Amerikaanse politici kunnen
beter zwijgen over abortus
„Je hebt niet
het recht om
stom te zijn'"
ECONOMIE
„HOE ZIT DAT DAN?"
HUIS
■RAADk
Rechtop wwna
publieke funktie
„Binnen drie uur weer
vertrouwd met Nederland"
CeidócSomotit
MAANDAG 9 OKTOBER 1989 PAGINA f('
JOEP VAN DEN NIEUWENHUYZEN WIL
WET TEGEN TE VEEL BESCHERMING
ENSCHEDE Joep van
den Nieuwenhuyzen, de
snelste opkoper van be
drijven in ons land, wil
een wet die raden van be
stuur en commissarissen
verbiedt zich te bedienen
van een opeenhoping aan
beschermingsconstructies
om een (ongewenste)
overname te voorkomen.
Van den Nieuwenhuyzen, pre
sident-directeur van Bege-
mann, zei dit zaterdag tijdens
een congres van Jong Manage
ment NCW op de campus van
de Universiteit Twente. „Be
drijven hebben nu al meer dan
genoeg mogelijkheden om zich
te beschermen. Ze kunnen
zich bedienen van zeventien
cumulatieve (opeenhopende)
regels", aldus Van den Nieu
wenhuyzen na afloop desge
vraagd.
Sinds mei 1983 heeft de
schoonzoon van horecamag
naat Van der Valk, die zijn
studie bedrijfskunde niet af
maakte, onder de naam van de
machinefabriek Begemann in
Helmond een metaalconcern
opgebouwd dat zo'n zeventig
bedrijven omvat. Bovendien is
hij zelf nog eigenaar van ruim
dertig bedrijven. De jongste
aanwinst van Begemann is een
machinefabriek op drie kwar
tier rijden van Moskou; een
gezamenlijke onderneming
met het Russische staatsbedrijf
Stromoburodovani. Na de in
lijving van Holec (elektrotech
niek) zal de omzet van Bege
mann tot een miljard gulden
verdubbelen.
Verzet
Van den Nieuwenhuyzen (34),
die gemiddeld elke dag een be
drijf ter overname krijgt aan
geboden, heeft nu voor het
eerst te maken met verzet. Het
gaat om het beursfonds Cindu,
Key en Kramer (dakbedek
king, coatings, isolatiemateri
aal en chemie) waarin Van
den Nieuwenhuyzen privé een
meerderheidsbelang zou heb
ben opgebouwd. Bestuurslid
J.G.L. Verdurmen van CKK
voelt echter niets voor de
avances en wil zelfstandig blij
ven.
„Een ongewenste overname
hoeft niet per se verkeerd te
zijn", betoogde Van den Nieu
wenhuyzen zaterdag in En
schede. Dat Verdurmen niet
met hem wil praten vindt de
jonge 'overnamekoning' onte
recht. „Het is niet goed dat een
onderneming zich opsluit om
een mogelijke samenwerking
tegen te gaan om meer winst
gevend te worden. De leiding
behoort open te staan voor
verbeteringen. Dat mis je bij
veel bedrijven. Ze hebben het
gevoel van: we willen hoe dan
ook zelfstandig blijven. Maar
dat geeft ze- nog niet het recht
zich zo te beschermen".
Wim Dik, voorzitter van de
raad van bestuur van PTT Ne
derland, gaf tegengas. „Het ab
solute van die uitspraak heeft
iets engs in zich. Waarom mo
gen mensen geen minder ren
derende activiteiten ontplooi
en? Er zou dus een soort alge
meen criterium bestaan waar
op de buitenwereld kan inbre
ken om een bedrijf mores te
Normen
Van den Niewenhuyzen raak
te in vorm. „Volstrekt oneens.
Je hebt niet het recht om stom-
te zijn. Je hebt een maatschap
pelijke taak. Je bent verant
woordelijk voor je mensen. Je
moet voldoen aan maatschap
pelijk gestelde normen. Ik zou
er niet voor willen pleiten dat
Dik zijn opvattingen verkon
digt als de PTT naar de beurs
gaat".
