„Alleen met koraalriffen
houden we de voeten droog
Angst voor vrijdag de 13e is oeroud
HERFSTVAKANTIE LOKT
JONG EN OUD HUIS UIT
Bestuurlijke
problemen
doorgelicht
Ri jschoolgids gooit
goed koren" weg
Truckchauffeur
moet zich aan
80 km houden
BINNENLAND
CcidócSouoatit
VRIJDAG 13 OKTOBER 1989 PAGIN
Minister Smit-Kroes
voorstander onteigenen
van uiterwaarden
ARNHEM Minister Smit-Kroes
van verkeer en waterstaat is voor
stander van het onteigenen van uiter
waarden om ze in de oorspronkelijke
staat te herstellen. Dat betekent dat in
sommige gevallen de uiterwaarden
gedeeltelijk onder water komen te
staan en dat de oorspronkelijke flora
en fauna kunnen terugkeren. Momen
teel worden veel uiterwaarden nog
gebruikt voor landbouwdoeleinden.
Volgens Smit-Kroes zal de landbouw
echter binnendijks moeten worden
geconcentreerd. Ze erkende dat dit
kan leiden tot een verlies aan land
bouwgronden en daarom tot weer
stand tegen het plan.
DEN HAAG De overheid
pretendeert door de uitgifte
van de Nationale Rijschool-
gids het kaf van het koren
onder de rijscholen te schei
den. In de praktijk wordt
door de uitgave, die klaar ligt
voor verspreiding, veel goed
koren weggeggooid en krijgt
kaf zonder meer een rijks
keurmerk.
Dat betoogde donderdag mr. R.
Meijer tijdens een kort geding in
Den Haag, aangespannen namens
zeven rijschoolhouders. Rijscholen
van een bepaalde omvang worden
opgenomen in de gids als het sla
gingspercentage voor het eerste
examen van de klant het gemid
delde van de betreffende kring te
boven gaat. Mr. Meijer omschreef
publiek, waardoor bonafide bedrij
ven schade lilden". Meijer wilde
niet dat de gids, die in een oplage
van 80.000 ligt in ANWB-kantoren
en examencentra van het Centraal
Bureau Rijvaardigheidsbewijzen
(CBR), onder het publiek komt.
Mr. Venema, die optrad namens
de staat, bestreed evenals zijn me
depleiter Knijff het spoedeisende
karakter van de zaak. De rijscho
len zijn al maandenlang bekend
met de inhoud van de regeling. In
zijn visie werd door de rechtszaak
slechts gepoogd „zand in de machi
ne" te gooien. Aan produktie- en
ontwikkelingskosten is voor dit
boek al meer dan drie ton uitgege
ven.
Uitspraak mogelijk maandag.
„STERKSTE MAN"
ACHTER TRALIES
DORDRECHT De tot voorkort
„sterkste man van Nederland", S.W.,
is gisteren door de rechtbank in Dor
drecht veroordeeld tot negen jaar ge
vangenisstraf met aftrek wegens een
actief aandeel in de smokkel van 22
kilogram heroïne van Nederland naar
Spanje afgelopen januari. De 37-jarige
W. werd op 5 oktober gearresteerd in
Made, waar hij op een woonboot was
ondergedoken nadat hij in juni na zijn
uitspraak tegen de leden van de
rechtbank dat hij zich oneerlijk be
handeld voelde. „Ik weet niet eens
wat heroïne is. Ik word alleen maar
zo zwaar gestraft omdat ik een beken
de Nederlander ben", riep hij uit.
Fokker-50 door
landingsgestel
AMSTERDAM Een splinter
nieuwe Fokker-50 van de SAS
blijkt op 30 september als gevolg
van een procedurefout door zijn
landingsgestel te zijn gezakt. Nie
mand raakte daarbij gewond. Het
incident gebeurde aan het eind
van een lesvlucht op het vlieg
veld Kastrup bij Kopenhagen. De
schade ligt volgens Fokker onder
de één miljoen gulden. Fokker
heeft inmiddels een constructie
bedacht waardoor dergelijke inci
denten niet meer kunnen gebeu
ren. Door andere oorzaak zakte
eerder dit jaar een Fokker-100
van de KLM door zijn linker
hoofdlandingsgestel bij een lan
ding in Geneve.
