Rekenkamer: een waakhond
met sterke blafneigingen
1
s
IEUWS
'erzet
"eageert
>pgelucht
>p dood
'ischer
Regeerakkoord moet niet te globaal worden
TV 10 en Veronique wachten zware sancties
MM3
Olau
iINNENLAND
EeidócSouocmt
MAANDAG 25 SEPTEMBER 1989 PAGINA 3
""Nederland levert geen
grondstoffen cocaïne
II )EN HAAG Minister Van den
P^firoek (buitenlandse zaken) en zijn
ollega Korthals Altes (justitie) zeg
en dat er geen grond is voor de be-
/eringen van het hoofd van de na-
onale politie van Colombia dat Ne
erland chemicaliën levert aan dat
die worden gebruikt voor de
roduktie van cocaïne. In antwoord
i schriftelijke vragen van de PvdA-
imerleden Stoffelen en Haas-Ber-
Jer wordt gemeld dat nog minder
an 1 promille van de in 1988 uitge-
rbrj oerde hoeveelheden ethyl-ether en
huceton naar Colombia zijn uitge-
oerd. Dat land zelf meldt in zijn sta-
stieken over de betrokken periode
i het geheel geen invoer van de ge
bloemde stoffen.
da
Viaduct
Een enorme
stofwolk na het
opblazen van een
viaduct in de
provinciale weg
Assen-Hoogeveen.
Veel vrachtverkeer
van het afval
verwerkingsbedrijf
VAM reed vroeger
door het dorpje
Spier en zorgde
daarbij voor veel
overlast. Door het
opblazen van het
viaduct behoort dit
ongerief voor de
inwoners van Spier
tot het verleden.
FOTO: ANP
Vrijwilligers willen
meer steun van kabinet
UTRECHT De Landelijke Vereni
ging van Vrijwilligerscentrales (LVV)
heeft in een brief aan informateur
Lubbers en de Tweede Kamer ge
vraagd om meer steun voor het vrijwil
ligerswerk. Volgens de LVV zijn er nog
minstens 10.000 vrijwilligers nodig bij
natuur- en milieuorganisaties, in de
sportsector, de gezondheidszorg en het
welzijnswerk. Door de toenemende
werkdruk en de bezuinigingen dreigen
veel vrijwilligers af te haken. De LVV
vraagt om een stimulerend beleid en
een flinke verhoging van het huidige
budget. Bovendien zouden alle beper
kende regels voor uitkeringsgerechtig
den die actief willen zijn in het vrij-
wlligerswerk, moeten verdwijnen.
Pvc uit supermarkt
HILVERSUM Produkten in de
Nederlandse supermarkten zullen
vanaf 1 september 1990 niet langer
meer verpakt zijn in polyvinylchlo-
ride (pvc). Dat zei mr. M.J. Roos,
directeur van het Centraal Bureau
Levensmiddelenhandel (CBL), gis
teren voor de VARA-televisie. Vol
gens Roos is op dit moment de hoe
veelheid pvc in de rekken van de
supermarkten al met 50 procent te
ruggelopen. In de komende week
volgen verdere besprekingen om er
voor te zorgen dat alle Nederlandse
supermarkten volgend jaar septem
ber pvc-vrij zijn. Consumenten- en
milieu-organisaties zijn begin deze
maand een actie begonnen tegen
het gebruik van pvc als verpak
kingsmateriaal.
Baronie-de Heer gaat
over naar De Kuyper
SCHIEDAM De chocoladefabriek Baronie-de
Heer komt in handen van De Kuyper Holding uit
Schiedam. De Kuyper heeft intussen al 47 procent
van de uitstaande aandelen Baronie in handen en
is van plan een bod uit te brengen van tussen 14
en 14,50 per aandeel.
