I DE STERKE
LICHTGEWICHT
„Identificatieplicht leidt
alleen tot jacht op zwarten
hu
gemeenten adopteren Roemeense dorpen
ubbers
rekt
andere
jaspaan
HP
Vissen laten stikken
is dierenmishandeling"
ELSEVIER
nT
DE NIEUWSTE RETOURFLES VAN FANTA
/uitdeweekblade
Politiek of theater?
DE TIJD
de(P)ENE
WENLAND
ftzidóeSomant
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1989 PAGINA 3
N HAAG Bestaat het Roemeense
p Copacni? In de Amsterdamse deel-
ieente Sloten weten ze het niet meer.
dorp bestónd wel, maar het werd
eigd. Door de sloopplannen van de
>meense president Ceausescu. Daarom
,C0(ken de schoolkinderen in Sloten nu
*!lsceningen voor de schoolkinderen in
1 jacni; het Roemeense dorp is geadop-
d door het Nederlandse. Maar of het
bestaat?
gaan geruchten dat het al vernietigd is", zei
vertegenwoordiger van de Slotense dorps
gisteren in Den Haag. Daar werd, met de
adem van Ceausescu in de nek, de actie 'Red de
Roemeense dorpen' gelanceerd door het Neder
landse Roemenië-comité.
In verschillende West-Europese landen hebben
steden en gemeenten al een Roemeens dorp ge
adopteerd, en ook in Nederland hebben drie ge
meenten (Sloten, Diemen en Meerssen) die stap
reeds gezet. Dat moeten er veel meer worden,
vindt het Roemenië-comité, want de toekomst
van het Roemeense platteland staat op het spel.
Het westen kan zich niet veroorloven werke
loos toe te zien hoe een hele cultuur wordt ver
nietigd; dat zou al te cynisch zijn.
Het was maart 1988 toen kameraad Nicolae
Ceausescu zijn volk toesprak over de 'systema
tisering' van het Roemeense platteland. Sinds
de jaren zestig was daar al sprake van, maar nu
moest het 'er echt van gaan komen.„We moeten
het aantal dorpen drastisch terugbrengen", zei
Ceausescu, „van de huidige dertienduizend tot
ten hoogste vijf- a zesduizend".
Het plan, dat de publieke opinie in het westen
wakker schudde, is ondanks felle protesten uit
binnen- en buitenland nog altijd niet van tafel.
Integendeel, de spaarzame berichten uit Roe
menië wijzen op een langzame maar zekere uit
voering ervan. Volgens het professor Sorin
Alexandrescu, vice-voorzitter van het Roeme
nië-comité, zijn inmiddels in elk geval twintig
dorpen gesloopt, waarvan zestien in de omge
ving van de hoofdstad Boekarest.
Het Roemenië-comité gaat er vanuit dat de
Roemeense dorpelingen zich moreel gesteund
zullen voelen als ze vernemen dat hun woon
plaats is geadopteerd door mensen in het wes
ten die zich zorgen maken over de dreigende
sloop. Bovendien worden de autoriteiten door
de adopties onder druk gezet, aldus Ton de
Kok, CDA-kamerlid en eveneens vice-voorzit
ter van het comité. „We hebben uit onze erva
ringen met de Sovjetunie en Oost-Europa ge
merkt hoe dit soort acties werkt. Ze zullen het
nooit toegeven, maar de autoriteiten zijn er wel
degelijk gevoelig voor. Als je spreekt met Sov
jet-dissidenten zullen ze ook nooit nalaten dat
te melden, dat de acties van het westen voor
hen zo belangrijk zijn geweest".
STEVO AKKERMAN
sdrd; Jitgerekend
Ui" 175 jaar
ekenkamer
*J HAAG „Uitgerekend
is de titel van de expositie
rmee het Haags Historisch
ord ieum dit najaar (tot en met
giovember) het 175-jarige ju
ni van de Algemene Re-
:amer viert.