Naar de beurs gaat de PTT ze
ker, stelde de in de verdedi
ging gedrongen Dik. „Als wij
Joep van den Nieuwenhuyzen:
,,We staan pas aan het begin
van een overnamegolf".
foto: sp
dat doen, komen de aandelen
bij veel onbekenden. Als ik
stom bezig ben, moet ik na
tuurlijk opstappen. Ik probeer
de echter een beeld op te roe
pen van een onderneming met
een minder wijde vertakking.
Als de bekende aandeelhou
ders tevreden zijn over het
rendement, waarom zou je dan
mogen inbreken? Dit gaat voor
de PTT niet op".
Misbruik bij overnames komt
in Nederland niet of nauwe
lijks voor, meent Van den
Nieuwenhuyzen. „Daarvoor
moet je over de grote plas,
naar Amerika". Hij doelde op
de 'leveraged buy-outs' waar
bij opkopers zich in de schul
den steken en afbetalen door
het verkopen van lucratieve
bedrijfsonderdelen. In Ameri
ka heeft dat tot een lawine
van faillissementen geleid.
Drijfveer
Nederlandse wetgeving zou
ook daar, volgens Van den
Nieuwenhuyzen, een stokje
voor moeten steken. Niet dat
geld, macht of ijdelheid voor
hem de drijfveer zijn om zo
aan de weg te timmeren. „Als
je alleen op korte termijn iets
voor jezelf wilt bereiken, loop
je op de lange termijn altijd
vast. Mijn belangrijkste drijf
veer is om iets tot stand te,
brengen. IJdelheid speelt
daarbij geen enkele rol. Als
dat wel zo was, dan zouden de
mensen daar al snel doorheen
prikken. Dan sta je al buiten
voordat je aan je missie bent
begonnen".
Maar dat neemt niet weg dat
elk bedrijf zich - alleen om
zelfstandig te blijven - tegen
een overnamebod zou mogen
beschermen. Vandaar zijn
pleidooi voor een wettelijke
regeling. Want „we staan pas
aan het begin van een overna
megolf", voorspelt Van den
Nieuwenhuyzen.
HANS HUPKES
CONSUMENTENINFORMATIE
Polaroid
introduceert ook
conventionele
film
Polaroid introduceert deze
maand op de Europese
markt conventionele films
voor kleinbeeldcamera's.
Daarmee betreedt het be
drijf, dat vooral bekendheid
geniet als uitvinder van de
direct-klaar fotografie, een
nieuwe markt. De nieuwe
kleurennegatief- en diafilm
is als proef al op de markt
gebracht in Spanje en Portu
gal. Dat leidde tot een
marktaandeel van 5 procent.
In heel Europa wordt jaar
lijks voor 13 miljard gulden
aan 35 mm kleinbeeldfilms
omgezet. Polaroid beperkt
zich tot kleurennegatief- en
diafilms, omdat er bijna
geen vraag meer is naar
zwart-wit. Het bedrijf laat
de films volgens een eigen
specificatie maken bij een
onderneming in Japan. Wel
ke, is niet bekend. De nieu
we conventionele film is de
zer dagen ook in de VS op
de markt gekomen.
Beeldplaat
informeert
patiënt
Patiënten kunnen binnenkort
in wachtruimtes bij apothe
ken op een monitor zelf infor
matie opvragen over genees
middelen, kunst- en hulpmid
delen en leef-adviezen. Die
informatie is ook uit te prin
ten.
Pharmacom BV heeft het sy
steem van deze interactieve
beeldplaat Opticom bedacht
in samenwerking met CAT
Benelux BV en in overleg met
patiëntenorganisaties en ge
neesmiddelenfabrikanten.
Het systeem geeft informatie
over cara, cholesterol, diabe
tes, homeopathie, incontinen
tie, maagziekten, vrouw en
overgang en wondbehande-
ling.
Volgens het Burgerlijk recht
(Burgerlijk Wetboek) is een
werkgever gehouden een
werknemer op diens verzoek
verlof te verlenen voor de uit
oefening van een publieke
funktie. Bedoeld wordt hier
het als lid bijwonen van verga
deringen van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal, van ver
tegenwoordigende organen
van publiekrechtelijke licha
men, die bij rechtstreekse ver
kiezingen worden samenge
steld (b.v. gemeenteraden), uit
gezonderd echter de Tweede
Kamer der Staten-Generaal,
alsmede van commissies uit
deze organen.
