De Klerk hoopt op steun
na vrijlating ANC'ers
Sovjetunie wisselt
Marx in voor ufo 's
Tegen ETA-terroristen
950 jaar cel geëist
Krijgswetten in Panama afgekondigd
Senaat
BUITENLAND
CeidocSomant
WOENSDAG 11 OKTOBER 1989 PAGINA 5
Drugsmaffia vermoordt krantemensen
BOGOTA In de Colombiaanse stad Medellin zijn gisteren
twee medewerkers van het dagblad El Espectador vermoord.
De aanslag is opgeëist door de drugsmaffia. De krant heeft
zich altijd fel uitgelaten tegen de praktijken van de drugsba
ronnen. Volgens Amnesty International zijn rechtse parami
litaire groepen en de drugsbaronnen verantwoordelijk voor
„een mate van geweld die haar weerga niet kent", zo
de mensenrechtenorganisatie in haar nieuwste rap-
over Colombia. Amnesty stelt dat er tussen januari 1988
]Qen mei 1989 minstens 2.500 mensen zijn vermoord. Het me
rendeel van deze doden komt voor rekening van de parami-
itaire doodseskaders. Daarnaast zijn er nog 250 mensen ver-
jdwenen nadat zij waren opgepakt door veiligheidstroepen.
jAmnesty waarschuwt ervoor dat niet moet worden vergeten,
|door alle aandacht over de strijd tegen de drugshandelaren,
idat „de ernstigste schendingen van de mensenrechten uit po
litieke motieven gepleegd zijn door het leger en door de pa
ramilitaire groepen die in opdracht van het leger werken".
Luikse ambtenaren
vernielen kantoor
LUIK Honderden woedende ambte
naren hebben gisteren in de Belgische
stad Luik vernielingen aangericht uit
protest tegen plannen van het stadsbe
stuur zo'n 1500 ambtenaren te ontslaan.
Met de saneringsmaatregel hoopt de
stad, die op de rand van bankroet staat,
in aanmerking te komen voor nieuwe
kredieten. Zo'n honderd betogers dron
gen het kantoor van de Waalse socialis
tische partij PSC binnen en richtten
daar flinke schade aan. De ambtenaren
die sinds begin van de maand op hun
loon over september wachten, sloegen
de inboedel kort en klein en wierpen ta
fels, stoelen en schrijfmachines uit de
ramen.
Kippen nog niet
op non-actief
LONDON De Britse non
nen van het rooms-katholieke
klooster „Vrouwe der barm
hartigheid" in de Engelse stad
Daventry hebben gisteren via
een rechtszaak de slacht van
hun vijfduizend kippen kun
nen voorkomen. Vorige week
bezetten zij de kippenhokken
om de inspecteurs van het mi
nisterie van landbouw te be
letten de kippen te doden van
wege een vermeende besmet
ting met de salmonella-bacte
rie. Rechter sir Konrad Schie-
mann zei dat hij het slachtbe-
vel vrijdag op een hoorzitting
zou onderzoeken.
Leider Chileense
communisten terug
SANTIAGO Na dertien jaar in bal
lingschap te hebben geleefd is de voor
malige leider van de Chileense commu
nistische partij, Luis Corvalan (73), in
zijn vaderland teruggekeerd. De voor
malige senator Corvalan was officieel
leider van de communistische partij tot
de partijleiding begin dit jaar besloot
hem te vervangen door Volodia Teitel-
boim. Hij was een trouw aanhanger van
de voormalige president Salvador Al-
lende en werd gearresteerd en gevan
gen gezet toen Allende in 1973 ten val
werd gebracht. In 1976 werd hij naar
Moskou verbannen in ruil voor de vrij
lating van Sovjet-dissident Vladimir Bu-
kovsky.
Weinig vluchtelingen
willen terug naar huis
PARAMARIBO Slechts iets meer dan
een derde van de 6600 Surinaamse vluch
telingen in Frans-Guyana is bereid vrij
willig terug te keren naar Oost-Suriname.
