Valt er wel
iets te vieren
in de DDR?
SAAIE
BOEL?
Noriega vernedert
Washington opnieuw
Blokkades aan Franse grens voorbij
BUITENLAND
foidóe (Sou/tont
DONDERDAG 5 OKTOBER 1989 PAGINA 5
Cubaanse soldaten
weg uit Etiopië
HAVANA De laatste Cubaanse mili
tairen die gelegerd waren in Etiopië zijn
gisteren per schip aangekomen in Hava
na. Hun terugkeer markeert het einde
van twaalf jaar Cubaanse aanwezigheid
in Etiopië. Cubaanse troepen werden in
1977 naar Etiopië gestuurd om de mar
xistische regering van luitenant kolonel
Mengistu Halie Mariam bij te staan in
de oorlog tegen Somalia. Vorige maand
kondigde het Cubaanse ministerie van
gewapende strijdkrachten aan dat het
zijn meer 2.000 militairen uit Etiopië zou
terugtrekken. In 1984 bracht Havana
zijn totale aantal soldaten in Etiopië al
van 10.500 terug tot 3.000.
35 jaar dwangarbeid
Amerikaanse spion
WASHINGTON Een 21-jarige re-
cruut van de Amerikaanse marine is
gisteren veroordeeld tot 35 jaar ge
vangenisstraf en dwangarbeid omdat
hij probeerde geheimen te verkopen
aan een Sovjet-agent in Tokyo. Sol
daat James Wilmoth werd op 25 juli
gearresteerd in Yokosuka, Japan, na
acht maanden onderzoek van de in
lichtingendienst van de marine. Hij
werd op 24 september veroordeeld
door een krijgsraad in Yokosuka, de
thuishaven van de USS Midway en
het hoofdkwartier van de Zevende
Vloot van de VS. Wilmoth heeft tij
dens de rechtszitting verklaard dat
hij schuldig is.
Jaarlijkse herdenking
Hongaarse opstand '56
BUDAPEST De Hongaarse regering
wil iedere 23ste oktober, de dag dat in
1956 de volksopstand tegen het stali
nistische bewind van de toenmalige
communistische machthebbers uitbrak,
jaarlijks herdenken. Dit zei regerings
woordvoerder Zsolt Bajnok. De huidi
ge hervormingsgezinde regering ver
klaarde in februari dat de opstand van
1956, de bloedigste in het Sovjet-blok,
geen fascistisch geïnspireerde contra
revolutie was, zoals 33 jaar lang van
hogerhand was gepropageerd, maar
een wettige volksopstand. Ook in het
parlement zijn stemmen opgegaan om
de 23ste oktober tot nationale
te verheffen.
Dertig jaar cel
voor Libanese
vliegtuigkaper
WASHINGTON In de VS is de
Libanese kaper Fawaz Yunis ver
oordeeld tot dertig jaar gevange
nisstraf. Yunis heeft een Jordaans
vliegtuig in Bayrut met twee Ame
rikanen aan boord gekaapt. Hij is
de eerste die is berecht en veroor
deeld op grond van een nieuwe
wet in de VS die dateert uit 1984
en waarbij aanslagen plegen op of
gijzelen van Amerikanen waar
ook ter wereld als misdaad wordt
aangemerkt. Yunis liep twee jaar
geleden in een val van de FBI op
een jacht in de Middellandse Zee.
Brand in beroemd
Londens hotel
LONDEN In het befaamde
Langham Hotel, het eerste grand
hotel van Londen, is gisteren tij
dens renovatiewerkzaamheden
brand uitgebroken. Het hotel, dat
in 1864 werd geopend, is gebouwd
in de stijl van een Florentijns pa
leis, en was het lievelingshotel van
de Britse chic. In 1987 werd het
hotel verkocht aan de Ladbroke-
groep, die het wil laten exploiteren
door haar Hilton-keten; het ge
bouw werd met dat doel geheel ge
renoveerd. Een woordvoerder van
Hilton zei dat nog niet duidelijk is
of de opening moet worden uitge
steld.
