Molukkers mogen in
Lunetten blijven wonen
„Mbo-docent moet hetzelfde verdienen als vwo-collega"
„Broden in plaats van bommen"
Chemici beloven meer openheid
Een procent meer loon voor
apothekersassistenten
Bank aansprakelijk bij schade
door defecte betaalautomaat
WETENSCHAP
GP ZICHT zondag
oktober
WVC STELT RENOVATIE VOOR
BINNENLAND
Beidöe Commit
WOENSDAG 11 OKTOBER 1989 PAGINA
Energiebedrijven
willen meer besparingen
DEN HAAG De drie verenigingen
van energie-distributie-bedrijven VEEN
(elektriciteit), Vegin (gas) en Vestin
(stadsverwarming) zullen de komende
vijf jaar minstens een miljard gulden uit
geven aan activiteiten ter besparing van
energie.
Het is nog niet bekend in welke mate dit
tot verhoging van de tarieven van elek
triciteit, gas en warmte zal leiden, aldus
de notitie „Aanzet Integraal Milieube
leidsplan Energiedistributiesector".
De drie verenigingen gaan de plannen
voor de energiebesparing en andere
maatregelen ter bescherming van het
milieu nader uitwerken. Daarvoor is een
stuurgroep opgericht met als adviseur dr.
P. Winsemius, voormalig minister van
VROM.
UTRECHT De apothekersorganisatie
KNMP heeft met de vakbonden een princi
pe-akkoord bereikt over een nieuwe cao
voor de circa 7.500 apothekersassistenten.
Het voorziet in 1 procent meer loon, instel
ling van een functiewaarderings-onderzoek
en invoering van deeltijd-vut voor 59- en
60-jarige apothekersassistenten.
Evenals werknemers in de gezondheidszorg
en de bejaardenoorden hadden de apothe
kersassistenten een loonsverhoging van 5
procent geëist. Gezien de beperkte loon
ruimte van 0,32 procent die minister De Ko
ning van sociale zaken en werkgelegenheid
voor trendvolgers beschikbaar had gesteld
bleek dat percentage onhaalbaar. Omdat
een verzoek om extra ruimte werd afgewe
zen, was een verlaging van de werkgever
spremie voor het Pensioenfonds Medewer
kers Apotheken nodig om tot 1 procent
loonsverhoging te komen.
Namens de werkgeversorganisatie liet mr.
E. Harderwijk weten het resultaat „eigenlijk
te krap" te vinden. „Maar meer ruimte had
den we niet", zei hij. Net als de bonden
vindt de KNMP dat de apothekersassisten
ten ten onrechte onder het regime van de
Wet Arbeid Gepremieerde en Gesubsidieer
de Sector (WAGGS) vallen. „Zij zijn daar
door in het keurslijf van de overheidsbelo-
ning terecht gekomen", aldus Harderwijk.
DEN HAAG De
banken moeten
aansprakelijk ge
steld kunnen wor
den wanneer ie
mand aantoonbare
schade 'ondervindt
van een defecte
betaalautomaat.
De Consumenten
bond stelt dit in
reactie op recente
uitvallen van ver
schillende geldau
tomaten in Neder
land.
Banken met geldauto
maten zijn niet ver
plicht aantoonbaar
geleden schade door
CONSUMENTENBOND:
defecte apparatuur te
vergoeden. Ze hebben
wel een zogenaamde
„inspanningsverplich
ting" die echter ook
inhoudt dat de appa
ratuur niet altijd toe
gankelijk hoeft te
zijn. Dat kan gebeu
ren bij defecten en
onderhoud.
De Consumentenbond
ziet op dit moment
nog geen aanleiding
om met de banken in
gesprek te gaan. Maar
wanneer steeds vaker
geldautomaten gaan
uitvallen, is dat in de
toekomst wel moge
lijk, aldus de bond.
De Raad voor het Be
talingsverkeer meent
dat „aantoonbare
schade" een vage
term is. „Wanneer je
hijgend voor een ge
sloten groenteboer
staat, kun je dan ook
aantoonbare schade
oplopen?", zo vraagt
woordvoerster Van
der Valk zich af. Vol
gens haar gaat het bij
geldautomaten niet
om mensen maar om
machines. „Die kun
nen uitvallen of
moeten worden gere
pareerd. Daar is nu
eenmaal weinig aan
te doen".
