DDR houdt de adem in Labour gereed voor de Grote Ommezwaai Dalai Lama: China wil Tibet breken Help een Tibetaans kind in India Giro 5327006 DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB Hongarije weifelt over hervormingen SALVADORANEN BEZETTEN AMBASSADE COSTA RICA BUITENLAND foidaeCou/uuit VRIJDAG 6 OKTOBER 1989 PAGINA 1 Referendum Colombia over uitlevering van drugsbaronnen BOGOTA De Colombiaanse regering heeft be sloten dat de bevolking zich moet uitspreken over de vraag of de uitlevering van drugsbaronnen, aan onder andere de VS, gewettigd is. De stemming zou al in januari 1990 kunnen plaatsvinden, tege lijk met een referendum over een grondwetswijzi ging die de linkse partijen meer politieke speel ruimte moet geven. Het hooggerechtshof in Colom bia oordeelde onlangs al dat uitwijzingen van ver dachte drugshandelaren naar de VS geldig waren. De econoom Roberto Salazar Manrique is benoemd tot minister van justitie. Hij volgt Monica de Greiff op die twee weken geleden aftrad, nadat zij meer malen met de dood bedreigd was. Leerling van 14 gijzelt klas ANAHEIM In Anaheim, ongeveer 50 kilometer van Los Angeles, heeft een 14-jarige middelbare scholier een groep leerlingen gegijzeld, toen die aan het repeteren waren met het schoolkoor. De leerling, die was bewapend met een ge weer en een pistool, heeft vol gens de politie een leerling in het gezicht geschoten, maar zich daarna overgegeven. De toestand van de gewonde leer ling is niet bekend. Het precie ze aantal gijzelaars dat de jon gen - geen onbekende van de politie - onder bedwang hield is niet bekend. Savimbi bij Bush Jonas Savimbi, leider van de opstandelingen beweging UNITA, heeft gisteren in Washington de Amerikaanse president George Bush toegezegd dat hij het overleg over een wapenstilstand met de Angolese regering zal hervatten. FOTO: AP Lege ambassades vangen nieuwe vluchtelingen op PRAAG De Oostduitse vluchtelingen uit Praag en Warschau zijn nog maar net op weg naar de Bondsrepubliek of hun plaats wordt weer ingeno men door landgenoten, die een weg naar het wes ten zoeken. Gisteravond vertrokken 633 DDR-bur- gers met een speciale trein uit de Poolse hoofdstad, terwijl eerder op de dag bijna 8000 vluchtelingen uit Praag in het Westduit- se Hof waren aangeko men. Na het vertrek van de trein had de Westduitse ambassa deur in Polen nadrukkelijk gezegd dat zijn ambassade alle Oostduitsers zou helpen die naar de BRD willen. De toegang tot het gebouw is ook volledig vrij, de Poolse politie doet geen enkele poging even tuele emigranten tegen te hou- Ook in Praag arriveerden en kele uren na het vertrek van hun landgenoten twaalf nieu we vluchtelingen, die illegaal Tsjechoslowakije wisten bin nen te dringen. Sinds de DDR het reisverkeer naar Tsjechoslowakije aan banden heeft gelegd, proberen steeds meer Oostduitsers ille gaal de grens over te komen. Een woordvoerder van het mi nisterie van binnenlandse za ken in Praag bevestigde dat de illegale grensoverschrijdingen sinds dinsdag zijn toegenomen. Volgens hem zijn de afgelopen dagen circa 400 DDR-burgers aan de grens opgepakt en te ruggestuurd. GORBATSJOV OP BEZOEK IN OOST-BERLIJN OOST-BERLIJN Regi me en bevolking in de DDR houden de adem in: hoe zal het vandaag en morgen lopen wanneer Sovjet-leider Michail Gor- batsjov op bezoek is om de feestelijkheden ter gele genheid van het veertigja rige bestaan van de DDR bij te wonen? Blijft het in de hoofdstad en andere ■grote steden als Leipzig, Dresden en Magdeburg rustig? Of komt het tot keiharde confrontaties met politie, arbeidersmili ties en eventueel het le ger? Het gist onder de be volking, nu het regime op geen enkel punt meer vrijheden wil toestaan. Voor alle zekerheid hebben kerk en oppositie de bevolking gemaand rustig te blijven en niet te demonstreren. Pikant genoeg gebeurde dat niet