„Aai"
Jhe k'
archiefstukken, schilderij-
prenten, foto's en diverse
rwerpen wordt de geschie-
is van de Algemene Re-
kamer en haar voorlopers
beeld gebracht. Uit een
ieofilm valt op te maken
de Rekenkamer in deze
de rijksfinanciën op doel-
tigheid en rechtmatigheid
er zoekt. Verder liggen er
t ei porten en jaarverslagen ter
3rd(age. De bezoeker kan ook
alles zelf doen. Hij mag
enen met rekenpenningen
1600 en met een personal-
g°e iputer nagaan aan welke
ork lerwerpen de Algemene
cenkamer in 1988 aandacht
ift besteed.
•zei
UTRECHT Invoering
van een algemene identi
ficatieplicht leidt tot een
selectief jagen op mensen
met een buitenlands uiter
lijk of zwarte mensen. Dat
is een kwalijke zaak en
bovendien zullen door die
plicht nauwelijks meer il
legalen en criminelen
worden gepakt dan nu het
geval is.
Met deze argumentatie raadt
de Utrechtse hoogleraar crimi
nologie prof.dr. F. Bovenkerk
in zijn gisteren uitgesproken
oratie het de politiek af om
door die identificatieplicht
voor iedereen het vreemdelin
gentoezicht in de grote steden
te verscherpen.
Het is nu eenmaal een gege
ven dat grenswachters die bin
nenkomende reizigers moeten
controleren ook kijken naar
het uiterlijk van die reiziger,
stelt Bovenkerk in zijn oratie.
Dat is niet te voorkomen: se
lectie moet er zijn (jaarlijks
passeren 90 miljoen mensen de
Nederlandse grens), moet bo
vendien simpel zijn en ieder
een zou daar op letten.
Met zes studenten reed Boven
kerk een aantal dagen mee
met de intercity-trein tussen
Arnhem en Oberhausen waar
in de Koninklijke Marechaus
see paspoorten controleert. Al
snel bleek dat de marechaus
see-mensen zich sterk laten
leiden door kleding, gedrag en
uiterlijk van treinreizigers. De
grensbewakers kwamen daar
overigens in latere gesprekken
met Bovenkerk ook rond voor
uit. Sommigen hanteerden ei
gen methoden om de schijn
van discriminatie te voorko
men: controleer eerst een
blanke, dan een zwarte, dan
weer een blanke. En contro
leer vooral ook de blanke die
naast de zwarte zit.
Grote steden
Bovenkerk wilde bekijken hoe
de Koninklijke Marechaussee
bij controles selecteert, omdat
marechaussee-personeel als de
binnengrenzen straks wegval
len, wordt ingezet in de grote
steden. Van de 325 grensbewa
kers van de Koninklijke Ma
rechaussee gaan er 70 naar de
grenscontrole op Schiphol en
200 worden ingezet bij het toe
zicht op vreemdelingen, vooral
in de grote steden.
In het gehele korps van de
marechaussee (3.200 mensen)
werkt welgeteld één man die
komt uit een etnische minder
heid. De hoogleraar ziet de
Koninklijke Marechaussee als
vertegenwoordiger van „het
blanke, protestantse, klein
steedse deel van Nederland
waarvan slechts 16 procent
een achtergrond heeft in de
grote stad en die stuur je af op
de multi-raciale samenleving".
Bovenkerk zegt zijn hart vast
te houden als deze mensen
straks in de grote steden gaan
lopen. „Blank Nederland gaat
zwart Nederland controleren.
Ze kunnen naar eigen wille
keur iedereen aanhouden"..