MINISTERIE OVERSTROOMD MET BEZORGDE BRIEVEN OVER KUSTAFSLAG
DEN HAAG Als de na
tuur zijn beloop krijgt,
kunnen de inwoners van
Amersfoort, Assen en
Meppel over afzienbare
tijd voor de deur pootjeba
den in de Noordzee. Dit
dreigende perspectief
schetste het ministerie van
verkeer en waterstaat me
dio dit jaar in de nota
'Kustverdediging'
Omdat de zeespiegel stijgt en
Nederland verzakt, is het niet
onwaarschijnlijk dat ons land
de volgende eeuw nog kleiner
zal zijn dan het nu al is, aldus
de nota. En om dat te voorko
men is meer nodig dan hier en
daar een vingertje in de dijk a
la de beroemde sage van Hans
je Brinker.
Hoewel de gemiddelde burger
doorgaans Siberisch blijft on
der ambtelijke rapporten,
heeft de nota 'Kustverdedi
ging' een stroom van reacties
losgemaakt. In principe staan
we voor drie keuzes, zo meld
de het rapport onlangs zake-
lijk: terugtrekken voor de op
rukkende zee, miljarden in
vesteren en de huidige kustlijn
handhaven of - veel gedurf
der - de vijand onversaagd te
gemoet treden en land aan
winnen. Het zal niemand ver
bazen dat voor het realiseren
van deze laatste variant astro
nomische bedragen op tafel
moeten komen.
Ondanks de forse kosten blijkt
de gemiddelde Nederlander
die naar aanleiding van de
nota 'Kustverdediging' in de
pen is geklommen nog het
meest te voelen voor het te
vuur en te zwaard bestrijden
van het oprukkende water.
Volgens medewerker van de
Raad van de Waterstaat Rob
Schreuders, de instantie die
deze weken alle reacties ver
zamelt, hebben individuele
burgers en organisaties talloze
manieren aangedragen om
land op het alles verzwelgende
zeewater te veroveren.
Jules Verne
Zo stuurde een inwoner uit
Delf gauw een Jules-Verne-
achtig 'masterplan' om het
wassende water te slim af te
zijn. Rijkswaterstaat, aldus
deze briefschrijver, zou ko
raalachtige structuren moeten
aanleggen voor de kust van de
Noordzee. Door de natuurlijke
aangroei van zeepokken, ane
monen en mosselen zouden
natuurlijke dammen kunnen
ontstaan die de verdere dui
nafslag voorkomen. Aan deze
tropisch aandoende kustverde-
digingswerken hoeft nauwe
lijks onderhoud gepleegd te
worden, merkt de briefschrij
ver fijntjes op. De waterpok
ken onderhouden immers
zichzelf wel.
Een andere particulier, afkom
stig uit Assen, wil twee vlie
gen in één klap slaan. De kust
lijn een paar hectaren opschui
ven in de richting van Groot-
Brittannië en tevens energie
winnen. Volgens deze variant
zouden er lange strekdammen
moeten worden aangelegd met
op de 'kop' een waterkracht
centrale. De sterke golfstroom
wordt volgens dit plan opge
vangen in een hoger gelegen
sleuf, vanwaar het in een gat
stroomt waarin een generator
is geplaatst. Ook is de moge
lijkheid geopperd de strek
dammen waterdoorlatend te
maken, waardoor tussen de
dammen sedimentatie (bézin-
king van zand en slib) plaats
vindt: een natuurlijke manier
van landwinning.
Rob Schreuders weet te mel
den dat alle 35 kustgemeenten
zich inmiddels hebben uitge
sproken voor de variant
'handhaven' als minimum,
waarbij een groot aantal ge
meenten de voorkeur geeft
aan plaatselijk 'zeewaarts'
gaan. Met name de gemeente
Den Haag is daar zoals bekend
in principe een warm voor
stander van.