Vrijdag bedroeg de slotkoers op het niet-officiële
gedeelte van de parallelmarkt 12,80. De chocola
deproducent leed vorig jaar op een omzet van ruim
80 miljoen een verlies van 248.000. De Kuyper,
verkoper van dranken, groente-, fruit- en viscon-
serven en- noten, telt ongeveer 180 werknemers en
haalde vorig jaar een omzet van 100 miljoen. Bij
Baronie-de Heer werken ongeveer 260 mensen. De
overneming heeft volgens De Kuyper geen gevol
gen voor hun werkgelegenheid.
COLLEGE VAN STAAT LET AL 175 JAAR OP DE CENTEN
IS
pen te Algemene Rekenkamer, één van de oudste staatsinstellin
gen, viert deze week zijn 175-jarig jubileum. In 1814 werd,
m precies te zijn, de „Algemeene Rekenkamer der Veree-
in igde Nederlanden" ingesteld, een onafhankelijk orgaan dat
Qoezicht zou moeten houden op de 'wetmatigheid en doelma-
'gheid' van rijksuitgaven. De laatste jaren trad de Rekenka
mer steeds vaker in de publiciteit met onthullende onderzoe-
ite.®
en. Daarover een gesprek met president F.G. Kordes van
Algemene Rekenkamer, een instituut dat niet voor niets
ng^eze week in een televisiedocumentaire werd afgeschilderd
hefls „de waakhond van de schatkist".
he
(EN HAAG Wie het
tatige pand van de Alge-
ïene Rekenkamer aan
et Lange Voorhout in
in Haag betreedt, zou
denken dat uitgere-
end daar een van de
leest spraakmakende in-
ellingen van het land
list. En toch komen uit
koker van dit deftige
"eistituut met grote regel
maat onthullende rappor-
n, die getuigen van een
ote speurzin, vasthou-
tndheid en gevoel voor
'eriubliciteit.
ard
nta nbeschroomd wordt het be-
ledelde wasgoed van het Rijk
ïiten gehangen en zonder
- ".pier te vert
ïklaag en tandengeknars
bewindslieden aange-
wapenfeiten van de Re-
kamer liggen voor het op
peppen. De dramatische kos-
mexplosie bij de bouw van
an de Walrus-onderzeeërs:
t was de Rekenkamer die
dat fijntjes aan het daglicht
bracht. De chaotische admini
stratie bij de produktie van het
nieuwe paspoort: de Rekenka
mer legde er de vinger op. De
RSV-affaire waarbij miljoenen
belastinggeld verdampten: een
rapport van de Rekenkamer
stelde het aan de orde. Meer
recent vormden de goeddeels
mislukte automatisering van
de administratie bij de politie
korpsen en de geldvretende
privatisering van het loodswe
zen voorpaginanieuws, dank
zij het speurwerk van de Re
kenkamer.
Openbaar
De laatste jaren treedt de Re
kenkamer meer en meer naar
buiten met vaak schokkende
bevindingen. Dat is bewuste
politiek, erkent president Kor
des van de Rekenkamer.
Vroeger publiceerden de re
kenmeesters slechts éénmaal
per jaar een duimendik rap
port waarin alle gesignaleerde
misstanden in ambtelijk jargon
werden opgesomd. Maar he
laas namen ministers en
Tweede Kamer die overvloed
aan kritiek onvoldoende ter
harte, zo moest de Rekenka-
N VANDAAG
mer bedroefd constateren.
Vandaar dat tegenwoordig met
grote regelmaat tussentijdse
rapportages met onderzoeksre
sultaten verschijnen. De con
clusies en aanbevelingen zijn
ook wat scherper geformu
leerd dan vroeger. En zie: de
pijn wordt wat beter gevoeld.
Kordes: „Wij trekken tegen
woordig vaker aan de bel. Zo
zijn dit jaar al ruim dertig rap
porten van ons verschenen. En
niet zonder resultaat. Ik heb
de indruk dat er beter naar
ons wordt geluisterd. Bij de
onderwerpen die we onder
handen nemen, letten we ook
meer dan vroeger op het maat
schappelijke en politieke be
lang. Leeft het bij het publiek?