Studenten en
bejaarden
mogen t
overal wonen z
LUXEMBURG l„
twaalf lidstaten van s
Europese Gemeenst p
hebben gisteren besla e
dat studenten en bejaai r
na de eenwording van li
ropa na 1992 zich overs d
de EG mogen vestil/
Met deze overeenkom
hebben de twaalf bety
ken ministers een ïjj
bleem uit de weg gerujr
dat hen al jaren zoij
baarde. L
(ADVERTENTIE) RAPPORT OVER VERNIEUWING IN MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS:
Lezingen, demonstraties, films en
experimenten in 58 musea, sterren
wachten en laboratoria
Informatiekrant met bon voor
gratis toegang bij VVV en openbare
bibliotheek
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Leraren in het
middelbaar beroepsonderwijs
(mbo) moeten ten minste net
zo veel verdienen als hun col
lega's in de laatste leeijaren
van het havo en het vwo. Bo
vendien moet de achterstand
op het gebied van inventaris,
huisvesting en nieuwe techno
logieën in het mbo worden in
gehaald. Dat schrijft de SVM-
procescoördinatie, die het
grootscheepse fusieproces in
het mbo begeleidt, in haar
tweede voortgangsrapport dat
gisteren werd gepresenteerd.
De kosten van een dergelijke
salarisverhoging liggen rond
de honderd miljoen gulden.
Dat geld is nodig om de 'we
glek' van technisch en econo
misch geschoolde leraren te
voorkomen. De uitgaven aan
inventaris, huisvesting en
nieuwe technologieën kosten
ongeveer 150 miljoen gulden
per jaar tegen honderd miljoen
nu. Het is de overheid die vol
gens de procescoördinatie
hiervoor het geld op tafel moet
leggen.
De SVM-operatie (Sectorvor
ming en Verftieuwing in het
mbo) heeft ertoe geleid dat
met ingang van volgend
schooljaar 134 nieuwe mbo-in-
stellingen van start gaan. Nu
zijn er nog 400 van dergelijke
scholen. De nieuwe mbo-in-
stellingen krijgen een gemid
delde omvang van 2500 leer
lingen per school. Van de deel
tijdopleidingen heeft ruim de
helft zich vrijwillig bij het pro
ces aangesloten.
Op tweederde van de nieuwe
scholen kunnen drie studie
richtingen worden gevolgd: de
zogeheten sectoren techniek,
econorrtie en dienstverlening
en gezondheidszorg. Alle drie
de opleidingen zullen onge
veer even sterk vertegenwoor
digd zijn. Dit betekent een op
merkelijke versterking van
het dienstverlenende en ge
zondheidszorgonderwijs, dat
tot nu toe erg versnipperd is.
Meer vrijheden
De 134 colleges krijgen in de
nieuwe situatie veel meer vrij
heden dan nu het geval is: ze
worden autonomer in het op
stellen van de lesprogramma's,
de examens en in het benutten
van de toegewezen financiële
middelen. Na 1 augustus 1990
geldt voor elke mbo-school,
ook voor scholen die zelfstan
dig willen blijven, de eis een
minimumaantal leerlingen
van 600 te hebben. Slechts
voor drie scholen in Neder
land wordt op deze regel een
uitzondering gemaakt. De
Leidse Instrumentmaker-
school, de Slagersvakschool in
Utrecht en de Machinisten-
school in Ede mogen ondanks
het lage leerlingenaantal blij
ven bestaan wegens hun speci
fieke karakter. De scholen die
wel het fusie-avontuur zijn
aangegaan steken met kop en
schouder boven de 600 leerlin
gen uit. De kleinste mbo-
school telt 1000 scholieren, de
grootste maar liefst 10.000.
De procescoördinatie is erg te
vreden over het tempo waarin
de scholen fusiemogelijkheden
hebben onderzocht en be
proefd. Na drie jaar is de è-
ste fase van de sectorvornj,
nagenoeg afgerond.
wachten is nu op de politie
Door de val van het kab;,
begin mei heeft de behar,
ling van de SVM-wet ver'
ging opgelopen. De mei
scholen zijn echter gewj
doorgegaan met de fusiepl
nen en blijven doorgaan I
als de politiek nog langen
zich laat wachten. De verri
wing moet in de tweede i
van het proces worden aaii
pakt door de scholen zelf.
