1
II
inal
Ie
Nr.38
Kruiswoordraadsel
£eidóc 0outant1
ZATERDAG 7 OKTOBER 1989 PAGINA 31
Oplossing yorige puzzel
kill E|S HfaRl
b a a a a ra
aasaEEEasiBg ejheie
0 S DB
aHHEiHa aiaaawninH
HÏIHBBISHH
B 0 0
K
a
ca
BQDglS
a
El
c
EIS
a
MM.
N
a
33
«1
B
A
mr<
a
■jf
Is)
■fl
V
A
S
Hfl
E
m
■ir
E
Gj
O
s
5
a
E
pL
O
tl
O
tlx
lx
lx]
R
0
De winnaars van puzzel 37 zijn:
Vliet-Vlieland, Zonnekant 47, 2203 NB
Noordwij k.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 38 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
HORIZONTAAL:
1. Uitgestrekte vlakte.
7. Vogel.
13. Mannetjeseend.
14. Vaatwerk met
hengsel.
16. Despoot.
18. Bijwoord.
19. Biljartstok.
21. Scheepsvloer.
22. Onbezonnen.
23. Dieregeluid.
24. Muurholte.
26. Ernstig.
28. Anekdote.
29. Door, met (Latijn).
30. Europeaan.
32. Kleurlinge.
35. Europeaan.
36. Halsboord v.e. trui.
38. Gevaarte.
39. Insekt.
40. Ondernemingsvorm
(afk.).
42. Telwoord.
44. Afstandsmaat.
45. Kostuum?
46. Met name (afk.).
47. Bittere vloeistof.
49. Dof van geest.
51. Bloeiwijze.
52. Telwoord.
53. Landelijk.
54. Hoenderachtige
vogel.
55. Snijwerktuig.
56. Schuw dier.
58. Gesteente.
59. Raadgeving.
61. Voegwoord.
62. Tijdmaat.
63. Geheel gevuld.
65. Ogenblik.
67. En andere (afk.).
68. Horizon.
69. Roofdier.
71. Vreemde titel.
73. Kasteel.
75. Vogel.
77. Vrucht.
79. Zoogdier.
80. Niet mager (bijv.
van vlees).
81. Doortochtgeld.
83. Zwitsers kanton.
84. Paardeslee.
85. Water doorlatende.
86. Snelle loop.
88. Licht verteerbare
spijs.
90. Boksterm (afk.).
91. Zuigbuisje.
93. Kaartspel.
95. Fijnste schildpad.
97. Aromisch aftreksel.
98. Vrouwelijk beroep.
VERTICAAL:
1. Fijne huidopening.
2. Muzieknoot.
3. Woonschip.
4. Denkbeeld.
5. Persoonlijk vnw.
6. Gelofte.
7. Veerkracht.
8. Hoewel.
9. Dichting v.e.
breiwerk.
10. Vogel.
11. Titel (afk.).
12. Adreskaartje met
oog.
13. Draai.
15. Op hetzelfde
tijdstip.
17. Op geen enkele
plaats.
20. Aarden vaas.
22. Vreemde titel.
25. Wijnsoort.
27. Zot.
28. Het doel niet
treffend.
29. Hoofddeksel.
31. Kloosterlinge.
De twee sleutelwoorden zijn
Postcode Woonplaats
33. Kleefstof.
34. Manier van zingen
v.e. kanarie.
35. Gymnastiektoestel.
37. Vijfjarig tijdvak.
39. Titel.
41. Bolgewas.
43. Voorloper van de
broek.
45. Verfplankje.
Welke twee sleutelwoorden vormen de letters
uit de vakjes 54 12 78 15 71 65 51 32 76 97 en
57 43 3 22 91 79 93 5 61 96?
46. Rode kleurstof.
48. Strikje.
50. Tovergodin.
51. Paling.
52. Verplaatsing v.e.
schaakstuk.
55. Zoogdier.
57. Vogel.
60. Vaderlandsvriend.
62. Voorzetsel.
63. Afgelegen.
64. Afkerig van werk.
66. Ombuiging aan een
hoefijzer.
68. Deel v.e. tabakspijp.
69. Lang en dun
persoon (scherts).
70. Vaste regel.
72. Mannelijk dier.
74. Nonsens.
75. Kleverige stof.
76. Hoogste punt.
78. Uitbouw.
80. Vijandschap.
82. Traag.
85. Onderricht.
86. Metalen staaf.
87. Deel van de hals.
89. Schaakterm.
92. Naschrift (afk.
Latijn).
