3verleven Veronique en TV10 hun geboorte?
Duiven leggen het af tegen Boeing
HeidM Souoaiit
JESLISSENDE WEEK VOOR COMMERCIËLE ZENDERS
TEGENWIND SPEELT VOGELS PARTEN
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Len krant voor u!
- IINNENLAND
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1989 PAGINA 5
Wat zullen er deze week
jen zweterige
voorhoofden worden
afgeveegd! Wat zal er
gezucht worden,
jni -escholden en geklaagd,
fiet Wat zullen ze hun handen
gan yringen in Hilversum,
s net hun voeten stampen
dite Aalsmeer. Wat zullen
an* ie slecht slapen in
.uxemburg. Het is erop of
•ronder. Radio Télé
ïferonique is vast van plan
op maandag 2 oktober
net uitzen^en te
uit jeginnen, het
Pa, ;ommissariaat voor de
•k n iedia zal voor die tijd
'an bepalen of dat mag of
niet. En daarvan hangt
Dok de toekomst van
k rV10 af en die is weer
niet onbelangrijk voor de
^publieke omroepen.
Cen verslag vol gierende
enuwen.
De
omroepsters van
Veronique
presenteerden
zich gisteren. Van
links naar rechts:
Maggie Monlitor,
Manon Thomas,
Irene Moors en
Caroline Tensen.
Lex
Harding tijdens
de presentatie
van 'zijn'
Veronique.
FOTO'S: PERS UNIE
UXEMBURG/ AALS
EER De naam en de
ebe! ïboortedatum staan vast,
for kaartjes zijn al gedrukt:
tap| eronique, 2 oktober
•be )89. Maar de bevalling
loet nog geschieden en al
ïtkennen ze dat in alle
onaarc*en' de aanstaande
-lag iders (Vader Lex Har-
n i ng, onechte moeder Rob
jen ut) staan te trillen op
J f" un benen. Op het laatste
loment hebben ze giste-
hui in nog een lading journa
ls sten naar Luxemburg
n, d evlogen om te melden
1 at hun dochter ook pro-
■amma's gaat uitzenden
het Duits en het Engels.
IfnJaar het is nog de vraag
Veronique daarmee in
ogen van het Commis-
iriaat voor de Media een
chte buitenlandse zender
rordt, en derhalve heb-
en Harding en Out reden
vrezen dat hun dochter
hien doodgeboren kindje
V( al blijken te zijn.
it drie weken geleden zag de Wapen
Om een échte buitenlandse
omroep te zijn, aldus mr. Bou-
kema, moeten je programma's
bestemd zijn voor het land
waarin je bent gevestigd en
van daaruit naar Nederlandse
kabelnetten worden overge
bracht. Bovendien wijst de
rechter op een zin uit de toe
lichting bij de mediawet. Mi
nister Brinkman zegt daarin
dat tegen de uitzending van
werkelijk buitenlandse pro
gramma's geen bezwaar be
staat. „Ze vergroten immers in
belangrijke mate de keuzemo
gelijkheden voor de kijkers en
tonen tevens het eigen karak
ter van de omroep in het land
van uitzending". Volgens het
CDA-kamerlid Mbrten Beine-
ma heeft de Raad van State
daarmee een voorwaarde ge
formuleerd waaraan Veroni
que en TV10 onmogelijk kun
nen voldoen. „Hun program
ma's moeten nu immers het ei
gen karakter van hun zogehe
ten moederland, Luxemburg
dus, vertonen. Hoe willen ze
dat doen, als ze met puur Ne
derlandse programma's ko
men?"
