Hervormers en conservatieven strijden om erfenis
Groene golf dringt door in Amerikaanse politiel
- ->
132?
VS: te weinig tijd om
Noriega te ontvoeren
Minister Bukman weigert
Oost-Europa geldelijke steun
£etdóe6ou/uMit
RADICALE STROMING IN HONGARIJE WIL ALLE COMMUNISTEN UIT PARTIJ BANNEN
Exploitanten
kabel stappen
mogelijk naar
Europees Hof
„Maak van Lunetten geen
Plein van Hemelse Vrede
BINNENLAND/BUITENLAND
MAANDAG 9 OKTOBER 1989 PAGINU
Sovjetunie wil
ruil wetenschappers
SCHIPHOL/MOSKOU De
Sovjetunie wil een juridische
overeenkomst met Nederland
aangaan om wetenschapsmen
sen en onderzoekers te kun
nen uitwisselen. Minister De
Korte van economische zaken
heeft dat in Moskou meege
deeld na een gesprek met vice-
premier Laverov. In de ko
mende jaren wil de Sovjet-re-,
gering tientallen miljarden
roebels investeren in produkt-
ontwikkeling en nieuwe tech
nologieën. Zij acht het daar
voor van belang dat haar we
tenschappers een kijkje kun
nen nemen in de keukens van
de westerse industrielanden.
NEW YORK Ameri
kaanse milieu-activisten
en pleitbezorgers van
maatschappelijke hervor
mingen hebben het initia
tief genomen om een lan
delijke Groene partij op te
richten. Momenteel wordt
druk gewerkt aan een po
litiek programma. De-
nieuwe partij zal mogelijk
volgend jaar al actief zijn
op het Amerikaanse poli
tieke toneel.
De Amerikaanse Groenen zeg
gen te streven naar een goed,
landelijk geregeld milieu- en
sociaal beleid, iets waar de Re
publikeinen en de Democraten
volgens hen te weinig aan
dacht voor hebben. De Groe
nen willen hun partij modelle
ren naar het voorbeeld van de
Groene partijen in West-Euro
pa. Over de vraag of de nieu
we partij zich meteen in de
landelijke politieke strijd moet
storten bestaat nog verschil
van mening, te meer daar der
de partijen in de VS in het
verleden altijd werden ver
morzeld door de twee grote.
Om die reden zou het verstan
diger kunnen zijn om de nieu
we partij eerst alleen aan
plaatselijke en deelstaatverkie
zingen deel te laten nemen.
Standpunten
Inmiddels hebben zo'n twee
honderd groeperingen in het
hele land hun krachten ge
bundeld in de Green Commit
tees of Correspondence. Deze
comités hebben vorige maand
rond de 3.500 mensen aange
schreven. De geadresseerden
kregen een 36 pagina's tellend
stuk in de bus, waarin de ver
schillende standpunten van de
groeperingen uiteen werden
gezet. Het is de bedoeling dat
in september 1990, tijdens een
landelijke bijeenkomst in
Boulder, Colorado, een defini
tief partijprogramma kan wor
den voorgelegd en de Groenen
als officiële politieke partij
van start kunnen gaan.
Tot die tijd zullen in het hele
land op regionaal niveau bij
eenkomsten worden georgani
seerd, waar door middel van
debat een gezamenlijk stand
punt geformuleerd zal moeten
worden ten aanzien van ne
gentien belangrijke kwesties,
die uiteindelijk in het partij
program zullen worden opgë;
nomen. Daarbij gaat het om,
zaken als een goed beleid ten
aanzien van het gebruik van
grond en water, sociale recht
vaardigheid, energie, volksge-
zondheid, onderwijs en finan
ciën.
