„Het leuke is, dat ik
nooit handigheid in
er
4 t/m 14
Jeugdboeken bij Lannoo
Professor Poopsnagle
„Als zwaluw geboren worden
i maar als leeuw in een boek"
KINDER
BOEKENWEEK
OKTOBER
1989
YVONNE KROONENBERG
sign*«rt »n draagt voor bij
VAN STOCKUM
op zaterdag. 7 oktober a.s.
van 13.30-15.30 uur
Haar nieuwste boek:
JULES WENT BEHALVE EEN VENT'
VAN STOCKUM,
BEUNFANTE A COEBERGH
Bo0kvrkop*rt
Venestraat 11 - s-Gravenhage
Tetetoon 070-656808
VRIJDAG 6 OKTOBER 1989 PAGINA 19
VU verstrekt ziekenhuisboek
DEN HAAG Het VU, academisch ziekenhuis in Amsterdam,
brengt met uitgeverij Van Holkem'a en Warendorf een eigen
voorlichtingsboek op de markt waarmee ouders hun kinderen
kunnen voorbereiden op een ziekenhuis opname: 'Een nijptang
mee naar het ziekenhuis, geschreven door Karei Eykman.
Jaarlijks worden ongeveer 145.000 kinderen opgenomen in een
ziekenhuis. Ouders kunnen het boek gebruiken om hun kind
minder angstig te maken, voor het wordt opgenomen. Het boek
geeft op speelse wijze informatie over de gang van zaken in een
ziekenhuis; om zelf te lezen of om voor te lezen. In het boek
worden Marja en Wouter opgenomen; Marja na een ongeval.
Wouter voor een ooroperatie. Hun belevenissen zijn op realisti
sche wijze te boek gesteld en worden geïllustreerd door Ales de
Wolf. Het boek is vanaf half oktober in de boekhandel te krij
gen, kinderen die naar het VU moeten, krijgen het van dat zie
kenhuis gratis.
In Lijn 12 zit Melinda en
spreekt de wereld toe. Dat
doet ze wel vaker. Wie door
deze twee zinnen geboeid is,
moet het boek „Een wereld
van verschil" lezen, geschre
ven door Patricia MacLachlan.
Het is een meisjesboek (vanaf
11 jaar) en beschrijft het le
ventje van een cello-spelend
meisje dat de viool-spelende
Lucas ontmoet...
Het boek is een van vier re
cent verschenen jeugdboeken
in de ToTeM-serie (jeugdboe
ken) van Lannoo. Voor jon
gens en meisjes vanaf zo'n jaar
of twaalf verscheen „Bang in
Beirut" van Walter Ganse
mans, handelend over de po
gingen van een meisje van elf
om te overleven in de oorlogs-
stad van Libanon.
Het dagboek van een dertien
jarige jongen kan de moeite
van het lezen waard zijn en
daarom schreef Diane Broeck-
hoven het alleipaal in een
boek: „Buitengewoon ge
woon", bedoeld voor jongens
en meisjes van een jaar of der
tien, vooral voor degenen die
„puberale problemen" hebben.
„Het spookuur", het laatste
boek van de vier, zit vol grie
zelverhalen. Werk van auteurs
als Charles Dickens, Oscar
Wilde en Edgar Allan Poe is
er in opgenomen en dat lijkt
een goede aanbeveling voor
het boek dat door de uitgever
geschikt wordt geacht voor de
jeugd vanaf veertien jaar.
Een wereld van verschil -
Patricia MacLachian, uitga
ve Lannoo, prijs ƒ19,90.
Bang in Beirut - Walter
Gansemans, uitgave Lan
noo, prijs ƒ19,90. Buitenge
woon gewoon - Diane
Broeckhoven, uitgave Lan
noo; prijs 19,90. Het spook
uur -Kathe Recheis (sam.),
uitgave Lannoo, prijs 27,50.
Dokter Poopsnagle is, dankzij de televisieserie, geen onbekende.