Ook de landbouwinstanties
hebben voorgesteld kust te
gaan aanwinnen. In de eerste
plaats voor de veiligheid van
het polderland, maar ook om
enkele recreatiegebieden die
nu nog een flink beslag leggen
op boerenland tot achter de
dijken en duinen te verplaat
sen. De Unie van Waterschap
pen vindt dat de kustlijn mini
maal gehandhaafd moet wor
den „maar daarbij moet voor
elk stuk kustlijn bekeken wor
den welke ligging optimaal is".
De milieubeweging wil de
kustlijn houden zoals deze is.
Meanderen
Het meest ingrijpende plan
komt nog wel van de Bond
van Nederlandse Stedebouw
kundigen. Deze organisatie
stelt voor de Nederlandse
kustlijn terug te brengen naar
de vorm die ze tot in de vroege
middeleeuwen had: een steeds
wisselende kust met verdron
ken land, slufters en putten,
geulen en kwelders waar de
zee naar believen geeft en
neemt. Bestaand land inleve
ren wil de Bond overigens
niet. Het meanderende land
schap zou achter de bestaande
dijken en duinen geschapen
moeten worden.
Binnenkort wil de commissie
voor de waterhuishouding van
de Raad van de Waterstaat
zich over de reacties buigen
om een advies aan de minister
uit te brengen. Naar verluidt is
minister Smit-Kroes al flink
aan het lobbyen om minister
Ruding - of diens opvolger -
geld uit de zak te kloppen.
Want bij de huidige stand van
zaken heeft het ministerie al
niet voldoende geld meer om
de kustlijn te houden waar hij
nu ligt. Kijkend in haar eigen
portemonnee komt Smit-Kroes
maar tot één conclusie: terug
trekken!
PAUL KOOPMAN
Het beeld Jonas en de walvis in Bergen aan Zee is gisteren ver
plaatst vanwege de oprukkende zee. In de nota „Kustverdedi
ging" zijn onlangs voorstellen gedaan om te voorkomen dat Ne
derland nog kleiner wordt.
FOTO: ANP
egT
Rekenkam#
mist weer
miljarden i£[
kasboek
DEN HAAG „Vorig
waren er dezelfde problei n'
bij dezelfde departement!B.1
signaleerde president Koi
van de Algemene Rekener
mer gisteren bij de present a
van zijn bevindingen over;n
uitgaven van 1988.
Nog steeds komt het voor
uitgaven „onrechtmatig" j
gedaan. Vorig jaar ging he 'e
totaal om 2,3 miljard guit
De grootste post (1,9 miljai
te vinden bij WVC - wej
het ontbreken van een
meel-juridische grondslag
bijdragen ziektekostenve
keringen. Onjuiste berekei
gen van voorschotten en
teveel aan uitkeringen op
studiefinanciering vormen
dere posten die niet door
beugel kunnen. Aan „ter
vorderen" van onrechtma
voorschotten wordt nog
gedacht, maar de Rekenkar
blijft het in de gaten hour
zo waarschuwde Kordes.
„Geen zekerheid over
rechtmatigheid en voller
heid" van de uitgaven is
veelvuldiger voorkomei
kwaal. Dat wordt veroor:
door tekortkomingen in de
ministratieve organis;
waarbij met name de mini
ries van verkeer en waterst
(ruim 8 miljard) en justitie
miljard) eruit springen. In
taal kon voor 11 miljard
den geen bevredigende
countantsverklaring
overlegd.
De Rekenkamer-presidédt
voorspelde dat de departeme
ten van buitenlandse zaken
VROM het ook volgend
niet zullen redden een accoi
tantsverklaring te overleg
Een brief van minister Nij]
waarin die dat tegenspri
noemde Kordes „wat meijcc
waardig".
De Rekenkamer heeft bij
Tweede Kamer aan de bel g
trokken over zowel person!
als huisvestingsproblemen d
het controlewerk - dat z
sterk uitbreidt - ernstig in i
vaar brengen. Vorig jaar na
het aantal personeelsleden
van 297 tot 293 personen,
wijl vooral in de hogere fui
ties de gaten gevuld wor<'
met ingehuurd persom
waarvan de kosten „enige
len hoger" zijn dan van v;
krachten.
ZOETERMEER Vrachtwa
genchauffeurs moeten zich
houden aan de rnaxirnumtmol-
-*">id van 80 kilometer per uur.