Eveneens vallen onder deze
bepaling van het Burgerlijk
recht de werknemer, die deel
uitmaakt van met het alge
meen bestuur belast orgaan
van een waterschap, veenschap
of veenpolder, alsmede wet
houders en leden van het dage
lijks bestuur van waterschap
pen of veenpolders, wier funk
tie niet volledig wordt bezol
digd.
Werkloos
Johannes P. te Z. verkeert in
de ongelukkige situatie dat hij
sinds enige tijd werkloos is en
daarbij „in het genot" is gesteld
van een werkloosheidsuitke
ring, in het kader van de
NWW (Nieuwe Werkloos
heidswet). Teneinde zijn ledig
heid zinvol te verdrijven en
mede gezien de geringe kans
ooit weer in het arbeidsproces
te kunnen worden opgenomen,
denkt Johannes zijn politieke
belangstelling in praktische
daadkracht te kunnen omzet
ten. Anders gezegd, een funk
tie als politiek ambtsdrager in
de vorm van raadslid in de
plaatselijke gemeentepolitiek
spreekt hem wel aan.
Er is echter een maar... Als
werknemer in loondienst zou,
zoals hiervoor uiteengezet, zijn
baan/inkomen zijn te combine
ren met een dergelijke openba
re funktie. Maar hoe zit dat nu
met de Werkloosheidswet als
„werkgever"?
De werkloosheidswetgeving
bepaalt dat degene, die weer
gaat werken, zijn recht op uit
kering verliest. Dit ook, wan
neer iemand een politieke
funktie aanvaardt. Wanneer
men een dergelijke funktie
niet langer bekleedt dan drie
maanden en dus weer werk
loos wordt, kan het oude recht i
op werkloosheidsuitkering
weer herleven. Het risico van
de werkloze om een politieke
funktie te aanvaarden is der
halve behoorlijk groot onder
de huidige regelgeving.
Wetsvoorstel
Teneinde genoemd risico van
de werkloze, om na de beëindi
ging van zijn politieke funktie
niet te kunnen terugvallen op
de oude uitkeringsrechten te
verkleinen, is onlangs door
staatssecretaris De Graaf van
Sociale Zaken en Werkgele
genheid een wetsvoorstel inge
diend bij de Tweede Kamer.
Kort gezegd houdt dit voorstel
in dat na beëindiging van een
politieke funktie de oude WW-
rechten- herleven, zolang de
oorspronkelijk vastgestelde uit
keringstermijn nog niet is ver
streken. Hierdoor wordt de
mogelijkheid om na verloop
van tijd terug te vallen op de
oude uitkeringsrechten aan
zienlijk verruimd.
Eveneens wordt door dit wets-j
voorstel de mogelijkheid om na|
afloop van de WW-uitkering
in aanmerking te komen voorj
een uitkering op grond van dei
10AW (Wet Inkomensvoorzie
ning Ouderen- en gedeeltelijk
Arbeidsongeschikte werkne
mers). De laatste wet verleent
o.m. onder bepaalde voorwaar
den aan oudere werknemers,
in aansluiting op een WW-uit
kering, een aansluitende werk
loosheidsuitkering.
Tenslotte wordt de hoogte van
een eventueel aansluitende
IOAW-uitkering niet meer
aangetast, als de WW-uitkering
wordt verlaagd door het gaan
bekleden van een openbare
funktie. Dit laatste is onder de
huidige wetgeving wèl het ge
val, daar de IOAW-uitkering
nooit hoger mag zijn dan de
WW-uitkering (eventueel nog
aangevuld met een aanvulling
ingevolge de Toeslagenwet).
Vorenstaande resumerend kan
gesteld worden dat het ge
noemde wetsvoorstel, het men
sen met een WW-uitkering ge
makkelijker maakt een open
bare, politieke funktie als
eerder genoemd, te kunnen
vervullen.
J. RAKERS
SPECIALE VIDEOSERVICE VULT
BRIEVEN AAN
Voor mensen die in het bui
tenland wonen en werken
kan het heel prettig zijn te
weten wat er in Nederland
gebeurt. Als je langdurig in
het buitenland vertoeft maar
je toch op en top Nederlander
voelt, blijft het contact meest
al levendig via persoonlijke
brieven, kranten en radiobe
richten van de Wereldom
roep. Het NOS-Journaal of
een oerhollands showpro
gramma met grote prijzen,
moet je dan missen. Kortom:
aan bewegende beelden ont
breekt het vaak.