OOST-BERLIJN De
loofdstad van de Duitse
Democratische Republiek
ïangt vol vlaggen. De
>ronkallee Unter den
binden en de Karl-Marx-
Allee zijn aan weerszijden
volgebouwd met tribunes
en dranghekken voor de
taptoes, parades en shows-
van de Nationale Volksar
mee en de partij Freie
Deutsche Jugend.
staatshoofden en delegaties
uit socialistische en anderszins
bevriende landen stromen bin
nen. De pers uit de hele we-
teld is aanwezig. Het Paleis
van de Republiek in het stads
centrum is ingericht voor een
leur aan officiële en culturele
gebeurtenissen. In alle stads
wijken worden manifestaties
?n tentoonstellingen gehouden
lan wel voorbereid. Kortom,
an alle voorwaarden lijkt vol-
laan om het veertigjarige be-
ttaan van de arbeiders- en
loerenstaat groots en meesle
pend te kunnen vieren.
"Zaterdag is de exacte ju-
Wieumsdag. Een van de hoog
tepunten is dan het bezoek
van de president en commu
nistische partijsecretaris van
de Sovjetunie, Gorbatsjov.
Voor de Oostduitse politieke
eiders is de komst van de
machtigste man in het socialis-
ische blok een hele eer, ja
elfs een opwaardering van
iet jubileumsfeest. Dat is goed
roor het internationale aan-
ien van de zo karig erkende
taat. Echter, niet' alleen de
eiding van de staat ziet met
'erlangen uit naar de gast uit
iet oosten. Nee, ook de massa
lie geen vertrouwen meer
heeft in de aan hun macht
vasthoudende oude mannen in
de SED-partijcentrale, de
Staatsraad en het kabinet zien
reikhalzend uit naar hun 'Gor-
bi'. Hij is voor hen het sym
bool van openheid, vernieu
wing en politieke moed. Dat
zijn eigenschappen die de jon
ge generatie zo graag bij het
eigen bewind had gezien.
V erwachtingen
Dat verschil in verwachtingen
geeft een krampachtig karak
ter aan de feestvreugde. Poli
tiemannen bewaken dag en
nacht de tribunes waarop de
partijbonzen straks moeten zit
ten. Onzekerheid knaagt.
Komt het in Oost-Berlijn of in
'broeinest Leipzig' tijdens het
bezoek van Gorbatsjov tot
massale demonstraties? Of
net zo erg blijft het volk
demonstratief thuis? De sfeer
is voelbaar en zichtbaar ge
spannen. Politiemensen hou
den de wacht voor de perma
nente vertegenwoordiging van
de Bondsrepubliek en de Ame
rikaanse ambassade in Oost-
Berlijn. Maar ze hebben niet
kunnen voorkomen dat Oost
duitsers die koste wat kost het
land uit willen die gebouwen
zijn binnengekomen.
Meer factoren beïnvloeden
trouwens de feeststemming.
Geen bedrijf van enige om
vang, geen straat, geen school,
geen kantoor, geen ziekenhuis
waar geen leegten gapen.
Sinds de Hongaren in mei ga
ten in het IJzeren Gordijn
knipten zijn zo'n 50.000 meest
jonge Oostduitsers zonder in
stemming van hun overheid
het land uit getrokken. Dat is
pakweg één op elke 300 inwo
ners.
In het openbaar wordt daar in
Oost-Berlijn en elders in de
DDR nauwelijks over gespro
ken. Maar in besloten kring is
de exodus het gesprek van de
dag. De staatsveiligheidsdienst
heeft overal oren. De gesprek
ken verstommen of gaan
prompt over koeties en kalfjes
wanneer een onbekende het
café of restaurant binnenkomt
of een groepje pratenden op
straat passeert. Maar bepaalde
kleinigheden zijn niet over het
hoofd te zien. Zoals een papier
achter een raam van menig
bedrijf of kantoor waarop ba
nen worden aangeboden.
Vrijheid
De partijcentrale van de SED,
in het centrum van Oost-Ber
lijn, gaat bijna bedolven onder
de staats- en partijvlaggen. Ge-
velbreed verkondigt een span
doek: '40 jaren DDR - alles
voor het welzijn van het volk,
voor vrede en socialisme'. Een
belangrijk woord in die kreet
missen de burgers pijnlijk:
'Vrijheid'. Het verlangen naar
meer vrijheden is voor zowel
de vluchtelingen uit de DDR
als voor degenen die in hun
land willen blijven de belang
rijkste motivatie voor hun
handelen.
