Hout, canvas, touw en spieren
Brinkman zelfs 's nachts gebeld
lloor gegadigden commerciële tv
CDA niet gerust op reisavontuur PTT
.NOS VERLIEST WEER; KAMER STEUNT MINISTER
„Pensioenregeling oudere
weduwen discriminerend"
Elektronische camera
Valt kanker beter aan
MARITIEM MUSEUM GEEFT OVERZICHT 19E EEUWSE KOOPVAARDIJ
INNENLAND
EeübeSomant
VRIJDAG 6 OKTOBER 1989 PAGINA 5
Nieuwe wachtgeldregeling
toor ex-kamerleden
|EN HAAG Minister van binnenlandse
iken Van Dijk wil dat ex-kamerleden bo
en de vijftig jaar die tien jaar een politiek
nbt hebben bekleed, tot hun 65-ste jaar
nspraak kunnen maken op een verlengde
wachtgelduitkering.
it dusver moest het kamerlid daarvoor on-
0 gebroken tien jaar in het parlement door
engen. Een onderbreking van slechts en-
Ie maanden wegens bijvoorbeeld een tij-
lijk ministerschap was al voldoende om-
3t recht te verspelen. De verruiming van
toekenning gaat al gelden voor de ka-
eefcrleden die na 6 september niet in het
ve rlement zijn teruggekeerd. Tot de wet is
ld< wijzigd zal de regeling zonodig worden
Ki baseerd op een beslissing van de Kroon,
lus Van Dijk.
Betonblokken ingezet
tegen parkeerchaos
op Schiphol
SCHIPHOL Met duizend betonblokken
van negentig kilo per stuk probeert de
luchthaven Schiphol een eind te maken
aan de chaos van her en der op Sehiphol-
centrum geparkeerde voertuigen. De chaos
ontstond twee weken geleden tijdens een
druk weekeinde. Parkeren van auto's op
een toen verlaten bouwterrein werd ooglui
kend toegelaten. „Maar deze vrijheid heeft
geleid tot een collectieve burgerlijke onge
hoorzaamheid van automobilisten" aldus
een woordvoerder van Schiphol. De hon
derden auto's zijn volgens de luchthavenpo-
litie niet meer weg te slepen. In de avond
uren worden daarom nu betonblokken ge
plaatst voor de leeggekomen plaatsen om
die af te sluiten voor nieuwe parkeerders.
DEN HAAG Het
voornemen van de
PTT en de reisor
ganisatie NBBS
Reizen om in post
kantoren reizen te
verkopen heeft gis
teren bij het CDA
vragen opgeroepen.
Het Tweede-Ka
merlid Eversdijk
wil van de minister
van verkeer en wa
terstaat weten of
vooraf met haar
overleg is ge
pleegd.
Ook is hij benieuwd
of zij vindt dat deze
activiteit past binnen
afspraken die met de
Kamer zijn gemaakt
over het PTT-beleid.
Eversdijk wil verder
antwoord op de
vraag hoe erop wordt
toegezien dat PTT
Post voldoet aan de
verplichtingen voor
wat betreft vakbe
kwaamheid en vesti
gingsvergunningen.
Het CDA is niet de
enige die zich zorgen
maakt. De reisbran
che is furieus. Binnen
de ANVR (Algemeen
Nederlands Verbond
van Reisorganisaties)
zoeken juristen mo
menteel uit wie er in
de nieuwe construc
tie aansprakelijk is.
De NBBS is lid van
de luchtvaartagenten
binnen de ANVR.
Een ANVR-woord-
voerder zei gisteren
dat het publiek vol
gens hem niet ge
diend is met de nieu
we service.
De Nederlandse reis
branche heeft zich
van meet af aan ver
zet tegen verkoop
van reizen op PTT-
kantoren, toen dit
onderwerp in 1981
actueel werd. Direc
teur G. Couvreur van
de ANVR zei gisteren
dat het nu echter
maar afwachten is
wat niet en wel kan,
nu de PTT is verzelf
standigd. Vanaf janu
ari kunnen reeds in
zes postkantoren
vliegtickets en hotels
worden geboekt, reis
verzekeringen wor
den afgesloten en au
to's worden gehuurd.