DRIE VLIEGBASES DOELWIT VAN ACTIES VREDESACTIVISTEN
ENSCHEDE Geen
bommen maar brood! Met
(papieren) koksmutsen op
en een stapel broden on
der de arm probeerden
vredesactivisten van de
Ploegschaar-beweging in
Nederland gisteren op
drie Nederlandse lucht
machtbases binnen te
dringen. Doel: de aldaar
gestationeerde F-16 straal
jagers, die zijn uitgerust
om kernwapens te ver
voeren.
Onder de vleugels van deze
paradepaardjes van de Neder
landse luchtmacht zouden (in
plaats van kernbommen) bro
den moeten worden bevestigd
om duidelijk te maken dat er
verband bestaat tussen de hon
ger in de wereld en de giganti
sche uitgaven op militair ge
bied.
„Want", aldus een oudere ac
tievoerder, die door de omhei
ning van de vliegbasis Twen-
the bij Enschede kroop, „het
publiek denkt weliswaar dat
het goed gaat met de ontwape
ning, de waarheid is heel an
ders. Wist u bijvoorbeeld dat
men er over denkt mortiergra
naten van een kernkop te
voorzien?"
Drie luchtmachtbases waren
doelwit van de actievoerders:
Twenthe, Leeuwarden en Vol-
kel bij Eindhoven. Maar voor
dat de vredesactivisten daad
werkelijk met hun broden op
de straaljagers toe konden ren
nen, werden ze tegengehouden
door bewakingspatrouilles.
De Ploegschaar-beweging is
aangesloten bij de North At
lantic De-fence Movement, die
via Amerika naar ons land is
overgewaaid. De kern wordt
geschat op 20 tot 30 leden,
maar daarnaast bestaan er
veel sympathisanten. Zij wil
len wapens omsmeden tot
ploegscharen om op die ma
nier te bevorderen dat de hon
ger uit de wereld verdwijnt.
Ook wil men militaire terrei
nen een civiele bestemming
geven. De groep kwam in het
verleden in het nieuws door
dat op Woensdrecht enkele F-
5 straaljagers werden bescha
digd. Bij het proces dat daarop
volgde werd de groepering als
„crimineel" gekwalificeerd
door de officier van justitie.
„Onze actie om broden te han
gen op plaatsen waar zich nor
maliter bommen bevinden
heeft zo'n sterke symboliek,
dat het de bevolking wel moet
aanspreken", aldus een van de
actievoerders vóór de rit naar
de Twentse vliegbasis. De ac
tievoerders gaven ruiterlijk
toe dat de actie voor een be
langrijk deel was opgezet om
publiciteit te krijgen. „Het ge
beurt tijdens de 'Honger-hoeft-
niet-week' terwijl het boven
dien zaterdag wereldvoedsel-
dag is", aldus één van hen. Het
gaat om een keuzeprobleem:
honger tegenover militaire uit
gaven".
Strenger
Hoewel justitie na de affaire-
Woensdrecht aankondigde
strenger te zullen gaan straf
fen „omdat dit moet ophou
den" waren de actievoerders
bij Twenthe gisteren daarvan
niet onder de indruk. „Het te
genovergestelde komt uit. We
gaan door tot er echt goed ont
wapend wordt", aldus één van
de vredesactivisten, gehuld in
een shirt met de tekst „Kees
moet vrij", waarmee gerefe
reerd werd aan de ingesloten
activist Kees Koning. Boven
dien worden er acties voorbe
reid tegen de komst van een,
Navo-flotielje in Amsterdam,
waarvan wordt aangenomen
dat de schepen kernwapens
aan boord hebben. Waarop een
ander aanvulde met: „De
kruisraketten zijn niet geko
men in Woensdrecht. Mis
schien is dat een gevolg van
ons geëtter. Trouwens het
heeft sowieso in Nederland en
Denemarken heel lang ge
duurd alvorens die dingen
zouden komen. Ik weet wel:
deze acties zijn een druppel op
een gloeiende plaat. Maar ook
een druppel die de steen uit
holt".
