Ondanks avances geen samenwerking „Kampen'" en Vrije Universiteit Eucharistisch congres in verdeeld Korea £eidóeSou/ta/nt kerk wereld Valse dilemma's hinderen geloofsoverdracht beroepingen China's lange weg brieven lezers GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CeidóeSouaant WOENSDAG 4 OKTOBER Geen postzegel van Willibrord DEN HAAG De kerken zullen op ei gen houtje moeten lobbyen voor een postzegel als eerbetoon aan de apostel Sint Willibrord. Van overheidswege is geen aansporing richting PTT te ver wachten de heilige in 1990 een postzegel toe te bedelen ter herdenking van het feit dat de eerste bisschop van Utrecht 1300 jaar geleden met elf gezellen vanuit Ierland de oversteek naar Friesland maakte. Demissionair premier, CDA-fractieleider en informateur Lubbers zegt dit tussen de bedrijven door als waarnemend mi nister van verkeer en waterstaat in ant woord op schriftelijke vragen van de CDA-kamerleden Van der Burg en Eversdijk. Lubbers zegt dat het uitgifte- beleid van postzegels sinds de verzelf standiging van de PTT een geheel zelf standige aangelegenheid is van de PTT Nederland NV. Bovendien blijkt uit zijn antwoord dat een eerder verzoek van de RK-kerk in Nederland en de Raad van Kerken om dit jaar een Sint-Willibrord- zegel uit te geven (ter herdenking van zijn dood 1250 jaar terug) is afgewezen, omdat daarmee kerkelijke aangelegen heden op postzegels wat overbedeeld zouden raken. Uitgangspunt van het emissiebeleid is dat het aantal uitgiften blijft beperkt tot 9 per jaar, alsmede dat de diverse maat schappelijke onderwerpen binnen een periode van tien jaar op een evenwichti ge wijze aan bod moeten komen. De ker ken zijn wat dat betreft de afgelopen ja ren genoeg aan hun trekken gekomen: 1985 Zomerzegels gewijd aan kerkgebou wen, 1984 zegel voor Sint Servaas en 1983 een als eerbetoon aan Maarten Lu ther, zo leert Lubbers' antwoord. Het moeilijkste is jezelf te kennen, het gemakkelijkste is anderen raad te geven Van Dijk terughoudend over steun aan kerken TILBURG „Het begin- sel van scheiding van kerk en staat en de grondwettelijke vrijheid van godsdienst en levens overtuiging verplichten de regering, ongeacht de politieke kleur van het kabinet, tot het voeren van een terughoudend beleid ten opzichte van kerkgenootschappen". Dit stelde demissionair minis ter C. van Dijk op een sympo sium in Tilburg over de ver houding tussen kerk en staat, dat was georganiseerd door de Radboudstichting in samen werking mét theologische fa culteit en de vakgroep be stuurskunde van de Katholie ke Universiteit Brabant. Van Dijk gaf daarmee het voorlopige standpunt van het kabinet-Lubbers op het rap port van de commissie-Hirsch allin die in opdracht van de regering was ingesteld om haar te adviseren over crite ria voor steunverlening aan de kerken. De ministerraad wil niet zo ver gaan als de commissie Hirsch Ballin die in haar rap port had gesteld dat „over heidszorg voor de verwerke lijking van grondrechten niet kan worden gemist wanneer deze bedreigd wordt door de hardheid van de sociaal-eco nomische omstandigheden". Godsdienstvrijheid is een klassiek grondrecht en daarbij past aldus de minister terug houdendheid. Anders ligt het volgens de minister bij de zo geheten sociale grondrechten waarbij overheidszorg wel voor de hand ligt. maar de godsdienstvrijheid hoort daar niet toe. A.J. Gijsbers, voorzitter van het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken, meende dat de commissie Hirsch Ballin een evenwichtig advies heeft uitgebracht. Het zou tot even wichtige verhoudingen moeten leiden die zowel voor de kerk als voor de staat aan vaardbaar zijn, op voorwaar de dat de overheid het publie ke belang van