Vrijwilligers in parochie nemen clerus steeds meer taken uit handen Saidó&Qomani HHHr.FR brieuen van lezers Gereformeerden halen politiek in de kerkorde Formatie in hoog tempo Palestijnse christenen krijgen meer dan honderd bezoekjes GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CeidócSouAtmt DONDERDAG 5 OKTOBER 1989 PAGINA 2 Eucharistisch congres opent met aanval op militaire uitgaven SEOUL Met een felle aanval op de militaire uitgaven heeft de Zuidkoreaan- se aartsbisschop Stephen Kim Sou-Hwan woensdag in Seoul het 44e internationale eucharistisch congres van de Rooms-Ka- tholieke Kerk geopend. Het congres on der het motto „Christus, onze Vrede" wordt zondag beëindigd met een eucha ristieviering onder leiding van paus Jo- han nes Paulus II. „Er wordt jaarlijks meer dan 500 miljard dollar aan wapens uitgegeven om andere mensen te doden. Met dat geld zouden de 500 miljoen mensen geholpen kunnen worden die in de bitterste armoede le ven," zei de voorzitter van de Zuidko- reaanse bisschoppenconferentie tot de 15.000 aanwezigen in het Olympisch Sta dion van Seoul Mgr. Kim riep op te bid den voor vrede in Libanon en voor here niging van Noord- en Zuid-Korea. Hij hekelde Noord-Korea dat „elke dag oorlogszuchtiger wordt". Overigens had hij ook weinig goede woorden voor z'n eigen land. „Zuid-Korea is een paradijs," zo zei hij, „maar alleen voor milieuver vuilers". De Zuidkoreaanse regering heeft 37.000 politiemensen ingezet om de veiligheid te garanderen van de deelnemers, onder wie 21 kardinalen, 25 aartsbisschoppen en 121 bisschoppen. De meeste zorg gaat echter uit naar de paus zelf. die tijdens z'n eerste bezoek aan het land in 1984 werd aangevallen met een speelgoedpis tool. Voor alle zekerheid heeft de politie de inmiddels 27-jarige dader van die „aanslag" deze week in een psychiatrisch hospitaal laten opnemen. VOLGENDE week komen de coalitiebesprekingen tussen CDA en PvdA reeds in een beslissende fase. Vandaag en morgen plegen CD A-leider Bert de Vries en zijn Pvd A-colle ga Wim Kok al oriënterend overleg met deskundigen uit hun fractie. In de afgelopen dagen hebben zij in een onverwacht hoog tempo onder leiding van Lubbers het 'praatstuk' door gewerkt, dat de informateur maandag op tafel had gebracht. Maar begin volgende week heeft Lubbers al weer een con creter stuk voor de heren in petto, dat zelfs als discussiestuk voor een ontwerp-regeerakkoord kan worden beschouwd. DAAR zullen De Vries en Kok over ruim een week, moge lijk zelfs nog eind volgende week, uitgebreid óverleg over plegen met hun beide fracties, waar wat gemord wordt over de geringe informatie die tot dusverre aan hen is verstrekt. In socialistische kring bestaat enige zorg dat PvdA-leider Kok, onder de druk van het hoge tempo waarin Lubbers het overleg voert, concessies heeft gedaan waar de fractie later mee in haar maag zou kunnen zitten. De PvdA-leider heeft al waarschuwend laten horen, dat het straks onherroepelijk „even slikken" wordt. En De Vries heeft laten weten dat er nog „pittige ge.sprekken" te verwachten zijn. Maar vast staat, dat het Overleg tot dusverre resultaten heeft opgeleverd. Er liggen al globale afspraken over de manier waarop straks even belangrijke als gevoelige immateriële kwesties als euthanasie en mediabeleid in een nieuwe regeerperiode moeten worden aangepakt. En temidden van alle opwinding over Veronique en TV 10 is het in dat verband nuttig vast te stellen, dat de partijen, die nu aan een nieuw regeerakkoord werken, het in beginsel eens zijn over toelating van commer ciële televisie onder strikte voorwaarden. Die voorwaarden moeten de bestaande omroepen een faire kans geven te over leven, waarbij ook de dagbladen niet in het gedrang mogen komen en het belang