Deze Australische geleerde, die een geheime uitvinding heeft
gedaan, beleeft met een groep kinderen heel spannende avontu
ren. De groep verplaatst zich per vliegende autobus.
Zeker even spannend als de televisieserie is het boek „De vlie
gende autobus - de avonturen van professor Poopsnagle" van
Thérèsa de Chérisey. Het is een flink dikke paperback, bestemd
voor de grotere kinderen, die er heel wat uurtjes met rode oor
tjes mee kunnen zoetbrengen. Echt zo'n boek om heerlijk bij
weg te dromen. Een boek om te lezen en nóg eens te lezen.
Thérèsa de Chérisey: „De vliegende autobus - de avonturen
van professor Poopsnagle"; vertaling uit het Frans: Hans
van Cuijlenborg; Uitgeverij: Van Holkema Warendorf;
220 bladzijden; prijs: 22,50.
i BOEKEN £ctdóe@owumt
1
DICK BRUNA TEKENT EN SCHRIJFT VOOR DE ALLERKLEINSTEN
UTRECHT Zijn be
kendste creatie is onge
twijfeld Nijntje. Een sim
pel figuurtje, bestaande
uit slechts enkele lijnen,
bijna meer een symbool
dan een tekening. Miljoe
nen kinderen over de hele
wereld hebben inmiddels
kennis gemaakt met de
avonturen van het konijn
tje, door Dick Bruna kor
daat aangeduid als ,,Nijn".
Nijntje doet van alles. Ze gaat
op reis, naar het bos, uit loge
ren, kortom, doet wat alle kin
deren op de hele wereld doen.
Eenvoudige dingen. Soms in
het gezelschap van haar vader
of moeder, die slechts één ho
rizontaal streepje verschillen
van hun kind. Maar ook vaak
alleen, op de fiets, met een
koffertje of een emmertje, op
weg naar een vriendinnetje of
het strand.
De avonturen van Nijntje
staan afgebeeld in vierkante
boekje^, waarin op de rechter
bladzijden de tekeningen
staan, en op de linker de toe
lichting, in rijm. Naast een te
kening van twee hollende,
nauwelijks van elkaar te on
derscheiden Nijntjes staat dan
bijvoorbeeld: „Daarna deden
ze krijgertje, ze renden door
het gras, en op dit plaatje kan
je zien, wie van de twee hem
was". Een doordenkertje, uit
„Nijntje gaat logeren".
Dick Bruna, geestelijk vader
van Nijntje, maar ook van
Snuffie de hond en laatstelijk
de beertjes Boris en Barbara,
heeft zich tot taak gesteld zijn
boekjes zo eenvoudig mogelijk
te houden. Er moet wat te fan
taseren overblijven, vindt hij.
„Zo simpel mogelijk, je hoeft
niet alles er op te zetten. Ik
wil ook wat aan de lezertjes
zelf over laten", zegt hij in zijn
atelier in het hart van Utrecht.
waarom ze het niet goed vindt.
Pas later, als ik er dan nog
eens naar kijk, komt de door
braak. Zo van: die lijn mist
spanning, of: dat klopt niet.
Dan begin ik gewoon op
nieuw".
Erkenning
Hij heeft nooit „een gouden dit
of een gouden dat gehad, maar
erkenning is er altijd wel ge
weest, van kinderen. Ik hoef
echt niet te klagen. Als je van
je lezers iets krijgt is dat het
allermooiste. Kinderen zeggen
het ook als ze iets niet mooi
vinden, ze zijn eerlijk. Ze vra
gen ook dingen, doen sugges
ties. Ik heb wel min of meer
op verzoek van kinderen din
gen gemaakt. Het moet alleen
enige tijd rijpen, ik kan het
niet meteen. Een paar jaar ge
leden vroegen ze me of ik iets
wilde doen aan luchtveront
reiniging. Als ik dan op een
verhaal kom, in dit geval met
Snuffie de Hond, dan is dat
heel leuk. Maar het moet niet
zo opgelegd zijn, niet zo na
drukkelijk aanwezig".
