Emoties rond babysterfte mag je niet toedekken HP uit de weekbladen Huisarts moet beter bereikbaar zijn Lonen zorgsector dit jaar gelijk op met bedrijfsleven ONTWIKKELINGSGELDEN FORS ONDER HET MES ELSEVIER d0ENE QeidóaQowumt OUDERS WORDEN NIET GOED OPGEVANGEN Midden in de winter zwemmend naar Engeland. Olau Van niets naar alles DE TIJD ■gb binnenland DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1989 PAGINA 5 NOTA LHV WIL ANTWOORDAPPARAAT UITBANNEN TRECHT De huisartsen Ikiezen voor continue bereik baarheid in plaats van „ploe gendiensten" van drie keer acht uur per etmaal. Ze willen de persoonlijke relatie met de pa tiënt en dus ook de persoonlijke zorg handhaven. Dat staat in de nota „De bereikbaar heid en beschikbaarheid van de huis artsenzorg" die voorzitter A. van de Zandt van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) gisteren in Utrecht heeft overhandigd aan voor zitter Weijers van de Vereniging van Nederlandse Ziekenfondsen. Van de Zandt noemde de gekozen weg „moeilijk en kwetsbaar". Als „verontrustend" signaleerde hij in dit verband het toenemende aantal vra gen om niet spoedeisende hulp buiten de normale praktijkuren. Wanneer deze vorm.van consumentisme in het toekomstige „marktgerichte" verze keringsstelsel doorzet, komt de ploe gendienst dichterbij, aldus Van de Zandt. Hij deed een beroep op de zie kenfondsen samen met de LHV te bekijken wat er tegen kan worden gedaan. Weijers toonde zich niet al te toe schietelijk. Volgens hem zouden de huisartsen juist eens moeten gaan denken aan avondspreekuren voor mensen die anders hun werk moeten verzuimen om naar de dokter te kun nen. Van de Zandt stelde daar tegen over dat de patiënt dan vaker met een „vreemde" huisarts zal worden geconfronteerd. Bovendien is de toe loop naar poliklinieken die avond- spreekuur hebben ingesteld volgens hem ook minder groot dan verwacht. De nota geeft richtlijnen voor de be reikbaarheid van de huisarts. Zo moet de patiënt die hulp vraagt als de huisarts of assistente tijdens de prak tijkuren de telefoon niet kan beant woorden, via een doorschakelappa raat worden doorverbonden met de waarnemer of een boodschappen dienst. Het antwoordapparaat moet zo min mogelijk worden gebruikt: doorverbinden met een „mens" staat voorop. Elke huisarts moet tijdens de praktij kuren binnen vijf minuten te berei ken zijn via een semafoon, autotele foon of andere apparatuur. In spoed gevallen moet hij binnen een kwar tier bij de patiënt kunnen zijn. Dok tersdiensten moeten voldoen aan de zelfde eisen als de individuele huis artsen. LEIDEN Ouders die een pasgeboren kind ver liezen, worden in de ge zondheidszorg niet goed opgevangen. Het komt voor in ziekenhuizen dat overleden zuigelingen zo snel mogelijk onder een laken worden weggemof feld om confrontatie met de ouders te vermijden. Met hun emoties wordt geen rekening gehouden. Toch hebben ouders her inneringsbeelden nodig om hun verlies beter te kunnen verwerken. Df Belgische klinisch psycho loog E. Keirse heeft een on derzoek gedaan naar de ma nier waarop wordt omgegaan met ouders van een gestorven baby. Vandaag promoveerde hij aan de Leidse universiteit tot doctor in de geneeskunde'. Zijn proefschrift draagt de titel „Eerste opvang bij perinatale sterfte, gedragingen en attitu- van ouders en hulpverle- Keirse is als lid van de directie van de vier universitaire zie kenhuizen in Leuven (samen 2000 bedden) verantwoordelijk voor de patiëntenzorg. Een jaar lang volgde hij daar alle sterfgevallen. Ook onderzocht hij hoe hulpverleners en ou ders in heel Vlaanderen tegen over het probleem staan