Gorbatsjov laat eis over
stopzetting van SDI vallen
Bankdirecteur voorkwam
nieuwe gijzelingszaak
Oppositie in Sovjetunie komt
met plan voor meer partijen
Geheim akkoord over dollarkoers
AKKOORDEN NA OVERLEG BAKER EN SJEVARDNADZE
'DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Neues Forum bundelt oppositie DDR
Chinese
oppositiepartij
in Frankrijk
opgericht
inaI buitenland
CeidócSouAont
MAANDAG 25 SEPTEMBER 1989 PAGINA 5
Ortega kandidaat
van Sandinisten
MANAGUA De Nicara
guaanse president Daniel Or
tega is door het congres van de
Sandinistische partij FSLN
aangewezen als kandidaat
voor de presidentsverkiezin
gen van volgend jaar februari.
Ortega werd met algemene
stemmen gekozen. De congres
gangers wezen Sergio Ramirez
aan als kandidaat voor het
vice-presidentschap. Die func
tie heeft hij nu ook al. Bij de
presidentsverkiezingen van fe
bruari 1990 moet Ortega het
opnemen tegen Violeta Barrios
de Chamorro, de kandidate
van de oppositiecoalitie UNO.
(Vervolg van de voorpagina)
WASHINGTON De interventie van
de centrale banken volgt op de vergade
ring van de zeven belangrijkste indus
trielanden (G-7) in Washington het afge
lopen weekeinde. Daar werd vastgesteld
dat de dollar de afgelopen tijd te hoog is
geweest. In Japanse regeringskringen is
gezegd dat Japan, de Verenigde Staten
en de Bondsrepubliek een „geheime
overeenkomst" hadden gesloten om van
daag gezamenlijk massaal dollars te ver
kopen. Soortgelijke maatregelen hebben
in het recente verleden overigens maar
betrekkelijk weinig effect gesorteerd.
Een andere mogelijkheid is het gebruik
van het rente wapen. Een verlaging van
de rente in de VS of een verhoging in de
Bondsrepubliek en Japan zou de dollar
minder aantrekkelijk maken voor beleg
gers. Vooral met die laatste mogelijkheid
wordt op de valutamarkten al enige tijd
serieus rekening gehouden. Een opval
lend punt in het communique van de G-
7 is de lof voor de hervormingen in Po
len en Hongarije. Het is voor het eerst
dat de G-7 zich daarover uitlaten in een
gemeenschappelijke verklaring. De mi
nisters zeggen krachtige steun toe voor
de plannen van de twee landen om hun
economie opener en meer martkgericht
te maken.
In zijn halfjaarlijke rapport over de eco
nomische toestand toont het IMF zich
voor de industrielanden optimistisch.
Wel blijven er zorgen over de oneven
wichtige verhouding in de handelsstro
men tussen de industrielanden.
Villa Mandela leeggehaald
JOHANNESBURG Dieven en vandalen
hebben de villa die Winnie Mandela voor
haar man Nelson Mandela in Soweto heeft
laten bouwen leeggehaald en vernield. Vol
gens de krant City Press werden betegeling,
plafonds en vloeren stuk geslagen en werd
het sanitair weggehaald. De krant raamde de
schade op 100.000 rand.
Het huis staat leeg sinds het twee jaar gele
den gereed kwam. Zwarte leiders vonden
het ongepast als Winnie Mandela in zulke
weelde zou leven, terwijl de overige inwo
ners van Soweto in kleine, overbevolkte hui
zen wonen. Winnie Mandela wilde het huis
met haar man betrekken als hij uit gevan
genschap wordt ontslagen. Maar volgens
sommige berichten zou Nelson Mandela he
lemaal niet in het huis willen wonen. Het
huis werd betaald door een groep zwarte za
kenlieden.