En is de politiek er mee bezig?
De timing is daarom erg be
langrijk. Het heeft weinig zin
met een rapport over een be
paalde misstand te komen als
de Tweede Kamer net een de
bat over dat onderwerp heeft
afgerond. Dan kom je met je
stuk als mosterd na de maal
tijd".
Aanbevelingen
De Rekenkamer ziet het als
zijn opdracht te bevorderen
dat de overheid doelmatiger
met het belastinggeld van de
burgers omspringt. In totaal
220 controleurs, die onder lei
ding staan van drie voor het
leven benoemde 'leden' plui
zen daartoe jaar-in-jaar-uit de
archieven van ministeries, so
ciale diensten en andere over
heidsinstellingen na.
Meer dan vroeger komt de Re
kenkamer ook met aanbeve
lingen om de gang van zaken
te verbeteren. Kordes: „Ik
vind dat je de moed moet heb
ben om naast je kritiek ook
mogelijke oplossingen aan te
dragen: hoe kan geldverspil
ling worden tegengegaan, hoe
kan de organisatie worden
verbeterd? Dus niet alleen
maar zeggen: Fout! Fout!
Fout!".
Uit de stapels rapporten die de
Rekenkamer als trouwe waak
hond heeft gepubliceerd, blijkt
wel dat de overheid een dank
baar doelwit is voor kritisch
onderzoek. Zo bleken enkele
chauffeurs van bewindslieden
meer dan duizend gulden per
maand aan 'verblijfskosten' te
declareren. Marechaussées
werden op Schiphol gehuisvest
in eerste-klas hotelkamers.
Kosten: 10.000 gulden per
nacht. Een visser kreeg van
het ministerie van landbouw
en visserij subsidie om zijn
kotter uit de vaart te nemen
en even later van Economi
sche Zaken een premie om een
groter Schip aan te schaffen.
Ontwikkelingssamenwerking
stuurde Soedan 4,4 miljoen
jute zakken voor het transport
van graan, terwijl het land er
op dat moment maar 200.000
nodig had.
Toch weerspreekt Kordes dat
juist de overheid lichtzinnig
met de centen omspringt. „Als
er een Rekenkamer zou zijn
om het bedrijfsleven te contro
leren zou ook het één en ander
aan de oppervlakte komen. Er
is natuurlijk wel een verschil:
de overheid kan nooit failliet
gaan. Daardoor laat de doel
matigheid van het beleid mis
schien wat eerder te wensen
over. Een bedrijf dat geld over
de balk smijt krijgt vroeg of
laat de rekening gepresen
teerd. Bovendien moet men
het geld daar eerst zélf verdie
nen. Bij.de overheid komt het
min of meer automatisch bin-
Toegang
Bij zijn onderzoek heeft de Re
kenkamer vrij toegang tot alle
ambtenaren en alle paperassen
van de overheid. In de wet is
vastgelegd dat het instituut
nooit de deur mag worden ge
wezen. Anders dan vroeger
worden de onderzoeken tegen
woordig vrijwel altijd ruim te
voren aangekondigd. Daar zit
een stukje tact achter, onthult
Kordes. „Als je zomaar met de
deur binnenvalt, overrompel
je mensen. Het is ook belang
rijk om uit te leggen waarom
je onderzoek doet. Dan is de
bereidheid om mee te werken
ook groter. Tegengewerkt
worden we eigenlijk nooit, en
ik heb ook geen aanwijzingen
dat stukken weggemoffeld
worden. Maar echt welkom
ben je natuurlijk niet altijd.
Kordes: „Als er een Rekenkamer zou zijn om het bedrijfsleven te
controleren zou ook het één en ander aan de oppervlakte ko
men".
FOTO: DIJKSTRA
Men weet dat er vervelende
zaken aan het licht kunnen
komen en dan staat men niet
altijd te juichen".