via de DDR-televisie, maar via de Westduitse televisie en radio. Die halen in de DDR aanmer kelijk hogere kijk- en luister cijfers. Trouwens, de oppbsitie heeft 'sowieso' geen toegang tot de DDR-media. Meer zaken houden de gemoe deren in de DDR van hoog tot laag bezig. Hoe gaat het verder in Tsjechoslowakije, waar nog ongeveer 100.000 DDR-burgers verblijven die voor de dinsdag ingevoerde visumplicht de grens waren gepasseerd? Tus sen de DDR en Tsjechoslowa kije hangt geen ijzeren gordijn. Er zijn enorme stukken groene grens, die onmogelijk te bewa ken zijn. En hoe gaat het ver der met de uittocht van DDR- burgers over de evenmin wa terdicht te bewaken grens met Polen? En hoe gaat het verder in Oost-Berlijn bij de permanente vertegenwoordiging van de Bondsrepubliek en de Ameri kaanse ambassade? Die ambas sade staat pal naast het valuta hotel Metropol, waar de meer derheid van de uit de gehele wereld binnengestroomde journalisten logeert. Uitgere kend daar speelden zich woensdag taferelen af waar voor elke regering zich zou schamen. Met zoveel journalis ten naast de deur was de tv er natuurlijk live bij toen de poli tie een staaltje hardhandigheid liet zien tegen een moeder met twee kleine kinderen. Keiharde reactie Wat de oppositie die wil blij ven en de mensen die alsnog graag het land uit willen nog de meeste zorgen baart, is de vraag wat er na de slotdag van de jubileumviering, morgen, gaat gebeuren. Ze zijn ervan overtuigd dat er een keiharde reactie van het regime gaat komen, met gewelddadig over heidsoptreden en strenge straffen voor dissidenten. Van grootmoedigheid bij het ver strekken van officiële uitreis visa zal geen sprake meer zijn, voorspellen ze. „Ze wachten tot de hoge gas ten uit het buitenland en de journalisten weg zijn. Dan gaat de deur op slot en wordt in tern orde op zaken gesteld", is de mening van een van de ini tiatiefnemers van de verboden oppositiegroep Nieuw Forum. „De manier waarop de media in de Bondsrepubliek berich ten over de uitreisgolf van DDR-burgers is zeer schadelijk voor ons", zegt próf. dr. Max Schmidt, directeur van het In stituut voor nationale politiek en economie der DDR. Dit in- tituut fungeert als 'voorden ker' voor het regime. „Die me dia leveren een bijdrage aan de psychose die gekwalificeer de mensen uit onze staat ertoe verleidt de verkeerde weg te gaan. Velen van hen zullen door het net vallen. In sommi ge tv-programma's, dat geef ik toe, worden die problemen goed onderkend. Maar let op: de schijnwerpers doven wan neer het dagelijks leven zijn gewone gang herneemt". Op dit moment worden de vluchtelingen in de DDR-me- dia nog afgeschilderd als ele menten die zichzelf buiten de gemeenschap hebben geplaatst en die het land als kiespijn kan missen. Maar de stemming kentert. Wordt straks de deur opengezet voor spijtoptanten? Schmidt kondigt dat bijna aan, als hij opmerkt: „Ik kan niet zeggen wanneer, maar het is zeer goed mogelijk. We nemen hier zowel boze als nadenken de reacties waar. De ruimten die de vetrokken mensen open laten, moeten worden opge vuld. Dat lokt natuurlijk niet direct vriendelijke reacties uit. Maar we moeten begrip op brengen voor de mensen die willen terugkeren". Meer dan vijftigduizend men sen zijn inmiddels zonder toe stemming van de regering het land uitgetrokken. Legaal rei zen er dit jaar nog eens ruim honderdduizend in uiteenlo pende leeftijdsgroepen naar het westen. Mensen die hun ongenoegen willen blijven ui ten in demonstraties en oppo sitiegroepen. Gorbatsjov wordt aangeroepen om politieke her vormingen te forceren. De routes van vluchtelingentrei- nen en de grenzen met de om liggende landen moeten wor den afgschermd om het ver trek van nog meer mensen te voorkomen. Schmidt: „We denken wel de gelijk na over de huidige ge beurtenissen. Er komen gega randeerd maatregelen die