Om daarin verandering te
brengen, is er sinds kort de
mogelijkheid gebruik te ma
ken van een speciale video
service, 'Kijk op Holland', die
wordt verzorgd door de Radio
Holland Group.
De videoservice bestaat, zij
het in een andere vorm, al
langer. Yvonne de Boer: „Er
zijn eerst dertien jaar lang al
leen banden geweest voor
zeevarenden. Dat waren elke
keer twee banden vol televi
sieprogramma's met een geza
menlijke lengte van zes uur.
Via ambassades zijn er in de
loop der jaren echter steeds
meer aanvragen binnen geko
men van mensen die niet op
zee werken, maar om de een
of andere reden in het buiten
land zitten. We hebben de
mogelijkheden bekeken en nu
een algemene band uitge
bracht, die niet specifiek op
één groep mensen is gericht".
De nieuwe videobanden be
staan uit een drietal vaste
programma-onderdelen: sport,
actualiteiten en amusement
van Nederlandse bodem.
Mix
Voor 'Kijk op Holland' wordt
uitsluitend gebruik gemaakt
van materiaal van de omroe
pen, dus van Nederland 1, 2
en 3. „We hebben regelmatig
enquêtes gehouden om te zien
wat er precies heeft aangesla
gen. Er zijn natuurlijk ook on
derwerpen die sowieso aan
bod komen, zoals onlangs de
verkiezingen. Als je naast
spraakmakende actualiteiten
ook sportevenementen en
showprogramma's te zien
krijgt, ben je binnen drie uur
weer vertrouwd met Neder
land", aldus De Boer.
Ondertitelde journaalbeelden. Via de video kunnen Nederlanders in het buitenland op de hoogte
blijven van de belangrijkste gebeurtenissen. foto: nob
Ambassadepersoneel, emi
granten of personeel van een
Nederlandse vestiging in het
buitenland kunnen zich, door
het drie uur durende pro
gramma te volgen, in Hol
landse sferen wanen. De
spanning van de verkiezings
uitslagen bijvoorbeeld voel je
nog het beste wanneer je de
bijbehorende beelden voorge
schoteld krijgt. Wat amuse
ment betreft kan de buiten
het vaderland wonende Ne
derlander op de hoogte blij
ven door een mix van shows,
cabaret, komedie en toneel,
afgewisseld met spraakma
kende talkshows en muzikale
hoogtepunten.
De eerstverschenen band
moet gaan uitwijzen hoe groot
de vraag is. De reacties bepa
len voor het overgrote deel
het verdere verloop van de
videoservice. De Boer: „Het
kan zijn dat mensen belang
hebben bij een half uur kin
derprogramma's. Alle wijzi
gingen zijn nog mogelijk".
Aluminium koekepan
kookgerei van het jaar
De leden van de vereniging 'het
Kookgilde', waarin speciaalzaken op
het gebied van kwalitatief hoog
staand keukengerei verenigd zijn,
hebben de Cuisinno koekepan uitge
roepen tot de koekepan van het jaar
1990. De grote slijtvastheid en de
goede warmteregeling maken de pan
onderscheidend van vergelijkbare
koekepannen, aldus het Gilde.
De bekroonde koekepan wordt ge
maakt van hard geanodiseerd alumi
nium, waardoor de pan zo'n 30 pro
cent harder wordt dan roestvrij sta
len pannen. Deze anodiseringstech-
niek is afkomstig uit de ruimtevaart.
De Cuisinno-pannen worden ge
maakt in een Iraëlische vliegtuigfa
briek.
De goede kookeigenschappen en de
gunstige prijs/kwaliteit verhouding
(winkelprijs vanaf 65,95 voor een
pan met een diameter van 20 centi
meter) zorgden voor het oordeel van
'het Kookgilde'.
Importeur Homecraft uit Dordrecht,
die de reeks Cuisinno-pannen in
voert, heeft de bij de onderscheiding
behorende oorkonde inmiddels ont
vangen.
Voor meer informatie: Het Kookgil
de, tel. 070 - 653955.