geloof en le vensovertuiging inziet. Zowel de secretaris-generaal van de RK kerkprovincie, dr. H. van Munster als prof. K. Merks van de Tilburgse theo logische faculteit bepleitten een vorm van complementari teit tussen kerk en staat bij het vervullen van taken. Maar Van Mqnster meende dat de verhoudingen tussen kerk en staan nogal eens kun nen botsen omdat zij verschil lend tegen de waardigheid van mensen aankijken. Met de staat dient zij op rationele argumenten te discussiëren over de feitelijke verwerkelij king van de mensenrechten. Republikaner uit protestantse vereniging DORTMUND De fa brieksdirecteur Heinz Schaffersmann is uit het be stuur getreden van de West- duitse conservatieve prote stantse vereniging „Geen ander evangelie". Het be stuur had hem daarom ver zocht omdat hij actief is in de extreem-rechtse partij van de Republikaner. Schëf- fersmann is lid van het par tijbestuur in de deelstaat Nordrhein-Westfalen. „Geen ander evangelie", dat 40.000 leden heeft, wijst de toenemende pluriformiteit in de Evangelische Kerk in Duitsland (EKD) af en be pleit dat deze kerk zich krachtiger houdt aan de bij belse normen. PREDIKANTENOPLEIDING GEREFORMEERDE KERKEN: LUNTEREN Ondanks avances van de Theologi-" sche Universiteit (TU) te Kampen wil de theologi sche faculteit van de Vrije Universiteit (VU) voorlopig niet samenwer ken of fuseren. De VU wil wel samenwerken maar eist dat de TU uit Kampen haar nauwe banden met de gerefor meerde kerken opgeeft. Tijdens de tweede zittingsdag van de landelijke vergadering (generale synode) van de ge reformeerde kerken te Lunte- ren kwam deze stand van za ken langzamerhand aan het licht. De predikantenopleiding in Kampen is van de Gerefor meerde Kerken in Nederland. Dit betekent ondermeer dat de generale synode de hoogle raren benoemt. De theologi sche faculteit van de VU heeft met de Gereformeerde Kerken een contract waarin afgesproken is dat de VU ge reformeerde predikanten mag opleiden. In dit contract zijn verschillende afspraken opge nomen. Eén daarvan is dat de synode via haar deskundigen een veto kan uitspreken over de benoeming van een be paalde hoogleraar. Dit is in de loop van de jaren een enkele keer voorgekomen. De decaan (voorzitter facul teitsraad) van de theologische faculteit van de VU, prof. dr. H. Leene, liet desgevraagd weten dat samenwerking met de TU te Kampen in het vi zier komt als de benoeming van de hoogleraren niet meer een zaak is van de Gerefor meerde Kerken, maar van de universiteit zelf. Leene vond het dan ook een goede zaak dat de synode een voorstel van mevrouw C.P. Punt- Voorbij uit Koudekerke ze is tevens secretaris van de sy node aannam waarin aan het college van bestuur van de Kamper universiteit ge vraagd werd om de benoe mingsprocedure van docenten opnieuw te bezien. Mevrouw Punt motiveerde haar voorstel ondermeer door te wijzen op het Hoger Onder wijs en Onderzoeks Plan (HOOP) van de minister van onderwijs en de samenspre- kingen tussen Kampen en de VU. Mevrouw mr. J.G.B.E. de Ruiter-Been van het Kamper college van bestuur meende dat in het HOOP-rapport tus sen de regels door tegen Kam pen wordt gezegd dat de kwa liteit van het Kamper onder wijs en onderzoek verbeterd moet worden. Als dit niet ge beurt dreigt de minister de geldkraan dicht te draaien. Zoals bekend heeft de ver kenningscommissie Godge leerdheid (in de wandeling commissie Oberman ge noemd) die de minister van onderwijs adviseert, de we tenschapsbeoefening aan de TU Kampen kwalitatief on der de maat genoemd. Mevrouw Punt vond dat het benoemingsbeleid voor een deel debet was aan deze lage score. Zij toonde zich „verbijs terd" door het feit dat bij be noemingen persoonlijke sym