Meningsverschil
Dat de stromingen en belan
gengroeperingen die zich bij
de Groenen hebben aangeslo
ten over bepaalde belangrijke
kwesties van mening verschil
len, wordt ronduit erkend. Zo
zijn er conservatieve mensen,
die zich hebben aangesloten
omdat zij zich ernstig zorgen
maken over het falende mi
lieubeleid in hun regio, maar
tegelijkertijd fervent voorstan
der zijn van een vrije kapita
listische economie. Daarnaast
zijn er vrouwengroepen die
zich inzetten voor het recht op
abortus, terwijl de Groenen
ook medestanders kennen die
abortus juist bij de wet verbo
den willen zien.
Het zijn niet alleen activisten,
maar ook doodgewone mensen
uit alle lagen van de bevolking
die zich druk maken over de
toekomst van deze planeet, zo
betoogde Jim Richmond, een
van de stuwende krachten
achter het plan om de Groe
nen landelijk te organiseren.
Volgens schrijver Brian Tokar,
eveneens betrokken bij de
ganisatieplannen, zijn het n
rendeels goed-opgeleide bli
ke Amerikanen die warm
pen voor de standpunten
de Groenen.
Volgens Tokar hebben
Groenen in West-Europa v
meer politiek gewicht in
schaal kunnen leggen dan h
Amerikaanse en Canad
broeders, omdat het politic
systeem in de meeste Westi
ropese landen meer opening
biedt voor kleine partij.
Toch rekent hij op voldoen
steun om ook in de VS
partij van voldoende politi
gewicht te kunnen worden.
(Van onze correspondent
Wera de Lange)
BUDAPEST De oude
communistische partij van
Hongarije (HSAP) bestaat
niet meer. Of heeft ze
zichzelf gewoon een
nieuw jasje aangeschaft,
zonder dat er iets wezen
lijks is veranderd? De
congres-afgevaardigden
van de doodverklaarde
HSAP weten het zelf ook
niet meer.
Hongarije werd zaterdag het
eerste Oosteuropese land dat
zijn communistische partij ten
grave droeg en afscheid nam
van de marxistisch-leninisti-
sche grondbeginselen. De ver
anderingen leidden er al toe
dat de partijkrant de commu
nistische slogan „Proletariërs
aller landen verenigt u" heeft
geschrapt. En in een ontwer-
programma, dat naar ver
wacht vandaag door het con
gres wordt aangenomen, wordt
het meerpartijenstelsel met
volledige burgerlijke vrijheden
en een markteconomie onder
schreven. Vandaag zou het
congres ook beslissen over de
samenstelling van het partijbe
stuur. Van de uitslag van dat
debat hangt af, in hoeveel par
tijen de HSAP alsnog uiteen
spat.
Zaterdagavond leek het alle
maal nog zo duidelijk en zo
mooi. Slechts 159 gedelegeer
den stemden tegen het voor
stel een nieuwe partij op te
richten, de Hongaarse Socialis
tische Partij. Deze nieuwe par
tij verklaart zich tot erfge
naam - letterlijk en figuur
lijk - van de oude communis
tische partij, maar in program
en statuten wordt tegelijkertijd
resoluut gebroken met alle on
democratische tradities van
Lenin, Stalin en daarna. De
HSAP moet een ondubbelzin
nige democratische partii wor
den zonder frases over 'de dic
tatuur van het proletariaat' en
mondsnoerende partijregle
menten.
Geen hervormer in de partij
had voor het congres durven
voorspellen dat de overwin
ning zo snel en zo gemakkelijk
zou worden behaald. Het gros
van de georganiseerde stro
mingen binnen de partij bleek
zich zaterdagmiddag te kun
nen vinden in het plan voor
een nieuwe HSAP. De demo
cratische vernieuwing van
Hongarije, een nieuwe grond
wet en vrije verkiezingen in
het komende voorjaar, lijken
daarmee zeker gesteld.
Maar een deel van de hervor
mers vindt deze overwinning
te gemakkelijk behaald. Zij
hadden juist een breuk gewild
tussen een grote minderheid
en een kleine meerderheid
(hervormers). „Als alle partij
bonsjes en -bonzen met ons
meegaan in een nieuwe partij,
is het hele project ongeloof
waardig geworden", zegt bij
voorbeeld Imre Keseru, de
voornaamste woordvoerder
van de radicale hervormings-
gezinden. Keseru heeft zelf
weinig behoefte lid te worden
van een partij waarin ook „lo
cale maffiosi van de HSAP"
een plekje hebben gevonden.
