Polen neemt afscheid
van het communisme
Vredesoverleg in Salvador weer op gang
Israel: Syrië achter
aanval uit Jordanië
service
Lezers
DAGTOCHT BEZOEK AM ECHTE STEENKOLENMIJN "LE TRIMBLEL"
Genscher: Vertrek vluchtelingen nabij
BUITENLAND
fB
£eklóc6ouaant
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1989 PAGINA 7
Lil!
ukman: geen geld voor
gwaarnemers in Namibia
4)EN HAAG Minister Bukman (Ont-
ikkelingssamenwerking) is niet bereid
>xtra geld beschikbaar te stellen voor het
enden van waarnemers naar de verkie-
ingen in Namibia, het nu nog door Zuid-
ifrika bestuurde gebied dat binnen af-
ienbare tijd onafhankelijk wordt. In ant
woord op vragen uit de Tweede Kamer
lerinnert hij er aan, dat Nederland al bij-
lraagt aan de kosten van de UNTAG ope
ratie, de duizenden militairen en burgers
lie in VN-kader proberen het onafhanke-
ijkheidsproces zo goed mogelijk te bege-
eiden. De minister was gevraagd geld be-
chikbaar te stellen voor het stationneren
ran drie Nederlanders, voor maximaal zes
naanden, bij de „Church Information and
Monitoring Service" (CIMS) van de Nami-
,u )ische Raad van Kerken.
5.000,
!e et.
)e flat
irn ing
Indiase god
in de prijzen
NEW DELHI Bij de
Indiase loterij maken
niet alleen gewone ster-
vel i nge Amaar ook go
den een goede kans op
een prijs. Zo heeft de
hindu-god Krisjna een
nieuwe auto en een reis
naar Europa voor twee
personen gewonnen. Le
den van de tempelge
meente Guruvayur in de
zuidwestelijke deelstaat
Kerala hadden op naam
van Krisjna het winnen
de lot gekocht, zo meldde
gisteren het dagblad
,,The Hindustan Times".
Overlast
het
inwoner van
Spaanse Oli-
va houdt het
voorlopig voor
gezien. Het vele
water dat de af
gelopen dagen
'langs de Spaan
se oostkust uit
de lucht is komen
vallen heeft hem
zoveel overlast
bezorgd dat hij,
ondanks het feit
dat de zon weer
schijnt, besloten
heeft voorlopig
een drogere plek
op te zoeken.
FOTO: EPA
Aardschokken
in Armenië
MOSKOU In Ar-
menië hebben zich
twee aardschokken
voorgedaan. Er zou
den daarbij geen ge
wonden zijn geval
len of gebouwen
zijn beschadigd. De
schokken, die zich
veertig minuten na
elkaar voordeden,
werden waargeno
men in de steden
Spitak en Kirova-
kan, waar in de
cember bij een
aardbeving 25.000
mensen om het le
ven kwamen.
Tekorten dreigen
in Azerba jdzjan
MOSKOU In de Sovjetrepubliek
Azerbajdzjan dreigen ernstige tekorten
te ontstaan door de massale stakingsac
ties waarmee de Azerbajdzjanen de zeg
genschap over de Armeense enclave
Nagorno-Karabach pogen te herkrij
gen. Een minister waarschuwde dat de
stad Bakoe en omgeving binnen enkele
dagen zonder brood zullen komen te
zitten als de staking doorgaat. Verder
wordt ook de watertoevoer en de
stroomvoorziening bedreigd. De elek
triciteitscentrales zullen binnenkort ko
men stil te liggen wegens gebrek aan
olie. De door het Azerbajdzjaanse
Volksfront georganiseerde staking, die
maandag begon, moet een week duren.
China laconiek
over sancties
PEKING De westerse sancties te
gen China hebben dit land al enige
miljarden dollars gekost, maar het ef
fect van de strafmaatregelen zal
slechts tijdelijk zijn. Dat verklaarde
gisteren het Chinese ministerie van
buitenlandse economische betrekkin
gen en handel. De sancties werden
ingesteld na de gewelddadige onder
drukking, begin juni, van het studen
tenprotest in Peking. De woordvoer
der van het ministerie zei erop te
vertrouwen dat het effect van de
sancties beperkt zal blijven. China
neemt nu eenmaal in de wereld een
strategische positie in, die niet kan
worden genegeerd, zo verklaarde hij.
achmon gaat
jraten met
Surinaamse
ndianen
i.OOO,
>ARAMARIBO Jag-
[ernath Lachmon, de
centrfoorzitter van de Nationa-
e Assemblee in Suriname,
"heeft zieh bereid ver-
p6"'bedaard maandag een ge-
prek te voeren met de
eiding van de Toekaya-
Pia-Amazone-Indianen.
