Tweede Kamer
telt maar weinig
nieuwe gezichten
IKftS
Het decennium»
van Dolman
Janmaat heeft zijn plaats
maar is nergens welkom
0
Nijpels: extra geld
'grote schoonmaak'
bedrijfsgronden
Veel stemburaus
slordig en onvolledig
Twijfel over nut financiële prikkel voor studenten
BINNENLAND/
fi«idócSoiMant
,BU
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1989 PAGI
Onderzoek naar dood pianist
Geza Frid in bejaardenhuis
BERGEN (N-H) De rijkspolitie van Bergen stelt een onder
zoek in naar de dood van de pianist Geza Frid in het bejaarden
centrum De Haemstede in Bergen.
De 85-jarige pianist overleed gisterochtend aan de gevolgen van
zware tweedegraads brandwonden opgelopen in het bad. Vol
gens de politie is de man door personeel van De Haemstede in
bad gedaan en daar alleen gelaten. De man zou toen zelf heet
water in het bad hebben laten lopen. De officier van justitie
heeft de politie verzocht een proces-verbaal op te stellen. Op
grond daarvan kan eventueel een strafrechtelijke vervolging
worden ingesteld. De bewonerscommissie van De Haemstede
heeft herhaaldelijk klachten geuit over de verzorging in het be
jaardencentrum.
De 85-jarige Géza Frid, oogstte grote roem als musicus. Als pia
nist werkte hij samen met vele musici uit de gehele wereld en
concerteerde in vele landen. Hij schreef diverse composities en
zette zich in voor de auteursrechten van componisten.
Onder een viaduct bij de Van Brienenoordbrug is een stuk talud
weggeslagen. FOjo: anp
43 kilometer file
rond Rotterdam
ROTTERDAM Het ver
keer in en rond Rotterdam
heeft vandaag nog de hele
dag te kampen gehad met de
gevolgen van het noodweer
van gisteren. Op de A 16, de
weg Rotterdam-Breda, moes
ten twee rijstroken van de
westelijke rijbaan richting
Brienenoordbrug en een van
de oostelijke rijbaan, worder.
afgesloten omdat er door he
vige regenval zand onder de
weg was weggespoeld. Er
ontstonden enorme files, die
op het „hoogtepunt" een tota
le lengte van rond de 43 kilo
meter hadden.
Huistrap levensgevaarlijk
DEN HAAG De trappen in de Nederlandse wonin
gen zijn voor het overgrote deel te steil, te smal en le
vensgevaarlijk.
:s zo'n 27.000 mensen van de huistrap vallen en daarbij
letsel oplopen, ten gevolge waarvan 130 mensen overlijden.
Met dit aantal doden en gewonden staat de trap onbetwist eerste
op de oorzakenlijst van ongelukken in en rond het huis. De ver
trouwde eigen woning is het decor voor vele duizenden onge
lukken per jaar. Naar schatting komen daarbij 1350 tot 1400
mensen om het leven. Om een vergelijking te maken: de groot
ste bron van ongelukken - het verkeer - komt met een jaarlijk
se score van tweeduizend doden niet eens zo heel veel hoger. De
Stichting Consument en Veiligheid, TNO en de Technische Uni
versiteit Delft wijzen het ministerie van VROM erop dat drin
gend verbeteringen nodig zijn om de veiligheid in en rond de
woning en dus ook op de trap te verbeteren.
"Jei
Gesprek over m<
bejaardenoord win
UTRECHT De Abvi heef'
en de CFO zullen ingaan tee^
uitnodiging van de Verei
van Nederlandse Bejaa {l'wf
oorden om maandag
nieuwd overleg" te p
over de cao voor de 7
werknemers in deze secto
VNB heeft de bonden blan_
weten, niet te kunnen ir v°ht
op hun 5 procent-eis, a
eventueel wel bereid te zij \ve
verschuivingen binnen
pakket. Het laatste bod vj lie j
VNB was een loonsverhf «n-c
van 2 procent, een eenm
uitkering van 1 procent e
voering van functieclassi
tie (1,24 procent).
N VANDAAG
DEN HAAG De Twee
de Kamer heeft gisteren
afscheid genomen van 37
leden die bij de verkiezin
gen van 6 september niet
zijn herkozen of zich vrij
willig niet herkiesbaar
hadden gesteld.
Onder hen bevonden zich drie
oudgedienden met een langdu
rige parlementaire ervaring:
de VVD'ers Theo Joekes (26
jaar kamerlid geweest) en Pol
de Beer (20 jaar), de CDA'er
Van der Sanden (18 jaar) en
het PvdA-lid Hein Roethof (16
jaar). Met hun afscheid is de
PvdA'er Dick Dolman, die
vandaag als kamervoorzitter
zou worden opgevolgd door de
CDA'er Wim Deetman, het
kamerlid met de meeste
dienstjaren (20) geworden.