van de perinatale sterfte. Hij con stateerde dat overlijden van kinderen in de eerste week na de geboorte bijna altijd plaats vond in aanwezigheid van arts en verpleegkundige. Er was altijd minder familie bij dan wanneer het om oudere kinde ren ging. „Het is een hoogst professioneel gebeuren". Docent Als docent op het gebied van verpleeg- en verloskunde in Nederland heeft Keirse vol doende ervaring om te kunnen zeggen dat zijn onderzoek ook de Nederlandse situatie geldt. „In heel wat ziekenhuizen in Vlaanderen en Nederland blijkt dat ouders het wel dege lijk wenselijk vinden te wor den geconfronteerd met de werkelijkheid van hun overle den kind. Meer dan alle zorg verleners vinden zij dat be langrijk. Zij willen hun kind zien, aanraken, vasthouden. Ook als het letsel heeft. Zij willen er herinneringsbeelden van hébben. Meer dan alle zorgverleners vinden zij dat ze een foto van het kind moeten krijgen. En zij willen betrok ken worden bij de uitvaart". Overigens blijkt er ook een verschil in houding tussen va ders en moeders te bestaan. „De vaders vinden evenzeer als de zorgverleners dat de moeder wat beschermd moet worden, dat ze moet worden behoed voor de confrontatie met het verdriet. De moeders zijn het daar niet mee eens". Onderwijs Het onderwijs schiet volgens Keirse te kort. „Aan huisart sen wordt in zeven jaar oplei ding niets gedoceerd over pe- rinataal sterven. Wat ver pleegkundigen er over leren, is maar zeer weinig. Ze moeten leren dat je de emotio nele betekenis van babysterfte voor ouders niet mag onder schatten en niet mag toedek ken". In de praktijk bleken ouders van een gestorven baby vooral problemen te ondervinden na thuiskomst. „Huisartsen, eer- ste-lijnsverpleegkundigen, fa milie en vrienden weten niet om te gaan met het verdriet van ouders. Het sterven is al helemaal weggeduwd uit het normale sociale ritueel van onze samenleving, maar voor de perinatale sterfte is er hele maal geen plaats meer. De overheid zou initiatieven moeten nemen om de samen leving te leren beter met ver driet om te gaan". De problematiek is volgens Keirse historisch te verklaren. Zuigelingensterfte komt veel minder voor dan vroeger. „Men staat er onwennig tegen over. Het is een zeldzaamheid, al betreft het toch nog tien op de duizend kinderen. Men verwacht niet meer dat het be gin van het leven ook het ein de kan zijn. Vroeger was men er op voorbereid. Toen be stond er een vrij reële kans dat ouders hun kind bij de ge boorte verloren. Men had een Artsen rond een couveuse. Babysterfte kort na de geboorte is „een hoogst professioneel gebeuren". FOTO: PERS UNIE meer fatalistische houding. Een man wist dat hij een aan tal vrouwen in het kraambed kon verliezen en dat hij van de vijf kinderen er twee a drie kwijt zou raken". Probleem „Een groot probleem is dat een kind geen economische en maatschappelijke betekenis heeft, maar wel een grote per soonlijke en affectieve beteke nis. Kinderen komen er niet zomaar. Ze worden gepland in een welbepaald moment in de gezinsgeschiedenis. Vaak heeft zwangerschap consequenties voor de beroepsloopbaan bui tenshuis. Komt het kind er dan niet, dan is het niet iets dat je zomaar kunt herhalen. Het is bijna alsof je een tuin aanlegt, zorgvuldig de planten uitkiest en dan een stukje vol ledig braak laat liggen. Maar dan wel het stukje dat het meest in het zicht ligt". BAREND STRANG (ADVERTENTIE) Wie midden in de winter in warm water zwemmend Engeland wil bereiken moet eens met Olau varen. Want ook het nieuwste schip van Olau heeft als unieke faciliteit een zwembad en enige Het nieuwe Olau Ruimte