De Oostduitse staats- en partij
leiding wil van meer vrijhe
den voor de burgers voorals
nog niets weten. In Leipzig
greep de politie maandag nog
hardhandig in aan het eind
van een vreedzame demon
stratie van meer dan 20.000
mensen die om politieke her
vormingen riepen en Gorbats
jov bejubelden. Een teken aan
de wand voor het regime: het
was de grootste demonstratie
in de DDR sinds het studen
ten- en arbeidersoproer van
1953.
De machthebbers willen de te
kens aan de wand uittocht,
demonstraties en democratie
beweging van onderaf (Nieuw
Forum, Democratisch Ontwa
ken)nog niet erkennen. De
Oostduitse politiemensen voor de Amerikaanse ambassade in Oost-Berlijn. Zij moeten voorkomen
dat burgers het feest van het veertigjarig bestaan van de DDR ontvluchten en politiek asiel vragen
in de Verenigde Staten. Gisteren is dit achttien Oostduitsers gelukt.
FOTO: AP
aanvragen van Nieuw Forum
voor een officiële erkenning
en de oprichting van een eigen
krant werden botweg afgewe
zen. De initiatiefnemers van
Democratisch Ontwaken kre
gen huisarrest, de demonstra
tie werd uiteen geslagen en de
vluchtelingenstroom werd
dinsdag ruw gestopt met het
sluiten van de grens met
Tsjechoslowakije.
Smalend meldde de nieuwsle
zer van Aktuelle Kamera, het
journaal van de DDR-televisie,
gisteren dat 45.000 van de in
de Bondsrepubliek geregis
treerde werklozen ex-DDR-
burgers zijn die zojuist hun
baan en hun woning en hun
sociale zekerheid in eigen land
hadden opgegeven. Met stuk
ken die uit het Westduitse tv-
journaal waren overgenomen
liet Aktuelle Kamera de
woonellende zien waarmee de
vluchtelingen in West-Berlijn
worden geconfronteerd. „De
ontvangst op het station en de
werkelijkheid van het leven
zijn in de Bondsrepubliek ver
schillende zaken," aldus de
nieuwslezer. Met geen woord
en geen beeld werd gerept
over de dolgelukkige ex-land-
genoten die voorlopig elk on
gerief accepteren in ruil voor
een leven waarin ze mogen
zeggen wat ze willen, reizen
waarheen ze willen, stemmen
op wie ze willen en lezen wat
ze willen.
Onontkoombaar
Van de doorsneeburgers in de
DDR zijn er niet zo veel die
geloven wat in de partijkran
ten staat en wat de staatstele
visie verkondigt. In hun huis
kamers zijn de tv-toestellen af
gestemd op de westerse zen
ders.
Slechts een enkele initiatiefne
mer van de democratiebewe-
gihg durft openlijk met wes
terse journalisten te praten.
Een van hen is Jens Reich uit
Leipzig. Hoe moeten de her
vormingen er uit zien die de
jonge generatie wil die in de
DDR wil blijven. Reich weet
het niet. „Daarover willen wij
juist in rust en ongehinderd en
zonder angst praten. Maar
daar ziet het niet naar uit.