De tekeningen die hij maakt
zijn dermate gewild, dat er een
heel commercieel circuit ont
stond van Bruna tekeningen
en afbeeldingen daarvan op
bijvoorbeeld bekers, zakdoe
ken en andere produkten.
Meestal zonder dat de geeste
lijk vader van die tekeningen
daar zelf van op de hoogte was
gesteld. Jaren geleden werd
daarom een firma opgericht,
Mercis BV, waarin de copy
rights van zijn produkten zijn
ondergebracht. „Er werd ge
woon wat genomen en ergens
opgezet, en als het dan nog
voor kinderen was, okee, maar
het werd steeds meer voor vol
wassenen. Toen heb ik samen
met Pieter Brattinga Mercis
opgericht, en nu is het zo dat
welke plannen er ook zijn
voor toepassing van mijn teke
ningen, eerst goedekeuring
moet worden i
Eerbetoon
7 Bruna staat momenteel in de
belangstelling in verband met
de expositie in de Vishal aan
de Grote Markt in Haarlem,
waar nog tot en met 22 okto
ber een overzicht van zijn
werk* is te zien. Een eerbetoon
?n voor een tekenaar-schrijver
ej die over waardering over het
a-, algemeen toch al niet te kla-
'i gen heeft. Niet in het minst
A van zijn lezers, die hem dage-
»n lijks overstelpen met brieven,
ie eigengemaakte boekjes en ver
in zoekjes. Prachtig vindt hij het,
at ook al omdat de eigen tekenin-
is gen van kinderen nog zo heer
lijk spontaan zijn. „Kinderen
durven heel veel, vooral als ze
nog heel jong zijn. Dan teke
nen ze van die hele grote
hoofden, dat vind ik heel
spannend. Als ze dan wat ou-
der zijn en naar school gaan
verdwijnt dat. Dat vind ik
ar heel jammer. Juist die eerste
e jaren zijn de tekeningen nog
el zo spontaan".
Hij heeft zelf nooit geprobeerd
n te tekenen als een kind. „Dat
PAUL BIEGEL:
Twee nieuwe
reeksen
van Zwijsen
co
r-r^1
Columbus op cassette
HARDERWIJK De Neder-
landse jeugd krijgt deze Kin
derboekenweek, al is het dan
geen echt boek, iets heel
nieuws gepresenteerd: beken
de geschiedenisboeken in de
vorm van een hoorspel op cas
sette. De Centrale Uitgeverij
Harderwijk heeft cassettes
aangekondigd van Napoleon,
Columbus, Julius Ceasar en
Karei de Grote. Op de bandjes
vertelt een persoon, bij voor
beeld de scheepsjongen van
Columbus, het verhaal dat zich
in de tijd van toen afspeelt.
Dat verhaal wordt onder
steund door toepasselijke ach
tergrondgeluiden als het rollen
van de zee of het hijsen van de
zeilen. De verteller wordt re
gelmatig onderbroken voor di
alogen tussen andere spelers,
zodat de luisterende kinderen
onder meer naar de reactie
van Columbus kunnen horen
wanneer hij land in zicht
krijgt. De cassettes hebben
naast hun recreatieve waarde
als leuk hoorspel vooral een
educatieve waarde als geschie
denisles.
(ADVERTENTIE)
uitgeversgeslacht A.W. Bruna.
Is dat bij zijn ontwikkeling een
voordeel geweest? Bruna:
„Wel en niet. Mijn vader gaf
mijn werken uit, dus dat was
een kans die ik kreeg. Aan de
andere kant wilde hij graag
dat ik hem opvolgde in de uit
geverij, maar het bleek dat ik
te weinig commercieel was. In
onze familie zaten geen teke
naars. Dat ging zelfs zo ver dat
mijn grootvader, toen ik al ver
in de veertig was, vroeg: Jon
gen, wanneer ga je nou eens
echt aan het werk? Het was
wel een teleurstelling voor ze,
denk ik. Maar toen ze eenmaal
zagen dat mijn hart toch uit
ging naar dat tekenen, hebben
ze me lessen laten volgen bij
een leraar van de academie in
Amsterdam. Het voordeel was
bij dat alles dat ik wel móest
bewijzen dat ik het kon red
den in mijn eentje, op eigen
benen kon staan".