KLAAS GOÏNGA
Actievoerders zijn door het open geknipte hekwerk van de vliegbasis Twenthe gekropen, waar ze
op een militaire bewakingspatrouille stuiten.
FOTO: PERS UNIE
SUSKE EN WISKE SAGARMATHA
OVER MILIEUPROBLEMEN
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Ruim zes
tig chemici, onder wie
dertien hoogleraren, wil
len met een open brief
aan informateur Lubbers
de beslotenheid van hun
beroepsgroep doorbreken.
„In het verleden is vanuit
de chemische wetenschap
te weinig in het openbaar
gereageerd op dringende
milieuproblemen. Voor
sommigen werd het daar
door wel heel erg gemak
kelijk om het milieu
vraagstuk niet serieus te
nemen".
Prof.dr. H. Govers, hoogleraar
in de milieu- en toxicologische
chemie aan de Universiteit
van Amsterdam, zei dit giste
ren in een toelichting op de
brief. Deze maakt deel uit van
de milieu-estafette 'De Groene
Puzzel' van het Landelijk Mi-
lieuoverleg (LMO).
„Nog steeds hanteren vervui
lers het argument dat ten tijde
van het storten van chemisch
afval zo weinig bekend was
over de gevolgen daarvan.
Door wat meer 'glasnost' had
den destijds wellicht proble
men voorkomen kunnen wor
den", stellen de briefschrij
vers.
Het belangrijkste kritiekpunt
van de chemici richt zich op
de traagheid van de politiek.
„Het heeft een hele generatie
geduurd voordat de milieupro
blemen algemeen werden er
kend en als het aan het Natio
naal Milieubeleidsplan ligt
wordt daar nog een generatie
aan toegevoegd". Dat zou voor
het milieu wel eens te lang
kunnen zijn, constateren de
chemici. Ze dringen dan ook
aan op een versnelde uitvoe
ring van het NMP.
Bouwen en Milieu
Het Centrum voor Energiebe
sparing en Schone Technolo
gie presenteerde een nota, ge
richt aan informateur Lub
bers, die ingaat op het milieu
en de bouwnijverheid. Volgens
de heer M. Oltheten van het
Centrum moet de kennis over
milieuvriendelijk en energie
zuinig bouwen eindelijk eens
worden toegepast. „De techni
sche kennis is er allang, alleen
de politieke wil ontbreekt", al
dus Oltheten.
Volgens het Centrum zal een
verdubbeling van de aardgas-
prijs voor kleinverbruikers on
vermijdelijk zijn. Het geld dat
hieruit beschikbaar komt moet
worden besteed aan energiebe
sparende maatregelen, zodat
het uiteindelijk weer bij de
burger terecht komt. Het Cen
trum denkt daarbij bijvoor
beeld a'an het op grote schaal
isoleren van woningen. Bo
vendien moet milieu-onvrien
delijk bouwen duurder wor
den dan bouwen met milieu
vriendelijke materialen.
Het Centrum denkt ook aan
een Raad voor Bouwen en Mi
lieu. Deze Raad moet óf in de
vorm van een versterkte
werkgroep van de Raad voor
de Volkshuisvesting (Ravo)
deel gaan uitmaken, óf als een
onafhankelijk regeringsadvie
sorgaan gaan functioneren.
De nota is mede-ondertekend
door tal van instellingen, zoals
de werknemersorganisatie
FNV, de Waddenvereniging,
de Nederlandse vereniging
van Huisvrouwen, de Stich
ting Natuur en Milieu en de
Vereniging Milieudefensie.
Ed en Willem Beve
in actie in
het Omniversum
DEN HAAG De bevej
eeuwenlang een dankbl
prooi geweest voor jagers j
dik geld konden verdies
aan zijn pels. Boeren kond
dit knaagdier niet luchter
zien, want met de dam i
hij opwierp raakte de wal
huishouding op het land
de war. Geen wonder dat
bever een bedreigde di
soort werd. Maar er waj
eerherstel voor deze di
menbouwer.