pathieën, rancune en onbe kendheid van de kandidaten een belangrijke rol spelen. Inspraak VU-bestuurder Leene wil de TU in Kampen inzoverre te gemoet komen dat hij de ge nerale synode inspraak wil geven bij de samenstelling van een deel van het lespro gramma van de aanstaande predikanten. Prof. dr. K. Runia, rector van de Kamper universiteit, wijst het idee om een deel van de verantwoordelijkheid bij de universiteit te leggen en een deel bij de kerk af. De kerk is zijns inziens dan veel te veel overgeleverd aan de wil van de universiteit. Hij vindt dat VU-collega Leene verder over de brug moet komen: „Het gaat tenslotte over de ambtsopleiding van de Gere formeerde Kerken". Boven dien heeft TU Kampen nu ge noeg water in de wijn gedaan. „Wij hebben aangeboden om met ons hele hebben en hou den naar Amsterdam te ver trekken", aldus Runia. Wel erkende de rector dat de Kamper universiteit steeds minder studenten trekt (tus sen 1977 en 1987 een daling van 10 procent). Dat komt on der meer omdat veel gerefor meerde studenten gaan stude ren aan de theologische facul teiten van de Rijksuniversitei ten. Zo studeren er in Utrecht 70 gereformeerden. Aan de VU daalde tussen 1977 en 1987 het aantal theologiestu denten met niet minder dan 46 procent. Kampen gaat ook daarom fi nancieel moeilijke tijden tege moet. „Grote faculteiten wor den straks bevoordeeld, ter wijl kleine faculteiten als we niet oppassen eronder gewied worden". GERRIT GEERDS NIJMEGEN „Geloven hebben wij steeds als een pakketje aangereikt ge kregen. Mensen hebben nooit geleerd zelf over hun geloof na te denken. Keer op keer blijkt mij weer dat mensen serieus genomen willen worden in hun geloof. Juist door dat hun geloof als een on veranderlijk stel waarhe den werd aangeboden, zijn zij met hun vragen blijven zitten. Ik probeer hen daarbij serieus te ne- Dat zegt drs. Ad van Reisen. Bijna dertig jaar lang was hij godsdienstleraar in het mid delbaar onderwijs. Hij schreef verscheidene methodes voor het katechese-onderwijs en sinds hij (twee jaar geleden) met de VUT is gegaan, doet hij dit voor volwassenen. Een volwassen geloof overdragen kun je gerust een hartstocht van hem noemen. Ad van Reisen was de eerste leek die aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen theologie' studeerde. Toen hij begon had hij daarvoor de uit drukkelijke toestemming no dig van de bisschop. En toen hij als eerste leken-leraar godsdienst aan de slag ging had hij opnieuw toestemming nodig. Volgens Van Reisen worden kinderen maar ook volwasse nen als het over geloof gaat steeds weer met valse dilem ma's geconfronteerd. Bijvoor beeld dat geloof in tegenstel ling staat tot zelf denken. 'Ik wil m'n eigen aanvoelen niet uitleveren, ik wil er zelf bij blijven denken', hoor ik de mensen vaak tegen me zeg gen. Van Reisen heeft inmiddels een driedelige cursus volwas- senkatechese voltooid, getiteld Een weg om te gaan met als ondertitel Naar een gods dienst van volwassenen. Hij zegt dat de ondertitel wel eens verkeerd gelezen wordt: Naar een godsdienst voor volwasse nen. Maar dat kan volgens hem onmogelijk de bedoeling zijn. „Het gaat mij, in navol ging van de joodse wijsgeer Emmanuel Levinas, letterlijk om een godsdienst vén vol wassenen. Zélf denken is daartoe een noodzakelijke voorwaarde. Je hoeft je eigen denken niet aan de kapstok te hangen". Nu pas dringt vol gens hem ook op het terrein van geloof en de kerken het Verlichtingsdenken goed door. de mens is zelfstandig en zelf verantwoordelijk voor zijn doen en laten. „Een ander vals dilemma is: Jezus is of mens of God. Hij is echter honderd procent mens en honderd procent God. Wij hebben op de eerste plaats be hoefte Jezus te zien als