Boekomslagen
Voor zijn vaders uitgeverij
maakte hij ook boekomslagen,
waarvan die voor de boeken
van Havank ('De Schaduw'),
Simenon ('Maigret') en Char-
teris ('The Saint') het bekend
ste werden. Hij heeft er meer
dan 2000 boekomslagen ge
maakt. Maar het gebeurde
toch wel eens dat hij achteraf
minder tevreden was. „Dan
zag ik dat in de etalage liggen
en dan dacht ik: kon ik dat
nog maar eens overdoen. En
dat is het verschil met mijn
kindertekeningen, daar heb ik
dat niet". Met de opkomst van
de science-fictionlectuur haak
te Bruna af. Dat was een we
reld waar hij te weinig affini
teit mee had.
Werk van andere tekenaars
bekijkt hij hoogst zelden. „Ik
kijk wel eens, maar ik ben
toch meer geinteresseerd in de
'Grote Kunsten'. Mijn eerste
werk is duidelijk beinvloed
door Matisse", zegt Bruna ter
wijl hij voorbeelden laat zien.
„In het begin wilde ik ook
schilder worden. Ik had die
biografie van Irving Stone
over Van Gogh gelezen, en dat
werk wilde ik ook maken. En
nog steeds is het zo dat ik in
Amsterdam altijd even het
Stedelijk Museum binnenwip
om vijf minuten naar Matisse
te kijken".
Op de vraag of door de jaren
heen bepaalde creaties hem
liever zijn geworden dan de
andere, zegt hij: „Er is er niet
een die ik zou willen missen.
Want het zijn toch een beetje
je kinderen geworden".
KOOS VAN WEES
rt DEN HAAG „Als
a' meeuw? Nee. Die krijsen
me te veel, zoals ik dage-
gr lijks in Amsterdam merk.
je Ik zou wel als zwaluw
?n herboren willen worden,
w Maar als ik van mezelf
een dier moest maken
?n voor een boek, dan zou ik
Pt dat niet weten, daar heb
ik nooit zo over nage
dacht. Bovendien moet ik
nu boodschappen doen en
e- naar Arnhem en Nijme-
le gen. Maar wacht, ik weet
het. Leeuw. Als leeuw wil
T ik te boek. Koning der
dieren". Aldus Paul Bie-
jn gel, de nu 64-jarige schrij-
is ver in Amsterdam, die de
te opdracht kreeg het eerste
gratis kinderboekenweek-
geschenk te schrijven: Het
is Eiland Daarginds,
te
'n
i- Biegel lezen betekent: span-
al ning ondergaan, dubbele bo
le dems ontdekken, verstopt ge-
ri voel voor humor. „Maar nooit
over die echte hedendaagse
>p problemen, gifbelten en zo.
>r Dat ligt niet aan mijn leeftijd,
?r ik heb dat nooit gedaan, ik
te blijf daar liever een beetje bui-
at ten. Ik schrijf wel over inter-
n menselijkheden tussen dieren,
r- al zal dat woord niet in Van
et Dale voorkomen",
k Die intermenselijkheden ko-
ie men ruimschoots aan bod in
iv de trilogie 'Haas', waarin elk
j- dier een menselijke functie
it heeft, zonder dat Biegel de
n mens verdierlijkt, dat is wat
anders. Biegel: „Ik zal geen
T verhaal schrijven waarin een
blokkendoos tegen een poes
praat; maar dieren kun je heel
goed gebruiken, dat gebeurt al
eeuwen zo".
Biegel gebruikte dieren in.