Dat is beter voor het milieu,
de verkeersveiligheid en de
economie.
Indringend en emotioneel
kraakte minister Smit-Kroes
gisteren voor een gehoor van
nieuwbakken beroepschauf
feurs de tekst van het populai
re lied „Met de vlam in de
pijp" tot op de bodem af. „Dat
klinkt stoer, met de vlam in de
pijp", zei de minister, „maar
scheuren is in alle opzichten
schadelijk voor de verkeers
veiligheid en het milieu. Als u
90 rijdt in plaats van 80, pro
duceert u 10 procent meer uit
laatgassen. Bovendien heeft u
een verhoogde kans op een
ongeval met dodelijke afloop.
Daarnaast is 'scheuren' ook
duur voor uw baas, want u
verbruikt meer brandstof.
Werkgevers die u opjagen om
dat ze bang zijn verlies te lij
den als u „maar" 80 rijdt, ver
tellen lariekoek".
Na deze waarschuwende
woorden overhandigde de mi
nister aan de chauffeurs een
muziekcassette waarop popu
laire muziek te beluisteren is,
afgewisseld met „morele bood
schappen" van collega-chauf
feurs die voortdurend op he.t
belang van de maximumsnel
heid wijzen.
geluidsband
staat
informatie over
de 80-
kilometer
limiet voor
vrachtwagens.
FOTO: ANP
DEN HAAG Nederland
trekt er volgende week tijdens
de herfstvakantie weer be
hoorlijk op uit. Volgens een
woordvoerder van de ANWB
in Den Haag gaan ruim
650.000 landgenoten voor kor
te of langere tijd op vakantie.
Het Nationaal Bureau voor
Toerisme schat hun aantal op
800.000 tot 900.000.
Het eigen land is meer in trek
dan het buitenland: 380.000
mensen blijven volgens de
ANWB in Nederland; het NBT
noemt een aantal van 500.000
tot 550.000. De ANWB denkt
dat 270.000 Nederlanders de
grens over trekken. Het NBT
houdt het in deze categorie op
300.000 tot 350.000 mensen.
Brabant en de Veluwe scoren
in eigen land het hoogst, maar
ook Zuid-Limburg, Drenthe
en de kustgebieden doen het
goed bij de najaarstoerist. Vol
gens de ANWB genieten
200.000 binnenlandse herfst-
vakantiegangers van een korte
vakantie (vier dagen of korter)
en 180.000 van een langere va
kantie.
Van de Nederlanders die naar
het buitenland gaan, hebben
ruim 200.000 mensen geboekt
voor een langere periode. De
overige 70.000 houden het op
een korte buitenlandse trip.
Volgens het NBT in Le
schendam zijn alle luxe-bu
galowparken in ons land v<
gende week nagenoeg bezi
Veel campings sluiten na
herfstvakantie het seizoen
en kunnen nog net een graa
tje meepikken van het najaa
stoerisme. De Nederland
Spoorwegen melden een gro
belangstelling voor treinre
zen. Vooral korte reizen na-
de grote Europese steden zi
populair.
DEN HAAG Voor bij
gelovige mensen is het
vandaag weer een moeilij
ke dag. Vanmorgen opge
staan met het voornemen
vandaag al helemaal
zwarte katten uit de weg
te gaan, geen zout te mor
sen of spiegels te breken
en niet onder ladders door
te lopen? En dat schijfje
tegen het computervirus,
werkte dat? Wie deson
danks vandaag door pech
wordt overvallen, heeft
een excuus. Het is vrijdag
de 13e, alom erkend als dè
ongeluksdag.
De vrijdag heeft, door de ge
schiedenis heen, altijd in een
kwade reuk gestaan. Op vrij
dag werd Adam door Eva ver
leid, waardoor er een eind
kwam aan het paradijs. De
zondvloed en de Babylonische
spraakverwarring zouden óp
vrijdag hebben plaatsgevon
den.
Op het getal 13 rust eveneens
een doem. De 13e Tarot-kaart
vertegenwoordigt de dood.