In een toespraak tot de ver
trekkende collega's noemde
Dolman het opmerkelijk dat er
bij de laatste verkiezingen
maar 37 nieuwe kamerleden
zijn gekozen. De overige 113
zaten al in de Kamer. Het ge
ringe aantal nieuwelingen is
volgens hem vooral een gevolg
van het feit dat de jongste ver
kiezingen de kleinste politieke
verschuivingen teweeg hebben
gebracht sinds 1963. In feite is
de 'verversing' van het parle
ment nog geringer dan op het
eerste gezicht lijkt, aldus Dol
man, omdat maar 17 van de 37
nieuwkomers nog nooit eerder
parlementariër zijn geweest.
De andere twintig (onder wie
een aantal demissionaire be
windslieden) hebben al eerder
deel uitgemaakt van de Ka
mer.
Namens de vertrekkende ka
merleden sprak nestor Theo
Joekes een doorwrochte en
geestige afscheidsrede, waarin
hij een aantal hartekreten
slaakte. Zo bepleitte hij onder
meer dat „afgedankte be
windslieden" als regel thuisho
ren in de Kamer. „Niet in de
luwte, niet voor een jaartje -
op weg naar Tokyo of de Ne-
part levenslang", aldus Joekes.
Hij kon overigens wel enig be
grip opbrengen voor het feit
dat bewindslieden niet staan te
trappelen om kamerlid te wor
den. „Zolang leden van deze
Kamer zichzelf minder wen
sen te betalen dan bijvoorbeeld
de burgemeester van een ge-
derlandsche Bank - maar ge- meente~als Avereest of een ko-
woon vier jaar en voor mijn lonel in het leger, moet een
PvdA aast in Senaat niet op stoel van Steenkamp
DEN HAAG De PvdA- „Er is op dit moment geen va-
fractie in de Eerste Kamer cature", luidt het laconieke
is niet van plan het voor- commentaar van fractievoor-
zitterschap van de Senaat f/chinck. „Steenkamp is
j voor de duur van vier jaar tot
op te eisen, wanneer in de voorzitter gekozen en die ter-
Tweede Kamer een voor- mijn eindigt in 1991". Minder
zitter van CD A-huize formeel stelt professor De Rijk
wordt gekozen. (PvdA), eerste ondervoorzitter
van de Eerste Kamer, zich op.
„Wij hebben niets met de
Tweede Kamer te maken. Ik
heb zelf tegen Steenkamp ge
zegd: blijf toch zitten. En mijn
partij moet geen kapsones ma
ken. Als het nou om een zware
politieke functie ging, maar
wij vinden nota bene dat de
Eerste Kamer moet worden
opgeheven".
Nederlandse minister zonder
eigen middelen van bestaan
wel bijzonder gedreven zijn.
om die stap te zetten".
Joekes hekelde het gebrek aan
kennis van de 'huisregels' van
de Tweede Kamer (het regle
ment van orde), waaraan naar
zijn mening veel kamerleden
lijden.
In negatieve zin liet Joekes
zich ook uit over de enorme
toename van het aantal inge
diende moties. „In één genera
tie is het aantal moties ver-
veertigvoudigd. Op de meest
pietepeuterige punten wordt
de regering nu dagelijks uitge
nodigd anders te regeren dan
zij doet. Daar heeft soms de
verzuchting van de Prediker
„IJdelheid der ijdelheden,
alles is ijdelheid" ook iets
mee te maken", aldus de 66-ja-
rige liberaal. Volgens Joekes
kan de motie-inflatie wellicht
worden bestreden als minis
ters vaker een motie bestrij-
Het ziet ernaar uit dat van
daag slechts 149 van de 150 ka
merleden voor de nieuwe par
lementaire periode zullen wor
den beëdigd. Gisteren waren
de benodigde 'geloofsbrieven'
(formulieren waaruit blijkt dat
men gekozen is) van het VVD-
kamerlid Floris Weisglas nog
niet gereed. Weisglas werd
door een fout in de kieslijsten
van de VVD per ongeluk niet
gekozen, terwijl hij door het
hoofdbestuur op nummer 15
van de landelijke lijst was ge
plaatst. De VVD is de afgelo
pen dagen koortsachtig bezig
geweest de fout recht te trek
ken.