van de veelzijdigheid binnen de dag bladpers evenmin over het hoofd mag worden gezien. IN de afgelopen dagen is bij het formatieoverleg vooral aan dacht geschonken aan de financiële beleidsruimte van een toekomstig kabinet. Het kader is krap bemeten. Als het fi nancieringstekort, de staatsschuld en Oort aan hun trekken zijn gekomen, resteert volgens de berekeningen niet over dreven veel meer voor „nieuw beleid". Vertaald in harde guldens gaapt op dat punt een miljardengat tussen hetgeen het CDA haalbaar en de PvdA wenselijk acht. Maar al zijn de christen-democraten bereid een aanzienlijk smallere mar ge voor nieuw beleid te accepteren dan de socialisten, ook het CDA heeft een wensenlijst die de nodige overheidsgul- dens zal vergen. DAAROM wordt driftig gezocht naar mogelijkheden een nieuwe regering meer financiële armslag te verschaffen. Het lijkt erop dat enkele christendemocratische kopstukken hun speurend oog daarbij hebben laten vallen op de gelden die ons land reserveert voor hulp aan de derde wereld. Beide kroonprinsen van Lubbers, de ministers Brinkman en Van den Broek, hebben onlangs suggesties gedaan die een ver kapte aanslag inhouden op de door hun partijgenoot Bukman beheerde ontwikkelingsgelden: een groter deel besteden voor de kosten van de opvang van vluchtelingen in ons land en een deel beschikbaar stellen voor steunverlening aan Oosteu- ropese hervormingslanden als Polen en Hongarije. De Nederlandse samenleving legt echter geld opzij om de armste landen in de wereld vooruit te helpen en dat geld mag alleen voor dat doel worden gebruikt. De opvang van vluchtelingen bijvoorbeeld inclusief de financiering er van is een aangelegenheid van VROM, WVC of van soci ale zaken, en dus niet van ontwikkelingssamenwerking. De nood in ons land is niet zo hoog gestegen dat wij zouden moeten gaan knabbelen aan de steun aan de derde wereld. Als de nood aan de formatietafel te hoog wordt, moeten de onderhandelaars maar iets anders bedenken. Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken te bekorten. Kardinaal Willebrands positief over uitspraken van Runcie VATICAANSTAD Kardi naal Willebrands, president van de Vaticaanse raad voor de eenheid der christenen, is positief gestemd over het be zoek van de anglicaanse aarts bisschop Runcie aan de paus. Daardoor is er „een zeer be langrijke ontwikkeling" in de oecumenische dialoog op gang gebracht, zo zei kardinaal Willebrands voor Radio Vati- caan. Over de protesten in Enge land tegen mgr. Runcie's uit spraak dat hij niet afwijzend tegenover een symbolisch pausschap staat, zei mgr. Wil lebrands dat bisschop Runcie geen voorstander van een „politiek" primaat is. Er moet meer in de richting van een „geestelijk" primaat worden gedacht, bijvoorbeeld aan de vooraanstaande rol van een herder, dan aan de macht van een president of een koning. Het feit dat van daag de dag niet meer in ter men van geestelijke maar al leen nog in termen van poli tieke categorieën wordt ge dacht, heeft in deze zaak ver warring geschapen, aldus kar- dinaal'Willebrands. Dat in de oecumenische dialoog Rome als zetel van de primaat ac ceptabel lijkt, wijst er op dat de eertijds vijandige houding tegenover Rome is veranderd, aldus kardinaal Willebrands. Gereformeerde synode: betekenis Kairosdoeument onderzoeken LUNTEREN De gere- formeerde synode wil on derzoeken of de kritiek van het Zuidafrikaanse Kairosdoeument op de kerken in het Westen ook op drGereformeerde Ker ken van toepassing is. De synode vroeg zich woensdag af wat zij moet doen met drie documenten waarin Zuidafrikaanse christenen een scherpe aan val op de apartheid doen. Naast het Kairosdoeument van enkele honderden theo logen uit tal van kerken zijn dat de Belharbelijdenis van