Onze groepering Nieuw Fo
rum heeft haar aanmelding
niet bevestigd gekregen. Wel
ke kant het op moet? Onze
maatschappij heeft in het alge
meen glasnost en een openba
re discussie nodig. Op die ma
nier kunnen we voorkomen
dat de mensen hun heil in
emigratie zoeken. Ook hier
hebben ze gelegenheid om iets
te doen voor zichzelf, voor het
land en voor Europa". Over de
sluiting van de grens tussen de
DDR en Tsjechoslowakije zegt
hij: „Gezien de ontwikkeling
was een dergelijke maatregel
voor de regering onontkoom
baar. Met het oog op de vie
ring van het veertigjarige be
staan van onze republiek
mocht deze uittocht ten aan-
schouwe van de hele wereld
niet voortduren. Maar van een
politieke vernieuwing kun je
bij zo'n maatregel niet spre-
Reich houdt zijn hart vast als
hij denkt aan de tijd na de ju
bileumviering, wanneer de be
vriende staatshoofden en de
internationale pers weer weg
zijn en het alledaagse leven te
rugkeert. „Ik hoop dat de situ
atie zich zal ontspannen", zegt
hij voorzichtig. „Dat die uit de
fase van emotionele opwin
ding komt. Dan kan een open
discussie op gang komen. Hoe
verontrustend groot de stroom
vluchtelingen ook is, we
moeten goed bedenken dat het
hier volstrekt niet om een
meerderheid gaat. De meer
derheid wil hier blijven en
haar schouders onder de ver
dere opbouw van deze staat
zetten. Er wordt hier veel na
gedacht over gemeenschappe
lijke standpunten, maar over
de toekomst zijn de gedachten
nog niet uitgekristalliseerd".
(ADVERTENTIE)
Koop dan snel een staatslot en wie weet heeft u binnenkort het
kleurrijkste bestaan dat er is U heeft nog 3 dagen voor de verkoop van
deze maand sluit. U vindt de verkoopadressen in de Gouden Gids.
Wacht niet, er is immers geen mooier lot dan een staatslot.
GELUK IS NOG 3 DAGEN TE KOOP.
Top tussen Egypte en Israel
over vredesplan van Mubarak
JERUZALEM Premier
Shamir van Israel zal op
korte termijn een gesprek
hebben met de Egyptische
president Mubarak over
diens plan om verkiezin
gen te houden in de bezet
te gebieden.
Dit zei de Israëlische minister
van buitenlandse zaken Moshe
Arens na zijn terugkeer van
een bezoek aan de VS, waar
hij met president Bush en Mu
barak over het verkiezings
plan heeft gesproken. Vooraf
gaand aan de top komt Arens'
Egyptische collega Abdel-Me-
guid nog naar Israel om voor
bereidingen te treffen. Het
plan-Mubarak leidde tot grote
verdeeldheid tussen het Li-
kud-blok van Shamir en de
Arbeiderspartij van vice-pre
mier Peres. Ook de PLO staat,
achter het Egyptische voorstel.
Egypte heeft inmiddels een
lijst met twaalf namen opge
steld van Palestijnen die met
Israel over vrede zouden kun
nen gaan onderhandelen. De
Palestijnse Bevrijdingsorgani
satie zou met deze lijst hebben
ingestemd. Israel en de bezette
gebieden blijven ondanks de
vredesinitiatieven in de greep
van geweld. In de bezette ge
bieden werden drie Palestij
nen om het leven gebracht die
werden verdacht van collabo
ratie met het Israëlische gezag.
In zuidelijk Libanon, enkele
kilometers van de Israëlische
noordgrens, sneuvelden twee
Palestijnse guerrillastrijders bij
een treffen met een Israëlische
legereenheid.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
dus niet van plan terug te komen. Maar, bedenkt Rob, nu wordt
het voor mij zo langzamerhand ook tijd om van dit gezelschap
afscheid te nemen, want de grap heeft lang genoeg geduurd. Hij
verdwijnt ongemerkt in de telescopen en klautert langs een sta
len ladder omhoog. - Ondertussen verlaat de vliegboot het cais
son.
kbmtïien eert
miijoen toensutn de 29*
ifdden naar boven
ondersjeuft«n<jspian
oeder öo grond wamt oen
cornepton ring mot "spaken
verbonden met <to fexen
Stabiel
Bij het driemaandelijkse onderzoek door specialisten van het
Toscaanse instituut voor landmeetkunde is vastgesteld dat de
toren van Pisa minder snel scheef zakt dan voorheen. De hoogle
raren Palla en Geri verklaarden dat de toren de afgelopen zes
tien maanden slechts 0,3 mm meer uit het lood is komen te han
gen. De afgelopen 60 jaar was dat gemiddeld 1,2 mm per
maand.
INFOGRAFIEK: ANP
Generaal Noriega toont zich, omstuwd door zwaar bewapende
medestanders, als overwinnaar aan de buitenwereld.