JACKSON HOLE De
Verenigde Staten en de
Sovjetunie hebben zater
dag een reeks overeen
komsten gesloten die de
weg banen voor verrei
kende wapenakkoorden,
waaronder een algeheel
verbod op chemische wa
pens. Ook lijkt een ak
koord over vermindering
van de strategische kern
wapens dichterbij. Moskou
heeft de eis laten vallen
dat de Verenigde Staten
eerst hun „Star Wars"-
programma moet staken.
Verder maakte de Ameri
kaanse president, George
Bush, bekend dat hij vol-
gend jaar, waarschijnlijk
I in Washington, een top-
ontmoeting zal hebben
ii met Sovjetpresident Mi-
l chail Gorbatsjov.
1 De overeenkomsten en de af-
spraak voor een topontmoe-
0 ting vormden de uitkomst van
de besprekingen die de Sovjet-
1 minister van buitenlandse za-
;t ken, Edoeard Sjevardnadze, de
afgelopen drie dagen in Was-
- hington en in Jackson Hole in
de staat Wyoming heeft ge
voerd met president Bush en
zijn Amerikaanse ambtgenoot
James Baker. De onderteke
ning van de zes akkoorden
speelde zich buiten af bij een
jachthuis aan het Jackson
Lake tegen de achtergrond
James Baker en Edward Sjevarnadze, zwaaien vanaf een rubberbootje op de Snake River, in het
Grand Taton National Park. Zij keerden terug van een vistochtje, een meer ontspannen onderdeel
van het driedaagse programma dat de Sovjetminister in de Verenigde Staten afwerkte, foto: ap
van de indrukwekkende vermindering van de strategi-
Grand Teton Mountains. sche kernwapens (START)
niet langer afhankelijk stelt
Sjevardnadze zorgde voor een van het aan banden leggen
verrassing in Jackson Hole van het Amerikaanse SDI-
met de aankondiging dat de programma voor een raket-af-
Sovjetunie een verdrag over weersysteem in de ruimte
(„Star Wars"). Beide ministers
zullen elkaar nog twee keer
ontmoeten om een START -
verdrag voor te bereiden, dat
klaar zou kunnen zijn vóór de
top Bush-Gorbatsjov. Via een
START-verdrag kunnen de
strategische kernarsenalen aan
beide zijden met 30 tot 50 pro
cent verminderd worden. Sov
jetminister Sjevardnadze zei
wel dat beide partijen het
recht moeten houden een
eventueel START-akkoord
eenzijdig op te zeggen als de
andere partij het ABM-ver-
drag uit 1972 schendt. Dat ver
drag verbiedt de plaatsing van
nieuwe afweersystemen tegen
kernraketten, waaronder vol
gens Moskou ook het SDI-
ruimteschild valt.
De Sovjetunie kwam de Vere
nigde Staten verder tegemoet
met de toezegging dat een om
streden radarcomplex bij
Krasnojarsk zal worden ont
manteld. De Verenigde Staten
dringen al jaren aan op slui
ting van de radar die volgens
de Amerikaanse regering een
inbreuk op het ABM-verdrag
vormt. Het akkoord over het
uitwisselen van gegevens over
de voorraden chemische wa
pens en het inspecteren van
chemische fabrieken en instal
laties wordt gezien als een be
langrijke stap in de richting
van een algeheel verbod op de
productie, het bezit en het ge
bruik van chemische wapens
in de hele wereld, waarover al
jaren door 40 landen onder
handeld wordt in Genève.
Baker kondigde aan dat presi
dent Bush vandaag in zijn rede
voor de Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties
een nieuw plan zal onthullen
dat een verdrag over de che
mische wapens dichterbij moet
brengen.
GANGSTERLEIDER DELAIRE PLEEGDE ZELFMOORD
(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
BRUSSEL Het gijzelings
drama in Tilff bij Luik kende
na afloop twee forse verrassin
gen: gangsterleider Philippe
Delaire is door een kogel uit
zijn eigen wapen omgekomen,
en directeur Jeuris van het
Gemeentekrediet in Tilff,
wiens gezin door de gangsters
ruim zes dagen werd gegijzeld,
heeft door moedig optreden
een veel grotere gijzeling ver
hinderd.