Haas, maar ook in tal van an
dere verhalen, onder meer in
Virgilius van Tuil, waarin hij
muis Annie laat trouwen met
28 wachtende muizen. Biegel:
„Nou ja, dat is toch niet zo
stout? Ik vind het heerlijk op
die manier te schrijven en zo,
dat kinderen aanvoelen wat ik
bedoel. Erotiek ga ik niet uit
de weg, dat kom je overal in
tegen en dat meen ik te kun
nen gebruiken wanneer kin
deren dat kunnen begrijpen,
voor zover ze iets begrijpen".
Dorr
Paul Biegel heeft een zeer
groot oeuvre opgebouwd
(Kleine Kapitein, Tuinen van
Dorr) maar acht zich geen be
kend en populair schrijver.
„Als je aan iemand in een
volksbuurt in Amsterdam
vraagt wie Paul Biegel is, dan
denken ze aan een voetballer.
Ik schrijf voor een select pu
bliek dat me leuk vindt. Ik
schrijf en een uitgever geeft
me uit, zo eenvoudig ligt dat".
Maar eigen voorkeuren heeft
hij wel. „Het beste dat k ooit
heb geschreven is 'De tuinen
van Dorr'. Ik kan niet zeggen
waarom ik dat het beste vind,
dat is me het beste gelukt, ik
heb daar geen andere termen
voor. Dat niveau heb ik daar
na nooit meer gehaald en ik
heb ook nooit geprobeerd dat
in een andere vorm te herha
len; ik geloof ook niet dat dat
kan".
'De tuinen van Dorr' geeft op
een enigszins nevelige wijze
een intermenselijke, bijna on
mogelijke relatie weer, op een
manier die van alle tijden is.
Paul: „Maar ik ben absoluut
geen moderne schrijver, maar
ook niet ouderwets. Dat ik me
als schrijver niet met de be
kende problemen bezig houd,
heeft niets met mijn leeftijd te
maken, ik heb me zelfs nooit
schrijver gevoeld, voor ik aan
de sprookjes begon. Problemen
als homofilie en scheidingen
zijn voor mij gewoon geen on
derwerpen, die me aan het
schrijven brengen".
Aanleg
Paul Biegel is geen .auteur bij
wie beginners bij bosjes aan
bellen om te vragen hoe het
moet, schrijver worden.
„Schrijver ben je pas, als je al
gepubliceerd hebt, je kunt het
niet willen worden. En daar
heb je in elk geval een zekere
aanleg voor nodig, die er moet
zijn voor je begint, je kunt het
niet leren. Wat je wel kunt le
ren is de techniek van het
schrijven, zoals ik ontzettend
veel bij Toonder heb geleerd".
Wat Biegel bij Toonder heeft
geleerd, valt niet gemakkelijk
te omschrijven, maar Biegel
weet wel één ding: compositie
heb ik bij Toonder geleerd, de
logische opbouw van een ver
haal, dat evenwichtig moet
zijn in alle verhoudingen. Dat
heb ik bij Toonder geleerd."
En een beetje criptisch: „En de
zuinige manier waarmee je
met woorden moet omgaan.
Voor een goed verhaal gebruik
je zo weinig mogelijk
woorden". Maar aanleg te vo
ren moet zijn vastgesteld. Bie
gel: „Ja, er was één meisje van
een jaar of veertien of zo iets,
dat ik in de functie van lector
wat heb gecoachd. Ik geloof
dat ze later een prijs heeft ge
wonnen".
FRITS BROMBERG
Paul Biegel met een stapel gratis kinderboekenweekgeschenken: Het eiland Daarginds.
FOTO: ANP
De uitgeverij Zwijsen heeft
twee nieuwe reeksen kinder
boeken inelkaar gedraaid en
gewurmd: de Draaimolenreeks
en de Boekenwurmreeks, bei
de bestaande uit een achttal
boekjes.