Hoge telefoonrekening
nabestaanden SLM-ramp
AMSTERDAM Nabestaanden van de
rarrip op 7 juni met het vliegtuig van de Su
rinaamse maatschappij SLM kampen met
zeer hoge telefoonrekeningen.
In een „spoedbrief" heeft het Solidariteits-
comité Nabestaanden gisteren de PTT-di-
rectie om een ruimhartige opstelling en
„soepele betalingsregelingen" verzocht. Vol
gens een woordvoerster van het comité is al
bij diverse mensen de telefoon afgesloten.
Op het spreekuur van het comité is geble
ken dat de rekening van nabestaanden van
de vliegramp drie tot tien keer hoger dan
normaal is uitgevallen.
De „chaotische berichtgeving" rond de
ramp heeft velen genoodzaakt zelf naar Su
riname te bellen, aldus de woordvoerster.
(Van onze
parlementaire redactie)
*JEN HAAG Bij het
inisterie van WVC re-
int het aanvragen van
ijpdrijven en organisaties
v^e een commerciële zen-
willen beginnen die
a de kabel mag uitzen-
in. „Er zijn gegadigden
met klein en groot
ïld", zei minister Brink-
n}an gisteren tijdens het
irfbat in de Tweede Ka-
buer over het mediabeleid.
:o'k ben tot vannacht op
r ijn geheime nummer ge-
ild door geïnteresseer-
in. Reken maar dat in
seel directiekamers druk
d ordt gesproken over het
darten van een commer-
ële zender".
rinkman, die geen aantallen
O'on noemen, zei dit op het
Joment dat de Amsterdamse
jchtbankpresident mr. B. As-
:her besliste dat de kabelex-
loitanten in Nederland com-
M erciële zenders mogen blij-
verspreiden. Asscher
ivam tot deze uitspraak in
t kort geding dat door NOS,
®JTER en de Nederlandse F
adpers (NDP) tegen zes
lAbelexploitanten was aange-
1 axvnen. Asscher baseerde zijn
itspraak mede op de woens-
ag genomen beslissing van de
aad van State, die stelde dat
iel Commissariaat voor de
ledia gelijk heeft met het be-
uit dat Veronique wel en
l \'10 niet via de kabel mag
itzenden. Volgens Asscher
teft het ook geen zin TV10
voorhand te verbieden. Hij
ees erop dat TV 10 haar juri-
desche status zodanig kan ver-
ideren dat het commissariaat
:ze zender niet meer zal we-
n.
de Tweede Kamer zei
dat hij op korte ter-
li ijn een nota van wijziging
ii 1 maken op de twee wetsont-
ii erpen die al door hem zijn
imaakt voor het aanpassen
in de Mediawet. In deze nota
Brinkman de eerste stap-
u in aangeven voor een duaal
•bestel, waarin de publieke
en binnenlandse
zenders naast el-
ëjaar bestaan.
Een vermoeid ogende minister Brinkman tijdens het kamerdebat
over de media.
FOTO: ANP
Bakzeil
VVD en D66 haalden bakzeil
tijdens het debat. Zij dienden
een motie in met als kern dat
een verbod op doorgifte van
programma's via de kabel in
strijd is met de vrijheid van
meningsuiting die is vastge
legd in de Grondwet en het
Europese verdrag voor de
rechten van de mens. Hiermee
wilden VVD en D66 de weg
vrijmaken voor TV 10. Maar
CDA, PvdA, Groen Links en
de kleine christelijke fracties
weigerden tot tevredenheid
van Brinkman deze motie te
steunen.
Net als tijdens de vergadering
van de commissie voor welzijn
en cultuur een dag eerder
werd duidelijk dat Brinkman
en de beoogde coalitiepartners
CDA en PvdA de weg willen
vrijmaken voor een duaal tv-
bestel. De Kamer debatteerde
over de brief die Brinkman
had gestuurd naar aanleiding
van de commissievergadering.