FOTO: AP
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON Het
was een tragi-komische
act die onmiddellijk na
het falen van de couppo
ging in Panama op de
Amerikaanse televisie te
zien was. Generaal Manu
el Antonio Noriega liep,
temidden van zijn ernstig
kijkende volgelingen, de
camera's van de Panamese
staatstelevisie tegemoet.
Hij werd opgewacht door
een verslaggever die eer
biedig in de houding
stond, daarna een lange
verklaring van trouw af
legde en vervolgens on
derdanig een bescheiden
vraag stelde.
Noriega, een kleine, pokdalige
man gaf een omstandig ant
woord dat zich eindeloos
voortsleepte en niet werd on
derbroken door de serviele
verslaggever, die nog steeds
zijn hielen krampachtig tegen
elkaar hield. Het was onmis
kenbaar duidelijk: Noriega
was nog steeds aan de macht.
De generaal had andermaal
een les in politiek overleven
gegeven aan een machteloos
toeziende Panamese oppositie
en een knarsetandend Ameri
ka.
Alleen al het bestaan van de
kleine, meestal onder de laag
geplaatste rand van zijn gene-
raalspet uit kijkende generaal,
is een doorn in het oog van
Amerika. Dat is overigens niet
altijd het geval geweest en
daaraan ontleent Noriega wel
licht een deel van zijn politie
ke macht.
Vacuüm
De aan allerlei Amerikaanse
militaire instituten geschoolde
opperbevelhebber kwam in
1984 aan de macht, gebruik
makend van het politieke va
cuüm dat was ontstaan na het
mysterieuze vliegtuigongeluk
waarbij president Omar Tor-
rijos Herrero om het leven
kwam. Noriega beproefde ver
volgens het politieke recept
dat hem tot dusver ongrijpbaar
heeft gemaakt: niet hijzelf eis
te de macht op, maar hij eiste
de macht voor iemand anders
op. Aldus schoof Noriega zijn
stroman Nicolas Ardito Barlet-
ta naar voren. Die werd na
een aantal operette-achtige
manoeuvres op de Panamese
presidentszetel geplaatst,
waarbij gemakshalve geen
acht werd geslagen op het feit
dat de oppositiekandidaat on
geveer 50.000 stemmen meer
had gekregen dan Barletta.
Een jaar later onhulde dr. Hu-
go Spandafora, de aartsvijand
van de generaal, dat Noriega
de verkiezingen van 1984 had
gefraudeerd. Korte tijd later
werd Spandafora onder nooit
opgehelderde omstandigheden
vermoord. President Barletta
beloofde een diepgaand onder
zoek in te stellep en toen hij
op het punt stond de daad bij
het woord te voegen, werd hij
door Noriega eenvoudig weg
gestuurd.
Dat de generaal vanaf dat mo
ment de sterke man van Pana
ma was, werd door niemand
meer betijfeld, ook niet door
de Amerikanen die'hem overi
gens bleven steunen. De toen
malige vice-president Bush
voegde de sterke man zelfs en
kele vriendelijke en bewonde
rende woorden toe, vooral om
dat die fel gekant was tegen de
Sandisten in Nicaragua. Toch
verschool Noriega zich ook nu
weer achter een stroman. Dat
was president Eric Arturo Del-
valle die overigens al snel zijn
bekomst kreeg van de gene
raal.
Doden en
arrestaties
na mislukte
couppoging
PANAMA-STAD On
der de Panamese militai
ren die gearresteerd zijn
omdat zij betrokken zou
den zijn bij de couppoging
in Panama dinsdag, is de
chef veiligheidsdienst ko
lonel Guillermo Wong.
Ook twee leden van de ge
nerale staf zijn opgepakt.
Het leger maakte officieel
bekend dat de mislukte
staatsgreep het leven heeft
gekost aan tien opstandige
militairen, onder wie ma
joor Moises Giroldi en ka
pitein Edgardo Sandoval,
de leiders van de opstand.
Vijf rebellerende soldaten
zouden erin geslaagd zijn
naar een Amerikaanse le
gerbasis bij het Panamaka
naal te vluchten.