93. Tot rouwbeklag
(afk. Frans).
94. Dwarshout aan een
mast.
96. Muzieknoot.
Elo-rating
Het Interpolistoernooi kende dit jaar, op
papier, de sterkste bezetting. De gemid
delde ELO-rating was 2626, waarmee de
hoge categorie 16 werd gehaald. De to
renhoge favoriet Kasparov was niet al
leen naar Tilburg gekomen om het toer
nooi te winnen, maar vooral om zijn
ELO-rating te doen stijgen boven die
van de legendarische Bobby Fischer.
Hiermee hoopt hij de titel „sterkste
speler aller tijden" te verwerven.
Hoewel ik een groot voorstander ben
van het gebruik van ratings om onder
linge krachtsverschillen vast te stellen,
denk ik dat de vergelijking van een re
cente rating met die van vroeger weinig
zin heeft. Mijn indruk is dat de huidige
ELO-getallen gemiddeld wat hoger lig
gen dan vroeger. Een oorzaak daarvan
zou kunnen liggen in het feit dat het ni
veau van het schaken in de breedte
enorm is toegenomen. Zo'n tien jaar ge
leden behoorde een speler met een rating
van 2600 bij de absolute wereldtop. Nu
is die grens verschoven naar 2630-2640.
De vroegere topspeler speelde dus minr
der tegen spelers met een hoge rating. Of
mijn inschatting dat de ELO-getallen
daardoor een opwaartse druk vertonen
juist is. zou wiskundig/statistisch onder
zocht kunnen worden. Maar vast staat
wel dat de omstandigheden uit het verle
den niet dezelfde waren, waardoor ver
gelijken zinloos is.
Wat wel duidelijk is in de huidige
schaaktop, is dat wereldkampioen Kas
parov de allersterkste is. In Tilburg be
vestigde hij dit door zijn „collega's"
hard aan te pakken. Een enkeling slaag
de erin met de witte stukken de stelling
rustig te houden en remise te maken. In
de twee onderstaande fragmenten lukte
dat in ieder geval niet.
J. PIKET-G. KASPAROV
Stelling na de 19de zet van zwart. Zie
het eerste diagram.
Deze stelling is bekend uit de hoofdvari
ant van het Konings-Indisch, waarin wit
op de damevleugel en zwart op de ko
ningsvleugel aanvalt. De wereldkam
pioen heeft een kleine wijziging in het
overbekende zwarte schema gebracht; hij
Prijzen met 15 procent
gestegen
De prijzen van de postfrisse Cept-Euro-
pazegels in de Zonnebloemcatalogus
'89/90 zijn ten opzichte van de vorige
editie totaal met 15 procent gestegen.
Voor gestempeld bedraagt de stijging ne
gen procent. Daarmee zit Europa sterker
in de lift dan vorig jaar. De stijging
komt niet als verrassing. In postzegel-
land was de vraag naar Europa al enige
tijd groeiende.
Vooral de nieuwste uitgiften zijn sterk in
waarde gestegen in de nieuwe catalogus
van de Nederlandse uitgeverij. De jaren
'83 tot en met '85 stegen met 17 tot 45
procent. Het topjaar is 1983 met een
stijging van 45 procent voor postfris en
29 procent voor gestempeld. De laatste
tijd wordt met name de jaargang '83
compleet veel
Echter ook andere jaargangen doen het
goed. Nummer twee is 1970 met een
stijging van 27 procent, terwijl 1961
goed is voor een zevende plaats met 21
procent stijging.
De top vijf van landen wordt aange
voerd door Frans Andorra. Dat land
boekt in de Zonnebloem een gemiddelde
stijging van 31 procent, voor zowel post
fris als gestempeld. De tweede plaats
wordt ingenomen door de Azoren terwijl
Madeira derde staat. Cyprus (vóór de
splitsing van het eiland in een deel Cy
prus en Griekenland) en Ierland komen
uit op een verhoging van de prijzen met
22 procent.
MEELOPERS
De stijging van de mee- en voorlopers is
kleiner. Mét de Cept-zegels komt de to
tale stijging van het gebied Europa op
zo'n tien .procent. Op zich is dat al een
forse verbetering gezien het feit dat juist
de (dure) voorlopers vorig jaar met da
lingen te maken hadden. De prijzen zijn
nu stabieler.