In zijn brief bevestigt Brink
man dat hij onvoldoende gron
den ziet om het besluit van het
Commissariaat voor de Media
te schorsen. De Kamer vond
wel dat Brinkman wat vreemd
had gehandeld door met een
schorsing te dreigen, maar de
meerderheid was het berustte
er uiteindelijk in dat het niet
tot een schoring komt.
Verder stelt Brinkman in de
brief dat het „dringend nood
zakelijk is" mogelijkheden te
scheppen voor een beperkt
aantal binnenlandse commer
ciële zenders en dat tegelijker
tijd de positie van de publieke
omroepen moet worden ver
stevigd. Brinkman schreef zijn
brief nadat het demissionaire
kabinet gisterochtend bijeen
was gekomen. Het kabinet zet
te het licht op groen voor het
duale bestel, al stonden de
VVD-ministers niet bepaald te
juichen.
Brinkman somt in zijn brief
tien punten op die „spoedig"
in behandeling moeten wor
den ger\omen. Publieke om
roepen krijgen een zendmach
tiging voor tien jaar, krijgen
een voorkeursrecht voor het
uitzenden van nationale eve
nementen en zijn niet meer
verplicht goederen en diensten
te betrekken van het Neder
lands Omroepbedrijf (NOB).
Commerciële nevenactivitei
ten van publieke omroepen
zullen strenger worden aange
pakt. Kabelexploitanten wor
den verplicht de publieke om
roepen te blijven uitzenden.
Commerciële stations zullen
een prijs moeten betalen om
op de kabel te mogen. Voor
omroepen met een A-status die
commercieel willen worden
(waarmee Brinkman vooral
doelt op de TROS) zal een la
ger toegangsbedrag gelden. De
traditionele omroepen krijgen
meer ruimte om overdag uit te
zenden.
Vreugde
CDA en PvdA toonden zich
verheugd over dit lijstje. Bei-
nema (CDA) had bij het lezen
„een gevoel van vreugde en
herkenning" gekregen. Her
mans (VVD), die herhaaldelijk
met Beinema en PvdA-woord-
voerster Van Nieuwenhoven
in de clinch lag, had het idee
„dat hier een concept-regeer
akkoord op tafel ligt": „CDA
en PvdA hebben eindelijk het
licht gezien". Dat suggereerde
ook Wolffensperger (D66), die
stelde dat de politiek van het
CDA' „grote schade heeft be
rokkend aan het mediabeleid".
„Het is zo ver gekomen dat de
rechters en niet de politici het
mediabeleid bepalen", aldus
Wolffensperger.
Opmerkelijk eensgezind in
hun eerste optreden in een
plenair debat waren de nieuwe
Veronique trekt
weinig kijkers
HILVERSUM RTL Veroni
que trekt (nog) weinig kijkers.
Op de eerste twee uitzendda
gen keken er gemiddeld
370.000 mensen naar de nieu
we commerciële zender. Daar
bij moet bedacht worden dat
dit cijfer vermoedelijk geflat
teerd is, doordat op de ope
ningsavond (maandag), veel
mensen uit pure nieuwsgierig
heid op Veronique afstemden.
Houdt men rekening met dit
effect, dan zakt het gemiddel
de naar 300.000.
Ter vergelijking: Nederland 2,
dat op ongeveer dezelfde doel
groep mikt, trok maandag en
dinsdag gemiddeld 1,58 mil
joen kijkers. De indruk bestaat
dat vooral het eerste net,
waarop de zogeheten geprofi
leerde omroepen (KRO,
NCRV, VARA en EO) zitten,
kijkers verliest aan Veronique.
Dit alles blijkt uit de cijfers
van het bureau Intomart dat
dagelijks, in opdracht van de
NOS, het kijkgedrag in Neder
land meet. De cijfers van Ve
ronique zijn overigens geheim.
De nieuwe zender heeft Into
mart en de NOS voorlopig
verboden 'dit soort gegevens
over haar te publiceren.