De afgelopen jaren is de Re
kenkamer vasthoudender ge
worden. Bij tijd en wijle wordt
nagegaan of een bepaalde
dienst de adviezen van Kordes
en de zijnen ook ter harte
heeft genomen. De Rekenka
mer keert dan bij wijze van
spreken terug op de plaats van
het misdrijf. Kordes: „Zo heb
ben we bij de chauffeurs van
de ministers na een jaar geke
ken of de zaken verbeterd wa
ren. Dat bleek dus niet het ge
val. Over ruim een jaar nemen
we die afdeling opnieuw onder
de loep, want er zijn weer be
paalde toezeggingen gedaan en
dan willen we graag weten of
er nu wél iets uit de verf
President Kordes is ervan
overtuigd dat de Rekenkamer
ook over vijfentwintig jaar nog
een spraakmakend jubileum
kan vieren. Tot dusverre is de
mand met vuile was van het
Rijk ondanks alle onthullingen
nog steeds tot de rand gevuld
gebleven. Kordes: „Hoe goed
wij ons werk ook doen, de Re
kenkamer zal zichzelf nooit
overbodig kunnen maken. Ik
wil niet zeggen dat men bij de
overheid hardleers is, maar ik
weet zeker dat er altijd wel
voorbeelden zullen zijn van te
kortkomingen. Wat dat betreft
zou de politiek wel wat meer
aandacht mogen geven aan
wat er in de praktijk al dan
niet terecht komt van het be
leid".
PAUL KOOPMAN
(Vervolg van
de voorpagina)
ASSENAAR Oud-
t, rerzetsman Teengs Ger-
liei itsen zegt in een reactie
npf >p de dood van de nazi Fi-
cher opgelucht te zijn dat
,J] ille oorlogsmisdadigers
pie vast zaten in Breda nu
ijn overleden. „Ik hoopte
die twee in het jaar
/an vrijkomen ook met-
ien zouden overlijden.
)at is gebeurd".
'eengs Gerritsen behoorde
tind vorig jaar tot de achttien
o indertekenaars van een gehei
me brief aan het kabinet
waarin op de vrijlating van de
„twee van Breda" werd aange
drongen. De brief leidde uit
eindelijk tot het debat en tot
de vrijlating.
Achterliggende reden voor het
pleidooi tot vrijlating was het
feit dat de publiciteit rond de
oorlogsmisdadigers steeds
meer mensen in psychische
moeilijkheden bracht.
Teengs Gerritsen: „Bij de dis
cussie rond het pensioen van
de weduwe Rost van Tonnin
gen zag ik destijds dat veel
van onze mensen er slefcht aan
toe waren. Zij konden het niet
meer opbrengen. Toen dacht
ik: het is beter om die „twee
van Breda" in één keer weg te
doen. Nog één maal spanning
en dan is het voorbij".
j Amsterdam overweegt
•aanbieden schotelantennes
AMSTERDAM Amsterdam overweegt haar kabelabonnees op
grote schaal schotelantennes voor een gering bedrag aan te bie-
Wen als de commerciële zenders Veronique en TV10 van de ka
bel worden geweerd. De hoofdstad onderzoekt momenteel de
inogelijkheid om zo'n schotel goedkoop via een leasecontract de
o kijkers aan te bieden. Het gaat daarbij om contracten waarbij de
0 nogelijkheid moet zijn ingebouwd om de schotels op simpele
vijze weer weg te halen als Veronique en TV10 op den duur wel
egaal op de kabel mogen, aldus verantwoordelijk wethouder W.
ptty. Hij wil op deze wijze voorkomen dat Amsterdammers hun
contract met Kabel Televisie Amsterdam opzeggen en eigenhan
dig een schotel op het dak monteren.
CDA EN PVDA:
i9)
T>T>
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De onder
handelaars bij de kabi
netsformatie, De Vries
(CDA) en Kok (PvdA),
willen in het regeerak
koord meer afspraken
vastleggen dan informa
teur Lubbers in gedachten
heeft.