Dit blijkt uit het evaluatieverslag van de
registratie van vluchtelingen in Saint-
Laurent. Er bestaat groot wantrouwen je
gens de Surinaamse regering. De vluchte
lingen weken in 1986 uit naar Frans-Guy
ana in verband met de gewapende strijd
tussen het nationale leger en het Jungle
Commando. De repatriëring van vluchte
lingen vloeit voort uit het Akkoord van
Kourou, dat in juli is gesloten tussen de
regering en het Jungle Commando. Het is
nog niet bekend wanneer de eerste vluch
telingen zullen terugkeren naar Oóst-Su-
riname.
'Controle
binnenlandse
zaken van de
I Sovjetunie
j controleren
papieren van
inwoners van
de omstreden
enclave
Nagorno-
Karabach.
Ondanks de
inzet van
troepen en het
dreigement van
Moskou dat
hard zal worden
opgetreden, is
de spanning er
nog niet
geweken.
FOTO: AP
BARCELONA Het pro-
tegen twee leden van
de ETA voor hun aandeel
in de bloedigste aanslag
uit de geschiedenis van de
Baskische terreurbewe
ging is gisteren in Madrid
afgesloten. De officier van
justitie eiste 950 jaar ge
vangenisstraf voor elk
van beide terroristen. De
uitspraak volgt binnen
kort.
!De twee waren, met een nog
voortvluchtige derde
Compagnon, verantwoordelijk
voor het plaatsen van een bom
in een grote supermarkt in
Barcelona. Die aanslag op 19
ei juni 1987 kostte aan 21 winke-
lende mensen het leven, 45
^anderen raakten zwaar ge
wond.
Het proces, dat twee dagen
heeft geduurd, heeft in Barce
lona de na ruim twee jaar nog
niet geheelde wonden
'weer opengereten. In de
rechtszaal zaten vaders die bij
de aanslag vrouw en kinderen
verloren hebben; en van dege
nen die de enorme explosie
overleefden zijn de meesten
nog onder medische behande
ling vanwege de ernstige ver
minkingen.
„Wat heb ik nou aan die eis
van 950 jaar", riep een getrof
fen weduwnaar. „Ze kunnen
maximaal dertig jaar de cel in,
door goed gedrag zullen dat er
wel vijftien worden en om po
litieke redenen zullen ze uit
eindelijk wel weer na vijf jaar
op straat staan".
De bloedigste aanslag, die een
dag later in de stad een half
miljoen mensen voor een stille
protestmars op de been bracht,
maakte een einde aan het be
grip dat een deel van het volk
tot dan nog had voor de doel
stellingen van de ETA - een
onafhankelijk Baskenland.
Het is nog altijd de vraag
waarom juist een drukke su
permarkt in een volkswijk als
doelwit was uitgekozen. De
twee leden van het 'Comman
do Barcelona' weigerden tij
dens het proces op vragen
hierover van de officier van
justitie te antwoorden, maar
gingen wel in op de vragen
van de advocaat van de slacht-
Zowel Josefina Ernaga als Do
mingo Troitino verklaarde
doodkalm dat de schuld bij de
overheid lag. „Wij hebben op
die dag in drie telefoontjes de
bomaanslag aangekondigd en
de politie een uur de tijd gege
ven de supermarkt te ontrui
men. Dat dat niet is gebeurd,
is niet onze verantwoordelijk
heid. Als de belangen van de
staat boven de veiligheid van
de burgers staan, zijn de gevol
gen onvoorzienbaar. Ons doel
was zoveel mogelijk schade toe
te brengen aan het Spaanse en
Franse kapitaal, wij wilden de
zaak alleen maar in brand ste
ken".