de ontevredenen mogelijkheden bieden om hun wensen en verlangens te verwerkelijken. Dat kost echter veel hard wer-, ken en geduld. Vertrek biedt geen oplossing". Worden oppositionele groepen als Nieuw Forum ingeschakeld bij de onvermijdelijke openlij ke discussie? Daar voelt Schmidt niets voor. „Ik ga er van uit dat we de problemen bespreken in het kader van de mogelijkheden die we hebben. Dat zijn de partijen, het jeugd verband en de vakbeweging. Natuurlijk willen we ook met niet-georganiseerde groepen uit de samenleving de discus sie voeren. Maar we laten niet schieten wat onze socialisti sche DDR tot nu toe heeft be- (Van onze correspondent Roger Simons) LONDEN Neil en Gle- nys Kinnock hebben ken nelijk hun koffers al ge pakt met het oog op hun aanstaande verhuizing naar het flatje boven Downing Street 10. Dat dit momenteel nog wordt bewoond door de conser vatieve premier Margaret Thatcher en haar man Dennis is volgens Labour- leider Kinnock blijkbaar geen punt. Hij gelooft vast dat het tienjarige rijk van de controversiële be windsvrouwe binnen af zienbare tijd tot het verle den zal behoren. Neil Kinnock en zijn vrouw Glenys zijn zo optimistisch ge stemd, dat zij zich in gedachten al in Downing Street hebben geïnstalleerd. Het optimisme van de Labourleider heeft aan stekelijk gewerkt op het jaar congres van zijn partij in de Engelse badplaats Brighton dat vanmiddag eindigde met een geestdriftige gezamenliike uit voering van het socialistische strijdlied 'De Rode Vlag', ge zongen op de zachtaardige me lodie van het Duitse 'O Tan- nenbaum'. Het congres is helemaal verlo pen naar Kinnocks zin. Hij had het gepland als „een oefening van realisme", die het alle Brit ten duidelijk zou maken dat de Labourpartij zich nu geroepen voelt om een alternatieve rege ring samen te stellen. Kinnock heeft er op aan gestuurd om van Brighton 1989 het jaarcon gres te maken van de Grote Ommezwaai. Hij is daar volko men in geslaagd. Het pijnlijke proces van modernisering en aanpassing ligt achter de rug. De congresgangers hebben in Brighton hun goedkeuring ge hecht aan Labours nieuwe pro gramma, dat in opdracht van partijleider Kinnock moeizaam uitgewerkt was over een perio de van ruim twee jaar. Ouder wetse doctrines zoals eerbied voor almacht van de bonden en eenzijdige kernontwapening, die Labour in het verleden mil joenen stemmen hadden ge kost, werden zondermeer over boord gegooid. Gezag Neil Kinnock staat nu aan het hoofd van een verjongde, sterk gemoderniseerde en vooruit ziende partij. Zijn gezag wordt door niemand meer betwist. Hij is nu echt de man die na de ko mende parlementsverkiezingen (die moeten uiterlijk in 1992 worden gehouden, maar alleen premier Thatcher mag een da tum kiezen) de nieuwe minis ter-president van Groot-Brit- tannië zou kunnen zijn. Zes jaar' geleden was het an ders. Toen werd op het La- bourcongres in Brighton Neil Kinnock gekozen tot leider van een partij die besefte dat zij geen kans had om aan het bewind te worden gebracht. Er volgde nog een bittere neder laag in de parlementsverkiezin gen. Voor Neil Kinnock wja het geen prettige tijd. Hij de#1 wanhopige inspanningen ofe Labour te moderniseren en partij een nieuw aangezicht f' geven. Het dieptepunt werd afgelop^' jaar bereikt. In de opiniepeilif gen lag Labour toen nog steef •achter op de conservatieve!' Vele Britse socialisten hield# hun teleurstelling over Kir nocks leiderschap niet lang# verborgen. Er gingen stemm^, op die zijn ontslag eisten. Maar Brighton 1989 werd jaar van de grote transformatj Neil Kinnock is erin geslaaa het tij te keren. Wie vroegf van mening was dat zijn leidejj schap bezwaarlijk beloftevl kon worden genoemd, verkol digt nu dat Labour nooit el betere leider had kunnen drT Maar het is deze maand vijftig jaar geleden dat de Britse soci( listen voor het