Uitbarsting
Midden 1987 volgde een nieu
we en vele ernstiger uit
barsting nadat alle twijfel over
Noriega's betrokkenheid bij de
moord op Spandafora als een
paal boven water kwam te
staan. De gefrusteerde opposi
tiepartijen verenigden zich in
de „Nationale Burgerlijke
Kruistocht" en riepen op tot
een „nieuwe regering zonder
militaire invloed en gebaseerd
op een meerderheid van het
Panamese volk".
Dat volk ging vervolgens de
straat op. Noriega sloot daarop
kranten en radiostations,
stuurde het parlement naar
huis en begon het land met ij
zeren vuist te regeren. Onder
zijn supervisie werd de Ameri
kaanse ambassade in Panama
City bestormd en beschadigd,
als gevolg waarvan hij defini
tief onaanvaardbaar werd
voor Washington. Noriega zet
te het weerspannige leger an
dermaal naar zijn hand en
hield zich, tegen ieders ver
wachting in, op de been.
Begin 1988 werd hij in de VS
aangeklaagd wegens zijn aan
deel in de internationale
drugssmokkel. Dat was het
moment waarop de gefru
streerde president Delvalle in
greep en Noriega ontsloeg als
opperbevelhebber van het
14.000 man sterke Panamese
leger. Maar Delvalle kwam
niet als overwinnaar uit die
strijd tevoorschijn. Hij werd
door Noriega eenvoudig afge
zet, waarop de VS tot econo
mische sancties besloten en de
druk op de in het nauw gedre
ven generaal opnieuw sterk
opvoerde. Washington ver
wachtte Noriega binnen enke
le weken van zijn troon te
kunnen stoten, maar die opzet
mislukte. Wel werd Noriega
gedwongen in mei van dit jaar
vrije verkiezingen toe te staan.
Maar toen hij die verloor,
schoof hij de nieuw gekozen
regering aan de kant en
klampte zich nog sterker aan
zijn macht vast.
Zadel
Het feit dat de VS een 10.000
man sterke troepenmacht in
dit Middenamefikaanse land
hebben om de Panama-ka
naalzone te verdedigen, deed
daar niets aan af. Zelfs de
komst van nieuwe Ameri
kaanse troepen bracht Noriega
niet van zijn stuk. Washington
moet vaststellen dat Noriega
de geest is die in feite uit de
Amerikaanse fles is ontsnapt
en daar met geen mogelijkheid
meer in terug te wringen is.
Na de mislukte coup van dins
dag gelooft Washington dat de
positie van de bijna onover
winnelijke generaal danig is
verzwakt. Maar Panama-des
kundigen denken daar anders
over. Noriega zit vaster in het
zadel dan ooit.
(Van onze
correspondent)
BRUSSEL De blokka
des bij de Frans/Belgische
grens nabij Rekkem zijn
voorbij. Gisteravond zet
ten de rond tweeduizend
vrachtauto's die er al sinds
maandag vastzaten zich in
beweging en loste de kilo
meters lange file lang
zaam op. Maar vandaag
worden aan alle belangrij
ke Frans /Belgische grens
overgangen alweer nieu
we acties gevoerd.
De hoogstwaarschijnlijk tijde
lijke oplossing van de files gis
teravond is het gevolg van een
akkoord tussen de transport
bonden en de Franse doua
niers, die beloofden hun stipt
heidsacties op te schorten en
alle douaneformaliteiten in
maximaal een uur af te wer
ken.
Maar de problemen zijn daar
mee niet voorbij. Vandaag
voeren de Franse douaniers
aan alle grensovergangen actie
en daarmee lijken zij door te
willen gaan tot tussen hun
vertegenwoordigers in Parijs
en de Franse regering volledi
ge overeenstemming is bereikt
over hun arbeidsvoorwaarden
en die van andere, van het mi
nisterie van financiën afhan
kelijke ambtenaren. Om die
reden deden gisteren de EG-
commissarissen Scrivener (be
lastingen) en Van Miert (trans
port) een dringend beroep op
de Franse regering alles in het
werk te stellen nieuwe blok
kades te voorkomen. Zij spot
ten met de meest principiële
uitgangspunten van de Ge
meenschap, aldus Van Miert.