Deskundigen tonen zich ver
baasd door het lage kijkcijfer
van Veronique. Na de enorme
golf van publiciteit had men
veel meer interesse voor de
'Luxemburgse' programma's
verwacht. Het gemiddelde van
370.000 zegt overigens alleen
iets over de uren tussen 6 en
12 's avonds. Als de Ontbijt-
show en de andere program
ma's die overdag worden uit
gezonden, zouden worden
meegeteld, zou het aantal kij
kers nog aanzienlijk lager uit
vallen.
parlementariërs Rosenmöller
(Groen Links) en Van Middel
koop (GPV). Rosenmöller zei
dat er voorlopig nog geen ein
de lijkt te komen aan de chaos
in medialand en Van Middel
koop hield Brinkman voor dat
de „mediajungle" zo ongeveer
compleet is.
Fietsersbond
ENFB demon
streerde
gisteren in
Dordrecht
tegen de actie
'Dimlicht bij
Daglicht' van
het ministerie
van verkeer en
waterstaat. De
bond vreest
dat de
aandacht van
automobilisten
in het vervolg
alleen nog
maar gericht
zal zijn op de
opvallender
mede-automo
bilisten.
FOTO: ANP
VROUWEN PROTESTEREN TEGEN ARMOEDE:
UTRECHT „Als ze
geen brood hebben, waar
om eten ze dan geen
cake?" vroeg de Franse
koningin Marie-Antoinet
te zich verwonderd af
toen ze het gepeupel voor
haar paleis hoorde de
monstreren en zich ver
volgens terugtrok in haar
boudoir om zich mooi te
maken voor het diner.
Een citaat uit een geschiede
nisles over de Franse Revolu
tie, want gisteren was het pre
cies tweehonderd jaar geleden
dat op 5 oktober 1789 duizen
den mensen het centrum van
Parijs op stelten zetten. Wat
precies de vlam in de pan deed
slaan is nooit helemaal duide
lijk geworden, maar wél is ze
ker dat de kern van dit massa
le broodoproer gewone volks
vrouwen waren die protesteer
den tegen het verschil tussen
de adellijke luxe en de armoe
dige toestand waarin ze zich
zelf bevonden.
Voor het Landelijk Steunpunt
Komitees 'Vrouwen in de Bij
stand' vormde het historische
oproer een dankbare aanlei
ding om gisteren opnieuw te
demonstreren. Ditmaal tegen
de Nederlandse Staat die zich
volgens hen met name van het
lot van oudere alleenstaande
vrouwen bitter weinig aan
trekt. Omdat staken in hun
geval weinig zoden aan de dijk
zet, gebeurde dat met een stille
wandeling van het Jaarbeurs-
plein naar het Vredenburg ge
volgd door een luidruchtige
demonstratie in hartje Utrecht.
Eén van de vrouwen voerde
een skeletpop met zich mee
met het bordje: 'De zus van
Hein'. Maar ook de spandoe
ken lieten niets aan duidelijk
heid te wensen over. Op het
Vredenburg verzamelden de
honderden vrouwen zich bij
een podium en wat kraampjes
en tenten, waar allerlei activi
teiten werden gehouden. Som
mige ludiek, zoals een knip
beurt 'tegen het verknipte be
leid van de overheid' en de
verkoop van strengen drop
'om de eindjes aan elkaar te
leren knopen'. Niettemin had
de manifestatie een tragische
achtergrond.
Weduwen
Namens de weduwen sprak
Dini van Velthooven die als
voorzitter van de werkgroep
Armoede in het Breed Plat
form 'Vrouwen voor economi
sche zelfstandigheid' zit. Zij
vond het bijvoorbeeld onver
dedigbaar dat mannen wiens
vrouw overlijdt een volledig
weduwenpensioen ontvangen
en dat vrouwen wier man
overlijdt met 70 procent daar
van moeten zien rond te ko
men. „Dat is toch discrimina
tie?!"