Overigens benadrukt de crimi
noloog dat hij niet het werk
van de marechaussee aanvalt,
hij prijst de vakkennis van het
korps. Bovenkerk stelt echter
dat de plannen om de mare
chaussee „het land in" te bren
gen, niet het gewenste effect
(opsporing van criminelen en
illegalen) hebben en alleen na
delig zijn voor gekleurde men-
U
lervolg van de voorpagina)
nieuwbakken infor-
£teur wilde Lubbers
iet ingaan op de precieze
jrd van de problemen
hij ziet opdoemen.
z|/e hebben een mooi landje,
ar coalitievorming is hier
oit makkelijk". Maar het
wel duidelijk dat Lubbers
oral doelde op de vraag of
nu wel of geen deel kan
v naken van het nieuwe ka-
g'Jiet. Als CDA-fractievoorzit-
voelde hij daar niets voor,
ar als informateur heeft hij
en andere jas aan" en zal hij
3 objectief mogelijk te werk
formateur Lubbers is „uiter-
rd" bereid om met alle drie
trokken fractievoorzitters te
aten: Kok, Van Mierlo en
Vries. Deze laatste nam in
CDA-fractie de hamer
'er, toen Lubbers besloot het
formateurschap te aanvaar-
:n van de redenen waarom
!t CDA liever alleen met de
vdA gaat regeren, is de zetel-
erdeling in de ministerraad,
ubbers heeft een voorkeur
3or de formule '7-7'. Met
imzelf als de 'doorslaggeven-
premier zou dan het CDA
j stemmingen in het kabinet
tijd de meerderheid hebben.
Is de PvdA vasthoudt aan de
mwezigheid van D66, moet
zelf maar één of meer mi-
iUSKE EN WISKE
nisterszetels inleveren, meent
Lubbers. In dat geval zou de
formule '7-6-1' uit de bus ko
men. Want ook de PvdA vindt
dat Van Mierlo wel „erg fors
naar boven afrondt" als hij
stelt dat D66 twee ministers
posten moet hebben.
Euthanasie
Als CDA-leider noemde Lub
bers ook de euthanasie-kwes-
tie een groot probleem in
eventuele onderhandelingen
met D66. „Er ligt een kabi
netsvoorstel dat wordt gedra
gen door CDA en VVD", aldus
Lubbers. Volgens hem wijkt
het „excentrische" standpunt
van D66 daar nogal vanaf. Met
alleen de PvdA als onderhan
delingspartner denkt Lubbers
het euthanasieprobleem ge
makkelijker te kunnen oplos
sen, omdat die partij van deze
zaak niet zo'n prestigestrijd
maakt.
Lubbers durfde niet te zeggen
of zijn voorspelling dat er bin
nen twee maanden een nieuw
kabinet zit, zal uitkomen. „We
zullen zien".
De benoeming van Lubbers tot
informateur is in overeen
stemming met het advies dat
'pre-informateur' De Koning
gistermiddag aan de koningin
uitbracht. De Koning stelde
vast dat CDA, PvdA en D66
beschikbaar zijn voor deelne
ming aan een centrum-links
kabinet. Dat er geen overeen
stemming is over de precieze
samenstelling van de nieuwe
ploeg, vond hij geen bezwaar.
„CDA en PvdA hebben samen
een voldoende meerderheid in
de Tweede Kamer. Als iemand
meent dat het kabinet nog bre
der moet worden, dan moet hij
dat maar aan-mijn opvolger la
ten weten", aldus De Koning.
Hij ontkende dat er in feite
een impasse was ontstaan in
de formatie.Dat Lubbers lie
ver alleen CDA en PvdA in
het kabinet wil hebben, was
voor de 'onderzoeker' geen re
den om af te zien van een ad
vies aan de koningin. Het
CDA heeft immers geen veto
uitgesproken over D66. Ook de
voorkeur van Lubbers voor
een kabinet van CDA, VVD
en D66, was voor De Koning
geen doorslaggevend gegege-
ven. „D66 is thans niet bereid
tot een dergelijk onderzoek".
Voortzetting van de huidige
coalitie van CDA en VVD
vond De Koning in dit stadi
um evenmin wenselijk. Daar-
yoor is de meerderheid van
deze twee partijen in zijn ogen
te krap (76 zetels).