De voorlopers tikken erg hard aan voor
het gemiddelde omdat de duurste series
uit dat gebied komen. Een serie Zwitser
land (Nations Unies opdruk), Italië ('58
opdruk in paren) en Griekenland (serie)
zijn al goed voor duizenden gulden. De
totale waarde van de voorlopers be
draagt 8000 gulden op het totaal van 40
mille. Uitgaande van prijzen die op
beurzen en veilingen betaald worden
kan Europa aangeschaft worden voor
grofweg tien mille, oftewel 25 procent
van de catalogusprijs. De Cept-uitgaven
staan totaal voor 7500 gulden in de cata
logus genoteerd.
Opvallend is de relatief nog steeds lage
notering van veel gestempelde zegels.
Vaak is het erg moeilijk om aan de ho
gere waarden te komen terwijl de post
frisse exemplaren betrekkelijk eenvoudig
te bemachtigen zijn.
Europa telt volgens de Zonnebloem nu
2720 zegels, een stijging van 160 exem
plaren in een jaar. Daarmee is het een
sterke groeier. Nederland geeft bijvoor
beeld jaarlijks een twintig zegels uit.
m.
Joegoslavische Europazegels uit 75.
FOTO: PERS UNIE
x
m i*
a
k
i i i
k «4
a
A k
Ai a
I A
JÉ, A a
DIAGRAM 1
x
x
kW*. k
a
k aa
&AI
tt A
A A
A A
s a
DIAGRAM 2.
heeft geen h5 gespeeld, waardoor dit
veld vrijkomt voor een paard.
20.Pc7.
Met het plan 20...Tc8 21.Pe6! waarna
wit uitstekend zou staan. Piket zal de
volgende aanval wel hebben zien aanko
men. maar een zinnig alternatief was
niet meer voor handen. Het enige wat ik
in de diagramstelling kan bedenken is
20.g3!?: een zet die indruist tegen alle
verdedigingsprincipes, maar de witte
stukken wat meer bewegingsvrijheid
geeft.
20...g3! 21.Pxa8.
Eén van de zwarte pointes blijkt na
21.hxg3 Ph5!: nu is na zowel 22^4 Pg3
als 22.gxf4 exf4 23.Pxa8 Pg3 de dreiging
Dh4 beslissend.
21...Ph5 22.Khl.
Hierna gaat het snel mis, maar ook na
22.h3 Dh4 met de dreiging 23...Lxh3 is
de witte stelling niet meer te redden.
22...gxf2 23.Txf2 Pg3t! 24.Kgl Dxa8
25.Lc4?!
Beter was 25.b5, want nu komt de dame
beslissend op de diagonaal a7-gl.25...a6!
26.Dd3 Da7 27.b5 axb5 28.Lxb5 Phl!
Niet gezien, zwart wint een vol stuk. Pi
ket gaf het daarom op.
G. KASPAROV-J. HJARTARSON
Stelling na de 17de zet van wit. Zie het
tweede diagram.
Uit deze partij blijkt hoe goed voorbe
reid Kasparov is. De stelling is bekend
van een partij uit het laatste Russische
kampioenschap. Hierin bereikte wit mei
17.c4 (i.p.v. het door Kasparov gespeel
de 17.Tfdl!) niet veel. Kasparov had
echter iets moois gevonden voor wit.
17...Dxc3 l8.Dd6! Dc7 l9.Pf5!
Een stukoffer waarmee de zwarte koning
van al zijn beschermers wordt ontdaan.
In dat soort stelling is Kasparov op zijn
sterkst.
19...exf5 20.Df6 0-0.
Na afloop liet Kasparov zien wat hij op
de diverse alternatieven van plan was.
De mooiste variant was na 20...Dc3:
21.e5 Tf8 22.Txd7! Kxd7 23.Tdl Ke8
25.Lh5! en wit wint.
21.Td3 f4 22.Td5 h6 23.Dxh6 f5 24.Tb6!
Lc6 25.Txa5 Dh6 26.Dxf4.
Zwart gaf het op.
Corr.adres: Leo Hofland, C. Fockstraat
113, 2613 DE Delft.