Dit onthulden zaterdag procu
reur-generaal mr. Anne Bour-
guignont, en de voorzitter van
het directiecomité van het Ge
meentekrediet, Luc Óndin.
Volgens Ondin hadden de drie
gangsters het vaste voornemen
om personeel en klanten van
de bank te gijzelen en er zo
met de inhoud van de kluis
vandoor te gaan. Jeuris heeft
alleen om die reden zijn gezin
in de steek gelaten en van een
moment van onoplettendheid
van de gangsters gebruik ge
maakt om te ontsnappen. „Hij
heeft zo erger voorkomen,
want hij wist dat de gangsters
de dag daarop nog meer men
sen zouden gijzelen om hun
doel te bereiken", aldus Ondin.
De gijzeling zelf kwam in de
nacht van vrijdag op zaterdag
tot een spectaculair einde na
dat de 31-jarige Fransman Phi
lippe Delaire zichzelf een ko
gel door het hoofd had
Alarminstallatie
De drie gangsters, die zaterdag
16 september hun bijna een
week durende gijzeling in Tilff
begonnen, hadden aanvanke
lijk nog dezelfde dag met de
sleutels van de bankdirecteur
naar het kantoor van het Ge
meentekrediet gewild. Een gij
zeling lag toen nog niet in hun
voornemen. Pas nadat Jeuris
hen ervan had overtuigd dat
hij de alarminstallatie niet bui
ten werking kon stellen, beslo
ten de Franse gangsterkoning
Philippe Delaire en zijn twee
Luikse medeplichtigen de
bankdirecteur en zijn gezin te
gijzelen en maandagmorgen
hun slag te slaan. De ontsnap
ping van Jeuris was een streep
door de rekening. Na overleg
met zijn vrouw besloot hij zon
dagavond laat, gebruikmakend
van het geluid van een voorbij
rijdende dieseltrein, te ont
snappen en de politie te alar
meren. Zijn villa werd omsin
geld en de drie gangsters wer
den gedwongen met de politie
te onderhandelen. Dat leverde
donderdagavond een akkoord
op: in ruil voor dertig miljoen
frank (ruim anderhalf miljoen
gulden) en een vrije aftocht
zouden de drie gangsters de
twee dochtertjes van Jeuris
vrijlaten. Vrijdag vroeg in de
avond kregen de gangsters hun
geld en een vluchtauto, een
snelle Mercedes. Tussen zeven
uur en half acht kwamen
Gaëll (10) en Francoise (12) on
gedeerd naar buiten. Een uur
later vertrokken de drie gang
sters met een noodgang rich
ting Luik, de 41-jarige me
vrouw Marie-Madeleine Jeu-
ris-Bolland vastgeketend aan
Delaire, tussen hen in een gra-
Fluitconcert
Honderden politie-agenten
volgden het viertal met infra-
rood-kijkers en vanuit de
lucht. Ook werden alle grens
overgangen gesloten. Kort
daarop werd mevrouw Jeuris
op de snelweg bij Luik vrijge
laten. Niet veel later, nadat zi
eerst met een nieuwe vlucht
auto richting Maastricht waren
gereden, kreeg de politie de
gangsters weer in het vizier.
Zij doken op bij een torenflat
in Droixhe, niet ver van Luik,
die een dag eerder door de po
litie al als mogelijke uitwijk
plaats van Delaire was geïden
tificeerd. In een mum van tijd
verzamelden zich honderden
nieuwsgierigen voor de laatste
fase van de gijzeling, die door
tientallen radio- en tv-stations
in heel West-Europa op de
voet werd gevolgd.
Voor Delaire moet op dat mo
ment duidelijk zijn geweest dat
hij zijn tiende gijzeling niet
meer succesvol zou afsluiten.
Op de achtste etage van de to
renflat aan de Avenue de Lille
joeg hij zich een kogel door het
hoofd. Daarna was ook voor de
twee veel minder ervaren cri
minelen die hem vergezelden
het avontuur snel afgelopen.