Zij zijn het weliswaar met de
informateur eens dat het re
geerakkoord geen strak keurs
lijf voor kabinet en kamer
fracties moet worden, maar
het idee van een zeer globaal
akkoord met alleen financiële
en sociaal-economische hoofd
lijnen, zoals Lubbers voor
ogen staat, wijzen zij af.
Tijdens de bespreking van za
terdag over de agenda voor de
komende onderhandelingen
hebben De Vries en Kok, bij
gestaan door hun secondanten
Brinkman en Wöltgens, hun
opvatting over het karakter
van het regeerakkoord aan
Lubbers kenbaar gemaakt.
„Het mag geen gatenkaas wor
den", zei Wim Kok na afloop
van het bijna vief uur durende
overleg. „Natuurlijk moet je
niet alles tot in details vastleg
gen, maar we moeten wél ge
detailleerd met elkaar bespre
ken welke richting we op wil
len. En die richting moet dui
delijk uit het akkoord blijken".
Zaterdag passeerden in het
agenda-overleg vooral onder
werpen van financiële aard de
revue. Daarbij inventariseerde
Informateur Lubbers (midden) met de onderhandelaars van PvdA en CDA: Kok, Wöltgens, Brinkman en De
Vries (van links naar rechts).
FOTO: ANP
Lubbers onder meer hoe ver
de wensen uiteen liggen met
betrekking tot de uitkeringen
en ambtenarensalarissen en de
uitgaven en plannen voor on
derwijs, milieu en volksge
zondheid. Vanmiddag om drie
uur is het vijftal opnieuw bij
eenkomen. Het is de bedoeling
dat een belangrijk deel van de
bespreking wordt gewijd aan
het belastingvraagstuk. Zoals
bekend wil de PvdA een deel
van de belastingverlagingen
van het plan-Oort niet laten
doorgaan. Het CDA wil daar
niets van weten.
CDA-senator prof. P. Boorsma
zei gisteren via de AVRO-ra-
dio dat zijn fractie in de Eerste
Kamer nooit zal instemmen
met het gedeeltelijk terug
draaien van de operatie-Oort.
„Mocht dat toch in het nieuwe
regeerakkoord worden opge
nomen, dan achten wij ons
daar niet aan gebonden", aldus
Boorsma.
In het NOS-televisieprogram-
ma Het Capitool voorspelde
D66-senator mr. J. F. Glastra
van Loon dat de PvdA het in
een kabinet met het CDA
knap moeilijk zal krijgen. Vol
gens hem zal dat niet alleen
worden veroorzaakt door de
machtsuitoefening van het
CDA maar ook door de zware
oppositie van VVD, D66 en
Groen Links.
DE KNOLLEN
l<MCET WflJ ÊCM OM-seftifc
HT2ÖEktM VOOR AAROftijlci tUWPj
HILVERSUM Minister
Brinkman van WVC heeft
gisteren voor de AVRO-
radio forse sancties in het
vooruitzicht gesteld als
commerciële televisiesta
tions via de kabel gaan
uitzenden. Die sancties
zullen zowel de zenders
als de kabelbeheerders
treffen, aldus de bewinds
man.
De wet zoals die nu geldt laat
volgens Brinkman niet toe dat
commerciële zenders gaan uit
zenden.
Hij verwerpt het ver
wijt van Veronique en TV 10
dat hij heeft gezorgd voor on
zekerheid en onrust. „Vanaf
het eerste moment hebben wij
brieven geschreven, gesprek
ken gevoerd en anderszins sig
nalen afgegeven dat de wet dit
alles niet toestaat. De wetge
ver is tot de dag van vandaag
helder geweest", aldus de mi
nister. Hij stelde verder nog
uitdrukkelijk dat het Commis
sariaat voor de Media het
eindoordeel over de commer
ciële omroepen zal vellen.