veer, de Olau Hollandia, is vanaf 4 oktober a.s. te bewonderen in Vlissingen, wanneer voor de le maal richting Londen gevaren VlISSIHGtN SHtlRNtSS Koningin bezoekt Sterrebos Een van de bewoners van Sterrebos, een woon gemeenschap voor geestelijk gehandicapten in Roosendaal, heeft een hand van koningin Beatrix stevig vast en lijkt niet van plan haar los te laten. De koningin verrichtte gisteren de opening van een nieuw gedeelte van Sterrebos. FOTO: ANP DE KONING IN BRIEF AAN DE KAMER: DEN HAAG Minister De Koning van sociale zaken vindt dat de werknemers in de zorgsector (de voormalige trendvolgers) er dit jaar per saldo beter af zijn gekomen dan werknemers in de mark tsector. Ook over de afgelopen vier jaar hebben de werkne mers in de gepremieerde sec toren de ontwikkeling in de marktsector vrijwel geheel kunnen volgen, schrijft de mi nister in een brief aan de Ka mer. Dit jaar stijgen de contractlo nen in de zorgsector met 2,1 procent en in de marktsector met 1,4 procent. De 'voor sprong' is vooF een belangrijk deel een gevolg van een veria-" ging van de pensioenpremie bij het pensioenfonds PGGM. Die werd 'afgedwongen' door acties in de verpleging. De extra bijdrage uit het PGGM maakte het mogelijk dat dit jaar, ondanks een hoge re contractloon- en loonkos tenstijging in de marktsector dan geraamd, de cao-verbete ring in de gepremieerde sector die in de marktsector overtref fen. Over de jaren 1986 tot 1989 bedraagt de achterstand niet meer dan 0,4 procent al dus de bewindsman. Wat de post 'incidenteel' (dienstjaren, promotes) betreft is er wel sprake van een achterstand over vier jaar, van meer dan drie procent. De Koning biedt voor 1990 een algemene verbetering van 1,55 procent, een procent inciden teel (0,25 meer dan gebruike lijk) en 0,2 procent voor het wegnemen van problemen in sectoren. Ook mogen de pen sioenpremies weer omlaag en is dat geld weer 'vrij beschik baar'. De Koning erkent overigens dat de ruimte voor volgend jaar in zijn totaliteit (dus inclu sief 'incidenteel') niet volledig toereikend is voor een gelijk waardige ontwikkeling met het bedrijfsleven. In totaal is er 65 miljoen gul den beschikbaar om knelpun ten in de beloning aan te pak ken in deelsectoren. Het gaat om onder meer de gezinszorg (krijgt 1,28 procent extra van de loonsom), bejaardenoorden (1,13), HTM (Openbaar Ver voer Den Haag/Streekvervoer 1,97), en het Nederlands Dans theater en Hoofdstad Operette (3). SUSKE EN WISKE SAGARMATHA Vis kt. ml ii er Ben je peva 11 en Ut zit lm hitrop ern pro te hoopte Uiskes klachten zun de somatome hoopleitehtt By pebrek aan zuurstof kryp je lost ran duizehpheid en hoo/dpun. Dan volpen braakneifinpenslaapsroorr, sen en diarree (c) Standaard Uitgeverlj/Wavery Productions Advocaat dient rekening voor Masson bij Justitie in MAASTRICHT Het Maastrichtse advocaten kantoor Tripels heeft bij het ministerie van justitie in Den Haag een verzoek schrift ingediend tot uit betaling van een bedrag van 670.000 gulden. Het betreft het geld dat het advocatenkantoor nog tegoed heeft van de hoofdverdachte in de ABP-affaire, mr. drs. E. Masson (66), voor zijn ver dediging. Omdat Masson de rekening niet betaalde, spande mr. Tri pels een kort geding tegen de hoofdverdachte in de ABP-af- faire aan. De president van de Haagse rechtbank wees die vordering toe. Ook liet hij op verzoek van Tripels Masson, die in hoger beroep van fraude is vrijgesproken, gijzelen. Te gen die actie spande Masson weer een kort geding aan. De gijzeling werd uiteindelijk op geheven, maar de vordering van het advocatenkantoor op de ex-directeur beleggingen van het ABP bleef gehand haafd. Masson tekende daarte gen beroep aan en Tripels deed datzelfde tegen de ophef fing van de gijzeling. Beide be roepen vwachten nog op afhan deling door het gerechtshof in Den Haag. In totaal schat mr. Tripels het aantal proce dures rond de vrijgesproken hoofdverdachte in de ABP-af- faire op zeker acht. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Het ministerie van financiën ziet mogelijkhe den om tot twee miljard gul den te bezuinigen op de begro ting van ontwikkelingssamen werking. Dit kan zonder de internationale normen voor ontwikkelingshulp geweld aan te doen, zo concludeert een werkgroep onder voorzitter schap van oud-minister van buitenlandse zaken Norbert Schmelzer. Er zijn meerdere mogelijkhe den om de directe geldstroom van Nederland naar Derde- Wereldlanden in te perken, al dus het 'Heroverwegingsrap port ontwikkelingssamenwer king' dat gisteren naar de Ka mer is gestuurd. De besparin gen lopen uiteen van 281 mil joen gulden in drie jaar tijd tot 1,94 miljard. Het meest 'creatieve' voorstel van de commissie komt er op neer dat de gelden die bij par ticuliere inzamelingsacties voor de Derde Wereld binnen komen (ongeveer 370 miljoen gulden per jaar), bij het ont wikkelingsbudget op worden geteld. De bijdrage van het rijk aan de Derde Wereld kan dan met een overeenkomstig bedrag verminderd worden. In deze „vermaatschappelijkings- variant" blijft het percentage van het nationaal inkomen dat aan ontwikkelingshulp wordt besteed gelijk, namelijk 1,5 procent. Definitie De werkgroep constateert dat het bijzonder moeilijk is een exacte definitie is te geven van het begrip ontwikkelingshulp. Zo wordt op de begroting voor 1990 al 260 milioen gulden ont wikkelingsgeld gebruikt voor de opvang van asielzoekers in Nederland zélf. In dit verband komt de commissie tot de con clusie dat „alle inspanningen in en door Nederland die di rect of indirect ten goede ko men aan arme mensen in of uit ontwikkelingslanden" on der het begrip „relevante ont wikkelingsuitgaven" kunnen vallen. Er nog zijn volop mogelijkhe den om uitgaven die momen teel voor rekening van andere ministeries komen, door ont wikkelingssamenwerking te laten betalen, aldus de werk groep. Zo zou voor maximaal 1,7 miljard gulden aan uitga ven aan „minderhedenbeleid" bij ontwikkelingssamenwer king geparkeerd kunnen wor den. Tevens kunnen ook de 'nationale apparaatskosten' (J 121 miljoen) en een post 'di versen' (J 24 miljoen) aan het ministerie van Bukman toege rekend worden. De totale be sparing op de rijksbegroting bedraagt dan 1,94 miljard. De recensies over De Dui velsverzen van Rushdie ko men inmiddels los in de weekbladen, maar daar hoe ven we niet blij mee te zijn. A b-so-luut-niet- te- volgen. Doen we dus er verder niets aan. Ander geliefd thema: van niets naar alles, ofwel: van arm tot (stinkend) rijk. Geldt niet voor kinderen die werken om het Westen voor weinig geld luxe te verschaf fen - onpasselijk makende rondreis in De Tijd. We profiteren met z'n allen flink van het werk van kin deren. Nou ja, werk, pure slavernij, meldt De Tija. In Bangladesh, India en vooral Thailand worden de confec- tie-ateliers grotendeels be volkt door kinderen, die ze ven dagen veertien uur per dag werken. In Thailand wordt ongeveer alles door kinderen gemaakt. Maar ook in het Westen worden kin deren uitgebuit; in de VS, in Portugal het armste land van de EG met de grootste kindersterfte en zeker in Napels. „Jonge lijmmengers worden bedreigd door een langzame vergiftiging. Ook de kleine meisjes die schoe nen maken, het modeschoei sel waarop wij