Het tweetal vluchtte in paniek
het dak op, gooide, tot genoe
gen van tal van kijklustigen
niet alle bankbiljetten zijn
teruggegeven een deel van
het losgeld naar beneden.
Tony Wagemans, die leden
van de speciale anti-terreur-
eenheid van de Belgische rijks
wacht met een handgranaat
dreigde, werd met schoten in
de rug en buikstreek uitge
schakeld, Edouard Delecki gaf
zich zonder verzet over.
Uitstekend
Minister van justitie Melchior
Wathelet constateerde tevre
den dat de samenwerking tus
sen het parket en de verschil
lende politiediensten, in België
vaak onderwerp van zware
kritiek, uitstekend was ge
weest. Het gezin Jeuris, aldus
een woordvoerder van het Ge
meentekrediet, wil voorlopig
met rust worden gelaten en
vertrekt enkele weken naar
het buitenland om bij te ko
men. In die tussentijd worden
in hun villa, die door de gang
sters in een ware vesting was
veranderd en waarvan het in
terieur volledig is vernield,
alle sporen van deze voor hen
dramatische week zo goed mo
gelijk uitgewist.
MOSKOU De oppositie
groep in het parlement
van de Sovjetunie zal de
vandaag begonnen nieu
we zittingsperiode van de
Opperste Sovjet gebruiken
voor het indienen van
vergaande hervormings
voorstellen. Een daarvan
is een wetsontwerp dat 'de
vorming mogelijk moet
maken van niet-commu-
nistische politieke partij
en. Die zouden ook dezelf
de rechten moeten krijgen
als de communistische
partij.
HHet voorstel is opgesteld door
een werkgroep van de zoge-
naamde Inter-Regionale
A Groep, de eerste oppositie bin-
'nen het Sovjetparlement, die
lenï ontstond na de verkiezingen
ideriyan eerder dit jaar. In deze
nEe groep hebben onder anderen
de bekende communist Boris
Jeltsin en de mensenrechte
nactivist Andrei Sacharov zit-
i ting. De groep streeft onder
l|meer naar afschaffing van ar-
j tikel 6 van grondwet van de
j Sovjetunie. In dat artikel
wordt de communistische par-
Moskou: Russisch moet nationale taal worden
MOSKOU Het Sovjet-partijblad Pravda heeft gisteren de
tekst gepubliceerd van het plan dat bedoeld is om de vijftien af
zonderlijke republieken meer autonomie te geven. Volgens
waarnemers komt het echter bij lange na niet tegemoet aan de
verlangens naar gedeeltelijk herstel van de onafhankelijkheid in
met name de drie Oostzeestaten. „In principe onaanvaardbaar"
zijn volgens de tekst de plannen voor de vorming van aparte
communistische partijen in de afzonderlijke republieken. Daar
naast wordt voorgesteld het Russisch tot officiële staatsstaal te
verheffen, die dan in alle republieken gelijk zou zijn aan de na
tionale talen. In tal van republieken zijn juist wetten aangeno
men die de eigen taal boven het Russisch stellen. Intussen meldt
het persbureau Tass dat Moskou heeft besloten het leger in te
zetten om de Azerbajdzjaanse weg- en spoorblokkade van de en
clave Nagorno-Karabach te breken.
ldl n
tij de „leidende kracht in de
maatschappij" genoemd. Het
voorstel van de werkgroep zou
de steun hebben van enkele
hoge leden van de communis
tische partij, onder wie een
naaste adviseur van president
Gorbatsjov.
Sergei Stankevitsj, een van de
leden van de werkgroep,
waarschuwde gisteren echter
voor een te groot optimisme.
Het voorstel zal volgens hem
leiden tot „een scherpe discus
sie" en het valt niet te ver
wachten dat de politieke om
standigheden onmiddellijk of
drastisch zullen veranderen.
Andere voorstellen van de In
ter-Regionale Groep hebben
betrekking op het toestaan pri-
vé-bezit, de invoering van
marktmechanismen en de in
voering van onafhankelijke
televisie.