de Nederduitse Gerefor meerde Sendingkerk, de vroegere NG-Kerk voor kleurlingen, die door ds. Al lan Boesak wordt geleid, en het Evangelisch Getuigenis. Dit laatste document is op gesteld door christenen uit vaak behoudende evangeli sche geloofsgemeenschap pen, zoals de Pinksterbewe ging en de apostolische ge- loofszending. De commissie die de bespre king in de synode had voor bereid, wilde volstaan met een aansporing aan de plaat selijke gemeenten om ken nis van de documenten te nemen. De Delftse predikant W.J. Pantjes keurde deze houding af. Hij wees vooral op de kritiek die in het Kairosdo eument op de kerken wordt geuit. Volgens de Zuidafri kaans theologen ontbreekt het de kerken aan een goede maatschappii-analyse en aan voldoende begrip van de manier waarop de politiek en politieke strategieën wer ken. De synodecommissie liet zich door Pantjes en an dere ontevreden synodele den overtuigen en diende samen met de Delfse predi kant het voorstel in de bete kenis van de documenten voor de Nederlandse situatie te onderzoeken. Nederland*» Hervormde Kerk Beroepen te Krallngen drs. A.C.J. Jonker, remonstrants predikant te 's-Gravenhage. Bedankt voor Veen C.J. van der Plas te ZwIJndrecht. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Beroepen te Schildwolde W. van der Jagt te Amstelveen en Hoofddorp. Beroepen te Enschede-Oost E.A. de Boer te Amsterdam Zuid-West. Baptiatengemeenten Beroepen te Emmen als tijdelijk voorganger (part-time) K. Stap, wo nende te Musselkanaal. die dit beroep heeft aangenomen; te Sneek K.M. Gerritsen te Winschoten. DEN HAAG Het is niet langer de pasto(o)r maar steeds meer de vrij williger die het beeld be paalt in de rooms-katho- lieke parochies. Samen nemen de vrijwilligers steeds meer taken uit handen van de past(o)or. Bedroeg het aantal vrij willigers in de parochies in 1977 ruim 230.000, nu is dat met honderddui zend vrijwilligers toege nomen. Het merendeel van de vrijwilligers zijn vrouwen en van oudere leeftijd. Een en ander blijkt uit een vervolgstu die van het Katholiek so- ANTWERPEN De lei ding van de Verenigde Protestantse Kerk in België (VPKB) heeft ingestemd met de instelling van twee adviescommissies voor het protestantse godsdienston derwijs op openbare scholen en de protestantse aanwezig heid op de Belgische radio en televisie. In de commissie zullen zowel vertegenwoor digers van de VPKB als van de evangelische kerken in België zitting hebben. De VPKB is tot nu toe van overheidswege als enige verantwoordelijk voor het protestantse godsdienston derwijs en de protestantse radio- en televisie-uitzen dingen. Hetzelfde geldt voor bij voorbeeld het leger- en gevangenispastoraat. LUNTEREN Gereformeer de kerken zijn niet langer verplicht op zondagen twee kerkdiensten te houden. In de kerkorde wordt definitief op genomen, dat de kerkeraad de gelovigen 's zondags zo moge lijk tweemaal, maar ten min ste eenmaal in kerkdiensten bijeen zal roepen. Negen sy nodeleden stemden tegen. Het aantal gereformeerden dat de tweede kerkdienst zon- ciaal-kerkelijk instituut (KASKI) naar de kerke lijke vrijwilliger. Terwijl het aantal vrijwilli gers toeneemt is het kerkbe zoek in de afgelopen tien jaar verder afgenomen. Daardoor vallen in toenemende mate kerkganger en vrijwilliger met elkaar samen. In 1977 gingen nog ruim een miljoen katholieken naar de kerk, nu zijn dat er volgens het KAS KI nog zo'n 850.000. Het leeu wendeel van de activiteiten die de vrijwilligers uitvoeren is gericht op de liturgie. Dit omvat echter niet alleen assis tentie bij de vieringen, maar ook voorbereiding van de the ma's en de teksten die in deze diensten aan de orde worden gesteld. Daarnaast nemen leken tradi- JERUZALEM Ruim honderd kerkelijke dele gaties bekijken