ONDANKS UITSPRAKEN HOOGGERECHTSHOF
KK: grote prijsverschillen
tussen margarines
De prijsverschillen tussen vergelijkbare soorten margarines
zijn groot. Dat blijkt uit een onderzoek van Konsumenten
Kontakt (KK) naar 24 merken margarines. Volgens KK zijn
de merken die het meest op de tv-reclame te zien zijn (Blue
Band, Brio, Bona, Latta, Becel en Linera) het duurst.
De consumentenorganisatie onderzocht onder meer vier dieet-
margarines met veel linolzuur en twaalf merken halvarine,
waaronder drie merken met veel linolzuur. Bij de halvarines
zijn de prijsverschillen nog groter dan bij de margarines, stelt
Konsumenten Kontakt. Bij de margarines bestaan prijsver
schillen van ruim zeventig cent per kuipje; bij de margarines
bedraagt het verschil tussen het goedkoopste en duurste kuipje
meer dan een gulden. Opvallend daarbij is, aldus KK, dat de
samenstelling van het duurste kuipje niet beter is.
De consumentenorganisatie meent dat margarine net zo vet is
als roomboter. Ook halvarine bevat nog altijd 40 procent vet.
„Dat is nog altijd nog meer dan volvette kaas, frites, chocola of
vette vis", aldus Konsumenten Kontakt.
Nederlandse editie culinaire Larousse
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON De ne
gen leden van het ideolo
gisch zeer sterk verdeelde
Amerikaanse Hoogge
rechtshof zijn terugge
keerd van hun zomerva
kantie. De nieuwe zit
tingsperiode van Ameri-
ka's hoogste rechtscollege
belooft al bij voorbaat een
hoogst omstreden gebeu
ren te worden, omdat er
enkele zogenaamde 'le-
ven-en-dood-uitspraken'
gedaan moeten worden.
Vooral de uitspraken die
het Hooggerechtshof op
het stuk van abortus gaat
doen, zullen hoe ze
ook uitpakken de reli
gieuze en ideologische
emoties hoog doen oplaai
en.
Dit zittingsjaar gaat het Hoog
gerechtshof zich onder meer
buigen over de vraag of toe
stemming van de ouders nodig
is als een meisje van 18 jaar of
jonger zich wil laten aborte
ren. Verder zal beslist moeten
worden of onderbreking van
de zwangerschap binnen drie
maanden na de bevruchting
moet plaatsvinden in klinie
ken die een speciale licentie
van de staat hebben. Als het
Hooggerechtshof dat laatste
nodig vindt, dan wordt het in
veel staten aanzienlijk moeilij
ker een abortus te ondergaan.
Vooral de klinieken van orga
nisaties die pleiten voor de
vrije keuze van de vrouw, ko
men dan in een moeilijke posi
tie. De staten kunnen de regels
zelfs zoveel strakker maken,
dat abortus in hun rechtsge
bieden nagenoeg onmogelijk
wordt.
Begin deze zomer beperkte het
Hooggerechtshof de mogelijk
heden voor abortus al aanzien
lijk. Hoewel de rechters het
vrije beslissingsrecht van de
vrouw onaangetast lieten, be
sloten ze dat de afzonderlijke
staten gerechtigd zijn strakke
De bekroonde Cuisinno-koekepannen. foto: pr
Liefhebbers van koken kunnen hun hart ophalen. Vijftig jaar
na de eerste Franse uitgave is de Nederlandse gastronomische
Larousse op de culinaire boekenmarkt verschenen.
De Grote Larousse van de Gastronomie, zoals de officiële titel
luidt, bestaat uit twee delen en telt bijna 1.100 pagina's. In de
encyclopedie staan ongeveer 3.000 alfabetisch gerangschikte
trefwoorden. Verder zijn er eveneens circa 3.000 klassieke en
eigentijdse recepten in opgenomen. Rond de duizend foto's,
meest in kleur, tekeningen en kaartjes illustreren het naslag
werk.
re regels voor het verkrijgen
van abortus op te leggen.