De boekjes in de Draaimolen
reeks kunnen door kinderen
die acht a negen maanden
leesonderwijs hebben gehad
zelf worden gelezen, de boe
kenwurmserie is bestemd voor
kinderen vanaf acht jaar. Voor
beide reeksen geldt hetzelfde:
het gaat om bijzonder leuke
boekjes met goede verhalen in
niet te lange zinnen die kwa
niveau en moeilijkheidsgraad
uitstekend aanluiten bij de
leeftijdgroep (in het kinder
boekenfonds van Zwijsen,
waarin het aanbod veel groter
is dan het hier besprokenen,
zit een leestechnische op
bouw). De boekjes zien er, ze-
Tekening van Jan Jutte uit
„Wedden dat het lukt" van
Rindert Kromhout (Draaimo
lenreeks).
ker ook door de goede illustra
ties in kleur en zwart-wit, heel
verzorgd en helder uit. Ze zijn
geschikt voor zowel gebruik
thuis als in het onderwijs.
Uitgeverij Zwijsen: Draai
molenreeks: 11,75 per deel
tje; Boekenwurmreeks:
11,50 per deeltje.
zou ook niet kunnen. Dan
krijg je iets heel geforceerds.
Eigenlijk weet ik niet eens zo
veel van kinderen af. Ik heb
zelf wel drie kinderen, maar
ik heb geen pedagogiek ge
daan of zo. Je bent .eigenlijk
gewoon voor jezelf bezig, pro
beert het zo mooi mogelijk te
maken. En dan kom ik altijd
terecht bij die groep van nul
tot zes jaar. Ik heb wel eens
geprobeerd voor grotere kin
deren iets te maken, maar dat
lukte niet, dat werkte niet".
Bruna streeft er naar elke te
kening afzonderlijk helemaal
'af' te maken. „Het moet gra
fisch mooi zijn. Mijn boekjes
bestaan uit twaalf prenten, die
je allemaal moet kunnen isole
ren. Ik zie het zelf als een
prentenboek, met op zichzelf
staande tekeningen. Wat ik
leuk vind is dat ik er nooit
Niet gelukkig
Bruna heeft daarbij het nadeel
dat hij soms misschien wat al
te makkelijk 'ja' zegt. Op tafel
ligt het boekje „Nijntje in het
park", dat heel on-Bruniaans
per pagina is volgestopt met
tekeningen van huisjes, boom
pjes, beestjes, een verdwaalde
kat en een treintje. „Daar ben
ik niet zo gelukkig mee", zegt
hij, treurig kijkend. „Soms
gaat men met je produkten op
de loop. Uitgevers zijn heel en
thousiast, komen met prachige
plannen, zetten je onder druk
omdat het natuurlijk tijdens de
volgende boekenbeurs al af
moet zijn, en dan wordt het
moeilijk daar weerstand aan te
bieden. In dit boekje zitten te
keningen verwerkt die ik over
een periode van 35 jaar heb
gemaakt. En ze zijn gewoon
maar bij elkaar gezet, zonder
dat ze daarvoor zijn getekend.
Dat kan je ook zien, sommige
dingen zijn duidelijk anders
van stijl, van vroeger. Ik moet
daar toch wat strenger in zijn".
Dick Bruna is een telg van het
Dick Bruna in
zijn atelier in
Utrecht met
enkele van zijn
geestes
kinderen.
FOTO: PATRICK
VAN BERKEL
handigheid in krijg. Iedere
keer is weer als de eerste keer.
Het is steeds een worsteling.
Ik zie er enorm tegenop om
weer aan iets nieuws te begin
nen. Dan loop ik hier eerst een
tijdje op te ruimen, of ik ga
maar even wandelen. Dat is
verschrikkelijk, maar nog er
ger is het als je er handig in
wordt. Nu is het toch fijner.
Als je dan die spanning hebt,
en als het dan eenmaal rond is,
schenkt dat een enorme vol
doening".
De eerste die zijn tekeningen
onder ogen krijgt is zijn
vrouw. Haar oordeel is door
slaggevend. „Als zij het niet
goed vindt gaat het ook met
een de la weer in. Meestal is
het zo dat ze niet kan zeggen