mens, de Middeleeuwers zagen hem daarentegen als God. Daar is toch niets op tegen?" Zelf denken was overigens volgens hem in het vroege christendom wel degelijk aan de orde. Van het jodendom heeft het vroege christendom het leerhuis geërfd. Hoe is het mogelijk geweest dat het leer huis in de kerken werd afge schaft? Van Reisen: dat zie je gebeuren als het christendom 'in het Romeinse rijk staats godsdienst is geworden. Kerk en staat worden dan twee handen op een buik. Een ander probleem die over dracht van het geloof zo be moeilijkt heeft is de taal. „De taal van de oude katechismus was een beschrijvende taal, een soort natuur-wetenschap- pelijke taal, maar de bijbel spreekt een heel ander soort taal. Je kunt het het best ver gelijken met het effect dat taal heeft die door een God fried Bomers of Toon Her mans wordt gebruikt". Hij betreurt het dat er in de kerken zoveel wordt gepolari seerd. „Het leven bestaat uit polariteiten: man én vrouw, hemel en aarde, ga maar na. Als de een het gelijk voor Drs. Ad van Reisen zichzelf op eist, dan ontstaat èr polarisatie. Dat is een gif en dat is het begin van alle el lende geweest waardoor mo menteel de RK kerk getrof fen wordt". Mensen hebben volgens hem alle recht op een orthodox standpunt, maar an deren hebben met evenveel recht behoefte aan een libe raal gezichtspunt. Kern De kern van de bijbelse bood schap is volgens hem dat Je zus ruimte schept. „Hij is op alle mogelijke manieren bezig mensen aan zichzelf terug te geven. Hij werd getroffen door vervreemdende ver schijnselen. Door de macht hebbers werd hij als een be dreiging ervaren, maar zijn boodschap was bevrijdend voor mensen die nauwelijk recht op bestaan hadden. Hij staat in de lijn van de profe ten". Het eerste deel van zijn cur sus wijdde Van Reisen daar om aan de joodse wortels van het christendom, aan Mozes en de profeten van het joodse volk met wie God het aloude verbond sloot. „Dat verbond is niet zo maar oud, het levert nog steeds het stramien voor ons handelen". Juist door de vele ingrijpende veranderin gen in kerk en samenleving is het volgens hem zaak terug te gaan naar de wortels van het geloof. FOTO: RON MOES Het tweede gedeelte heet: in de leer bij Jezus. Het is opge dragen aan Klaas Steur, de priester die op instigatie van een Romeinse oinderzoeks- commissie in de jaren vijftig zijn professoraat aan het semi narie Warmond moest neer leggen. „Hij was een onbegre pen man die zijn tijd ver vooruit was." Het derde deel, dat binnen kort uitkomt, gaat over de vraag hoe we met het geloof kunnen omgaan in een gese culariseerde wereld. „Dat is geen gemakkelijke opgave. Je kunt dat alleen maar doen als je daar echt in gelooft. Je kunt niet iets doceren waar je zelf niet achter staat. Je zeg genskracht wordt bepaald door de overtuiging die er achter zit. Dan pas ben je ge loofwaardig. De cursus die ik heb geschreven is het resul taat van gesprekken met leer lingen en cursisten. Ze kun nen het je knap lastig maken met al hun gesprekken, maar ze moeten gesteld worden en deel uitmaken van het ge sprek over het geloof. Een van de kernvragen is steeds weer: hoe geef ik er zelf vorm en inhoud aan. In samen spraak met anderen gaan we op zoek naar het antwoord". PAUL VAN VELTHOVEN De serie „Een weg om te gaan. Naar een godsdienst van volwassenen is versche nen bij uitgeverij Kok. Prijs dl.l: 25.25dl.2: /29.50. Franciskanen bieden bezinning aan DELFT - In de komende tijd biedt de Communiteit van Franciscanen de mogelijkheid tot het meemaken van avon den rond Franciscus en confe renties over liturgie, eucharis tie en de zondag. 