Het creëren van kansen
Vorige week zijn we in het volgende spel
blijven steken:
NOORD
A V 10 8 2
B 7 4 2
03
H 9 2
ZUID
P 9 3
CA5
O H B 9 5
x A V6 3
Bieding: zuid 1 SA - noord 2 harten
(transfer) - zuid 2 schoppen - noord 3
harten en zuid 4 schoppen. West start
met klaver 8, voor het aas, en we vervol
gen hartenaas en een kleine harten na,
voor hartenvrouw van oost, die schop
pen 7 naspeelt, 3, 4, 8. Harten getroefd
met schoppen 9, kleine klaver naar de
heer (west klaver 7) en de laatste harten
vanuit noord, oost ruiten 6, zuid schop
penboer en west hartenheer. Inmiddels
is dit over:
NOORD
A V 10 2
O -
ZUID
NZ hebben 6 slagen en OW één. Zuid is
aan slag de dat betekent dat we eigenlijk
op het verkeerde been staan. Hoe lossen
we dat op?
West is duidelijk uitgekomen van een
doubleton klaver (8-7), dus klaver kun
nen we niet naspelen, want dan verlie
zen we nog een introever, ruitenaas en
troefheer. We moeten dus ruiten spelen.
Als oost ruitenaas heeft, gaan we dezelf
de drie slagen verliezen. We moeten dus
hopen dat west ruitenaas heeft en om
die reden is het naspelen van ruitenheer
de enige kans. Zo lag dit spel:
NOORD
A V 10 8 2
CB742
o 3
H 9 2
WEST OOST
5 4 H 7 6
OH 10 93 O V 8 6
A 10 8 4 2 o V 7 6
8 7 B 10 5 4
ZUID
B 9 3
O A 5
O H B 9 5
A V 6 3
West moet ruitenaas wel nemen en de
verdediging is verder kansloos.
De competities zijn inmiddels weer be
gonnen. In een wedstrijd uit de tweede
divisie, tussen Crash en De Sleutels (bei
de uit Leiden), kwam dit spel voor:
NOORD
A B 8 2
<5 9 8 5
0 9 2
4V 10 7 2
WEST
OOST
H V 9 6 3 10 4
OH V4
<5A 7 6 2
C.A V 8
OH 10 7 5 4
*H 3
«B 8
ZUID
7 5
<5 B 10 3
O B 6 3
4, A 9 6 5 4
Aan de ene tafel kwamen OW na een
misverstand in 4 harten en dat kon met
geen drie trekpaarden down. Aan de an
dere tafel kwamen OW in 4 schoppen te
recht, waartegen noord met harten 8
startte. Voor oosts heer, die schoppen 4
naspeelde, via de heer voor noords aas
(duiken was ook een plan geweest).
Noord vervolgde „netjes" met harten 9
en. ondanks dat ging de leider nu in de
fout door schoppenvrouw voor te spe
len, waardoor plotseling noords schop
pen 8 tot downslag promoveerde. Een
kleine schoppen naar de 10 had de ver
dediging verder kansloos gemaakt! Wan
neer noord in de tweede hartenronde de
5 bijspeelt i.p.v. de 9,"is de kans groot
dat de leider het verkeerd gaat doen
(bang voor een doubleton harten bij
noord), maar nu noord MUD (middle-
up-down) aangeeft, kan de leider de
schoppenkleur safe afhandelen.
en de bieding gaat: noord 1 ruiten - zuid
1 schoppen - noord 2 schoppen. En nu?
Aan een van beide tafels werd gepast en
op dit niveau is dat een onbegrijpelijke
actie. In LTC-termen telt deze hand
slechts 8 verliezers, met zeer veel posi
tieve correctie: een vijfkaat troef (d.w.z.
troefcontrole) en twee azen, waardoor de
hand gecorrigeerd mag worden naar
slechts 6 verliezers en dat betekent dat
de hand eigenlijk zelfs te sterk is voor
een manchepoging, want volgens de
LTC-formule moet zelfs 5 schoppen een
kans hebben. Dat klopte, want dit NZ-
paar mocht +200 noteren. Aan de ande
re tafel deed zuid een poging met 3
schoppen. Zoals gezegd is de hand daar
eigenlijk te sterk voor, maar aangezien
partner noord volledig maximaal was,
gaf die de vierde. Die vierde had zuid
beter meteen zelf kunnen bieden, want 4
schoppen zou met een iets minder
mooie dummy ook zijn binnengekomen.