allemaal lo pen, moeten met die lijm omgaan. Als die later kinde ren krijgen, zijn die dikwijls mismaakt. Zelf zijn ze soms half verlamd". Moeilijk gesprek met psychi ater prof. Piet Kuiper was al beroemd, nu hele maal sinds zijn boek Ver Heen - over psycho-analyse. En vooral dan het nut daar van. Kuiper: „Het is ten eer ste een behandelingsmetho de, daarnaast een tegen de natuurwetenschappen aan leunende theorie, èn een zeer bepaalde manier van kijken en interpreteren. In dien je die drie niet uit el kaar houdt,ontstaat er al gauw grote verwarring. Je moet het ooit hebben ge daan. Wat weet ik van dc experimentele fysiologie van ratten? Niks. Maar hele volksstammen menen van alles over de psycho-analyse te kunnen beweren". Voor de Belgische filmer Robby de Hert („Ik heb overal een hekel aan") is het eenvoudig: „Jullie verstaan ons niet, hè. Maar dat is niet het enige probleem. Wij ver staan jullie ook niet, hè. Als ik sommige Nederlandse films zie, dan begrijp ik die niet. Die versta ik niet. Jul lie denken te veel na over dingen die je gewoon moet doen, waar ge niet over moet nadenken". derland was. De belangrijk ste oorzaak? Herman Wig- bold, ooit niet al te succesvol hoofdredacteur en nu- bij TV10: „Het Vrije Volk is er nimmer in geslaagd af te ko men van zijn imago van 'ar- beideristische' krant. De al gemeen linkse krant die we wilden maken, sloeg niet aan bij een jong progressief publiek, dat juist bezig was zich te ontworstelen aan het arbeidersmilieu". Wat zoeken Nederlandse filmers in de VS? Geld en erkenning, daar komt het wel ongeveer op neer af gaande op de verhalen van Ate de Jong („Voor een deel is het pure mafia"), Paul Verhoeven, Menno Meyes en René Daalder. Verhoe ven: „Het punt is natuurlijk dat filmers hele ijdele types zijn, succes willen hebben, handelen uit jeugdtrauma's, noem maar op. Zoals alle ambitieuze types. Paul Ver hoeven wil gewoon de be langrijkste regisseur van de wereld zijn. Dat wil zeggen, hij wil het grootste spektakel maken: de duurste film, met de kostbaarste sterren en met het meeste succes". in Nederland. Vrij land volgde hem voor de kleurenbijlage twintig nach ten bij het werk aan Leed vermaak, naar het gelijkna mige toneelstuk vna Judith Herzberg. Weisz: „Onze te genslag kun je overal tref fen. Je hebt nooit wat je ei genlijk zou moeten hebben voor een film. De paar ton die wij te kort komen of de miljoenen die ze in Holly wood erbij willen, er is geen verschil. Ik geloof dat het zo hoort, je moet een goede film bevechten op de om standigheden. Scheppen gaat Kranten opheffen danwel fuseren, dat gebeurt tegen woordig wel erg gemakke lijk. VN over de aanstaande forse ontmanteling van het Leidsch Dagblad, dat een in- legblad wordt van het Haar lems Dagblad. „We zijn altijd een kweekvijver geweest voor de landelijke dagbla den, maar nu zullen de beste krachten nóg veel sneller verdwijnen. Want iedere journalist wil het liefst op een complete redactie wer- Arie van der Zwan ex- Vendex, ex-PvdA en ex-ex- PvdA heeft, zegt-ie zelf in HP, vrij uitbundig gepro fiteerd van het economisch herstel. Maar nu is het tijd om iedereen te laten meede len; omdat het rechtvaardi ger is en omdat er een groei ende ontevredenheid is, „die het karakter heeft van een veenbrand: een hele tijd zie je hem niet, want hij woe kert ondergronds, maar als hij uitslaat is het een niet meer te bedwingen vuur zee". De vermoedelijk nieu we minister van economi sche zaken gaat er fors te genaan: „Niet de geldkraan of het aantal ambtenaren is maatgevend voor de verzor gingsstaat, maar de vraag of een maatschappij zich