06k geldt de gastvrijheid voor dagelijkse meditatiebijeenkomsten, eucharistievieringen en woorddiensten. Op deze wijze hoopt men de gelegenheid te scheppen om belangstellenden vertrouwd te maken met de Franciskaanse spiritualiteit. Wie meer daarover wil weten kan contact opnemen met de communiteit aan de Raam straat 78, 2613 SE Delft. Tel. 015 - 121.487. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Heerhugowaard F.J. Hirs te Naarden (part-time); te Vol- lenhove J.B. Kamp, kand. te Elspeet. Beroepen te Acquoy-Rhenoy-Gelli- cum mw.H.R. van Heil, kand. te Zeist; te Harmelen(toez.) A.A.A. Prosman, als legerpredikant wonen de te Veenendaal; te Leiden (samen op weg) J.H. van Hunnik te Aalten; te Minnertsga J.B. Kamp, kand. te El- speet; te Piershil en te Vroomshoop- Daarlerveen H.van Wingerden, pred. voor buitengew. werkzaamheden (le raar godsdienst onderwijs) wonende te Barneveld; te Waardenburg-Neer ijnen S.Jumelet te Polsbroek; te Wa- geningen P.J. den Admirant te Kam pen; te Woudenberg (deelgem. Sa lem) J.S. Bosch te Oud-Avereest. Aangenomen naar Besoijen G. van Goch, kand. te Barneveld, die be dankte voor Genderen; naar Hars kamp C. Stelwagen te Montfoort (na dere beslissing); naar Strljen J. van Doorn te Oud-Beijerland. Bedankt voor Genemuiden A. van Vuuren te Alblasserdam; voor Hat- tem A.N. Rietveld te Amerongen; voor Krimpen aan den IJssel (buiten gew. wijkgem) M. Goudriaan te Apel doorn (buitengew. wijkgem.). Gereformeerde Kerken Aangenomen naar Hoogezand-Sap- pemeer drs.W. de Groot te De Krim; naar Meerkerk drs.J.P. Helder, kand. te Hoogeveen. Bedankt voor Katwijk aan Zee drs.W.J.W. Scheltens te Ha ren (Gr.), die verder geen beroepen in overweging wil nemen. Beroep baarstelling: drs.R.J. Blokland, kand. te Breskens. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Beroepen te Nijmegen H.P. Dam te Middelstum. Beroepen te Leek P.W. van der Kamp, laatselijk zend.pred. te Brazilië, won. te Assen. Christelijke Gereformeerde Kerken Beroepen te Assen A. Dingemanse te Arnhem; te Bussum H.E. Sterk te Ulrum en Lutjegast; te Haarlem- Noord drs.W.J. Quist te Apeldoorn- Zuid. VATICAANSTAD- SEOUL Onder het motto „Christus, onze Vrede" wordt van 5 tot 8 oktober in Seoul, de hoofdstad van Zuid-Ko- rea, het 44e eucharisti sche congres van de Rooms-Katholieke Kerk gehouden. Paus Johannes Paulus II zal de laatste twee dagen ervan bijwonen. Hij zal voorgaan in de eucharistieviering ter af sluiting van het congres. De plaats van samenkomst is om twee redenen symbolisch. Tij dens zijn eerste bezoek aan Zuid-Korea in 1984 noemde de paus „de angst en pijn van een verdeeld Korea symbo lisch voor een verdeelde we reld". Zaterdag vindt er een misviering plaats in de gede- militairiseerde zone bij Pan- munjon. Daarbij zal de paus overigens afwezig zijn, uit vrees de Noordkoreaanse re gering voor het hoofd te sto ten. Wel heeft de regering in Seoul via het Vaticaan twintig rooms-katholieken uit Noord- Korea voor het congres uitge nodigd. De RK Kerk groeit bijna ner gens zo snel als juist in Zuid- Korea. Jaarlijks neemt het aantal rooms-katholieken met 8 tot 10 procent toe. Van 200.000 in 1950 via één mil joen in 1974 waren er in 1986 al twee miljoen rooms-katho lieken, ruim 5 procent van de bevolking. De eucharistische congressen waren oorspronkelijk alleen bedoeld om de gelovigen tot verering van de eucharistie, het hart van de RK Kerk, aan te sporen. Sinds het Tweede Vaticaans Concilie is daar de bezinning op sociale en ethi sche problemen aan toege voegd. Melbourne 1973 stond onder het motto „Hebt elkan der lief zoals Ik u heb liefge had", Philadelphia 1978 „De eucharistie en de honger van de famile der mensen" terwijl het motto in 1985 in Nairobi luidde „De eucharistie en het christelijk gezin". En nu, in het verdeelde