De koelbloedige houding van
de twee terroristen veroor
zaakte tumult en scheldkanon
nades op de publieke tribune,
maar legden tevens de vinger
op een zeer pijnlijke plek. Veel
slachtoffers vragen zich nog
altijd af waarom de super
markt die vrijdagmiddag niet
werd ontruimd. Volgens de
politie wilde de bedrijfsleider
zijn winkelend publiek niet
waarschuwen, omdat het aan
gekondigde tijdstip van de
aanslag op dat moment al was
verstreken en er niets ver
dachts was gevonden. Een half
uur later ontplofte in de par
keergarage de bom, met zijn
gruwelijke gevolgen.
JOHANNESBURG De
aangekondigde vrijlating
van acht politieke gevan
genen is een gebaar van
goede wil van de Zuida-
frikaanse president Frede-
rik de Klerk aan de zwar
te oppositie. Maar mis
schien is het initiatief nog
meer bestemd voor de
westerse regeringen. Zij
verlangen van De Klerk
een duidelijk bewijs dat
hij oprecht streeft naar
hervormingen.
Op één man na zijn alle ge
vangenen die vrijkomen in
1963-'64 tot levenslang veroor
deeld. Zeven van hen zijn lei
ders van het Afrikaanse Natio
nale Congres (ANC), de sinds
1960 verboden zwarte bevrij
dingsbeweging.
Sinds De Klerk op 20 septem
ber president van Zuidafrika
werd, bestaat er in Zuidafrika
een sfeer van hoop. Deze is ge
wekt door de beloften van De
Klerk dat hij een „nieuw
Zuidafrika" wil. Dat hoopt hij
te bereiken door in overleg
met de zwarte leiders te pra
ten over beëindiging van de
„blanke overheersing".
Maar de zwarte oppositie stelt
dat zij genoeg woorden heeft
gehoord en dat zij nu daden
wil zien. Zij voelt er weinig
voor om De Klerk het voor
deel van de twijfel te schen
ken. Het is die scepsis, die de
drie kerkelijke leiders Des-
mond Tutu, Allan Boesak en
Frank Chikane ertoe bracht
een persoonlijk onderhoud
met De Klerk te eisen. Door
vlak voor dit gesprek dat
vanmiddag in Pretoria heeft
plaatsgevonden te komen
met het opzienbarende nieuws
over de vrijlating van de ge-
De vrouwen van gevangen ANC-leiders komen geregeld bij elkaar om de verjaardagen van hun
echtgenoten te vieren. Binnenkort zal echter alleen Winnie Mandela (tweede van rechts) de verjaar
dagen in eenzaamheid moeten vieren.
FOTO: AFP
vangenen, hoopt De Klerk zijn
gesprekspartners de wapens
uit handen te slaan. Volgens
waarnemers in Johannesburg
is hij erop uit de gematigde
zwarten ervan te overtuigen
dat hij geen loze praatjes ver
koopt als hij het over hervor
mingen heeft.
Maar het gebaar van de Klerk
wordt ook gezien als een ant
woord op de druk van de in
ternationale gemeenschap. Het
beste bewijs voor die veron
derstelling is dat de president
hoogstpersoonlijk de Britse
premier Margaret Thatcher op
de hoogte heeft gesteld van
zijn besluit. Thatcher heeft
Pretoria duidelijk te verstaan
gegeven dat zij wel enige steun
kan gebruiken in haar verzet
tegen plannen voor verscherp
te economische sancties tegen
Zuidafrika. Een kwestie die
met name zal gaan spelen op
de komende conferentie van
de Gemenebestlanden, van 18
tot 24 oktober in Kuala Lum
pur.
De algemene verwachting is
nu, dat de vrijlating van ANC-
leider Mandela nog maar een
kwestie van tijd is. Het exacte
tijdstip van zijn vrijlating zal
van verscheidene factoren af
hangen. De binnenlandse vei
ligheidssituatie is daar één
van. In dit verband zal het
van groot belang zijn hoe in de
zwarte woonsteden wordt ge
reageerd op de aangekondigde
vrijlatingen.