laatst na algi mene verkiezingen over efl ruime parlementaire meerde heid beschikten. Of Kinnocf partij het in de jaren negenü beter zal doen, valt af te waci ten. Om in het Lagerhuis ij volstrekte meerderheid te ku» nen behalen, moet Labour ta minste 97 zetels veroveren. D zetels zullen hoofdzakelijk u zuid- en midden-Engelaif moeten komen, waar de wijjE van stemmen doorgaans v^ doorslaggevende aard is. j Geen garantie Vandaag staat Labour in d opiniepeilingen fors aan de Ie ding. Maar deze nieuwe starf van zaken is nog geen garant! voor een socialistische victor» Neil Kinnock mag dan een bii tengewoon geslaagd jaarco» gres achter de rug hebben, n heeft zware problemen voor q boeg. Heel wat Lagerhuisledef zowel afgevaardigden vi Thatchers regeringspartij sqcialisten, zijn van mening dl de obstakels te groot zijn en dj Kinnock de finish niet zal hj len. Maar zelfs wanneer deze polia ci gelijk zouden krijgen, da nog is de nieuwe geest van oi timisme die zich in Bright! meester heeft gemaakt van J Britse Labourpartij, bijzondj betekenisvol. Neil Kinnod staat nu aan het hoofd van ea politieke beweging waarmj opnieuw rekening dient worden gehouden. Wat tot g| volg heeft dat het resultaat vd de aanstaande parlementsvd kiezingen geen uitgemaakt zaak meer is. NEWPORT BEACH De Dalai Lama, geestelijk lei der van Tibet, heeft giste ren felle kritiek geleverd op het China. Peking pro beert „op systematische wijze de geest en nationa le identiteit van het Tibe taanse volk te breken. De Tibetanen lopen nu een reële kans als volk en na tie te worden geëlimi neerd". De 54-jarige Tibetaanse leider, die sinds 1959 in ballingschap in India woont, kreeg gisteren de Nobelprijs voor de Vrede 1989 toegekend voor zijn ge weldloze manier, op basis van verdraagzaamheid en weder zijds respect, waarop hij cam pagne voert voor de bevrijding van Tibet. China houdt het land nu al 29 jaar bezet. Een Chinese zegsman in Oslo veroordeelde de toekenning van de Nobelprijs aan de Dalai Lama als een „inmenging in China's binnenlandse aangele genheden". De Dalai Lama, die zichzelf ziet als een eenvoudige budd- histische monnik, zei dat hij diep geroerd was door de toe kenning van de prijs. „Ik hoop dat dit de zes miljoen Tibeta nen moed geeft". Hij prees ze verder omdat ze ondanks de vele moeilijkheden hun strijd: voortzetten en geweld blijven afwijzen. „Deze prijs is een uit gesproken erkenning van dat geloof en die volharding". Voor de Nederlandse advocaat Michiel van Walt van Praag is De Dalai Lama overhandigt een cadeau aan Kjeld Vibe, Noorwe gens ambassadeur in de VS, die de geestelijk leider van Tibet gisteren kwam feliciteren met de Nobelprijs voor de Vrede 1989. FOTO: AP de toekenning „een belangrij ke prijs voor de erkenning van de weg van geweldloosheid" en „een vorm van erkenning dat de Tibetaanse strijd de juiste is". Van Walt van Praag is sinds 1983 juridisch adviseur van de geestelijk leider en van de door hem geleide Tibetaan se regering-in-ballingschap in India. In een telefoongesprek vanuit Washington waar hij voor een Amerikaans advoca tenkantoor werkt, zei Van Walt van Praag dat de prijs verder van belang is gezien de militante houding onder jonge Tibetanen. „Steeds meer jon geren willen geweld. Maar die weg werkt niet". (ADVERTENTIE) Stichting Hulp aan Tibetanen te Leidschendam. Tel.: 070-274849 Controle op kopieermachines in Rusland wordt afgeschaft MOSKOU Na jaren van strenge waakzaamheid is het Sovjet- ministerie van binnenlandse zaken van plan de controle op de aanschaf, het bezit en het gebruik van kopieermachines af te schaffen, zo heeft de regeringskrant Izvestija gemeld. Volgens het ministerie is het in het computertijdperk niet langer moge lijk het vermenigvuldigen van teksten te reguleren. Sinds de da gen van Lenin is het de Sovjet-burgers praktisch onmogelijk