Korea, „Chris tus, onze Vrede". Het congres, dat 10 miljoen gulden kost, wordt vanuit Ne derland bijgewoond door kar dinaal dr. A.J. Simonis, aarts bisschop van Utrecht, en mag. dr. J.L.W. Hermans, docent aan het grootseminarie Rol- duc van het bisdom Roer- OVER de viering van het veertigjarig bestaan van de Volks republiek China hing het afgelopen weekeinde de zwarte schaduw van het bloedbad, dat deze zomer werd aangericht op het Plein van de Hemelse vrede. De autoriteiten deden ol er niets aan de hand was geweest. Een handvol provocateurs en hun misleide volgelingen, aldus de officiële lezing van Pe king, hebben geprobeerd een kapitalistische contra-revolutie te ontketenen. Het volksleger is echter op manhaftige en ef fectieve wijze de republiek te hulp geschoten. Tijdens allerle; lustrumbijeenkomsten is deze versie van de gebeurtenissen weergegeven. De man en vrouw in de straat wisten wel be ter. Zij hebben hun vertrouwen in de hoogbejaarde Den^ Xiaoping en zijn clan al lang verloren. De overheid probeerde na het drama op het Plein van de Hemelse Vrede een veraderlijk klimaat van burgerlijk! waakzaamheid te creëren: „Was uw buurman op het plein' Geef hem dan aan!" De Chinese bevolking heeft daarop nau welijks gereageerd. Een nationale opstelwedstrijd rond he thema „Hoe het dappere leger op het Plein van de Hemelse Vrede de revolutie redde" werd afgeblazen, omdat scholierer de vreselijkste 'contra-revolutionaire' teksten inleverden Het regiem is vervreemd van de eigen bevolking en is ter opzichte van het buitenland in een isolement geraakt. Japan en de Sovjetunie hebben de 'feestelijheden' in Peking bijge woond, maar de vertegenwoordigers van de meeste Westerse landen ontbraken. «JAPANNERS en Russen hebben er zeer veel belang bij hun sinds kort weer wat betere verstandhouding met China niet j in de waagschaal te stellen. De Chinezen van hun kant heb ben1' alle belang bij westerse investeringen en westerse devie zen. Vandaar dat partijleider Jiang Zemin in een lustrumre de, die boi stond van de klassieke ideologische kretologie, te gelijkertijd een voortzetting van de „open-deur-politiek' aankondigde. De tegenstrijdigheid in zijn betoog tekent het actuele dilem v ma van de Chinese politiek. Onder het bewind van Denj^ Xiaoping heeft China zijn grenzen opengegooid. De Volksre publiek voert in internationaal verband sinds een aantal ja ren een uitgesproken liberale handels- en geldpolitiek. DatJ zelfde geldt ten dele voor het economisch beleid in eiger0 land. In de dienstensector, de landbouw en de lichte indus j trie is ruimte geschapen voor particulier initiatief en het pri- vé-eigendom van produktiemiddelen. Dat mag echter niet al te luid van de daken worden ge schreeuwd. In een communistisch land, die officieel nog de theorie van de heilbrengende staatseconomie huldigt, heefl het particuliere (leen)bezit van landbouwgrond en bedrijfs ruimte iets zeer tegenstrijdigs. Niettemin is de invoering var het markt-mechanisme ook in de Chinese Volksrepubliek een feit. De partijtop, hoe vergrijsd en der dagen zat hij ook was, heeft eerder dan welk communistisch regiem ter werele inclusief het Russische ingezien dat de bakens moester worden verzet. Maar anders dan Gorbatsjov jaren later in de Sovjetunie zou doen, heeft Deng Xiaoping altijd hardnekkig geweigerd de onscheidbare processen van economische en politieke liberalisering met elkaar te verbinden. Tragedies" als die op het Plein van de Hemelse Vrede waren het voor spelbare gevolg. En er zouden nog wel eens meer van zulkeJ drama's kunnen volgen. Deng xiaoping is de man die in de jaren vijftig mö| harde hand een eind maakte aan de 'bloei van de hondere bloemen', die Grote