Verder gaan de
waarnemers ervan uit dat de
regering Mandela niet zal la
ten gaan, voor de onderhande
lingen met de zwarten op de
rails zijn gezet. Zij hoopt dan
dat Mandela meteen zijn plaats
zal innemen in het onderhan
delingsproces. Maar dat voor
onderstelt de legalisering van
het ANC, en daar is de rege
ring De Klerk (nog?) niet toe
bereid.
^„Geen oordeel
„Jover Galileo"
^'.WASHINGTON De
Jrechter in Washington zei
djdat „het niet tot de taak
van de rechtbank behoort
om te beoordelen of het
Bregeringsbesluit om door
iaIjte gaan met het Galileo-
idJproject goed is".
van dit formele
t (Standpunt vond de rechter
p (ook de argumenten van de
giregering, die heeft aange-
valvoerd dat de kans op het
i ^vrijkomen van plutonium
etLoneindig klein" is, beter
irdwaren dan die van de actie-
nlvoerders. „Als de sonde ex-
:r Iplodeert en het plutonium
loplost in de atmosfeer, ont-
>t Istaat een ongeluk dat erger is
I^dan Tsjernobyl", zei een van
'de tegenstanders voor de
£r! Amerikaanse tv. „In dat ge
nval zouden zo'n 900.000 men-
jsen kunnen sterven aan de
gevolgen van kanker".
MOSKOU De burgers
van de Sovjetunie heb
ben door alle hervormin
gen zoveel zekerheden
verloren, dat zij behoefte
hebben aan 'iets" om in
te geloven. En dat 'iets'
mogen dan best buiten
aardse wezen zijn.
Dat lijkt een mogelijke ver
klaring voor de hysterie die
in de Sovjetunie is ontstaan
over het vermeende bezoek
van buitenaardse wezens aan
een park in de stad Voronezj.
Een journalist van het pers
bureau Tass verklaarde:
„Men wil het gewoon gelo
ven".
In het land dat bezig is zich
los te maken van de benau
wende marxistisch-leninisti-
sche dogma's, is een ware
hang naar mystiek en het pa
ranormale ontstaan. Die richt
zich op het ogenblik vooral
op geneessèances. Een van de
mystici verschijnt regelmatig
op de tv. Een andere, die zei
met zijn gedachten treinen te
kunnen stoppen, kwam on
langs bij een poging daartoe
jammerlijk om het leven.
Intussen gaan de Russische
media onverdroten voort met
hun berichtgeving over het
vreemde verschijnsel in Vo
ronezj. Het vroege tv-pro-
gramma '120 Minuten' van
gisteren was voor een groot
deel gewijd aan het verhaal-
over de ufo in de vorm van
vraaggesprekken met inwo
ners van de 86.000 zielen tel
lende stad Voronezj.
Politie-agenten en verslagge
vers ondervroegen de kinde
ren en de anderen die het
verschijnsel waarnamen. Er
zitten volgens de Russische
pers geen tegenstrijdigheden
in hun beschrijvingen en alle
kinderen die het verschijnsel
zagen, zijn nog steeds bang.
Bij het onderzoek zijn inmid
dels ook biologen, natuur
kundigen en andere weten
schappelijke deskundigen be
trokken.
Ervaringen in het Westen
hebben geleerd dat de meeste
ufo-meldingen gewoon zijn te
verklaren. Als dat om wat
voor reden niet lukt, slaat de
fantasie van mensen al snel
op hol.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
k! QN493 Ja, Rob heeft goed gemikt. Vermoedelijk heeft hij de
l bestuurder getroffen, want hij ziet hoe de reusachtige vliegboot,
die een enorme snelheid ontwikkelt, in duikvlucht gaat en naar
beneden suist. De machine valt te pletter op een zandplaat, de
Noordvaarder, vlak bij de haven. Rob en zijn vrienden komen
dicht in de buurt in het water terecht. En nu zwemmend naar de
kust? Ja, maar er staat een sterke ebstroom. En geen enkel
schip in zicht... Daarvoor is het eigenlijk ook nog te vroeg. Te
vroeg? Aha, maar Rob weet niet, dat de jongens van de zee
vaartschool er altijd vroeg bij zijn. Ze zouden vandaag een oefen
tocht gaan maken en zeilen juist de haven van West-Terschelling
uit. Dan horen ze een zware klap, zien een steekvlam, een enor
me rookwolk...en kijk, daar dalen drie parachutes in zee neer.