Schrikreactie
De zeer militante anti-abortus
beweging in de VS begroette
het besluit van het Hoogge
rechtshof met grote instem
ming. Immers, in de staten
hebben talloze politici zich dis
zeer fervente tegenstanders
van abortus opgeworpen. Toch
ziet het er naar uit dat ze te
vroeg hebben gejuicht. De uit
spraak van het Hof heeft, juist
bij de volksvertegenwoordi
gers van wie de felste tegen
stand tegen abortus te ver
wachten was, een politieke
schrikreactie van de eerste
orde veroorzaakt. Opiniepei
lingen wijzen namelijk uit dat
een aanzienlijke meerderheid
van de kiesgerechtigde bevol
king voor de vrije keuze van
de vrouw blijft.
De pro-abortusgroepen hebben
die situatie de afgelopen
maanden genadeloos uitgebuit.
Met als gevolg dat zelfs veel
zeer conservatieve leden van
de wetgevende vergaderingen
in de afzonderlijke staten de
situatie nu liever op haar be
loop laten, dan hals-over-kop
een beslissing te forceren.
Zelfs de meest behoudende po
litici voelen niets voor een be
sluit, dat voor hen politieke
zelfmoord betekent.
Een an ander is vooral aan het
licht gekomen tijdens de cam
pagnes voor het gouverneur
schap in de staten Virginia en
New Jersey. In de laatstge
noemde staat wierp de popu
laire republikein Jim Courter
zich op als een fel tegenstan
der van abortus. Courter had
zich zelfs geheel geïndentifi-
ceerd met de anti-abortusbe
weging. Toen opiniepielingen
uitwezen dat Courter zich niet
staande kon houden, voerde
hij het abortusvraagstuk haas
tig van zijn politieke agenda
af. „Ik wil mijn politieke visies
niet opdringen aan de vrou
wen van New Jersey", aldus
Couter, die vervolgens door de
conservatieve Republikeinen
voor een lafaard, en door de
voorstanders van de vrije keu
ze voor de vrouw als een
hoogst onbetrouwbaar politi
cus werd gekwalificeerd. De
kans. dat Courter als gevolg
van een en ander het gouver
neurschap aan zijn neus voor
bij ziet gaan, is dan ook sterk
toegenomen.
Stilzwijgen
In Virginia ligt de situatie niet
anders. Ook daar neemt de
Republikeinse kandidaat voor
het gouverneurschap een veel
zeggend stilzijgen over het
abortusvraagstuk in acht.
Eerder sprak hij zich sterk uit
voor „het recht op leven".
Bij tussentijdse verkiezingen
voor het Amerikaanse Con
gres werden de meeste kandi
daten eveneens gedwongen
hun anti-abortuspositie ingrij
pend te wijzigen. Dat was ook
het geval bij de voorverkiezin
gen voor het burgemeester
schap van New York. De Re
publikeinse kandidaat Ru-
dolph Giuliani loopt met een
grote boog om het abortus
vraagstuk heen. Dat gebrek
aan politieke moed keert zich
wellicht tegen hem, omdat de
rechtervleugel van zijn partij
zich voor een deel van hem
heeft afgewend. De liberale
Ca
Regelmatig jai
wordt voor haai
gebouw van £a'
het k'
Amerikaanse"-
Hoog- bé
gerechtshof
gedemon- 0
streerd door e
tegenstander ni
van abortus. u
foto: afp e
kiezers hebben Giuliani's pol f0
tieke manoeuvres met hoong( jg
lach afgedaan. ,a
Ook het Witte Huis is zic);
steeds meer bewust van de gqj,
varen van een al te nadrukkqa
lijke keuze. Weliswaar hee ;c
president Bush zich altijd ee,e
groot tegenstander van zware
gerschapsonderbreking gq),
toond, maar hij heeft het oi^a
derwerp wijselijk naar de achn
tergrond verschoven uit vre(,e
dat het hem politiek windek jj
ren zal leggen. ,e
En als het de afzonderlijke st< a
ten aan de politieke moed onl,r
breekt de wetgeving voot,
zwangerschapsonderbreking ,c
aan te scherpen, dan blijft dv
met zoveel gejuich begroette
uitspraak van het Hoogge
rechtshof een dode letter.
Overigens zal het Hoogge
rechtshof de komende maaiq,
den voor het eerst ook een ui j
spraak moeten doen over ee
euthanasiezaak. Het Hof z
zich buigen over het lot va
een in coma liggend meisje u
Missouri dat, sterk tegen dj,
wil van haar ouders, al jare v
kunstmatig in leven wordt g6j,
houden. 1
—il