De tweede zittingsperiode van
het Sovjetparlement werd
vanmorgen geopend door pre
sident Gorbatsjov, die vorige
week zijn positie versterkte
door ingrijpende wijzigingen
in het politburo. De regering
hééft het parlement vooral
wetsontwerpen voorgelegd die
tot doel hebben de economi
sche malaise te verminderen
en te zorgen voor meer essen
tiële levensmiddelen en ge
bruiksgoederen.
Tegelijkertijd zullen de Sovjet
burgers echter te maken krij
gen met forse bezuinigings
maatregelen, die zijn bedoeld
ter verkleining van het enor
me begrotingstekort van de
overheid. Vice-premier Leo
nid Abalkin, een naaste advi
seur van Gorbatsjov, zei giste
ren in de regeringskrant Iz-
vestia dat het terugdringen
van het overheidstekort nu
topprioriteit heeft binnen de
Sovjet-regering. In de begro
ting wordt daarom onder meer
voorzien in de verkoop van
verlieslijdende staatsbedrijven
en in de uitgifte van staatsobli
gaties. Kopers van obligaties
kunnen rente krijgen, maar
nog aantrekkelijker is waar
schijnlijk de mogelijkheid de
coupons in 1993 in te ruilen
voor gebruiksgoederen.
Andere belangrijke kwesties
die in het parlement aan de
orde komen zijn de nationali
teitenkwestie, het milieu
vraagstuk en de alarmerende
groei van de criminaliteit in
de Sovjetunie.
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
eQN479 Enkele minuten is het licht van de 'Brandaris' gedoofd,
of maar dan begint op Oosterend een licht te zwaaien met dezelfde
deIflikkertijd als de 'Brandaris'. Hier hebben de Duitsers n.l. een ge-
refl heel nieuwe vuurtoren ingericht in een radartoren van dertig me-
deljter hoogte. En nu begint ook het licht van West-Terschelling
ee 'weer te zwaaien, maar nu met dezelfde tussenpozen als het licht
i van Vlieland. Aan boord van de 'Coba' kijkt Taaie Toon, die met
Frank op de brug staat, verwonderd naar die vreemde lichten.
Hoe zit dat nou? „Dat licht aan stuurboord moet Vlieland zijn",
meent Frank. „Maar zoëven zagen we daar toch het licht van
Terschelling", mompelt Taaie Toon. „Ik vertrouw het niet, Frank"
zegt hij dan, „we hebben onze koers het laatste half uur niet ver
anderd... Dat kan onmogelijk het licht van Vlieland zijn." En taaie
Toon besluit geen verder risico te nemen, maar buitengaats te
blijven tot de dag aanbreekt.
Nazi-vlag in Zuidafrika
Een man houdt een Nazi-vlag vast (rechts) tijdens een pro-apartheid manifestatie zaterdag in Pre
toria. De vlag lijkt veel op die van de Afrikaanse Weerstandsbeweging (links), de organisatoren van
de bijeenkomst. foto- ap
BERLIJN De onafhan
kelijke Oostduitse demo
cratiseringsbeweging
Neues Forum (Nieuw Fo
rum) moet de overkoepe
lende organisatie worden
van alle oppositiegroepen
in de DDR.
Dit hébben meer dan 80 verte
genwoordigers van Oostduitse
hervormingsgezinde groepe
ringen besloten tijdens hun
eerste landelijke bijeenkomst
in Leipzig. De oppositiegroe
pen hadden de bijeenkomst,
die aanvankelijk pas op 2 ok
tober zou plaatshebben, uit
angst voor een mogelijk ingrij
pen van de autoriteiten naar
zondag vervroegd.
Tijdens de bijeenkomst maakte
de schilderes Barbel Bohley,
een van de oprichters van
Neues Forum, bekend dat in
middels 4.000 DDR-burgers
hun handtekening hebben ge
zet onder de eerder opgestelde
oproep voor meer democratie
in hun land. Bohley verklaar
de dat haar beweging niet
streeft naar de invoering van
het kapitalisme, maar naar
„een ander socialisme als dat
wat in de DDR in praktijk
wordt gebracht".