Nou, daar moeten de jongens meer van weten!
In vlag gedrapeerd
Soms krijgt iemand Frankrijks Marianne bijvoorbeeld met
opzet een vlag om zich heen gedrapeerd. Dat was niet het geval
op het Plein van de Hemelse Vrede. Daar was een vlag door de
wind zodanig om een soldaat heengeblazen, dat een collega er
aan te pas moest komen om de vlag weer te laten wapperen,
zoals het hoort.
FOTO: AP
EG-alarmnummer
BRUSSEL Na 1992
wordt het in de Europese
Gemeenschap een stuk ge
makkelijker hulp te krij
gen in geval van nood. In
alle twaalf lidstaten ruk
ken politie, brandweer en
ziekenauto dan uit na het
draaien van het nummer
112. Tijdens de invoerings
periode blijven de beken
de hulpnummers bestaan.
Havel leidt
partijblad om
de tuin
PRAAG Het Tsjechoslo-
waakse partijblad Rude Pravo
heeft zich om de tuin laten lei
den door Vaclav Havel, door
een advertentie op te nemen
waarin de dissidente toneel
schrijver en mensenrechtenac
tivist zichzelf feliciteert met
zijn 50e verjaardag. Havel be
diende zich in de advertentie,
die zaterdag werd geplaatst,
weliswaar van een pseudo
niem, maar liet de felicitatie
wel vergezeld gaan van een
portretfoto. De tekst van de
advertentie luidde: „Op 5 ok
tober 1989 vierde Ferdinand
Vanek uit Maly Hradek zijn
verjaardag. Zijn vrienden en
collega's bedanken hem voor
het vele werk dat hij heeft
verzet en nog steeds verzet,
doen hem de hartelijke groe
ten en wensen hem veel suc
ces met zijn werk". Ferdinand
Vanek is de naam van de au
tobiografische figuur die in
sommige van de stukken van
Havel voorkomt.
PANAMA STAD Een week
na de mislukte staatsgreep te
gen generaal Manuel Antonio
Noriega heeft de regering van
Panama een aantal „krijgswet
ten" afgekondigd om, zoals het
officiëel heet, „het hoofd te
kunnen bieden aan de Ameri
kaanse agressie". De wetten
voorzien in een beperking van
de vrijheid van vereniging, in
een bevriezing van de ambte
narensalarissen en in de moge
lijkheid overheidspersoneel te
ontslaan wegens tegen de staat
gerichte activiteiten. Tiental
len tegenstanders van generaal
Noriega zijn inmiddels naar de
Verenigde Staten gevlucht.
Onder hen kapitein Javier Li-
cona, de hoogste militair die
erin geslaagd is te ontkomen
na de mislukte coup. De leider
van de couppoging, majoor
Moses Giroldi, zou vermoord
zijn. De regering in Panama
stad' had eerder gemeld dat Gi
roldi tijdens de rebellie was
neergeschoten. Ziin echtgenote
en andere familieleden zijn in
middels in de Verenigde Sta-
PARIJS - „Het was oorlog",
rapporteerde de verslaggever
van de satirische krant Le
Canard Enchaine. „De
ziekenwagen stond voor de
deur en onder de lambrizering
ging het lijf-aan-lijf toe. Het
scheelde weinig of de
moordende opa-cide om het
voorzitterschap van de Senaat
was geëindigd met een v
stokkengevecht". De Fransen
moesten er wel even aan
wennen. Hun anders zo vredig
snurkende Senaat, of Haute
Assemblee, bood de laatste
weken de aanblik van een
opgewonden kennel. Als jonge
honden rolden ze over elkaar
heen, de vaak bejaarde heren
senatoren, van wie
verschillenden de tachtig zijn
gepasseerd en enkelen zelfs de
negentig. Toen de gemoederen
wat gekalmeerd waren en alle
sigarerook was opgetrokken,
bleek dat er niets was
veranderd. De 81 lentes oude
Alain Poher, die na het
aftreden van De Gaulle in
1969 en na de dood van
Pompidou (1974) al twee keer
het interim-presidentschap
heeft mogen vervullen, werd
voor de achtste
achtereenvolgende keer
herkozen. Hij kon dus blijven
zitten waar hij zat, zoals dat
een (Franse) senator betaamt.