10
lb gei
•komst voor Veronique en
'10 er nog zonnig uit. Aller-
;n, zelfs bij het CDA, be
de overtuiging wortel te
hieten dat commerciële om-
ep 'onvermijdelijk' was. Om-
bovendien het Commissa-
aat voor de Media, dat om-
epen toest aan de bepalingen
n de mediawet, liet weten
ets te kunnen doen tegen de
-bochtconstructie' (Neder-
adse programma's via het
jitenland aan Nederlandse
jkers aanbieden), liepen Lex
lzt»»-<-i;ng en Joop van den
over van zelfvertrou-
veranderde plotsklaps
en de Raad van State op 1
ptember het doodvonnis uit-
irak over Cable One", het
imerciële radiostation van
illem van Kooten, dat ook
ïbruik maakte van de U-
xht. De Raad van State be-
aalde dat deze constructie in
rijd is met de mediawet en
at Cable One dus de kabel af
west; exit Van Kooten. Hoe
eze ex-disc-jockey (Joost den
raaijer) ook beweerde een
uitenlandse zender te run
en, mr. P.J. Boukema, voor-
tter van de Afdeling Recht-
iraak van de Raad, oordeelde
nders. Uit het vonnis: „Het
an niet de bedoeling van de
•etgever geweest zijn de uit-
ending mogelijk te maken
an omroepinstellingen die
ich in het buitenland hebben
evestigd met de bedoeling de
lederlandse omroep te ontwij-
De uitspraak van de Raad van
State kan haast niet anders
zijn dan de laatste nagel aan
de doodskist van Veronique en
TV 10, al zijn deze omroepen
daar zelf nog lang niet van
overtuigd. Het Commissariaat
voor de Media heqft met het
vonnis van de Raad van State
een doeltreffend wapen in
handen gekregen om Lex en
Joop van de kabel te weren.
En reken maar dat Piet van
der Sanden, verklaard tegen
stander van commerciële om
roep, voorheen CDA-kamerlid
en nu lid van het Commissari
aat, staat te trappelen om dat
wapen aan te wenden. Het
Commissariaat heeft aange
kondigd op 28 september uit
spraak te zullen doen, daartoe
opgejaagd door de NOS en de
STER, voor wie een doorgifte
verbod op Veronique en TV10
niet snel genoeg kan komen.
Weliswaar kunnen de kijkers
die over een schotelantenne
beschikken en dus niet op
de kabel aangewezen zijn
de programma's van de com
merciële zenders altijd nog uit
de ether plukken, maar hun
aantal is te gering om com
mercieel interessant te zijn; de
adverteerders zien in hen te
weinig brood. Als de kabelex
ploitanten het signaal van Ve
ronique en TV 10 niet door mo
gen geven, hebben hun uitzen
dingen geen zin. Voor TV 10
geldt dat nog klemmender dan
voor Veronique. Veronique
Vol enthousiasme zette Joop van den Ende zijn plannen met
TV10 uiteen tijdens de presentatie van de commerciële zender
dit voorjaar aan het publiek.
FOTO: DIJKSTRA
zendtijd. Daarmee haalde Van
den Ende in twee weken tijd
voor 208 miljoen gulden aan
contracten binnen. Niet omdat
hij zijn heilig geloof in de kijk
cijfers had overgebracht op de
adverteerders, maar omdat de
slimme rekenmeesters bij de
reclamebureaus concludeerden
dat ze zich aan deze offerte
nauwelijks een buil konden
vallen. Overigens zegt een lid
van de marketing-afdeling
van TV 10 dat met de adver
teerders geen afspraken zijn
gemaakt over genoegdoening
als er helemaal niet uitgezon
den zal worden; aan die moge
lijkheid wenst men in Aals
meer in het geheel niet te den
ken.
heeft, als onderdeel van het
Luxemburgse CLT, een lange
adem en kan, na verlies in de
eerste ronde, eventueel later
terugkomen. Bij TV 10 daaren
tegen is tijd geld, daar is het
ongeduld groter.
TV10, dat op 28 oktober met
uitzenden wil beginnen, heeft
zich tegenover de adverteer
ders het kwestbaarst opgesteld.
Lex Harding kan zich in haar
lange aanloopperiode wel wat
tegenvallende kijkcijfers ver
oorloven, maar Joop van den
Ende niet. Die geeft, tot verba
zing van de reclamemakers,
een 'kijkdichtheid-garantie'.
De adverteerder betaalt op
grond van de door Van den
Ende gegarandeerde kijkcij
fers (afhankelijk van het pro
gramma variërend van vier
tot zeventien procent) en
krijgt compensatie als dat cij
fer niet gehaald wordt. Als de
kijkdichtheid tien procent of
meer achterblijft bij de prog
nose, krijgt de adverteerder
het verschil uitbetaald in extra
Kijkersgunst
De kijkcijfer-prognoses van
TV 10 zijn door de reclamema
kers met de nodige scepsis ont
vangen. Tien procent kijk
dichtheid staat gelijk aan
1.185.000 kijkers, en dan te be
denken dat Van den Ende de
Bijdragen van:
Rik in 't Hout
Jean-Pierre Geelen
André Horlings
Henk Waninge
Frits Bromberg
Stevo Akkerman
adverteerders zeventien pro
cent in het vooruitzicht stelt
bij de grote shows met gega
randeerde publiektrekkers als
Ron Brandsteder, Jos Brink en
Sandra Reemer. Omdat niet
geheel Nederland bekabeld is,
zal het TV 10 niet meevallen
werkelijk zeventien procent
van het totaal aantal televisie
kijkers aan zich te binden; de
omroep moet daarvoor, zo is
berekend, 34 procent van de
potentiële ontvangers berei
ken. En dat terwijl Veronique
ook strijdt om de kijkersgunst,
evenals de publieke omroepen,
die ontwaakt lijken te zijn uit
een lange winterslaap en weer
hevig aan de weg timmeren.