Oude magiërs geloofden dat
„wie het getal 13 begrijpt, de
sleutel bezit tot macht en heer
schappij". Aan het Laatste
Avondmaal - maar ook aan
een godenmaaltijd in de Noor-
SUSKE EN WISKE SAGARMATHA
(c) Standaard Ultgeverij/Wavery Productions
se mythologie - namen 13 per
sonen deel, waarvan er één
zou sterven. Het leidde tot het
volksgeloof dat het niet ver
standig was met 13 personen te
eten, want één lid van dat ge
zelschap zou het einde van het
jaar niet overleven.
Op vrijdag de 13e geldt dat al
lemaal in versterkte mate, zo
als de 7900 werknemers van
de Belgische firma Cockerill-
Sambre zullen getuigen, die op
vrijdag 13 mei 1983 werden
ontslagen. Net als de slachtof
fers van de eerste geruchtma
kende gijzelingszaak in Neder
land, in de Franse ambassade,
die op vrijdag 13 mei 1974 door
drie leden van het Japanse
Rode Leger werden overval
len en vier angstige dagen
meemaakten. En op vrijdag 13
november 1970 werd Oost-Pa-
kistan, het tegenwoordige
Bangladesh, door een cycloon
getroffen. Naar schatting
500.000 mensen kwamen om.
M.E. Schwitters schrijft in zijn
boek 'Bijgeloof - Vrees, maar
ook hoop en troost', dat op
vrijdag de 13e in de City Hall
van New York, waar normaal
per dag 600 tot 700 huwelijken
worden gesloten, hoogstens
vijftig paartjes komen opda
gen. Het aantal metropassa
giers in Parijs zou op een dag
als vandaag twintig procent la
ger zijn dan normaal. Chur
chill reisde niet op vrijdag de
13e. En Napoleon weigerde op
vrijdag de 13e slag te leveren.
In de wiskunde levert twee
maal negatief echter een posi
tief getal op. Daar is generaal
Hafed el-Assad - meer dan
veel van zijn landgenoten
het van harte mee eens. Op
vrijdag 13 november 1970 deed
hij een geslaagde greep naar
de macht en hij zit als presi
dent van Syrië nog steeds vast
in het zadel. En de inwoners
van Ommen, Emmen, Meppel
en Exloo zullen vrijdag 13
april 1945 nooit vergeten.
Want toen werden zij van de
Duitsers bevrijd.
Hotels
In onze nuchtere maatschappij
zit de angst voor het getal 13
er echter nog steeds diep in.
„Voorbeelden daarvan zijn er
te over", schrijft Schwitters.
„Er zijn talloze hotels waar
men direct van de twaalfde op
de veertiende verdieping komt
en ook kamer 13 zal men er
vergeefs zoeken. Vermakelijk
is het verhaal van een Ameri
kaanse firma, die de verdie
pingen tien tot en met veer
tien van een wolkenkrabber
huurde. Ze snapten toch al
niet waarom het zo goedkoop
was. Tot ze er achter kwamen
dat de dertiende etage ont
brak".
Hij wijst er verder op dat in
vliegtuigen geen stoelenrij 13
te vinden is, dat in circuspro
gramma's veelal nummer 13
ontbreekt - „liever begint men
na de pauze opnieuw met
nummeren" en dat in veel
Britse en Franse straten geen
huisnummers 13 te vinden
zijn. „In vissershavens ziet
men nauwelijks schepen met
nummer 13. Zeelieden hebben
een enorm ontzag voor dat ge
tal. Zo groot, dat schipper Cor
Korving op 25 mei 1956 tijdens
de haringrace aan Schevenin-
gen-Radio meldde: „Wij sto
men thans zestien mijl van IJ-
muiden. We hebben elf kno
pen. Onze vangst is twaalf plus
één kantje".
Voorkomen
Om maaltijden met 13 deelne
mers te voorkomen bestond,
vertelt hij, voor de Eerste We
reldoorlog in Parijs zelfs een
bureau dat 'Le Quatorzième'
(De Veertiende) heette. „Het
leverde op verzoek een veer
tiende gast aan mensen die,
hetzij tijdig vooraf dan wel
door omstandigheden op het
laatste moment, tot de ontstel
lende ontdekking kwamen dat
ze met z'n dertienen aan tafel
moesten. De indruk bestaat
dat daar aardig mee kon wor
den verdiend, want er moet in
Londen een boekbinders
knecht zijn geweest die zich
zelf als veertiende gast aan
bood en bij zijn overlijden een
klein half miljoen naliet".