ge maakt hun eigen ideeën en opvattingen uit te dragen. Vanaf kort na de Oktoberrevolutie van 1917 tot een tijdje terug moes ten zelfs schrijfmachines bij de politie worden geregistreerd. HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT QN489 De „Tristan" is inmiddels voor anker gegaan bij de telescooptoren en aan boord heerst een grote bedrijvigheid: de V2-raketten, die nu omhoog worden gehesen, moeten in het ruim bleem komt echter nog, want hoe moet hij aan boord van het vliegtuig komen? Zijn vrienden bevinden zich immers in de ty>m- menruimte en hij móet ze verlossen... Voorzichtig zwemt hij in worden geborgen en er is haast bij, want reeds valt de scheme- een wijde kring om het vliegtuig. Gelukkig hebben de Duitsers ring. Rob, die ook naar boven is geklauterd, ziet kans ongemerkt het zo druk, dat ze het niet bemerken en dan ziet Rob zijn kans: in het water te glijden. Dan zwemt hij geruisloos naar de vlieg- hij klimt omhoog langs de ankerkabel In de staart en verdwijnt boot, die even verderop ligt te dobberen. Het moeilijkste pro- door het kabelgat! CONGRES COMMUNISTISCHE PARTIJ BEPALEND VOOR TOEKOMST (Van onze correspondent Wera de Lange) BUDAPEST Als Hon garije zich niet heel snel (verbouwt tot een demo cratie dan barst er in het land een vernietigend so ciaal onweer los, zeggen de hervormers binnen de communistische partij (HSAP). Hun conservatie ve partijgenoten zeggen precies het omgekeerde: als Hongarije zich over geeft aan de 'bourgois-de- mocratie' en aan het 'ka pitalisme', dan zullen we nog wat beleven. De hervormings-communisten en de partij-conservatieven hebben één ding gemeen: ze zijn allemaal bang dat langdu rige instabiliteit in Hongarije op den duur kan leiden tot de opkomst van extreem-rechtse, nationalistische bewegingen. Maar die angst is dan ook het enige dat de twee stromingen binnen de HSAP nog delen. Verder staan ze lijnrecht te genover elkaar. Vandaag begint in Budapest een vierdaags congres van de communisten en zelden is het congres van een partij zo be langrijk geweest, voor de partij zelf, voor Hongarije en voor de rest van het Oostblok. Worden de hervormingen gesteund of besluit het congres op de rem te gaan staan? Worden er in februari vrije verkiezingen ge houden, zoals de hervormings gezinde partijleiders met de Hongaarse oppositie hebben afgesproken, of niet? Het zou den de eerste, volledig vrije verkiezingen in het oostblok zijn sinds vele decennia; zelfs de verkiezingen in Polen in juni dit jaar waren nog voor gebakken om de Poolse com munisten voor de totale onder gang te behoeden. Steun De hervormingsgezinde vleu gel heeft in de leiding van de Hongaarse communistische partij de meeste steun: partij voorzitter Nyers, premier Ne- meth, de meerderheid van de ministers en de officiële presi dentskandidaat van de HSAP, Pozsgay, staan achter de eisen van de hervormers. Zij willen allemaal dat de HSAP zich dit weekeinde als communistische partij opheft en een nieuwe, democratisch-socialistische partij opricht waar alleen de mocraten lid van mogen zijn. De andere HSAP-leden moeten dan maar een ander politiek onderdak zoeken. De hervormers weten zich ze ker van de stemmen van een kwart van de congresafge vaardigden. Zij zullen het - willen ze een meerderheid behalen - moeten hebben van de weifelaars in het centrum. Dat geldt ook voor de uitge sproken conservatieven, geor ganiseerd in een reeks van mi litante 'platforms', die de laat ste weken zeer druk in de weer zijn, op zoek naar steun aan de basis van de partij. Sommigen van die conserva tieven winden er geen doekjes om. Zij willeb terug naar vroe ger, naar de tijd dat de privé- sector in de economie klein was en klein werd gehouden. Terug naar de tijd waarin er nog niet gezeurd werd over ef ficiëntie, winst en marktme chanisme, naar de tijd waarin