Mede omdat alleen PvdA-lei-
der Kok om de benoeming
van twee informateurs heeft
gevraagd, heeft De Koning dat
niet aanbevolen. Volgens hem
zijn de nadelen verbonden aan
het benoemen van een duo,
„zeker in de cpncrete situatie
van dit moment", groter dan
de voordelen.
SAGARMATHA
(c) Standaard Uitgeverlj/Wavery P
DIERENBESCHERMING:
99
ASSEN Maakt een
sportvisser die zijn vangst
in een droge plastic zak
laat stikken zich schuldig
aan dierenmishandeling?
Over die vraag boog zich
gisteren de rechtbank in
Assen.
Een 32-jarige man uit Gronin
gen werd eind vorig jaar aan
gehouden toen hij bij een vis
wedstrijd in Meppel zijn
vangst in een plastic zak be
waarde. Een aantal vissen was
toen al gestikt, andere waren
op sterven na dood. De officier
van justitie in Assen besloot
niet te vervolgen gezien het
geringe kaliber van de zaak.
Daartegen ging de dierenbe
scherming met succes in
beroep bij het hof in Leeuwar
den. Voor de rechtbank in As
sen had officier van justitie
mr. J. Miinzenbrock, gisteren
duidelijk twijfels over vervol
ging: „Dieren worden geslacht,
vissen gevangen, kreeften en
garnalen levend gekookt. Als
we al die gevallen moeten ver
volgen komen we nergens
meer aan toe". Over de gevol
gen van een eventueel vonnis
zei hij: „Stel je voor dat bij de
haringvangst elke vis door een
klap in de nek zou moeten
worden gedood. Dat zou de
visserij
de beroeps-
Door het principiële karakter
van de zaak en de ophef had
de verdachte volgens hem de
rol gekregen van „kop van
Jut". De officier wilde hem
niet nog meer leed berokke
nen en vroeg om de sportvis
ser schuldig te verklaren zon
der oplegging van straf. Dat
ging de raadsman van de
sportvisser, mr. D.L. van Bins-
bergen, te ver. Volgens de ad
vocaat is niet bewezen dat vis
sen onnodig lijden wanneer ze
stikken en hij vroeg om vrij
spraak.
Uitspraak op 27 september.
(ADVERTENTIE)
Het is niet anders, politiek
blijft overheersen in de
weekbladen nu het vinden
van een coalitie in volle
gang is. Hoewel, Vrij Neder
land vindt dat de echte (in
formatie nu pas begonnen
is; de afgelopen dagen zijn
voornamelijk theater ge
weest. Veel verrassends zit
er (daardoor?) niet tussen, of
het moet de zinnige analyse
van Willem Aantjes in HN-
magazine zijn, of de column
van Tamar in VN ('Wat een
geluk hè, dat Janmaat zo le
lijk is), of het dagboek van
Ruud Lubbers in De Groene.
Nou ja, Lubbers, het zal wel
ir. SchuringHa ofwel Martin
van Amerongen ofwel de
hoofdredacteur van het blad
zijn. Zo is politiek ook een
vorm van theater.
Altijd op de fiets, ook als het
regent, dan doet-ie een lange
jas aan Lucas Reijnders,
de onheilsprofeet van het
milieu, bezocht door Bibeb
voor Vrij Nederland. Veel
verwondering, nog meer
woede. „Geen van de grote
partijen durven het aan
dwangmaatregelen te nemen
om de auto aan te pakken.
In de verkiezingscampagnes
ontbraken teksten als: 'Jij
rijdt auto en een ander komt
eronder'. En: 'Of met de
auto of naar de Veluwe.
Kies je voor de auto dan is
er straks geen Veluwe
meer'. (-) Winsemius praat
veel maar hij doet veel min
der. Een heel slimme man
met fantastische public rela
tions. De meest overschatte
bewindsman. Straalt veel
meer uit dan hij in huis
heeft".