dit jaar op uitnodiging van de MECC (Raad van Kerken in het Midden-Oosten) de situa tie van Palestijnse chris tenen in Israël. Dit schrijft dr. G.H. Cohen Stuart, theologisch advi seur van de Nederlandse Hervormde Kerk in Is raël, naar aanleiding van het bezoek dat een dele gatie van de Nederlandse kerken in september bracht. Behalve (vaak begrijpelijke) kritiek op de politiek van Is raël krijgen de delegaties daarbij van de Palestijnse dagsmiddags bezoekt, is sterk afgenomen. Sommige ge meenten waren dan ook al opgehouden een tweede kerk dienst te houden omdat het fi nancieel onhaalbaar was. Soms werd er samen met plaatselijke hervormde kerk een tweede dienst gehouden. Tot de negen tegenstanders van de afschaffing van de verplichte tweede kerkdienst behoorde ds. J.L. Posthumus tionele taken voor hun reke ning zoals deelname aan de koren, collecteerwerkzaamhe den, verzorging van activitei ten na de kerkdienst. De nu gesignaleerde veranderingen zitten hem echter vooral in de voorbereiding en assistentie bij de diensten zelf die nog niet zo lang geleden tot tyet exclusieve domein van de pasto(o)r behoorden. Ook komt het steeds vaker voor dat diensten geleid worden door een leek bij gebrek aan een pastor, bijvoorbeeld in een vakantieperiode. Het gaat dan om woord- en gebeds diensten of communiedien sten. In het laatste geval wor den dan reeds geconsacreerde hosties uitgedeeld. Deze gang van zaken staat haaks op een ontwikkeling christenen een moreel-theolo- gische veroordeling van het jodendom te horen. Daarbij wordt een oud-kerkelijke techniek toegepast, aldus Co- hen Stuart. De kritiek van de profeten op het eigen volk wordt nog steeds als een wa pen tegen Israël gehanteerd. Op dezelfde manier wordt duchtig gebruik gemaakt van de artikelen vol zelfkritiek in de Israëlische kranten. Het resultaat van dit alles is volgens Cohen Stuart meer dan selectieve verontwaardi ging, zoals het Overlegorgaan van Joden en Christenen (OJEC) zei. De delegaties blij ken de Palestijnen niet te hel pen in het ontwikkelen van een vergelijkbaar zelfonder zoek, bijvoorbeeld ten aanzien van het gooien van stenen of molotov-cocktails en het zon- uit Urk. Daar zit de kerk miet alleen op zondag morgen maar ook op zondagmiddag vol. Als hij buiten het voor malige eiland voor slechts 25 gelovigen in een dienst voor gaat, ervaart hij overigens niet minder „de werking van de Geest". De afschaffing van de verplichte tweede kerk dienst is een „nieuw bewijs van de afkalving" waarin de Gereformeerde Kerken te recht zijn gekomen. Boven- die de meeste bisschoppen willen bevorderen. Zij heb ben, onder meer tijdens bij eenkomsten van het Lande lijk Pastoraal Overleg, de tra ditionele rol van de priester beklemtoond. Hij alleen dient in de eucharistievieringen voor te gaan. Vrouwen zou den niet aan het altaar mogen assisteren, ook al is deze prak tijk in veel parochies schering en inslag. Ook nemen leken niet alleen lezing van het epistel voor hun rekening, maar ook de preek. Naast betrokkenheid bij de li turgie de hoofdactiviteit in de meeste parochies valt er ook een toename te constate ren van de activiteit van le ken bij de geloofsoverdracht, de katechese. In 1977 hield slechts 2,2 procent van de le- LUNTEREN Als de sy node van de Gerefor meerde Kerken zich met een „getuigend spreken" tot de samenleving wil richten, dan moeten min stens 69 van de 73 syno deleden achter dat getui genis staan. Anders ge zegd: als vijf synodeleden er tegen zijn, gaat het ge tuigend spreken niet door. Deze regel heeft de syno de gisteren, nadat er ja renlang oVer was gedis cussieerd,'in de kerkorde (artikel 130) vastgelegd. Het nieuwe van artikel 130 is, aldus synodeadviseur prof. dr. H.B. Weijland, dat de Gereformeerde