Roerganger Mao indertijd had uitge zaaid. China's inmiddels 85-jarige sterke man is nooit van mening veranderd: het volk heeft leiding nodig. Inspraak en democratie zijn gevaarlijke vormen van weelde die Chini zich nog lang niet kan permitteren. Deng's beoogde opvolger Jiang, stelt zich ogenschijnlijk op hetzelfde standpunt. Alvo rens een andere weg in te kunnen slaan, zal hij eerst nog een harde dobber hebben aan de othodoxe dogmatici in Peking die het liefst ook de economische hervormingspolitiek zou den terugdraaien, omdat er in hun ogen alleen maar kapita listische ellende van komt. De ontwikkelingen in de Sovjetu nie geven hen. een extra argument in handen. In Ruslanc vieren nationalistische en sociale onrust hoogtij en de com munistische partijen in enkele Oosteuropese landen dreigen zelfs van de kaart te worden geveegd. Veertig jaar na de re volutie heeft China één zekerheid: de weg naar de vrijheit 1 zal nog lang en moeizaam zijn. 'fi I Brieven graag kort en duidelijk geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingezon den stukken te bekorten Zuidafrika De Werkgroep Anti-Apartheid 's-Gravenhage (WAAG, voor zitter H. Bode) slaat de plank mis door er bij de gemeente op aan te dringen, dat deze het bedrijf Allseas Engineering of ficieel verzoekt een order voor de aanleg van een pijpleiding in Zuidafrika te weigeren. In de eerste plaats omdat de overtuiging is gegroeid dat boycot geen zin heeft. Vooral de zwarten worden de dupe en wijzen daarom in meerderheid deze methodes af. In de twee de plaats omdat de WAAG Nederlandse werknemers in hun arbeidssituatie bedreigt. Zeer terecht hebben dezen dan ook eensgezind geweigerd de order te boycotten. De WAAG bestaat van overheidssubsidies. Het belastinggeld aan deze groep besteed, zou voor betere doeleinden kunnen worden gebruikt. H. Donker, DEN HAAG. Blijmakers (3) Blijmakers? Het naschrift van de redactie bij de ingezonden brief waarin gepleit werd voor een rubriek met louter blij- makend nieuws, was zeer juist. Wat de briefschrijver als blij makers signaleerde, maakt mij tevreden; énders blij. Gevan genisstraf voor een agressieve vernieler, wat „vredesactivist' en oud-leger-aalmoezenier Ko ning op vliegbases heeft ge daan, heeft NIETS met vrede te maken. Integendeel, dit is (het begin van) terreur. Ne derland is een vrij land, een rechtsstaat en die vrijheid is het belangrijkste. Bezet zijn is het ergste wat bestaat. (Denk maar eens aan die Baltische staten!!!). Vrede zonder vrij heid bestaat niet, terreur moet hoe dan ook bestraft worden. M. Bosch-Gans, VALKENBURG Z.H. (Naschrift: Een van onze be zwaren tegen een vaste ru briek met blij nieuws' berus op de uiteenlopende manieiei waarop lezers over dat nieuw, oordelen. Redactie) Veronique/TVl 0 Zelden ben ik het zo eens weest met uw tv-recensen René de Cocq als met zijn be schrijving van de „kwaliteit van het Veronique-program ma. Afstemmend op wat i) b dacht Duitsland 3 te zijn, were ik plotseling overrompeld dooi een lawaaiexplosie alsof il met mijn tv-toestel door de ge luidsbarriere ging. Wat ik er b van heb gezien was van eer d platheid en onbenulligheid g waartegen de ongelooflijke zelfverheerlijking en de eigen waan van de illegale jongen en meisjes schril afstak. D voosheid van het program: en het ontbreken van enig veau (inderdaad: „The b little whorehouse in Texas" eerste speelfilm was teke nend!) brengt mij er overigei wel toe wat minder pessimis tisch te zijn dan uw recensent Het lijkt me uitgesloten da het met Veronique uiteindelijl zal lukken. Ik zou overigen niet voor geen geld tussen a dat vulles willen adverteren. G.A. Dekker, VOORSCHOTEN.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2