geregistreerde werkloosheid in Hongarije niet bestond en de inkomensverschillen niet zo in het oog liepen. Van vrije ver kiezingen moeten ze niets heb ben; wie een democratisch Hongarije wil, is 'reactionair'. Dit conservatieve program is alleen voor delen van de HSAP-basis aantrekkelijk. Andere gewone Hongaren verlangen misschien wel terug naar de rust en zekerheid van het Kadar-tijdperk, maar van cpmmunisten moeten ze in het algemeen weinig hebben, ze- Middenweg Sommige partijconservatieve pakken het daarom verstand ger aan. Zij spreken zich nii uit tegen de democratiserii en ook niet tegen privatiserir en het aantrekken van weste: kapitaal. Ze benadrukken a leen dat de hervormingen n veel te snel gaan, dat de buu landen teveel op de tene worden getrapt, dat Hongaar! staatsbedrijven te vaak vo< een appel en een ei aan we terse kapitaalschieters worde verkocht. Kortom, zij pleite voor de gulden middenwt van egeltjes die het heel voo zichtig willen doen. De meerderheid van de coi gres-afgevaardigden wori door weifelaars gevormd. 2 voelen zich met de radica vernieuwers noch met de e: treme conservatieven ve want, maar hebben geen eigt program of visie. Welke vlei gel in de partij levert de bes spreker, welke biedt deze we felaars het meest aansprekei de compromis? Daar hangt t uitkomst van het congres ve af. Het ziet er in elk gev naar uit dat de communisl sche partij van Hongarije d weekeinde niet zonder een a gescheurde vleugel zal overl Estlands parlement schort kieswet op MOSKOU De Esüandse Opperste Sovjet heeft gisteren de kieswet die vestigingseisen stelt aan het actief en passief kiesrecht in deze Sovjet-repu bliek voorlopig opgeschort. De wet leidde deze zomer tot pro teststakingen door de omvang rijke Russische minderheid in Estland. Het Estlandse parle ment ging echter niet zover de omstreden kieswet volledig in te trekken. Met het besluit de kieswet slechts op te schorten lijkt het Estlandse parlement Sovjet-president Michail Gor- bastjov en het Presidium van de federale Opperste Sovjet openlijk uit te dagen. Deze hebben de kieswet bestempeld als ongrondwettig en in strijd met de rechten van de mens. SAN SALVADOR Twintig familieleden van Salvadoraanse politieke gevangenen en „verdwe nen mensen" die in de Costaricaanse ambassade in San Salvador 19 men sen gegijzeld houden, heb ben er volgens de Costari caanse minister van bui tenlandse zaken in toege stemd hun bezetting van daag te beëindigen. De ac tievoerders zeiden dat de gijzelneming een protest was tegen de rechtse rege ring van president Alfre do Christiani. „Wij zijn hier om schendingen van mensenrechten aan de kaak te stellen, en de Costari caanse regering te bewegen druk uit te oefenen op Christi ani om een einde te maken aan de onderdrukking van het volk", zei een woordvoerster van de bezetters. De Costari caanse minister van buiten landse zaken Rodrigo Madrigal Nieto zei in een vraaggesprek met een Salvadoraanse radio station dat met de actievoer ders een akkoord was bereikt, en dat zij de ambassade van daag zouden verlaten. Eerder had de woordvoerster gezegd dat de bezetters pas zouden vertrekken als aan hun eisen zou zijn voldaan. De Costaricaanse ambassadeur Jesus Manuel Fernandez, e van de gijzelaars, werd giste avond door een ambulance I het bezette gebouw opgehaal Een verpleegster zei dat Ft nandez twee maanden geledi een bypass-operatie had o dergaan, en naar het zieke huis was gebracht om e electrocardiogram te laten m ken. Eerder had hij de Salv "doraanse autoriteiten verzoc het politiecordon rond de ai bassade weg te halen. De Salvadoraanse regerinj woordvoerder Mauricio Sa doval noemde de bezetting l genover verslaggevers ei „daad van provocatie", ma zei dat er kalm op zou wordi gereageerd, „opdat niemai gewond raakt".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 4