En hij gelooft evenmin dat de
Hongaarse kiezers zich door
zo'n schijnvernieuwing zullen
laten beduvelen.
Partijvoorzitter Nyers staat al
jaren als een overtuigd her
vormer te boek. Maar tot ont
steltenis van mensen als Kese
ru blijkt hij er nu vooral op uit
zoveel mogelijk leden en lei
dende figuren uit de oude
HSAP mee te nemen naar de
nieuwe partij. De indrukwek
kende rede waarmee hij de ge
boorte van de nieuwe partij in
luidde, was een wonder van
evenwicht, waarin voor ieder
wat wils te vinden was. Nyers
bepleitte een partijbestuur dat
„eensgezind genoeg is om te
kunnen handelen, maar breed
genoeg om te kunnen blijven
discussiëren".
Intussen speelt een deel van
de conservatieven een eigen
spel. De voormalige partij-ide
oloog Janos Berecz en alge
meen secretaris Karoly Grosz
dreigen allebei met het in
standhouden van de oude
HSAP. Duwen de hervormers
de Grosz- en Berecz-aanhan-
gers uit de leiding, dan valt er
een hevige strijd tussen d
afgeslankte HSAP en de ni
we partij van Nyers te v
wachten. Een strijd om het
denbestand, maar ook om
miljardenerfenis van de co
munistische partij (partij
bouwen, opleidingsinstitu
etc.). Juridisch gesproken n
ken Grosz en Berecz weii
kans die strijd te winn>
Maar ze kunnen er wel v<
zorgen dat de juridische sta
van de nieuwe HSAP zola
ter discussie wordt gesteld,
het de verkiezingscampag
en het wetgevende werk
het parlement ernstig gaat 1
lemmeren.
DEN HAAG De Neder-
landse Vereniging van
Kabelexploitanten (Vecai)
zal elk juridisch middel te
baat nemen om te voorko
men dat kabelaars door
het rijk verplicht gaan
worden Nederlandstalige
commerciële programma's
door te geven.
Voorzitter Eenhoorn van de
Vecai zei dit gisteren in een
reactie op plannen van minis
ter Brinkman om een aantal
commerciële stations een offi
ciële licentie te geven voor
omroepactiviteiten in ons land.
„Als de minister een dergelijk
besluit neemt, zullen we die
beslissing via de rechter aan
vechten tot aan het Europese
Gerechtshof toe", aldus Een
hoorn. Hij heeft drie grote be
zwaren tegen een dergelijke
verplichting. Het beperkt de
keuzevrijheid van kabelaars
om zelf een evenwichtig pak
ket van televisieprogramma's
aan te bieden, het geeft indivi
duele kabelexploitanten niet
de mogelijkheid bepaalde zen
ders te weren die bijvoorbeeld
in hun ogen te veel seks in
hun programmering opnemen
en het kost de exploitanten
handenvol geld.
„Van Veronique en TV10 ont
vangen de kabelaars momen
teel gezamenlijk tussen de 10
en 12 miljoen gulden per jaar.
Als wij straks een doorgifte
plicht zouden krijgen, hebben
we natuurlijk helemaal geen
onderhandelingsruimte meer
om nog geld te ontvangen", al
dus Eenhoorn.
Turkse belangstelling
voor defensiematerieel
SCHIPHOL Turkije heeft
toegezegd aanbiedingen van
Holland Signaal en de werf
Van der Giessen - De Noord
voor defensiematerieel serieus
in overweging te nemen. Het
land heeft bij Holland Signaal
belangstelling voor de vuurlei-
dingsapparatuur van zoge
noemd „Fly Catcher-luchtaf
weergeschut en bij de werf
Van der Giessen - De Noord
voor mijnenvegers.