Volgens haar worden wedu
wen ook op het gebied van
huursubsidies achtergesteld
omdat daarvoor het minimum
loon als norm geldt en je bij
een lagere uitkering naar ver
houding slechter af bent.
„Veel alleenstaande vrouwen
boven 50 jaar behoren tot de
armste groep van de bevol
king. Ziek worden kunnen ze
eigenlijk niet omdat ze de me
dicijnknaak en het specialis
tengeeltje niet kunnen beta-
G reetje Lubbi, voorzitter van
de Voedingsbond FNV, zei dat
armoede alleen blijvend op te
lossen is indien zowel mannen
als vrouwen het recht op eigen
inkomen hebben. Financieel
behoeft dat volgens haar geen
probleem te zijn wanneer de
geldstroom van gezinnen naar
individuen wordt verlegd.
Door huursubsidie en gratis
meeverzekering ontvangt ie
der nu in feite zesduizend gul
den per jaar. Bij elkaar bete
kent dit dat het 'Nederlandse
gezin' met zo'n 14 miljard
wordt gesubsideerd. „Econo
mische zelfstandigheid voor
iedereen is haalbaar als iedere
volwassene een basisinkomen
krijgt".
WESSEL POST
linder
idverteerders
ïoor STER
'i 'EN HAAG De STER ver-
a acht volgend jaar voor het
e erst niet al haar zendtijd aan
e dverteerders te hebben ver
docht. Tot nu toe is slechts
eipeederde van de reclame-
indtijd voor volgend jaar
ejangevraagd. Het uitblijven
die vraag is een gevolg
c an het opereren van TV 10 en
eronique.
at zegt de directeur van de
C. Smeekes, deze week
het reclame-vakblad Adfor-
latie. Ook voor de nieuwe
1' exibele mogelijkheden van
e STER, zoals het inkopen
an blokken bij bepaalde pro-
ramma's, bestaat volgens
meekes maar weinig belang-
elling. Voor de nieuwe mo-
elijkheden zou te veel betaald
oeten worden. Smeekes stelt
aar de hogere kwaliteit van
e zendtijd tegenover. Pas in
ovember verwacht de direc-
eur uitsluitsel over de hoe-
eelheid aanvragen van ad-
erteerders. De offertes gaan
"nenkort de deur uit, waar-
contracten in de eerste
ek van november getekend
men worden.
>E KNOLLEN
ZUUOJ ue DAT feene
i A^VAS HAAtf. T OT
LATeM 57AAW
(ADVERTENTIE)
JAARLIJKSE VERKOOP-EXPOSITIE
Schilderijen uit de 19de en begin 20ste eeuw
7 t/m 29 oktober dag. v. 12-17 uur (zond. 13-17 uur)
GALERIE GABRIELS
Noordeinde 103 Den Haag Tel. 070-658472
HILVERSUM De na-
tuurkundige H. Meertens,
werkzaam in het Antho-
nie van Leeuwenhoek-zie
kenhuis in Amsterdam,
heeft een nieuwe methode
ontwikkeld voor het be
stralen van kankerge
zwellen. Zijn vinding
werd gisteren gepresen
teerd in Achter het
Nieuws, het actualiteiten
programma van de
VARA-tv.
De methode bestaat onder
andere uit een elektronische
camera waarmee de bestra
ling van kankerpatiënten
wordt gecontroleerd en in
dien nodig bijgesteld. Deze
zeer gerichte vorm van ra
diotherapie kan de kans op
genezing van kanker verho
gen met 10 tot 20 procent, al
dus Meertens.
De vinding van de onlangs
gepromoveerde natuurkun
dige wordt binnen de ge
neeskundige wereld als een
doorbraak beschouwd. Vol
gens dr. W. van Daal van de
Gezondheidsraad zal de
nieuwe bestralingsmethode
in de hele wereld ingang
vinden. De EG heeft voor de
verdere ontwikkeling van
Meertens vinding 7,5 miljoen
gulden subsidie gegeven.
V/'Yvn... netsTH, gew je daags na cw
U/ccRSfa. oh je Beo uit
Konen.