DEN HAAG „Een uit
muntende voorzitter" wa
ren de lovende woorden
gisteren uitgesproken
door de scheidende VVD-
parlementariër Theo Joe
kes. Dick Dolman heeft
zijn functie tien jaar ver
vuld.
Hij nam in 1979 het kamer
voorzitterschap over van zijn
partijgenoot dr. Anne Vonde
ling, 'die in dat jaar lid werd
van het Europees Parlement.
In 1986, toen het tweede kabi-
net-Lubbers aantrad, mocht
Dolman aanblijven, hoewel
het CDA toen als grootste par
tij de kamervoorzitter had mo
gen leveren. „Het is een leuke
baan. Elke dag wat anders",
zei Dolman in reactie op zijn
herverkiezing.
De econoom dr. Dick Dolman
(54) is vele malen onderschei
den, waaronder in 1985 als
niet-roker van het jaar. „We
gens de voorbeeldfunctie die
hij uitoefent in een milieu
waar letterlijk en figuurlijk
nogal wat rookwolken worden
gelegd", luidde de motivering.
Dolman toonde zich in de af
gelopen tien jaar een kamer
voorzitter van bijzonder ka
rakter. In 1986 veroorzaakte
hij gefrons van wenkbrauwen
toen hij zich door het tijd
schrift Playboy liet intervie
wen. Hij haalde zich de woede
van de CDA-fractie op de hals
toen hij zich vorig jaar tegen
het Eindhovens Dagblad nega
tief uitliet over de kerken:
de
11 ten
„Uit de hele geschiet
blijkt dat kerken intole
zijn". Dat zou de reden zi kra
zo werd geopperd - dat hi
dens het bezoek van de
aan Nederland in het voo$
van 1985 maar liever
buitenland bleef. In een i
view twee jaar later bes!
hij deze suggestie. v00
De kleinere fracties in de 00^
mer werden door Dolmai jenl
de kast gejaagd door zijn gov
haalde opmerkingen ovei ]jje;
wenselijkheid van een 1 ^eu
drempel. Dolman maakte een
opmerkingen steeds als lid
de PvdA-fractie, maar pe
daarmee de kritiek niet ver
voorkomen dat hij de rol ajjS
de kleinere fracties niet ec
rieus genoeg zou nemen.
Minister heeft Dolman volj g0C
eigen zeggen nooit willen v ^U1
den. Toch moet Dolman on.
met het idee van een minis ^ai
schap hebben gespeeld, w,vei
hij zei vorig jaar: „Als ze i saf
den zeggen, Dolman, vooi ma
ter kan je in elk geval i
blijven maar je kan wel mi jei
ter worden, ja dan ligt het ^.n
slag anders".
Dolman was niet vies vei
krasse .opmerkingen. De hel
mervoorzitter die in zijn fi dal
tie veel ambassadeurs ontv he'
zei daar ooit over: „Er zijn nit
waar de corruptie van hun
zicht afdruipt". Hij toonde z
voorstander van een situ
waarin de politieke ambtsü I
gers afzien van de auto i
chauffeur. Een' OV-jaark;
voor deze mensen noemde
een goede gedachte. 1
Opnieuw wethouder
afgetreden in Winschoten
WINSCHOTEN In Winschoten is de derde wethouder uit het
PvdA/CDA-college binnen een week afgetreden. Na de PvdA-
wethouders R. Lukkien en G. Aldag was het gisteren wethouder
A. Boven-Boers (CDA) die haar portefeuille neerlegde. De twee
PvdA'ers traden af nadat de PvdA-raadsfractie het vertrouwen
in hen had opgezegd; Boven nam ontslag na overleg met de
CDA-fractie in de raad. Het CDA vindt dat er geen basis meer is
voor verdere samenwerking tussen PvdA en CDA binnen het
college. Winschoten verkeert al enkele maanden in een be
stuurscrisis. De conflicten zijn vooral ontstaan na het voorstel
van het college van b en w om gemeentesecretaris G. Wijers te
ontslaan. Dat voorstel werd door een deel van de PvdA-fractie
verworpen.
DEN HAAG Minister
Nijpels van milieubeheer
zal bij de formateur van
het komende kabinet aan
dringen op extra geld
voor het schoonmaken
van de 6000 meest ver
vuilde bedrijfsterreinen in
ons land.
De rijksoverheid zal de ko
mende tien jaar minstens 300
miljoen gulden per jaar nodig
hebben voor de schoonmaak
van de bodem. Op de huidige
begroting staat een bedrag van
200 miljoen. Nijpels wil dat het
tekort van 100 miljoen wordt
bijgepast door afspraken tus
sen de nieuwe coalitiepartners
in het regeerakkoord.