Vertrouwen op de gunst van
de kijkers, zocds TV 10 doet, is
ook om andere redenen ris
kant. Kijkers zijn minder
voorspelbaar dan omroepbon-
zen wel zouden willen. Neder
land 3 is daar een uiterst pijn
lijk voorbeeld van. Voor be
langrijke J sportwedstrijden
weet 'iedereen' die zender feil
loos te vinden. Maar andere
vertrouwde, vroeger vrij hoog
gewaardeerde programma's,
die naar '3' verhuisden, stier
ven er een stille dood, of leven
er kwijnend voort.
De reclamemakers zien de bui
al hangen. Deze week werd
bekend dat media- en recla
mebureaus hun klanten advi
seren voor 1990 opties te ne
men bij zowel de STER als de
twee commerciële zenders,
„om straks niet uit de boot te
vallen". Ze hebben de tijd tot
eind oktober, dan wordt de
STER-zendtijd definitief ver
deeld. Tot dan kunnen ze kos
teloos annuleren. „Mocht blij
ken dat TV 10 en Veronique
niet op de kabel mogen, en dus
door niemand te ontvangen
zijn, dan hebben wij alles ge
reed om tot een herverdeling
van budgetten te komen", zegt
R. Brounts, bestuurslid van de
Vereniging van Erkende Re
clame-adviesbureaus en werk
zaam bij het reclamebureau
Ogilvy Maters.
De STER ziet de adverteerders
graag (terug)komen. Directeur
Smeekes wijst er fijntjes op dat
alleen zijn organisatie „alle tv-
huishoudens" kan bereiken.
En de STER heeft zich, onder
druk van de dreigende komst
van Veronique en TV10, wat
aangepast aan de wensen van
de commercie. Plotseling werd
mogelijk wat altijd onbe
spreekbaar was: de tarieven
CDA-kamerlid Marten Beinema doet er - in navolging van zijn
ex-collega Van der Sanden - alles aan om de commerciële zen
ders tegen te houden.
FOTO: DIJKSTRA
werden per dag vastgesteld.
Daardoor is, om maar het
meest aansprekende voorbeeld
te noemen, Nederland 1 op
woensdag het goedkoopste ad
verteerders-tijdstip geworden.
Op dat moment zendt via Ne
derland 1 de Evangelische
Omroep uit.
Sterren
Intussen is het zowel bij TV10
als bij Veronique absoluut not
done om ook maar hypothe
tisch te opperen dat hun avon
tuur strandt op de Nederland
se wet. Ten kantore van Lex
en Joop heerst louter vrolijk
optimisme. Hoera, alles gaat
goed, en alles blijft goed gaan,
ook al gaat het nog zo fout. De
woordvoerder van TV 10
andere medewerkers laten
zich niet benaderen acht de
kans op slagen ongeveer „dui
zend procent". Derhalve ziet
hij er weinig in antwoord te
geven op de vraag wat er toch
met al die sterren moet gebeu
ren als TV10 flopt. TV 10 flopt
niet, is zijn reactie. Ja maar,
stel nu eens, je weet toch nooit,
etcetera. Dan volgt een be
scheiden uiteenzetting: De
meeste sterren, zoals Hennie
Huisman en Jos Brink, waren
en zijn in dienst van Joop van
den Ende Productions. Dit be
drijf leverde voorheen spelle
tjes aan Hilversum en tegen
woordig aan Aalsmeer, par
don: aan Milaan. De toekomst
van TV10 heeft geen directe
invloed op hun dienstverband.
Dat ligt anders voor de men
sen die bij TV 10 zelf in dienst
zijn. Zij hebben een contract,
hetzij voor één, hetzij voor
drie jaar. Aan die looptijd zijn
beide partijen gebonden. Maar
waar hebben we het eigenlijk
over? Alles gaat goed, en alles
blijft goed gaan, hoera.