ROTTERDAM Wie zijn
hart wil ophalen aan tui
gage, masten, ra's en zei
len kan de komende
maanden in het Rotter
damse Maritiem Museum
terecht. Vanmiddag is
daar de tentoonstelling
'Voor de wind en voor het
gewin' over 19e eeuwse
zeilende Nederlandse
koopvaardijschepen geo
pend.
Het Maritiem museum heeft
flink uitgepakt voor de tot
september 1990 lopende expo
sitie. Tientallen modellen en
halfmodellen werden uit de ei
gen voorraad gehaald om nu
eens in het volle licht te pron
ken. Naast vele aquarellen en
schilderijen zijn ook originele
werftekeningen van de zeil
schepen te zien.
De tentoonstelling behandelt
de bloeiperiode van de Neder
landse handelsvaart in de vo
rige eeuw. Toen in 1815 de
Franse bezettingslegers ons
land verlieten, stelde de han
delsvaart niet veel meer voor.
Vooral koning Willem I trok
zich het lot van de rederijen
aan en nam een aantal stimu
lerende maatregelen.'Zo zette
hii een premie op nieuwbouw-
scnepen en richtte hij in 1824
de Nederlandsche Handels-
Maatschappij op. Deze NHM
steunde de scheepvaart door te
zorgen voor vracht vanuit het
toenmalige Nederlands-Indië.
Diverse zeilschepen liggen afgemeerd aan de Rotterdamse boompjes. Het is rond 1900. Op de
voorgrond een concurrent: een raderstoomschip.
Bloei
Als gevolg van deze maatrege
len kende de Nederlandse zeil
vaart tussen 1825 en 1870 een
enorme bloei. Vele nieuwe
schepen liepen van stapel en
werden, met gespierde man
nen aan boord, meteen naar
Indië gestuurd om daar bela
den te worden met kruiden,
thee, koffie en andere tropi
sche produkten. In Nederland
bracht die handel veel geld op,
waarvan weer nieuwe, nog
snellere schepen werden ge
bouwd. Voorbeelden van die
snelle schepen waren de Kos
mopoliet en de Noach. Dat
laatste schip van reder en
FOTO: PR
scheepsbouwer Fop Smit uit
Kinderdijk brak vele snel
heidsrecords. Zo voer het in 85
dagen heen en weer naar In
dië, een reis waar doorgaans
140 dagen over werd gedaan.
Gedurende de bloei-jaren wer
den er veel verschillende
scheepstypen gebouwd op de
Hollandse werven. Op de ten
toonstelling zijn ze allemaal te
zien: de schoener, de bark, de
klipper, de brik, het fregat en
alle tussenvormen van deze
zeilschepen. Er wordt uitge
legd dat het schip de ene keer
aan de tuigage en de andere
keer aan de rompbouw te her
kennen is. Prachtig is ook de
collectie aquarellen en schilde
rijen. Vooral liefhebbers van
19e eeuwse schilderskunst
kunnen hun hart ophalen aan
de wilde baren-doorklievende
zeilschepen.
De overvloed aan materiaal
die het Maritiem Museum ter
beschikking staat is een recht
streeks gevolg van de jaren
van bloei. De inmiddels rijkge-
worden reders en kapiteins
lieten hun schepen trots 'por
tretteren' door beroemde schil
ders /als Jacob Spin. Veel van
deze schilderijen zijn in het
bezit gekomen van het mu
seum.
Tijdens de expositie wordt ook
een film vertoond die is sa
mengesteld aan de hand van
de dagboeken van de Katwij-
ker Maarten Schaap. Deze zee
man, die leefde van 1782 tot
1868, klom op van scheepsjon
gen op een bomschuit tot kapi
tein op een groot fregat. Zijn
verhaal wordt gebruikt om de
tentoonstelling te illustreren.
De Katwijker maakte span
nende dingen mee. Zo werd
hij als een van de laatste Ne
derlanders in 1816 gevangen
genomen door Marokkaanse
kapers.
MARCO GERDES