BURGEMEESTER VUGHT TEGEN GEDEELTELIJKE ONTRUIMING:
VUGHT Burgemeester
G. de Graaf wijst een ge
deeltelijke ontruiming
van het Molukse woon
oord Lunetten in Vught
af. Hij wil daaraan, als
hoofd van de politie, ook
geen medewerking verle
nen, zo zei hij gisteravond
op een bijeenkomst van de
bewoners.
Vanochtend zwakte hij dat
standpunt voor de NCRV-ra-
dio overigens af door te zeggen
dat wanneer het ministerie
van WVC hem als hoofd van
de politie toch zou dwingen
om bijstand te verlenen bij de
ontruiming, hij gehouden is de
wet en de rechterlijke uit
spraak te volgen.
Volgens De Graaf is een tus
sentijdse ontruiming in strijd
met eerdere afspraken tussen
de gemeente Vught en WVC,
waarbij gestreefd zou worden
naar een totale herhuisvesting
van ólle woonoordbewoners.
De Graaf wil nog voor woens
dag overleg voeren met het
ministerie, om te voorkomen
dat ontruiming zal plaatsvin
den.
„Ik zal alles in het werk stel
len om te voorkomen dat een
deel van de bewoners van Lu
netten nu uit het woonoord
wprdt gezet. Eventuele per
soonlijke gevolgen voor mijn
carrière zijn in dit verband
volstrekt irrelevant. Ik ben
burgemeester van Vught. Het
gaat nu om de belangen van
Vught en vooral die van de
Molukkers", aldus de Graaf
gisteravond.
Het ministerie van WVC wil
het Molukse woonoord ontrui
men. Voor de ruim 200 bewo
ners zijn elders in Vught nieu
we huizen gebouwd. De Mo
lukkers willen echter in Lu
netten blijven wonen. Het mi
nisterie heeft daarom diverse
juridische procedures aange
spannen. Nu al staqt vast dat
sommige daarvan pas op zijn
vroegst in 1992 zullen worden
afgerond.
Afgelopen week gaf de presi
dent van de rechtbank in Den
Bosch in een kort geding toe
stemming een aantal bewoners
van het woonoord uit hun on
derkomen te zetten. Het gaat
om een groep die geen echte
huurovereenkomst heeft. Ze
worden bruikieners genoemd.
Het betreft zes gezinnen en
vijftien bij hun ouders inwo
nende jongeren, in totaal 47
zielen. Vrijdag bezorgde de
deurwaarder bij de bruikie
ners een dwangbevel van het
ministerie van WVC, waarin
ze werden gesommeerd bin-
Gesteund
De bruikieners hebben giste
ren unaniem besloten niet te
vertrekken. Ze worden daarin
gesteund door de overige be
woners van Lunetten. Volgens
voorzitter A. Latuhihin van de
kampraad maakt minister
Brinkman er nu een prestige-
zaak van. „Het ministerie legt
elke toenaderingspoging van
ons naast zich neer. Brinkman
zadelt de gemeente Vught, de
bewoners van Lunetten en het
volgende kabinet op met grote
problemen".
De bewoners doen volgens La-
'tuhihin een dringend beroep
op de informateur en de poli
tieke partijen om erop toe te
zien dat de starre houding van
de minister er niet toe leidt dat
de mensenrechten van een
groep Molukkers met de voe
ten worden getreden.
„Als we elk tussentijds vonnis
zouden moeten uitvoeren lo
pen we de kans dat we om de
paar maanden van Lunetten,
een soort Plein van de Hemel
se Vrede maken. Die ellende,
dat verdriet, dat geweld
moeten we Vught en in het
bijzonder de bewoners van
Lunetten besparen", aldus de
Graaf.
Aandachtig volgt deze Molukse de vergadering van de bewoners van het kamp Lunetten in Vught.
FOTO: ANP
Daarom wil hij ook niet mee
werken aan een eventuele ge
welddadige ontruiming. Hij
wil zelfs niet eens spreken
over geweld. „Alleen dat al
roept geweld op. Ik hoop dat
we de problemen met een
beroep op het gezonde ver
stand, zonder geweld kunnen
oplossen".