Zo mogelijk nog opgewekter is
de stemming bij Veronique, en
wat een geluk dat een lading
journalisten daar deze week
van mocht meegenieten! Pro
gramma-directeur Ruud Hen
driks was niet meer te stop
pen: „Ook al kijkt alleen mijn
schoonmoeder, dan nóg gaan
we op 2 oktober 's avonds om
zes uur de lucht in. En op dat
moment doet het er niet toe of
we wel of niet op de Neder
landse kabel zitten". Die zelf
verzekerde opgelatenheid
straalden ook de overige Vero-
nique-werknemers uit. Jam
mer dat het journaille zo door
bleef zeuren over de gevolgen
van een eventuele negatieve
uitspraak van het Commissari
aat van de Media. „Heeft er
dan niemand iets inhoudelijks
te vragen over het komende
winterprogramma?", vroeg de
persvoorlichtster wanhopig.
Het bleef daarna lang stil. De
dames en heren verslaggevers
waren naar Luxemburg geko
men om meer duidelijkheid te
krijgen omtrent de haalbaar
heid van het commerciële
avontuur. Maar dat is nu net
niet het onderwerp waar Viola
van Emmenes, Dieuwertje
Blok, Jos Kuijer, Wessel van
Diepen en al die andere Vero-
nique-coryfeeën het graag wil
den zouden hebben. „Ik ben
momenteel alleen maar bezig
met de invulling van mijn pro
gramma", zei Van Emmenes.
„En ik weet zeker dat al mijn
collega's dat doen. Ik kan me
absoluut niet druk maken over
allerlei juridische steekspelen.
Wat dat betreft heb ik alle
vertrouwen in Lex Harding.
Hij is onze 'vader' en waakt
over zijn kroost". Zelf zegt va
der Harding dat hij bezig is
„de zaak in alle rust op te bou
wen", maar ook hij veegt zijn
voorhoofd af bij de gedachte
aan de bevalling van Veroni
que, 2 oktober 1989. Zeker we
ten.
Harding ziet
toekomst in
schotelantennes
(Vervolg van de voorpagina)
Kosten noch moeite hadden
Harding c.s. gespaard om de
pers ervan te overtuigen dat
het wel snor zit met Veronique
en dat de programma's van
een goede tot zeer goede kwa
liteit zijn. Over programma's
werd echter niet gepraat - dat
tot grote teleurstelling van de
makers - maar des te meer
over de status en de overle
vingskansen van de zender.
Harding: „We gaan uitzenden,
hoe dan ook. Als we niet op de
Nederlandse kabel komen,
richten we ons in eerste in
stantie op de Belgische en Lu
xemburgse markt. Bovendien
zullen we het gebruik van
schotelantennes stimuleren.
Dat gaat nog een enorme
vlucht nemen, ook in Neder
land. En niet in de laatste
plaats starten we een juridi
sche procedure als we niet tot
de kabel worden toegelaten".
Dus, Veronique heeft de Ne
derlandse markt niet eens no
dig, klonk het vanuit de zaal.
Harding bevestigt noch ont
kent: „In tegenstelling tot
TV 10 hoeven we het niet in
korte tijd te maken. Wij garan
deren bijvoorbeeld geen kijk
dichtheid. Er wordt vanuit ge
gaan dat we de eerste jaren
met verlies draaien. Het zoge
noemde break-even point is na
drie jaar. Dan zal er winst ge
maakt moeten worden".
Dertig procent van de pro
gramma's wordt uitgezonden
in het Nederlands, de rest is
Engels-, Duits- of Luxemburg-
stalig. Harding erkent dat de
beslissing om Veronique een
meer Europees jasje aan te me
ten, te maken heeft met 'de
huidige politieke situatie in
Nederland'.
Het Europese karakter van de
zender blijkt bijvoorbeeld uit
de programmering overdag.
Tussen negen en tien uur 's-
ochtends wordt er elke dag
zakennieuws in het Engels en
Duits gebracht, terwijl er later
in de ochtend en aan het begin
van de middag amusements
programma's in de Duitse taal
op het scherm komen. Verder
zijn er diverse programma's,
die niet ondertiteld worden.