Iet gesprek is een van de
lisen die een anonieme
Woordvoerder van de ac-
"tievoerende Indianen
ieb. L
Indien de Indianen mij kun-
len aantonen dat hun belan-
;en worden geschaad door het
ikkoord van Kourou ben ik
tereid eventuele tekortkomin-
rgen te herstellen en een aparte
pvereenkomst met hen te slui
pen", aldus Lachmon gisteren
:egenover journalisten.
Ie Assemblee voorzitter ging
^'jia overleg met de president en
ba'k°pe vice-president naar Bigi
j.v. ifpQik^ een Indianendorp op
,^0t125 kilometer afstand van Pa-
°^famaribo. Lachmon zei daar
e be at ^et akkoord van Kourou
leen „staatsstuk" geworden is,
jdat zo snel mogelijk door de
"(regering zal worden uitge-
jl^voerd. „Elke actie van de Indi
anen vertraagt de uitvoering
^^van het akkoord. Maar hoe
^^jsneller de afspraken worden
000, .nagekomen, hoe sneller het to-
iwa'Jtale binnenland tot ontwikke-
a. mèjling wordt gebracht".
rfeêjBouterse
®nst (Lachmon beklemtoonde dat
an{,het akkoord van Kourou niet
QVg|j uitsluitend van belang is voor
Tiers] bosnegers, maar ook voor
de Indianen. De Assemblee-
voorzitter is niet de enige met
wie de Toekayana-Amazone
^rieen gesprek geëist hebben.
Ook met de bevelhebber van
Ihet nationaal leger, Desi Bou-
jterse, willen ze een gesprek.
!Het kabinet van het militair
gezag deelde gisteren mee dat
Bouterse de eis zal inwilligen,
maar dat het nog niet vaststaat
waar en wanneer hij de lei
ding van de Toekayana-Ama-
^^zone zal ontmoeten. Ook Bou-
H terse heeft overleg gepleegd
met de president en de voor
zitter van de Nationale Assem
blee voordat zijn kabinet dit
bekendmaakte.
10taDe bereidheid tot het voeren
van gesprekken door Lach
mon en Bouterse met de Toe-
kayana-Amazone-Indianen is
doorgegeven aan hun contact
persoon, Eduard Gijsberg.
Gijsberg was directeur van het
bureau voor Indiaanse zaken
dat in 1986 werd opgericht en
in juli dit jaar werd opgehe
ven. De fegering zei het niet
nodig te vinden een bureau
voor een etnische groepering
in stand te houden.
In de Indiaanse gemeenschap
werd echter gesteld dat het
bureau een middel,was om de
Indianen uit hun achtergestel
de positie te halen en hen te
integreren in de totale Suri
naamse gemeenschap.
Ongeluk kost 52 vrouwen
acje(en kinderen het leven
eSR KAAPSTAD Een ernstig
ongeluk heeft in Zuidafrika 52
igeijvrouwen en kinderen het le
ven gekost, zo heeft de politie
bekend gemaakt. Zij zaten in
een vrachtwagen, die van een
brug stortte en in de Olifants
rivier terechtkwam. De
vrachtwagen vervoerde lan-
darbeidsters en een aantal van
hun kinderen. Alle inzitten
den waren kleurlingen, op de
chauffeur, een blanke boer,
Si
-Bin
tuir.
PLANNEN VOOR ECONOMIE NAAR WESTERS MODEL
WARSCHAU Leden
van het nieuwe Poolse ka
binet hebben gisteren in
bewogen en plechtige be
woordingen afscheid ge
nomen van het commu
nisme en tegelijkertijd de
onafhankelijkheid van
hun land tegenover de
Sovjetunie krachtig on
derstreept.
Niet-com,munistische ministers
verklaarden na hun benoe
ming dat Polen een historische
kans heeft om over te gaan tot
een markteconomie naar wes
ters model. Polen moet deze
gelegenheid tegen elke prijs
aangrijpen, luidde hun bood
schap tegenover het parle
ment, dat inmiddels is begon
nen aan een reeks hoorzittin
gen over de ministersbenoe
mingen. De regering wordt
formeel komende dinsdag
geïnstalleerd.