Kerken zich voor het eerst in de kerkorde over politiek uitla ten. Het eerste punt van ar tikel 130 luidt: De kerken zullen deelnemen aan het gesprek over belangrijke problemen van de menselij ke samenleving en met de middelen die haar ten dien ste staan dit gesprek stimu leren en verder helpen. In der vorm van proces uit de weg ruimen van (vermeende) collaborateurs. Cohen Stuart wijst er op dat de aanvankelijke weigering van de RK Kerk het klooster in Auschwitz te 'verplaatsen, voor veel joden het gezicht van alle kerken bepaald. Naar aanleiding van het zeven me ter hoge kruis voor het Kar melietessenklooster in Ausch witz had een Israëlische krant in een commentaar geschre ven: „Laat dat kruis maar in Auschwitz staan als getuige van de dodelijke haat van christenen. Misschien helpt het de bezoekers om te begrij pen dat de door het kruis ge symboliseerde christelijke theologie met de beschuldi ging (aan de joden) van Gods- moord de diepste oorzaak van de gaskamers is geweest." dien zullen kerken die nog wel een slacht bezochte twee de kerkdienst houden, nu sneller geneigd zullen daar mee op te houden. Ds. P. Schravendeel, deputaat (deskundige) voor de kerkor de, hield de tegenstanders voor dat het geen zin heeft een regel te handhaven waar aan de kerken zich niet meer houden. Dat schaadt alleen maar het aanzien van de ker korde. JVat niet goed is voor de kort, is niet goed voor de bijen Marcus Aureltus ken zich daarmee bezig, nu vier procent. De onderzoekers van het rap port suggereren dat het zaak is de belangrijke positie van de vrijwilliger in de RK kerk een meer formele basis te ge ven. In een recent rapport uit het Rotterdamse bisdom wordt over de gang van zaken in de parochies worden soort gelijke suggesties gedaan. De opdrachtgever van het KASKI is het bischoppencol- lege. Het college heeft op het onderzoek nog niet gerea geerd. Ook staat het rapport niet op de agenda van de ko mende bisschoppenvergade ring. Het rapport over de vrijwilli ger in de rooms-katholieke parochies is gepubliceerd bij Gooi en Sticht. voorkomende gevallen zul len de kerken tot overheid en volk haar getuigenis doen uitgaan. Het voorstel dat er slechts vier synodeleden tegen mo gen stemmen wil de uit spraak geldig zijn, leidt vol gens dr. L.Th. Witkamp uit Serooskerke er toe dat de synode monddood wordt ge maakt. Hij vond een twee derde meerderheid voldoen de. Zijn voorstel kreeg ech ter maar tien stemmen. De meeste synodeleden von den dat het bij het uitspre ken van een getuigenis in naam van de Heer gaat om een uitzonderlijke situatie. En een uitzonderlijk geval vraagt een uitzonderlijke stemverhouding", aldus ds. A. Hekman uit Beilen die daarmee een vrij algemeen gevoelen vertolkte. In 1984 riep de synode de overheid op om niet over te gaan tot plaatsing van kruis raketten. Deze ook ter syno de zeer omstreden oproep leidde tot grote commotie in de kerken. Als de regels die nu zijn vastgesteld er toen waren geweest, had de syno de de gewraakte uitspraak niet kunnen doen. Classis Delft wil praten met prof. Yan Gennep LEIDSCHENDAM De hervormde classis Delft heeft prof. dr. F.O. van Gennep uitgenodigd voor een gesprek over zijn vi sie op de opstanding van Jezus. De classis heeft „met verdriet en veront waardiging" kennis geno men van publicaties waarin de Leidse kerke lijk hoogleraar verklaart niet in de lichamelijke opstanding te geloven. De classis heeft het bestuur van de hervormde synode ge vraagd zich te distantiëren van deze uitspraken. De clas sis Heusden, de Gereformeer de Bond in de Hervormde Kerk en de Confessionele Vereniging hadden zich met deze vraag eerder tot de syno de gericht. Om enigszins tege moet te komen aan de bezwa ren stelde de secretaris-gene raal