Wie zijn de coryfeeën die de
Veronique-kar moeten trek
ken? Vergeleken met TV-10
zijn dat er niet zoveel. De
meest bekende zijn Catherine
Keijl (dagelijks met een 'Ont-
bijtshow'), Viola van Emmenes
(een programma vol roman
tiek), Jaap van Meekren, Wes
sel van Diepen, Jos Kuijer en
Patty Brard.
te gezagvoerders Hans Buining en Gerrit van Gelder van de Dakota en Wout Bokstein en Dirk
Lokhorst van de Boeings Stearman en 737 bewonderen op Gatwick een van hun concurrenten.
LONDEN/AMSTERDAM
Natuurlijk stond het
van tevoren al vast. De
250 onfortuinlijke postdui
ven die het gisteren in
Londen moesten opnemen
tegen een Boeing 737 wa
ren nog niet gearriveerd
toen het gezelschap uit
reis- en mediawereld al
lang en breed op het zon
nige dakterras van Trans-
avia Airlines te Schiphol
stond te borrelen. Toch
durfde één van de dui-
venbezitters na afloop van
deze „ralley" nog een slag
om de arm te houden voor
een eventuele volgende
keer: „Bijna niemand
weet dat duiven bij een
goede wind meer dan
honderd kilometer per
uur kunnen afleggen.
Wanneer mijn duiven
vandaag geen tegenwind
hadden gehad, zouden ze
een goede kans hebben
gemaakt", aldus de veron
gelijkte duivenhouder.
„Luchtvaarthistorie" zou er
gisteren geschreven gaan wor
den, zo beloofde de aankondi
ging. Gevreesd moet echter
worden dat de geschiedenis
boekjes nimmer zullen reppen
over deze „pigeon-ralley", die
Transavia Airlines zo groots
aankondigde. De hele wed
strijd bleek namelijk slechts
één doel te moeten dienen:
promotie, al was niet altijd
even duidelijk van wie of wat.
Transavia Airlines? De Post
duivenvereniging? Het vlieg
veld Gatwick, waarover uitge
breide „peptalk" werd uitge
stort over de aanwezigen?
Maar wat dan te denken van
het pr-praatje, later op de dag,
van een manager van de Ne
derlandse Spoorwegen? Zo'n
vijfentwintig journalisten en
dertig vertegenwoordigers uit
de reiswereld ondergingen de
voorstelling gelaten. Zij lieten
zich de kans niet ontglippen
een dagje verwend te worden
in de Boeing 737 en de Dakota
DC9, die heen en weer van
Schiphol naar Londen vlogen.
Wat besmuikt begaf het jour
naille zich in colonne door de
drukke hallen van Gatwick,
begeleid door opzichtige
Transavia paraplu's. Om na
een korte treinreis te belanden
in een klein parkje midden in
het centrum van Londen,
waar zwervers en dronkaards
zich plotsklaps gestoord zagen
door Hollandse kaasmeisjes,
laatdunkende blikken van
driedelig grijs-gekostumeerde
heren, en kisten met 250 druk-
fladderende postduiven. Dat
die laatsten nog zo'n drie
kwartier op zich lieten wach
ten, ontlokte menigeen de ge
vleugelde woorden van caba
retier Toon Hermans: „De
dooif ies dood".
„Ridiculous", reageerde een
Engelse toeschouwer, nadat ze
hoorde van de missie van dit
eigenaardige clubje Hollan
ders. Na de aanblik van die
ene duif die zich direct na vrij
lating precies de verkeerde
richting uit begaf, hield ze het
gefladder voor gezien.
Gevlogen
De vogels waren gevlogen, de
genodigden dienden zich als
een speer te begeven naar het
vliegveld, vanwaar de race te
gen de duiven zou beginnen.
Of men nog wel even vol be
wondering de eveneens deel
nemende Boeing Spearman uit
1942 wilde aanschouwen alvo
rens in de Dakota te stappen.
Het hoe en waarom was de
meesten toen nog steeds niet
duidelijk. De voorspelde ge
schiedschrijving was ten een-
enmale uitgebleven. De dui
ven verloren fors. En de toe
spraak van de directeur mar
keting Nederlandse Spoorwe
gen bij terugkomst in Neder
land voldeed al niet aan de
voorspelde nieuwswaarde van
het tafereel. Of het moet de
„onthulling" zijn dat de Spoor
wegen gaat proberen binnen
vijf jaar het aantal Schiphol-
reizigers te verdubbelen van
twintig naar veertig procent.
En dat de trein gisteren proef
ondervindelijk het snelste en
goedkoopste openbaar-ver
voermiddel bleek, zullen wij
vermoedelijk ook nooit in his
torische boekwerkjes aan gaan
treffen.