Noord had:
10 8 5 3
CA92
O A H 10 2
xH 10
Huisdammers
Evenals bijvoorbeeld schaatser* is dam
men een oer-Hollandse bezigheid. In ie
der huis is wel een damspel te vinden,
en praktisch iedereen heeft wel eens een
dampartij gespeeld. Naast de bij de
Bond aangesloten clubdammers bestaat
er dan ook een grote groep zogeheten
huisdammers.
Omdat alle rubrieken doorgaans geschre
ven worden voor de clubdammers, nu
eens een rubriek die voor de huisdam
mers is bedoeld. Het damspel is net als
het schaakspel een spel met een enorm
groot aantal mogelijkheden. In de ope
ning en in het middenspel kunnen er
eindeloos veel soorten posities ontstaan,
en ook in standen met weinig materiaal
zijn vele, dikwijls verrassende, varianten
mogelijk. Om het laatste deel van deze
bewering kracht bij te zetten volgt nu
een aantal standen waarin beide spelers
nog maar enkele stukken meer hebben.
(De nummering van de velden op het
dambord is zo dat het veld links boven
1 is, en rechts onder 50).
m m m
it m m m m
m m m m
m mm mm
~i m mm
n w m m
Bekijkt u eens de stand van diagram 1.
Wit heeft al een dam, maar zwart nog
niet. Zou zwart er in slagen eveneens
dam te halen, dan zal het spel, mits er
geen grote fouten worden gemaakt, op
remise uitlopen. Dit lijkt ook de uitslag
te moeten worden, want wit, die in deze
stand en ook in al de volgende, aan zet
is, kan de zwarte schijf op 43 niet meer
tegenhouden. Toch kan wit-nog winnen,
en wel door als volgt zijn dam op te ge
ven: 1-40! 35x44, 50x48.
De stand van diagram 2 lijkt veel op die
van diagram 1. Opnieuw is zwart dicht
bij dam, en ziet het er remiseachtig uit.
Maar ook hier kan wit winnen: 44-50!
35x44, 50x48.
Dit is overigens ook de enige goede me
thode. Wit kon wel spelen 44-49, 35x44,
maar dan slaat hij maar één zwarte
schijf, 43 of 44, en gaat zwart met de an
dere naar dam.
DIAGRAM 3
In diagram 3 lijkt wit gemakkelijk te
kunnen winnen met 50-45: staan zwarts
beide stukken dan immers niet vast?
Toch zou 50-45 een grote fout zijn om
dat na die zet zwart kan winnen door
met 39-44! 49x40, 35x44 af te ruilen.
Wel goed is 49-44! 39-43 (moet wel), en
na deze inleiding volgt de afronding van
de winstgang: 44-40! 35x44, 50x48.
Het inleidende spel duurt in diagram 4
iets langer. Wit wint door 1-23! 32-38,
23-29, 38-43, en nu staat alles weer klaar
voor de bekende slotactie: 29-40! 35x44,
50x48 en het is uit. Merk overigens op
dat wit het wel zo moest spelen. Het spel
na 1-29? (om de schijf op 32 tegen te
houden) wordt immers remise: zwart
kan zijn schijf op 35 offeren met 35-40
om na 29-45 met 32 door te lopen; ook
kan hij 32-37 doen, en na 29-47, 35-40
moet wit één van de zwarte schijven er
door laten gaan. U ziet het: deze schijn
baar eenvoudige stand is nog niet zo
simpel.
Als laatste positie de stand van diagram
5. Kon wit in de diagrammen 3 en 4
winnen door één van de zwarte schijven
op te jagen en vervolgens toe te slaan, in
deze positie lukt dat niet: 1-6 levert na
39-43 niets op. Toch moet wit wel iets
doen, want anders gaat zwart met 39-43
naar dam. Is dat trouwens echt waar?
Stel dat zwart aan zet was, en dat hij 39-
43 zou doen. Dan kan wit juist weer
winnen met 1-40! 35x44 en 50x48. Moet
wit dus gewoon afwachten tot zwart deze
zet speelt, bijvoorbeeld met 1-7, om na
39-43 met 7-40 te winnen? Dit lijkt
goed, maar zwart doet eerst 35-40! en na
7x45, 39-43 is het remise. De enige winst
is 1-45!, waarna zwart ook het offer 35-
40 niet meer kan doen. Dus na 1-45!:
39-43 45-40, 35x44 50x48 met winst.
Een pittige stand!
DIAGRAM 5.