De bewindsman zei dit giste
ren bij de presentatie van het
rapport „Tienjarenscenario bo
demsanering" van het ministe
rie van VROM, de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten
(VNG) en het Interprovinciaal
Overleg (IPO).
Vorige week maakte Nijpels al
bekend dat er veel meer ver
vuilde bedrijfsterreinen zijn
dan tot nu toe werd aangeno
men. Op minstens 100.000
plaatsen in Nederland is sane
ring noodzakelijk. De kosten
hiervoor bedragen ongeveer
45 miljard gulden.
Voor de 6000 ernstigste geval
len is de komende tien jaar in
totaal vijf miljard nodig. Dit is
500 miljoen per jaar, waarvan
300 miljoen zoals hierboven
vermeld dient te worden be
taald door de rijksoverheid,
100 miljoen door gemeenten
en provincies en 100 miljoen
door bedrijven die hun eigen
grond gaan schoonmaken.
Volgens de opstellers van het
rapport komen er nog elke dag
nieuwe vervuilde terreinen
bij. Het accent moet volgens
hen verschuiven van schoon
maken naar voorkomen van
verontreiniging. Zij dringen
ook aan op oplossingen voor
de berging van baggerspecie
en voor problemen met de wa
terbodem. Bovendien moet er
binnen vijf jaar een 'water
dicht' plan komen om alle lek
kende ondergrondse tanks en
rioleringen te herstellen.
Regenwoud
Ruim 425.000
handtekeningen
voor het behoud
van het tropisch
regenwoud zijn
gisteren aange
boden aan de
voorzitter van de
vaste kamercom
missie voor bui
tenlandse handel,
Wim Mateman.
De handtekenin
gen waren verza
meld door de ac
tiegroep Milieu
defensie.
foto: anp
Kruiswerk komt
werknemers al
beetje tegemoet
WOUDENBERG Een
van de eisen van de VVIO
(verpleegkundigen en
verzorgenden in opstand)
voor het kruiswerk is gis
teren in Woudenberg tij
dens een actie op de alge
mene ledenvergadering
van de Nationale Kruis
vereniging al ingewilligd.
De 22.000 werknemers krijgen
de op 1 april doorgevoerde
verlaging van de pensioenpre
mie met drie procent nog dit
jaar als incidentele loonsver
hoging uitgekeerd. Voor het
kruiswerk eist de VVIO, even
als de bonden, per 1 januari
verder ruim 25 miljoen gulden
om de functiewaardering vol
ledig in de salarissen te kun
nen
DEN HAAG Stembu
reaus springen steeds slor
diger om met het verslag
(proces-verbaal) dat zij
aan het eind van de ver
kiezingsdag moeten op
stellen. Vooral de stembu
reaus in de grote steden
hebben er op 6 september
jongstleden een potje van
gemaakt.
Dit zei gisteren het Tweede-
Kamerlid Piet van der Sanden
(CDA) toen hij ten overstaan
van de 'oude' Kamer verslag
deed van de jongste kamerver
kiezingen. Van der Sanden,
één van de 37 kamerleden die
gisteren afscheid van het par
lement namen, zei dat de pro
cessen-verbaal van een groot
aantal stembureaus slordig en
onvolledig waren. In het pro-
ces-verbaal dienen de voorzit
ter en de leden van elk stem
bureau nauwgezet aan te ge
ven hoeveel stemmen er zijn
uitgebracht, uitgesplitst naar
partij. Ook moeten zij gege
vens over de opkomst vermel
den en vervolgens wordt van
hen verlangd dat zij op- en
aanmerkingen noteren naar
aanleiding van klachten van
kiezers (bijvoorbeeld van een
rolstoelgebruiker die moeilijk
binnen kon komen) of even
tuele misstanden in het stem-
'okaal.
DEN HAAG Andrée
van Es was vandaag nog
maar nauwelijks beëdigd
als Tweede-Kamerlid
voor de nieuwe fractie
van Groen Links of zij
stond al op de barricaden.
Op uitnodiging van het
Komitee Marokkaanse
Arbeiders in Nederland
(KMAN), dat op het Bin
nenhof een demonstratie
hield, hekelde zij de ren
tree van drs. H. Janmaat
in de Tweede Kamer.
Janmaat, de enige vertegen
woordiger van de Centrumde
mocraten, heeft in de verga
derzaal van de Kamer zijn
oude plaats toebedeeld gekre
gen, achter de fracties van de
PvdA en Groen Links. Het
steekt de linkse politici dat uit
gerekend zij Janmaat achter
zich moeten dulden, maar ze
kunnen er niets aan doen.
Janmaat heeft immers recht
op een plaats in de kamer
bankjes.