TV-producent Joop van den
Ende heeft zich volgens plan
teruggetrokken als algemeen
directeur van TV10. Hij is op
gevolgd door B. Bunders, af
komstig van de platenmaat
schappij Polygram. Van den
Ende blijft wel aktief als pro
gramma-directeur. Een woord
voerder van TV 10 ontkende
berichten als zou het station
niet meer dan een dekmantel
zijn voor het bedrijf- Esselte
met als doel op korte termijn
via TV10 betaal-tv op
schaal in ons land mogelijk te
maken. Esselte is onder meer
de exploitant van Filmnet en
heeft de onderhandelingen
met kabelexploitanten en de
beheerder van de Astra-satel-
liet voor TV10 gevoerd.
Kwaliteit
gezondheids
zorg komt
in gedrang
UTRECHT De werk
last is op veel plaatsen in
de gezondheidszorg zo
groot geworden dat de
kwaliteit van de zorg in
het gedrang komt. Dat
blijkt uit een rapport van
de Arbeidsinspectie en het
Staatstoezicht op de volks
gezondheid over een on
derzoek naar knelpunten
en werklast in de verple
ging.
Voor het onderzoek zijn en
quêtes gehouden en zijn in de
periode september 1987-april
1988 door de arbeidsinspectie
96 afdelingen van diverse in
stellingen (onder meer zieken
huizen en verpleeghuizen) be
zocht. Uit het rapport blijkt
dat bijna de helft van de afde
lingen de kwaliteit van de per
soneelsbezetting als onvol
doende beschouwt en dat meer
dan de helft de voor het verle
nen van zorg beschikbare tijd
onvoldoende vindt. Pauzes
schieten er bij in en de regels
voor werk- en rusttijden wor
den overschreden. Zo kan
tweederde van de afdelingen
zich niet houden aan de mini
male rusttijden. De werkbelas
ting in de instellingen is onder
meer groter geworden door
meer en kortere opnamen
(meer intensieve zorg) en het
stijgend aantal oudere zieken.
Bonden en werkgevers in de
gezondheidszorg vinden dat
het rapport een rol moet spe
len bij de kabinetsformatie en
dat al in 1990 meer geld
moeten worden uitgetrokken
voor meer en goed opgeleid
personeel. Ze vinden de huidi
ge situatie te schrijnend om
daarmee te wachten op het in
het rapport voorgestelde ver
volgonderzoek naar de werk
last.
Oud-directeur
afvalbedrijf
gearresteerd
ROTTERDAM De oud-di
recteur van het afvaltran-
sportbedrijf Omega Randstad
in Nederlek is deze week gear
resteerd omdat hij zich schul
dig zou hebben gemaakt aan
een aantal milieu-delicten. De
man was tot 1 september di
recteur van Omega Randstad,
dat sinds maart in opspraak is,
omdat er geknoeid zou zijn
met chemisch- en ziekenhui-
safval. Het bedrijf wordt er
door justitie van verdacht de
afgelopen jaren stelselmatig de
wet chemische afvalstoffen te
hebben overtreden. Onlangs
werden al dertien chauffeurs
als verdachten in deze zaak
gearresteerd. Na verhoor zijn
zij weer vrijgelaten.
26 september
Koningin Beatrix woont In de Ridder-
zaai de plechtige bijeenkomst bij van
het 175-jarig bestaan van de Algeme
ne Rekenkamer.
ADVERTENTIE
Plannen voor
drijvend luxe hotel
op de Noordzee.
De bouw van het nieuwe
Olau Ruimteveer, de Olau Hollandia,
is bijna gereed. Zo krijgt de route
Vlissingen Sheerness (vlakbij Lon
den) er een fantastisch uniek hotel
schip met ruim 1.600 bedden bij.
Tevens zijn er aan boord alle facilitei
ten voor het houden van een grote
conferentie.
Een bijzonderheid is verder
de fantastisch ingerichte internatio
nale winkelgalerij. Voor de eerste
reis op 4 oktober a.s. zi|n bijna alle
bedden al volgeboekt.
VUSSmCiN S SNfEWfSS