In ons land zijn in de B
bosch vorig jaar drie paaij
uitgezet die daar het knaag-
zaagwerk van hun inmidj
verdwenen voorgangers I
gen hervatten. Het Omni»
sum in Den Haag heeft I
film over de bevers op
programma gezet. Sinds g
ren zijn hier de lotgeva
van een Canadese Ed en 1
lem(ien) Bever te zien. Het
bliek bleek er bij deze Eun
se première rijp voor. In
volging van de overal ter
reld zeer gewaardeerde
renfilm The Bear hoopt
Omniversum met de In
produktie The Beavers dit
ces (minstens) te herhaler
te evenaren. De voorteke
zijn in elk geval goed. T
weken geleden kreeg
film tijdens het Imax-film
tival in Parijs al de prijs
de filmcritici. Dit zegt ger
over de kwaliteit van De
vers.
Zit iedereen in het Omni
sum altijd te wachten op
spanning en sensatie tusse
educatieve bedrijven door
blijven spectaculaire effe
uit. Het is natuurlijk een b
venis om twee bevers ,,0]
voet" te volgen. Vanuit
perspectief van deze gewei
zwemmers en werkers zijn
een deel van hun wereld,
te vinden is in de Canai
Rocky Mountains (in de
vincie Alberta). We zien
de twee dieren een dam
werpen en daarmee het s
stromende water nagenoeg
stilstand brengen. Onvers»
knagen ze daartoe jaar
ruim vierhonderd bomen
die als bouwmateriaal mo
dienen. Hun uiteindelijke
is een woonplaats te cré
waar zij veilig zijn voor i
dieren en waar voedsel zot
en 's winters in overv
voorradig is.
VUGHT Het ministerie
van WVC is bereid het
Molukse woonoord Lunet
ten in Vught op kleinere
schaal te renoveren. Alle
247 bewoners mogen er
blijven wonen. Directeur-
generaal mr. J. Richelle
van WVC heeft dit gister
avond meegedeeld aan
een delegatie van de be
woners.
Het ministerie stelt wel als
voorwaarde dat de betrekkin
gen tussen de Molukkers en
het ministerie worden genor
maliseerd. Dat betekent vol
gens Richelle onder anderen
dat de Molukkers normale
uur moeten gaan betalen en
dat speciale bijdragen die zij
nu nog krijgen worden beëin
digd. Als de bewoners akkoord
gaan met het voorstel is het
ministerie van WVC bereid
alle.lopende juridische proce
dures stop te zetten.
Voorzitter T. Latuhihin van de
Kampraad van Lunetten heeft
voorzichtig positief gereageerd
op het voorstel. Volgens hem
zijn er nog veel onduidelijkhe
den met betrekking tot de
technische uitvoering van de
renovatie. „Ook weten we nog
niet of de kerk en de gemeen
schapsruimte zullen worden
opgeknapt. Dat is voor de be
woners van Lunetten van
groot belang", aldus Latuhi
hin.
Richelle wees er nog eens op
dat het rijk een deel van de
grond van Lunetten nodig
heeft voor de uitbreiding van
de ernaast gelegen jeugdge
vangenis en een kazerne. „Er
blijft echter voldoende ruimte
over' om voor de huidige be
woners een verkleind Lunet
ten te renoveren. Er zal dan
wel een interne verhuizing
moeten plaatsvinden", aldus
Richelle.
Het ministerie van WVC wil
een deel van de bestaande ba
rakken slopen. De rest wordt
gerenoveerd met als uitgangs
punt de normen die gelden
voor sociale woningbouw. „We
willen de zaak nu in hoog
tempo afwikkelen. Uiterlijk
eind volgende week willen we
weten hoe de bewoners reage
ren", aldus de topman van
WVC.
Volgens Richelle zijn er in het
verleden fouten gemaakt. „Dat
heeft geleid tot miscommuni
catie. We moeten nu echter
naar de toekomst kijken. Ik
ben optimistisch dat we er de
komende tien dagen uitko
men". Richelle wees erop dat
in het verleden niet alleen
door WVC maar ook door de
Molukkers zelf allerlei juridi
sche procedures zijn aange
spannen-.
„Iedereen is nu van mening
dat dat niet de juiste manier is
om met elkaar om te gaan.
Daarom is het ministerie met
dit voorstel gekomen. Voor het
ministerie is Lunetten zeker
geen prestigezaak. De 'kwes
tie-Lunetten' moet zo snel mo
gelijk de wereld uit", aldus Ri
chelle.
Beeld van het Molukse woonoord Lunetten in Vught.