De Thueringse predikant
Edelhert Richter, lid van de
groepering Demokratischer
Aufbruch (Democratisch Ont
waken), zei dat het gemeen
schappelijk doel van de oppo
sitie in de DDR is „het breken
van de aanspraak op alleen-
vertegenwoordiging" van de
Oostduitse communistische
partij (SED).
De Oostduitse autoriteiten
hebben inmiddels indirect hun
verbod van Neues Forum ge
rechtvaardigd. Junge Welt, de
krant van de communistische
jongerenorganisatie FDJ,
schreef dat Neues Forum
overbodig is omdat de FDJ al
een groot forum is.
Neues Forum wil een alterna
tief bieden voor de DDR-bur
gers die nu naar de Bondsre
publiek vluchten. Twee weken
nadat Hongarije de grenzen
opende, is hun aantal opgelo
pen tot 20.000. Bonn verwacht
dat tegen het einde van het
jaar het aantal vluchtelingen
zal zijn opgelopen tot 200.000.
In Praag en Warschau zitten
in Westauitse ambassades on
geveer 900 Oostduitsers die
willen doorreizen naar de
Bondsrepubliek. De Bondsre
publiek en de DDR hebben dit
weekeinde afgesproken met
elkaar in overleg te blijven
over de vluchtelingen in de
Westduitse ambassades in
Praag en Warschau. Over die
contacten zullen echter geen
mededelingen worden gedaan.
Op 7 oktober wordt in de DDR
het 40-jarig bestaan van de
Oostduitse natie gevierd, een
plechtigheid die zal worden
opgeluisterd door Sovjet-leider
Michail Gorbatsjov. De Oost
duitse leiders zullen met het
oog op de festiviteiten vermoe
delijk bereid zijn een oplossing
te zoeken voor de bezetting
van de ambassades.
Indiaas vliegtuig
stort in stuwmeer
NEW DELHI In het zuiden
van India is het afgelopen
weekeinde een tweemotorig
vliegtuig van de binnenlandse
maatschappij Vayudoot tijdens
de vlucht ontploft en in een
stuwmeer gestort. Gevreesd
wordt dat alle elf inzittenden,
allen Indiërs, zijn omgekomen.
Het Dornier-vliegtuig ontplof
te ongeveer een half uur na te
zijn opgestegen vanaf het
vliegveld van Poona, met be
stemming Hyderabad. Over de
oorzaak van de explosie is nog
niets bekend.
Onderzoek veiligheid
van Britse kazernes
LONDEN Het Britse leger
heeft een onderzoek gelast
naar de veiligheidsmaatrege
len van alle Britse kazernes.
Vrijdag kwamen tien militai
ren om het leven bij een aan
slag van de IRA op een mu
ziekschool van het korps mari
niers in het Zuidengelse Deal.
Het ministerie van defensie in
Groot-Brittannië is sindsdien
onder kritiek bedolven, omdat
het de beveiliging van de ka
zerne aan een particulier be
drijf had uitbesteed. Veel in
woners van Deal hebben ver
klaard dat het sindsdien heel
eenvoudig was om de kazerne
binnen te komen.
EVRY In Frankrijk is een
Chinese oppositiepartij opge
richt. De politicoloog Yan Jia-
qi, een voormalige medewer
ker van de in ongenade geval
len secretaris-generaal van de
Chinese communistische partij
Zhao Ziyang, werd zondag in
Evry gekozen tot president
van de Federatie voor Demo
cratie in China. De student
Wuer Kaixi, een van de lei
ders van de democratiserings
beweging op het Tian An
Men-plein in Peking is vice-
president. In de partijleiding
hebben verscheidene Chinese
dissidenten zitting die na de
„Lente van Peking" het land
wisten te ontvluchten. De par
tij zegt een politieke organisa
tie te willen zijn die zich ten
doel stelt de democratie in
China te bevorderen.
