- ecjdoen gaat vanmiddag om gs drie minuten voor zes (Nederlandse tijd) op Cape ^Canaveral aan boord van oï de ruimtependel Atlantis een onbemand ruimte- w\ voertuig de ruimte in, de (I Galileo. Het toestel heeft -^een ongelooflijk ingewik- jj keld reisprogramma voor 1 de boeg. Het hoofddoel is it de bestudering van de ïr reusachtige planeet Jupi- le ter, vier van Jupiters be- 9 langrijkste manen en twee brokken kosmisch puin, i de asteroïden Gaspra en Ida. Vorige week werd het aftellen voor de lancering van de At lantis afgebroken, omdat er problemen waren met een cmputer. Dat euvel is hersteld, en vanmiddag is de NASA op nieuw begonnen met aftellen. Enige uren na het vertrek van de Atlantis moet de beman ning de Galileo in de ruimte plaatsen. De kort na zijn lancering 3,9 ton wegende (maar door brandstofverbruik geleidelijk aan lichter wordende) ruimte sonde moet op 7 december 1995 bij Jupiter arriveren. Hij zal twintig maanden achtereen allerlei metingen verrichten en foto's van een aantal bijzon der interessante hemellicha men naar de aarde óverseinen. Ook zal vijf maanden voor de aankomst een speciale instru mentencapsule worden afge vuurd, die de gigantische dampkring van Jupiter moet binnendringen. Daar moet de capsule gedurende ongeveer 75 minuten tal van onderzoe kingen verrichten en de resul taten daarvan aan zijn afzen ders doorgeven, voordat hij als gevolg van de geweldige druk letterlijk zal worden fijnge- knepen en verbrandt. Tijdens zijn 'aankomst' in de Jupiter-dampkring wordt de snelheid van de dan nog 337 kilo wegende capsule in nog geen halve minuut afgeremd van 185.000 tot slechts een paar duizend kilometer per uur. Dat komt overeen met een frontale botsing van een auto tegen een betonnen muur. In die halve minuut verbrandt circa honderd kilo van het hitteschild. De tempe ratuur aan de onderkant van de capsule loopt volgens ex perts zelfs op tot dicht bij de waarde die zich tijdens een kernexplosie voordoet. Grote aandacht Behalve aan dé reusachtige gasplaneet Jupiter zélf zal ook aan de Jupiter-manen Io, Eu ropa, Callisto en Ganymedes grote aandacht worden be steed. Galileo het eerste ruimtevoertuig dat in een baan om de planeet moet ko men en niet meer volstaat met een snelle passage zal deze manen veel dichter naderen dan de Pioneers-10 en -11 en de Voyagers-1 en -2 deden. De Voyagers leverden destijds wel uiterst spectaculaire en onthullende beelden van deze hemellichamen, maar de kleinst zichtbare 'details' op die foto's (één per minuut) schommelden toch altijd nog tussen de vijf en tien kilome- Betogers voor het hek bij het Kennedy Space Center. Zij protesteren tegen de vlucht van de Atlan tis omdat deze een ruimtesonde met zich draagt, die haar energie uit plutonium haalt. De demon stranten zijn bang voor een kernramp in de ruimte. ter doorsnede. Van Galileo, door zijn ontwerpers trots 'de Rolls Ro^yce onder de ruimte voertuigen' genoemd, worden 25 opnamen per minuut ver wacht met details van tussen de tien en twintig meter. De dichte benadering door Ga lileo van de Jupiter-manen is niet alleen van belang voor zo scherp mogelijke foto's en zo nauwkeurig mogelijke metin gen, maar dient ook een ander uitermate belangrijk doel. De sonde ondergaat onder invloed van de zwaartekracht steeds snelheidwijzigingen en (als ge volg daarvan) koersverande ringen, die hem naar een vol gende maan brengen, waar die procedure zich dan herhaalt. En dat gaat, als 'onderweg' al les naar wens blijft verlopen, zo twintig maanden door als een kosmisch partijtje biljart. Ook bij de afremming die Ga lileo in zijn baan om Jupiter moet brengen speelt die tech niek een voorname rol. Het is de bedoeling dat de vulkani sche maan Io op nog geen dui zend kilometer afstand wordt gepasseerd, waarbij hij de snel heid van de ruimtesonde zoda nig terugbrengt, dat deze in de nauwkeurig van tevoren be paalde, zeer langgerekte baan komt. De eerste fase van de afrem ming geschiedt echter met be hulp' van een ingebouwd ra ketsysteem van Westduitse makelij. Dat systeem heeft nog geen jaar geleden enkele be langrijke wijzigingen onder gaan, nadat was ontdekt dat soortgelijke raketjes sterk oververhit raakten wanneer ze een tijdlang werden inge schakeld. Was de Galileo in de zomer van 1986 gelanceerd, zoals aanvankelijk de bedoe ling was, dan zou het toestel met de 'verkeerde' raketmoto ren uitgerust zijn geweest en zou de missie vrijwel zeker niet tot een goed einde zijn bracht. Na de lancering uit het ruim teveer koerst Galileo overi gens eerst af op Venus. Deze planeet wordt op 9 februari 1990 gepasseerd, waarna het toestel 'terugvalt' richting aar de (passage 8 december 1990). Vervolgens schiet het door naar de rand van de asteroï- dengordel tussen Mars en Ju piter. Daar wordt op 29 okto ber 1991 de asteroïde Gaspra onder de