De bankjes ter rechterzijde
van de kamervoorzitter wor
den traditioneel bezet door
CDA en VVD. Het linkerblok
is grotendeels voor de PvdA,
maar de rij die het dichtst bij
de voorzitter ligt wordt altijd
gevuld met de kleine fracties.
Daar zit vanaf vandaag dus
een bonte verzameling van de
kleine christelijke partijen
(SGP, GPV en RPF), Groen
Links, een 'restje' PvdA-ka-
merleden en de Centrumde
mocraten.
Vanuit de Kamer is vandaag
geen actie tegen Janmaat ge
voerd. Maar in de wandelgan
gen is al een verbond gesloten:
hij zal door iedere parlementa
riër zo veel mogelijk worden
genegeerd. Janmaat zal niet
welkom zijn op de vele borre
luurtjes die her en der worden
gehouden. Hij zal, korten
goed, met de nek worden aan
gekeken.
Voor Andrée van Es is het
klip en klaar: „Janmaat is een
paria, die overal buiten moet
worden gehouden. Maar pas
op, het is niet de bedoeling dat
we alleen tegen hem in de
aanval gaan en al onze energie
aan hem verspillen. We gaan
ook de grote partijen aanspre
ken op hun beleid tegen racis
me en facisme".
Deze woorden klinken als
ziek in de oren van Abdul
nebhi van het KMAN.
roepen op tot een permant
campagne tegen racisme
fascisme", aldus Menebhi.
eisen een wettelijk ver
voor alle racistische en fas
tische activiteiten en een
delijke stellingname van
politiek". Eigenlijk is Mene
woedend. „De grote partijen
Nederland negeren stelselr
tig de opkomst van racisi
De Centrumdemocraten
ben een beperkte verkiezin
overwinning behaald, maar
is een gevaarlijke ontwik!
ling gaande die een halt ni
worden toegeroepen".
Volgens Van Es hebben
grote fracties inderdaad
fikse verantwoordelijke
„Lubbers heeft tot twee k(
toe in het openbaar gezegd
zijn werkgelegenheidsbeleid
mislukt door de grote stro
migranten. Dat is misleider
informatie, die voedsel ge
aan de verhaaltjes die de Cf
trumdemocraten de wereld
strooien. Kortom, het
bedoeling Lubbers en de am
ren op het goede pad te h<
den".
(ADVERTENTIE)
DE KNOLLEN
UTRECHT De Vereni
ging van Samenwerkende
Nederlandse Universitei
ten (VSNU) verwacht wei
nig heil van de voorstel
len om met financiële
prikkels studenten sneller
te laten studeren, zoals
een adviescommissie giste
ren voorstelde in het rap
port „Leren loont".
De voorzitter van de VSNU,
ir. P. van der Schans, heeft
zijn bedenkingen over een
fonds dat afkomstig is van
enerzijds studenten en ander
zijds de onderwijsinstellingen.
Hij spreekt in dat verband
over „een sigaar uit eigen
doos". Als er iets moet veran
deren in het studiefinancie
ringsstelsel moeten de maatre
gelen in samenhang worden
bezien. Volgens hem is de stu
dieduur van studenten slechts
in beperkte mate te beïnvloe
den.
De landelijke studentenvak
bond LSVb reageerde „veront
waardigd" op de gisteren ge
presenteerde voorstellen van
de commissie. De bond protes
teert tegen de „negatieve ver
onderstelling" dat het onder
wijsrendement alleen kan
worden verbeterd door instel
lingen en studenten financieel
te stimuleren. Volgens de
LSVb is het gevolg van derge
lijke maatregelen een achter
uitgang van de kwaliteit van
de afgestudeerde studenten.
Volgens de commissie onder
leiding van prof.dr. R.J. in 't
Veld, kan het studierende
ment worden verhoogd door
studenten en onderwijsinstel
lingen financiële prikkels te
geven. In haar rapport „Leren
loont" stelt de commissie voor
om de studiefinanciering te
koppelen aan de resultaten. De
beurs zou moeten worden
stopgezet voor studenten die
op lange termijn geen goede
resultaten boeken. Snelle af
studeerders moeten worden
beloond en snelle studente:
dienen de mogelijkheid te krij
gen om extra bij te verdienen
Verder beveelt de commissi
aan om trage afstudeerders t'
korten op de rijksbijdrage var
hogescholen en universiteiten
Minister Deetman zei het me:
de commissie eens te zijn dal
het rendement van het Neder
landse onderwijs voor verbete-
ring vatbaar is. De uitwerking
van de voorstellen laat hij aan
zijn opvolger over.