Mocht het ministerie toch
vasthouden aan een ontrui
ming dan is burgemeester De
Graaf als hoofd van de politie
verplicht daaraan mee te wer
ken. Doet hij dat niet dan kan
hij daartoe worden gedwon
gen. „Als ik daar dan vervol
gens geen gehoor aan geef,
moet ik opstappen". De Graaf
wees er zondagavond nadruk
kelijk op dat ook de gemeente
raad van Vught unaniem toe
passing van geweld om een
deel van Lunetten te ontrui
men afwijst. „Dat standpunt
wordt ook gedeeld door de
commissaris van de koningin
mr. F. Houben", aldus de
Graaf.
Geparkeerd
Eenzaam maar
niet alleen wacht
deze kleine op
haar ouders die
even zijn afgeleid
op de bijeen
komst voor
adoptiekinderen
uit Derde We
reldlanden die
zaterdag in de
Flevohof werd
gehouden. Ou
ders en kinderen
kwamen massaal
naar Biddinghui
zen om ervarin
gen uit te wisse
len.
SUSKE EN WISKE SAGARMATHA
Dun hemel! 1
\ttat vas dat
ten onweer
flee, dat Han
met J
De mannen slapen hier-
- naast Ik (a nu ken of au -
het ook gehoord heb.^J[
(c) Standaard Ultflevarll/Wavery Productions
WASHINGTON Het
Witte Huis heeft vorige
week tijdens de kortston
dige opstand van Paname
se militairen tegen het
bewind van generaal Ma
nuel Antonio Noriega
voorbereidingen getroffen
voor diens gevangenne
ming. De opstand liep
echter al ten einde, voor
dat het Amerikaanse plan
ten uitvoer kon worden
gebracht.
Enkele uren nadat de muiterij
was uitgebroken, gaf president
Bush de opperbevelhebber van
de Amerikaanse strijdkrachten
in Panama, generaal Maxwell
Thurman, opdracht te probe
ren Noriega gevangen te ne
men, zo verklaarden minister
van buitenlandse zaken James
Baker en nationaal veilig
heidsadviseur Brent Scowcroft
gisteren.
•„Er werd een boodschap naar
hem gestuurd waarin stond
dat indien zich hiertoe (de ge
vangenneming van Noriega)
een gelegenheid zou voordoen,
zonder risico van bloedvergie
ten en een al te groot verlies
aan Amerikaanse levens, en
ook zonder openlijke militaire
bemoeienis, dat hij dan de vrij
heid had daartoe over te
gaan", aldus Baker voor de
Amerikaanse televisie.
Minister van defensie Dick
Cheney verklaarde dat hij aan
het begin van de muiterij te
gen Thurman had gezegd zich
gereed te houden om Noriega
op vreedzame wijze in hechte
nis te nemen. Die gelegenheid
deed zich echter niet voor.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister
Bukman van ontwikke
lingssamenwerking wei
gert geld uit het budget
van zijn departement ter
beschikking te stellen
voor hulp aan landen in
Oost-Europa.
Ontwikkelingsgeld is in de
eerste plaats bedoeld voor
arme landen in de Derde We
reld en niet voor bijvoorbeeld
Hongarije en Polen, zo klonk
zijn standpunt gisteren voor de
NCRV-radio. De bewindsman
reageerde met zijn opmerkin
gen op het pleidooi van minis
ter Van den Broek van buiten
landse zaken om met geld van
ontwikkelingssamenwerking
het democratiseringsproces m
Oost-Europa te steunen. Het
kabinet maakte eind vorige
week bekend dat het drie mil
joen gulden aan Hongarije
heeft toegezegd. Polen kreeg
eerder eenzelfde bedrag. Waar
het geld wel vandaan moet ko
men is voorlopig nog onduide
lijk.