loep genomen, waar na nogmaals richting aarde wordt gevlogen (passage 8 de cember 1992). Na een nieuwe versnelling en een rendez vous met de asteroïde Ida (28 augustus 1993), wordt defini tief koers wordt gezet naar het Jupiter-stelsel. SJOERD VAN DER WERF Heel meester HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT Sovjetunie betreurt misbruik psychiatrie ATHENE Een bestuurslid van het genootschap voor psy chiatrie van de Sovjetunie (AUSPN), Peter Morozov, heeft in Athene verklaard dat Moskou het betreurt dat in het verleden de psychiatrie is mis bruikt om politieke tegenstan ders monddood te maken. Mo rozov zei in een interview dat „niet alleen (de gevallen van) misbruik, maar het hele sy steem" wordt betreurd. restauratie van een paardebeen van de Neptunus fontein in Florence. In september waren twee benen van het standbeeld door vandalen afgebroken. FOTO: AP door Alexander Münninghof Supermarkt MOSKOU Sinds kort hebben wij hier in Moskou een dollartraject. Dat is een denkbeeldige lijn die loopt van het Kievstation via hotel Peking naar het Pavelstation. Alle buitenlanders komen elkaar daarop tegen, vooral in de weekeinden als we met onze vrouwen boodschappen gaan doen. Want in de sovjetwinkels met zijn bakken stinkend, ongekoeld gehakt en van een armetierige grondsmaak doortrokken kool en penen komen wij niet meer. Tot voor kort konden wij met onze dollars en andere buitenlandse valuta terecht bij de Berjozka-winkels. Sovjetburgers mogen geen valuta bezitten en die tref je daar dan ook weinig aan: alleen diegenen die bij buitenlanders werken en met instemming van de overheid een deel van hun salaris in harde valuta incasseren. In heel de miljoenenstad Aioskou heb je maar twee voedsel-Berjozkas: in het internationale handelscentrum en in een achteraf gelegen loods, een kilometer verderop aan de oever van de Moskva- rivier. Het aanbod houdt niet over, eigenlijk is alleen vlees van een goede kwaliteit volop te krijgen. Omdat je weet dat dat het vlees is dat van de beenderen is afgesneden die in de sovjetwinkels liggen te stinken hebben sommigen van ons het er in het begin een beetje moeilijk mee om zo ongegeneerd van onze uitzonderingspositie te profiteren. Maar dat went snel. Al met al was er echter alle reden om geregeld een vrachtwagen met voedsel voor een half jaar uit Nederland te laten overkomen en via vrienden elke week een paar pakken Finse melk (die dus niet na een dag zuur wordt zoals de Russische). Die situatie is met de komst van het dollartraject ingrijpend gewijzigd. Bij het Kievstation opende het Zwitserse bedrijf Sadko een elegante supermarkt, het Finse warenhuis Stockmann volgde met een vestiging bij het Pavelstation. De pret kan helemaal niet meer op nu de Spar aan de achterkant van het Pekinghotel maar liefst twee propere, helverlichte zalen vol kwaliteitsprodukten heeft ingericht. Onze eigen Spar, dacht ik eerst vertederd, maar ik weet nu inmiddels dat hun fameuze slagzin oorspronkelijk ,,Kaufen beim Spar ist Sparen beim Kauf" geluid moet hebben, want het is een Duits bedrijf. De drie supermarkten hebben een aantal zaken gemeen. Het betreft hier joint-ventures, dus ondernemingen waarin de Sovjets ook een aandeel en inspraak in hebben. De wetgeving op deze joint ventures is nog wat vaag en met name de uitvoer van de winst in valuta is een probleem. Dat probleem hebben de zakenlieden nu handig opgelost door slechts betaling met credit cards te accepteren. Bijkomend voordeel is dat de Sovjetburgers met harde valuta nu niet meer geholpen worden. Een tweede punt van overeenkomst tussen Sadko, Spar en Stockmann is, dat hun vitrines geblindeerd zijn. Want buiten op straat loopt het Sovjetvolk voorbij en dat zou bij een ongehinderde blik op al die heerlijkheden wel eens op ongewenste gedachten kunnen komen. Het aanbod in de drie zaken is namelijk dermate indrukwekkend voor de doorsnee Rus dat hij er, na van de eerste verbazing bekomen te zijn, ongetwijfeld opstandig van zou worden. Waarom die vuige kapitalisten wel en wij eerlijke, hardwerkende socialisten niet? Ook hier weer komt menigeen van ons in gewetensnood. Zelf zit ik intussen voorlopig met een ander probleem. Want mijn halfjaarlijkse vrachtwagen met goederen uit Nederland was net gearriveerd toen de drie supermarkten opengingen. Het berghok in mijn flat staat tot de nok toe vol stapels havermout, koffie, thee, meel, soep, gedroogde groenten, tientallen blikken met vis en erwten en peren op sap. Allemaal dingen die ik nu voor een fractie van de prijs die ik er, gezien het vervoer, voor moest betalen nu ook moeiteloos in Moskou kan aanschaffen, m.aar waar ik me eerst doorheen zal moeten worstelen. Tenzij ik een Rus vind die bereid is een tijdelijke joint-venture met me aan te gaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5