Dat Poher zijn 'opmerkelijke'
herverkiezing niet aan zijn
eigen politieke vrienden, de
een tristen, dankte maar aan de
strategische spelletjes van de
gaullistische houwdegen,
senator Charles Pasqua, was
aardig voor insiders.
Het imago van de Eerste
Kamer is er met het
hernieuwde dienstverband
van de oude Poher niet
dynamischer op geworden.
Het Luxembourg-paleis, waar
de Senaat zetelt, staat al jaren
bekend als een plaats van
'litanie, liturgie en lethargie'.
De voorzitter zelf heeft in een
interview toegegeven dat hij -
en niet als enige - weieens in
slaap valt tijdens de lange
zittingen. „Maar wanneer het
belangrijk is heb ik mijn open
open voegde hij er
jongensachtig aan toe.
De grijze wijzen zijn te
benijden. In hun schitterende
onderkomen, dat in 1626 werd
gebouwd door Maria de Medici
naar het model van een paleis
in Florence, liggen de dikste
tapijten van Parijs. Aan
marmer ontbreekt het
evenmin, noch aan schitterend
bewerkte plafonds en vergulde
lijsten. De keuken is er
volgens een
fractiemedewerker
'middelmatig', maar daar staat
tegenover dat de senatoren de
beste champagne drinken. „De
Senaat is de enige privéclub
waar de leden geen contributie
hoeven te betalen maar zelf
betaald worden", luidt een
belegen grapje onder - vast
jaloerse -
volksvertegenwoordigers in de
Assemblée Nationale.
Een negenjarig verblijf in het
decor van Maria de Medici
wordt door menig provinciale
notabele beschouwd als een
waardige afsluiting van zijn
politieke of bestuurlijke
carrière. Niemand hoeft zich
er echt druk te maken.
Sommige fractie-assistenten
zijn zo eerlijk toe te geven dat
het in het Luxembourg-paleis
aangenaam parkeren is,
wanneer interessantere
baantjes even niet voor
handen zijn. Echt aanrekenen
kan men het senatoren
trouwens niet, want hoe lang
hun debatten en
jcommissievergaderingen ook
mogen duren, in de praktijk
blijft het gekeuvel in de
marge. Bij een wetswijziging is
het laatste woord altijd aan de
Assem blée Nationale, de
Tweede Kamer; die op zijn
beurt overigens ook meestal
maar heeft goed te keuren wat
president en regering
beslissen. Het is nu eenmaal de
traditie van de Franse
democratie. Als het op.
gezapigheid aankomt zijn de
vergaderingen in de Senaat
onverslaanbaar. Het gaat er
wel altijd beleefd aan toe.
Tenminste, als iedereen er is,
want het absenteïsme onder
de senatoren is berucht. De
Gaulle had in zijn tijd het
liefst alle senatoren voor altijd
naar huis gestuurd. De
generaal wordt de uitspraak
toegedicht: „Er zijn twee
nutteloze organen: de prostaat
en de senaat" Van de eerste
kon hij worden afgeholpen,
maar toen De Gaulle zich in
1969 per referendum van de
tweede wilde ontdoen maakte
hij toch een pijnlijke
vergissing. Ondanks alle
kritiek wilde een meerderheid
der Fransen de Senaat
behouden. Misschien wel
omdat het best geruststellend
klinkt, dat gesnurk in het
L uxem bourg-paleis.