Solidariteit heeft tien posten
in het nieuwe kabinet. De
communisten en de kleine
Verenigde Boerenpartij heb
ben er elk vier en de Demo
cratische Partij drie. Het is
voor het eerst sinds de Tweede
Wereldoorlog dat een Oosteu
ropees land een. regering heeft
dië niet door de communisti
sche partij wordt overheerst.
len tonen zich evenwel bereid
hun bijdrage te leveren aan
het hervormingsbeleid. Zo
kondigde minister Florian Si-
wicki van defensie aan dat in
1991 de duur van de dienst
plicht van twee jaar tot acht
tien maanden wordt terugge
bracht. Minister Czeslaw Kisz-
cak van binnenlandse zaken,
eveneens communist, wil de
politie depolitiseren en verze
kert het parlement dat het de
volledige controle over de vei
ligheidsdiensten krijgt.
De nieuwe minister van bui
tenlandse zaken hield een
pleidooi voor onafhankelijk
heid van Moskou. De katholie
ke bewindsman Krysztof Sku-
biszewski zei dat hij van de
Sovjetunie de terugkeer van
duizenden onder Stalin gede
porteerde Polen zal eisen.
„Deze mensen zijn verschrik
kelijk behandeld en wij
moeten voor hen zorgen on
danks de moeilijkheden", al
dus Skubiszewski. „Zij zijn
naar verre oorden gebracht,
bijvoorbeeld naar Kazachstan,
en velen van hem willen naar
huis terugkeren".
Markteconomie
De economische deskundigen
van het Poolse vakverbond
Solidariteit hebben voor de re
gering plannen opgesteld om
vrij te maken. Leszek Balcero-
wicz, genomineerd als minister
van financiën, waarschuwde
er wel voor dat een dergelijke
overgang voor problemen op
sociaal gebied zal zorgen.
Balcerowicz sprak voor de
parlementscommissie die zich
over zijn benoeming tot minis
ter buigt. Er wordt overigens
nog gewerkt aan de hervor
mingsplannen.
Balcerowicz wil de overheids
uitgaven verkleinen, de prij
zen vrijlaten en een anti-mo
nopoliecommissie oprichten
die moet toezien op de hervor
mingen. Hij liet nadrukkelijk
weten dat de levensstandaard
eerst omlaag moet voordat er
in de slecht lopende economie
verbetering zal optreden.
Volgens Tadeusz Syryjczyk,
die is voorgedragen als minis
ter van industrie, moeten er
vergaande veranderingen
worden aangebracht in de
structuur van de economie.
Het industriële bezit en het
management daarvan dienen
grondig te worden gewijzigd.
Er moeten directeuren komen
die bovenal naar nieuwe
markten voor hun produkten
zoeken, aldus Syryjczyk.
Jacek Kuron, genomineerd als
minister van arbeid, probeerde
voor de commissie de angst
weg te nemen dat er massale
werkloosheid ontstaat door de
hervormingen. Hij overweegt
om de armsten in het land
werkloosheidsuitkeringen te
geven en speciale fondsen in
het leven te roepen voor de
behoeftigen.
Tevredenheid
In kringen van westerse diplo
maten in Polen is met tevre
denheid gereageerd op de no
minaties van premier Mazo-
wiecki. Ook de oproep om de
inflatie, die tegen de 200 pro
cent zit, en de buitenlandse
schuld van 39 miljard dollar te
verkleinen is goed gevallen.
Waarschijnlijk zal Polen de
Club van Parijs, waarin wes
terse schuldeisers zijn vere
nigd, om vermindering van
zijn schuld vragen. Ook zal
worden geprobeerd van de
zloty een vrij inwisselbare
munteenheid te maken, de
overheidssubsidies en de cen
trale investeringen te vermin
deren en een strenger toezicht
op de kredietverlening te gaan
uitoefenen.
Volgens enkele diplomaten zal
Polen op zoek gaan naar mil
jarden aan buitenlandse hulp
om een groot deel daarvan in
de particuliere sector te pom
pen. Wil het land geld krijgen
van het Internationale Mone
taire Fonds (IMF) dat zal het
strenge economische maatre
gelen moeten treffen. Daarbij
is het de vraag hoe ver de le
vensstandaard kan dalen voor
dat er op sociaal gebied onrust
ontstaat.
-
Kijken
President Bush
kijkt tijdens éen
herdenkings
plechtigheid in
Baltimore, voor
de slag die daar in
1816 werd
geleverd, naar het
hijsen van de
Amerikaanse
vlag. Lou Millar,
gekleed in een
kostuum uit de
negentiende
eeuw, houdt de
blik echter recht
naar voren. De
vlag ziet-ie vaker
van dichtbij, de
president van zijn
land niet.
FOTO: AFP
President Cristiani van El Sal
vador.
FOTO: AP
(Van onze correspondente
Annemarie Heijn)
MEXICO-STAD Als er
op het laatste moment
niets tussen komt, zullen
volgende week vertegen
woordigers van de rege
ring van El Salvador en
van het linkse verzet in
Mexico-Stad samen om
een tafel schuiven. Het
gaat om voorbereidende
gesprekken, waar de twee
partijen het eens moeten
zien te worden over de
procedure en de agenda
voor echte vredesbespre
kingen.