enkele maanden geleden een pastorale studie over Christus' verrijzenis in het vooruitzicht. Van Gennep heeft vele ge meenteleden gegriefd, stelt de Zuidhollandse classis. Zij vindt het bovendien „onge oorloofd en heilloos dat onze aanstaande dienaren van het Goddelijk Woord worden geïnstrueerd in een geest die in aperte tegenspraak is met de Schrift". Centrum-links (2) Graag betuig ik mijn instem ming met de brief waarin stel ling wordt genomen tegen het gebruik van de term „cen trum-links" voor een even tueel kabinet waarin ook het CDA zitting heeft, naast de PvdA. Eerlijk gezegd dacht ik steeds: hoe bedoelen ze deze term toch? Het klopt niet. We behoeven ons niet te grabbel te gooien voor de PvdA. J.F. Frequin, VOORBURG. Veronique/ TV 10 (2) Het zou zeer redelijk zijn in dien de ruil van Duitsland 3 voor Veronique vergezeld zou gaan van.een stevige prijsver laging voor het kabelgebruik. Wat een achteruitgang! We hébben toch al een paar van die pulpstations. Daarnaast zou een schadeloosstelling voor geestelijk leed op zijn plaats zijn, omdat het programma een belediging vormt voor ons onderscheidingsvermogen en onze goede smaak. Ik weet wel: je kan op een andere zen der overschakelen. Maar ik vind zelfs de veronderstelling dat mijn buurman kijkt beledi gend. C.P.M. de Vries, VOORBURG. Veronique/TVl 0(3) Is de vrijheid die de nieuwe zenders voor zich opeisen wel een echte vrijheid? Men houdt het hart er voor vast als de erotiek, met jaloezie en af gunst erbij, volop de gelegen heid krijgt om uitgezonden te worden. Wisselende vriend schappen, spelletjes waarbij men alles leert wat er op het gebied van sex te koop is; alsof het allemaal de meest normale zaak van de wereld is, waar aan voortaan iedereen mee mag doen. De jeugd zal daar van de dupe worden, omdat juist op de jeugd ingespeeld wordt en hun wordt voorge steld dat dit pas het échte le ven is. Waar blijft de opvoe ding? Van jongs af aan worden kinderen naar crèches ge stuurd, omdat beide ouders door hun werkkring te weinig tijd voor hen hebben. Groter geworden, vinden ze geen van beide ouders meer thuis en zoeken ze hun heil buitens huis. Het zou bedenkelijk zijn als de nieuwe zenders, alleen door de herrie die zij maken, er zouden mogen komen. C.D. Noorderwier, DEN HAAG. Veronique/TVl 0(4) Na alle opwinding en juridi sche steekpartijen rond de plannen van twee duidelijk Nederlandse commerciële or ganisaties om via U-bocht con structies met op ons land ge richte reclame en goekope programma's bij ons op de buis te komen, hoort men radio- en tv-verslaggevers allerwegen informeren of we er blij mee zijn dat Veronique dat voorlo pig gelukt is. Merkwaardige vraagstelling; waarom zouden we er blij mee zijn? Alleen dé* snelle commerciële jongens worden er immers beter van. J.G. de Haan, LEIDSCHENDAM. Adriaan van Dis: "hoeft hiet" A K T I E W EEK 7 t/m 16 oktober: O3O - 316566 Paus en patriarch in gebed Paus Johannes Paulus II en de Libanese maro nitische patriarch Nasrallah Pierre Sfeir baden gisteren samen op het plein voor de St. Pieter in aanwezigheid van vele bisschoppen, kardi nalen en de ambassadeurs van Libanon en de Verenigde Staten bij het Vaticaan. De Libane se patriarch kon naar het Vaticaan toe komen, nu de al sinds 1975 durende burgeroorlog tus sen christenen en moslims in Libanon tijdelijk is geluwd. De paus trekt zich het lot van de Li banese christenen persoonlijk aah en wil nog steeds op afzienbare termijn naar Libanon rei zen. Sinds Karol Woytila in 1978 paus werd, heeft hij al 127 keer voor vrede in dit gebied gepleit. FOTO: AP Protestantse Kerk België komt evangelischen tegemoet Tweede kerkdienst niet langer verplicht voor gereformeerden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2