ver antwoordelijk voelt voor het lot van het individu. En de wao zoals die nu werkt staat in mijn ogen haaks op die gedachte. Die werkt name lijk, op de meest crue manier gedefinieerd, als het afkopen van problemen van een uit kering". Oprah Winfrey begon met niets en is nu multimiljonair door haar tv-show. Ze zegt dat een talkshow presente ren net zo makkelijk is als ademhalen. „Ik doe gewoon wat ik doe, ik sta er zelf ver steld van Maar Madonna doet hetzelfde/Ieders groot heid is afhankelijk van wat het universum met hem voorhad. Ik heb altijd gewe ten dat ik heel veel in me had". Rudy Kousbroek woonde dertig jaar in Parijs en keert nu als gevierd schrijver terug naar Nederland. Hij herrinnert zich het begin: „We waren echt straatarm. Ik schreef dan wel, maar dat was vooral een pretentie, want ik werd niet gepubli ceerd. In 1953 is er van mij een bundel gedichten ver schenen, waar maar een fractie in stond van wat ik allemaal schreef, waarvan nu het meeste weggegooid Wrang: Elsevier over de on dergang van Het Vrije Volk. Elsevier-NDU is immers met de Perscombinatie eigenaar van deze krant en die beslist volgende maand formeel dat het afgelopen is met wat ooit de grootste krant van Ne- Edy Korthals Altes was am bassadeur in Spanje, maar nam ontslag uit onvrede met het Nederlandse en in bre der verband westerse veilig heidsbeleid. Daarna las hij als een bezetene en schreei zelf het boek Mens of Mario net. „Ik heb in mijn loop baan heel wat overbelaste bewindslieden met ongele zen dossiers aan conferentie- tafels zien schuiven", zegt hij in HN-magazine „Slechts dank zij hun intelli gentie konden ze dan handig inspelen op de discussie. Maar vaak ontbrak de visie. Dit probleem is universeel. Het is veel erger dan u denkt. Eén van de uitzonde ringen is de minister-presi dent van Spanje, Felipe Gonzalez. Die leest boeken, hoe druk hij het ook heeft". Jonge Oostduitse vluchtelin gen zien voorlopig nog ande re dingen. „Je komt in Oost- Duitsland niet vooruit, je kunt er absoluut geen car rière maken. Ik verdiende achthonderd mark in de maand, dat is omgerekend ongeveer zeventig Westduit- se mark. Het probleem in Oost-Duitsland is dat je er bijna niets kunt kopen. Toen ik in Oostenrijk een super markt inliep, heb ik gehuild van woede. Waarom is er in het Westen zoveel te koop en in Oost-Duitsland niet?" Ongeveer zoals in Dallas en Dynastie werd, volgens De Groene, de geest van het Tweede Vaticaans Concilie de kerk uitgejaagd. Intriges, spionagepraktijken en het verraad waaraan de Neder landse kerkprovincie ten on der ging. „Vitaal kerkelijk leven flakkert onder de as, grotendeels zonder contact met de bisschoppen, af en toe opvlammend, zoals op een manifestatatie van de progressieve Acht Mei Be weging waar de bisschoppen angstvallig wegblijven. Met dergelijke groeperingen wij zen zij de dialoog af, zichzelf daarmee steeds isolerend. De vraag die tal van katholie ken zich momenteel stellen is, wanneer glasnost en pere strojka in het Vaticaan bin nendringen. Of hebben die hun kansen in de jaren zes tig voorgoed verspeeld". Omlijst met weinig verhef fende portretten van de Ne derlandse bisschoppen (,,'s lands meest eminente klaverjasclub"), met uitzon deringen voor Ernst (Breda) en Möller (Groningen). DICK HOFLAND Ik ben dunt lpOpeens ui el ik Ik Ik moet braken, maar ik kan niet want m 'n maap is leepJk heb zo n pyn in m'n hoofd Ï4 I:) \fjoofleziektr Urm schaap tochUat kan dat nu weer zynf\ Oei, mynarmY Ue moeien zo ulup eierkdp/e r mofelyk naar beneden' {Jeromjp raapt Ui she

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5