Een 'koninklijk' voorbeeld is
dat van de geboorteaangifte
van de Britse prinses Marga
ret. „Toen haar namen in het
geboorteregister moesten wor
den ingeschreven kwam men
tot de ontstellende ontdekking,
dat men het dertiende vakje
van het register zou moeten
invullen. Er werd toen ge
wacht tot er weer een baby
werd aangegeven en die
kwam in het vakje nummer 13
terecht, waarna het prinsesje
als nummer 14 werd inge
schreven".
ANDRÉ HORLINGS
DEN HAAG Een nader
te bepalen onderzoeksin
stituut gaat de bestuurlij
ke problemen van ge
meenten in de Haagse re
gio onderzoeken. Dit heeft
voorzitter drs. P.H. La
bohm (VVD) gisteren na
afloop van een bijeen
komst van het dagelijks
bestuur van het Gewest 's-
Gravenhage bekend ge
maakt.
In de Haagse regio bestaan al
jarenlang regionale en interge
meentelijke problemen die ui
terst moeizaam worden opge
lost. „Ontwikkelingen op het
terrein van de ruimtelijke in
richting, volkshuisvesting, mi
lieu en werkgelegenheid blij
ven daardoor achter of drei-
fen te stagneren", aldus La-
ohm. Van het overlegplat
form - dat in 1973 is opge
richt - maken naast Den
Haag, ook Rijswijk, Voorburg,
Leidschendam, Wassenaar,
Zoetermeer en Nootdorp deel
uit.
Het ministerie van binnen
landse zaken en de provincie
hebben volgens de voorzitter
inmiddels ingestemd met een
„ingrijpende doorlichting" en
dragen bij aan de onderzoeks
kosten, die op enkele tonnen
zijn geraamd. Het exacte be
drag is nog niet bekend, omdat
instituten, waaronder ook uni
versiteiten, eerst offertes zul
len uitbrengen. Het rapport,
met daarin een pleidooi voor
een betere samenwerking, is
op z'-n vroegst half 1990 gereed
en wordt vervolgens behan
deld door de zeven gemeenten.
De werkzaamheden van
Gewest, waar 25 mensen we
ken, staan momenteel op ee
laag pitje. Zo zou de structui
te zwaar zijn voor de taken
moeten worden verricht,
menspraak in het Gewest
vert nauwelijks wat op en <S
ervaring bijvoorbeeld met eel
gezamenlijk ontwikkeld b<
drijventerrein in Zoetermefl
(Zoeterhage), geeft ook gee
reden tot juichen. Enkel
maanden geleden zijn boven
dien enkele medewerkers va
het Gewest ontslagen, omd^
volgens Labohm voor hei
„nauwelijks wat te doen wasj
Zoetermeer, Nootdorp ej
Voorburg omarmen al gerui
me tijd het idee van de vor
ming van een zogeheten stad
sprovincie in de Haagse regie
Daaronder wordt verstaan ee
afzonderlijk bestuur, dat be
halve de gebruikelijke provin
ciale bevoegdheden allerlei ge
meentelijke verantwoordelijk
heden uitoefent die voor d
behartiging van agglomeratie
onderwerpen noodzakelijl,
zijn, terwijl de schaal van ge
meenten wordt verkleind
Zo'n in het leven te roepen oi
gaan zou taken op het gebie
van infrastructuur (het gehee
van auto-, spoor- en waterwe
gen), werkgelegenheid en we
ningbouw kunnen behartigen;
Als het aan Rijswijk en Voor
burg ligt, worden ook Leidei
en Delft in de stadspovincij
betrokken en wil Rijswijk ooi
voeling houden met het Wesl
land. „Maar vooralsnog sta«
het Gewest geen stadsprovin
cie voor", vermeldt de brie
aan de zeven gemeenten.
JOËL BATENBUR(