Wie het dagboek van Anne
Frank heeft gelezen, herin
nert zich misschien wel de
naam van Jacqueline van
Maarsen, ofwel Jopie. Na de
oorlog heeft ze immer haar
mond gehouden, maar gaat
nu haar eigen boek schrij
ven. Tegenover VN praat ze
voor het eerst over haar
vroegere vriendinnetje.
Over de dag dat Anne ver
dween: „Er was wel iets
geks toen ik in Anne's ka
mer kwam: op de grond la
gen haar schoenen, voor het
bed. Het waren schoenen
met houten zolen maar dan
met lamellen. Daar was ze
zó trots op: héér schoenen
waren flexibel! Onze houten
schoenen niet. Toen ik daar
stond, dacht ik: goh, ze was
zo trots op die schoenen en
nou heeft ze ze niet meege
nomen! Haar lievelings
schoenen!".
jaren geleden allemaal links
stemden, zie je veel mensen
naar het CDA terugkeren".
Molly Geertsema (VVD):
„De kracht van het CDA
gaat schuil achter het feit
dat het zo verstandig is ge
weest geen kerkelijke partij
te worden. Ze zijn wel dege
lijk christelijk neem de
euthanasie maar ze heb
ben tegelijk een leider die
niet zozeer als christelijk
maar vooral als bekwaam
politicus bekend staat. Zo zit
dat". Marcel van Dam
(PvdA): „Niemand, maar
dan ook niemand, kon des
tijds bevroeden dat het CDA
een doodgewone geseculari
seerde middenpartij zou
worden met iets van 15 pro
cent niet-christelijke stem
mers. Als het CDA een puur
confessionele partij was ge
bleven, dan hadden wij het
nu niet over het succes van
het CDA". Hans Righart,
hoogleraar politieke geschie
denis in Utrecht: „Het is
zonneklaar: met welke over-
heids- of maatschappelijke
organisatie je ook te maken
krijgt, CDA'ers zitten overal.
Het CDA houdt dat niet
voor niks zo goed als het
kan in stand".
Met de terugkeer van de
Centrumdemocraten in de
Tweede Kamer in het ver
schiet bekeek Elsevier met
vier gevierde zwarte vrou
wen wat ze in het dagelijks
leven merken van racisme.
Actrice Gerda Havertong
werd gevraagd voor een re
clamespot van een Neder
lands bedrijf en kreeg kort
tevoren te horen dat het niet
doorging niet representa
tief genoeg voor de Neder
landse samenleving. „Nu ik
bekend ben, word ik niet
meer uit de groentewinkel
of supermarkt getreiterd.
Wat dat betreft heb ik een
voorsprong op mijn nichtje".
Kunsthistoricus Dorine Es-
ser: „Ik ben opgegroeid als
een overbelichte Nederlan
der. Het Omo-gezichtje, wit
ter dan wit, blijft me toela
chen als het grote ideaal".
Nieuwslezer Noraly Beyer
krijgt bij de NOS nog bijna
dagelijks brieven binnen
van verontwaardigde kijkers
die menen te moeten melden
dat ze 'geen apen in de huis
kamer wensen'. Pas kreeg ze
ook nog een brochure van
Janmaats clubje in de bus,
waarin werd gesuggereerd
dat Nederlanders geen bui
tenlander in hun huiskamer
moeten dulden. „Vroeger
werd ik ook wel eens weg
gehoond aan een loket of op
de markt. Men ontziet me
nu, maar daarmee is de ge
dachte natuurlijk nog niet
weg".
Is de formatie een rationeel
proces of wordt zij bestierd
door luimen, toeval en trucs?