Voor het oplossen van milieu
problemen in de Derde We
reld kan wel aanspraak wor
den gemaakt op de 'portemon
nee van Bukman'. Ook de kos
ten voor opvang van asielzoe
kers uit ontwikkelingslanden
mogen uit zijn budget worden
betaald. Bukman noemde dit
„buitengewoon gerechtvaar
digd".
De minister verzet zich tegen
het idee van enkele ontwikke
lingsdeskundigen die vinden
dat hij een ander beleid moet
voeren. Het ontwikkelingsbe
leid zou meer op de grote ste
den gericht moeten zijn in
plaats van op het platteland.
Volgens Bukman wordt op die
manier echter te weinig reke
ning gehouden met de wensen
van de arme landen zelf. „De
ontwikkelingslanden vragen
om versterking van het platte
land. Dan moeten wij geen be
leid maken op basis van wat
wij hier belangrijk vinden".
Kritiek op grati<
in Argentinië
BUENOS AIRES Het 1
sluit van president Carlos IV,
nem van Argentinië gratie
verlenen aan militairen
voormalige guerrillastrijde
die beschuldigd worden v,
misdaden tijdens de zogehet
Vuile Oorlog, is ernstig bek
tiseerd.
Niet alleen door de opposii
en mensen rechtenorganisatii
maar ook door een aantal I
den van zijn eigen Peronis
sche partij. Tijdens de Vui
Oorlog in de jaren 1976 j
1983, tussen het militaire rei
me in Argentinië en het linlS
verzet, verdwenen minstel
negenduizend mensen. In li
taal gaat het om gratie voor
militairen die worden ve
volgd wegens schending vi
de mensenrechten, 64 mensi
die vastzitten wegens hun aa
deel in de guerrilla en 174 si
daten die deelnamen aan i
opstanden in 1987 en 19t
Gratie is er ook voor drie I
den van de voormalige juoi
voormalig president Leo
poldo Galtieri en de officiere
Jorge Anaya en Basilio Lan
Dozo. Die drie zitten gevange
vanwege de oorlog om c
Falkland Eilanden.
Gladde banden bi
verkeerscontrole
ALPHEN AAN DE RIJN
Bij een vrijwillige verkeei
controle op het Alphense po,
tiebureau in samenwerkil
met Veilig Verkeer Nede
land, hebben zaterdag 104 a
tomobilisten zich gemeld. I
de actie bleek dat twintig pr
cent van de wagens slech
verlichting had. Verder hi
dertig procent gladde bandi
en een op de tien auto's stool
te vieze uitlaatgassen uit.
Auto over de kop
WASSENAAR Een 25-jai
ge man uit Wassenaar he«
gisteren een buiteling met zj
auto goed doorstaan. De mi
kreeg op de kruising Van Dn
venvoordelaan/Van Groe
veltlaan geen voorrang vi
een 23-jarige automobiliste n
Zaandam. Zijn auto werd in t
flank geraakt en sloeg vii
keer over de kop. De vrou
kwam met haar auto in e(
plantsoen tot stilstand. De m
teriële schade was groot.
Snelheidscontroli
na veel klachten
DEN HAAG Klachten vj
omwonenden over te hard ri
den zijn voor de Haagse polit
aanleiding geweest vorij
week eens op drie minder g
bruikelijke plaatsen te contri
leren. Tussen negen en twaa
uur werden vrijdag snelhede
op de Meppelweg (bij de Maai
tensdijklaan), Melis Stokelaa
(bij de Steen hou wersgaardi
en Erasmusweg (bij de Lozei
laan) gemeten. Van de in tt
taal 1260 passerende voertui
gen werden 204 automobiliste
bekeurd. De hoogste snelhei
is op de Melis Stokelaan waai
genomen bedroeg 102 kilorne
ter per uur.
Alcoholcontrole
SASSENHEIM/WARMOND
Bij een alcoholcontrole
ternacht op diverse plaatsen ij
Sassenheim en Warmond hebj
ben twee bestuurders een f
ces verbaal gekregen. Een a
tomobilist kreeg een rijverb
opgelegd. In totaal werden ti
sen 0.00 en .4.00 uur 50
stuurders gecontroleerd.