De Haagse Post stelt de
vraag en Hans Wiegel, Sjeng
Kremers en Den Uyls aante
keningen moeten het ant
woord geven; hoofdrolspe
lers uit vroegere formaties
dus. Wiegel succesvol
met Van Agt, mede dank zij
de beroemde etentjes in de
Bistroquet: „We gaven later
ook nooit precies prijs hoe 't
er voorstond en waren
steeds al een stuk verder
dan we zeiden. Of dat dè
truc was? Nou, ik zeg liever:
werkwijze. Als er later wat
misliep zou niemand dat
merken, da's wat ik bedoel
met ruimte. Kan iedereen
tevoren bedenken". Kre
mers over Van Agt en
Den Uyl: „Die konden niet
door één deur. Die verhou
ding was zo slecht en hun
houding tegenover elkaar zó
spastisch, dat was ongeloof
lijk. Als een Raad van Be
stuur zo bij elkaar zou zitten,
dan zou je onmiddellijk zeg
gen: deze onderneming kan
niet werken". In de aanteke
ning van Den Uyl gaan tien
tallen kabinetsvarianten
over tafel en het wordt echt
een worsteling als het om de
personele invulling gaat.
Den Uyls multomappen
staan bol van de 'plaatjes'.
Jan Siebelink verweefde
zijn eigen jeugd in Rijnsburg
en gesprekken met kwekers.
„Ik houd van bloemen die
opengaan, die zich ontvou
wen. Een chrysant doet me
niet zo veel". Door de lange,
warme zomer liggen de prij
zen laag. Er is te weinig ver
waaid, verregend, verha-
geld. Met zulke prijzen kom
je niet eens uit de kosten.
„Meiden bloot, de bloemen
in de goot".
Voor De Tijd is het duide
lijk, Nederland is een CDA-
land. En zeker niet alleen
dank zij Lubbers, Lubbers
en Lubbers. Fred van der
Spek ex-PSP, niet ge
stemd: „Er spelen andere
dingen mee. De hele Neder
landse politiek is rechtser
geworden, het CDA, maar
ook de PvdA. Dat komt om
dat Nederland rechtser is ge
worden. Vooral bij de mid
dengroepen, die een aantal
Was niet het CDA, maar de
PvdA de grootste partij ge
worden dan zou er volgens
Willem Aantjes vrijwel ze
ker geen CDA-PvdA(-D66)
zijn gekomen. „De weer
stand bij het CDA, zowel in
de partij als binnen de frac
tie, tegen een kabinet-Kók
zou zo groot zijn geweest, de
inhoudelijke eisen zo hoog
zijn opgeschroefd, dat de
formatie daarop zeker zou
zijn gestrand". In HN-maga-
zine spreekt hij nu dan ook
van de bijna ideale verkie
zingsuitslag.
Lex van Weren overleefde
de holocaust, vooral omdat
hij trompet speelde. Want op
het hoogtepunt van de gru
wel moest er muziek zijn, in
dit geval in Auschwitz. „Als
we ons behoorlijk gedroe
gen, kregen we een goede
behandeling. Daarna wer
den de doden van die dag bij
de kerstboom neergelegd".
Hij is ervan overtuigd dat
het weer zal gebeuren, over
vijftig of duizend jaar.
„Overal ter wereld staan
mannetjes klaar om hun op
gepoetste laarzen uit de kast
te halen. Ze zien er uit als
gewone mensen, 'je komt ze
iedere dag tegen op straat, in
de trein, in de supermarkt;
aardige huisvaders die hun
kind knuffelen".
„Bij het tweede kopje koffie
het verslag van de PvdA-
partijraad gelezen. Aandoen
lijk, die nadruk op een goed
onderhandelingsklimaat".
Ruud Lubbers in zijn Dag
boek van een onderhande
laar voor De Groene. Grapje
natuurlijk van de redactie,
maar een geslaagde manier
om het taktische spelletje
van Lubbers te ontmaske
ren.
De Poolse premier Mazo-
wiecki is volgens het blad
een aanhanger van het per
sonalisme. Deze filosofische
instelling zou de opmerkelij
ke kalmte verklaren waar
mee zich in Polen de revolu
tie voltrekt. „Het is opval
lend dat het personalisme al
tijd veel invloed krijgt in sa
menlevingen die in crisis
verkeren"
DICK HOFLAND