Achter de schermen werd al
enkele weken gewerkt aan
een dergelijke ontmoeting. De
Salvadoraanse oppositiepartij
en inclusief de christen-de
mocraten, die jarenlang aan de
macht waren in El Salva
dor voerden in Mexico be
sprekingen met het FMLN.
Daarbij liet het verzet weten
bereid te zijn met de Salvado
raanse regering rond de tafel
te gaan zitten. Nadat ook
aartsbisschop Rivera y Damas
van San Salvador zich er mee
had bemoeid, waren de afspra
ken snel gemaakt.
Het verzet lijkt serieus bereid
te praten. Zo heeft het enkele
eisen laten vallen. Bijvoor
beeld die, dat dé ontmoeting in
El Salvador zou moeten plaats
vinden. Ook de voorwaarde
dat het leger vertegenwoor
digd moet zijn in de regerings
delegatie is komen te verval
len. Daarnaast zijn enige een
zijdige maatregelen afgekon
digd die „moeten bijdragen
aan een serieus onderhande
lingsklimaat". Zo zullen vanaf
morgen voor onbepaalde tijd
de sabotage-acties tegen het
elektriciteitsnet en de tele
foonverbindingen worden
stopgezet.
Met deze aankondiging verlaat
het FMLN in feite een eerder
ingenomen standpunt, dat elk
van deze maatregelen inzet
zou vormen van eventuele
vredesonderhandelingen. De
guerrillabeweging verklaarde
echter tegelijkertijd van de re
gering Cristiani en het leger
een aantal „blijken van goede
wil" te verwachten, zoals het
stopzetten van de bombarde
menten op burgerdoelen.
President Cristiani van zijn
kant heeft als teken van goede
wil gewonde FMLN-gevange-
nen voor medische behande
ling naar het buitenland laten
gaan.
Hoewel het FMLN erin ge
slaagd is de afgelopen maan
den de militaire acties flink op
te voeren, is de verzetsbewe
ging zich er goed van bewust
dat een militaire overwinning
er op korte termijn niet in zit.
Gezien de geopolitieke situatie
van El Salvador acht het
FMLN het ook wenselijker om
via onderhandelingen een
eind te maken aan het con
flict, om met eenzelfde lot te
ondergaan als Nicaragua. En
natuurlijk speelt een rol het
feit dat de bevolking van El
Salvador, inclusief de aanhang
van het FMLN, na tien jaar de
oorlog moe is geworden.
De wens van president Cristia
ni om te praten met het
FMLN lijkt vooral te worden
ingegeven door de politieke
noodzaak. In de drie maanden
dat zijn extreem-rechtse ARE-
N A-partij aan de macht is, is
de Salvadoraanse regering
steeds meer geïsoleerd ge
raakt, in binnen- en buiten-
In Salvador zelf is wat enkele
maanden geleden nog onmo
gelijk leek een samenwer
king tussen de linkse opposi
tiepartijen gelieerd aan het
FMLN en de christen-demo
craten nu een feit. Deze
toenadering wordt nog eens
versterkt door de economische
politiek van de ARENA-rege-
ring en de toegenomen onder
drukking van de volksorgani
saties en vakbonden, inclusief
die van de christen-democrati
sche partij. Het FMLN heeft
verder zijn militaire acties op
het platteland en in de hoofd
stad zo opgevoerd, dat het
voor Cristiani vrijwel onmoge
lijk is geworden werkelijk te
regeren en zijn verkiezingsbe
loftes waar te maken.
Ook op internationaal terrein
moet Cristiani zich nog waar
maken. Als vertegenwoordiger
van een partij die in verband
wordt gebracht met doodses
kaders en de moord op de
vroegere aartsbisschop van
San Salvador, mgr. Romero,
wordt hij door velen met een
schuin oog bekeken. Het is
Cristiani er dus aan gelegen
een goede indruk te maken en
gehoor te geven aan de oproep
van de Middenamerikaanse
presidenten tijdens de Top van
Havikken
Voor het FMLN betekent se
rieus onderhandelen overigens
niet alleen praten over het
neerleggen van de wapens. Er
moet volgens de guerrilla
vooral ook gepraat over het
wegnemen van de oorzaken
van de burgeroorlog. De eis
dat het verzet direct bij de re
gering wordt betrokken, lijkt
echter van tafel te zijn ver
dwenen.
Maar voor de havikken bin
nen ARENA en het leger is
het ondenkbaar met het
FMLN over iets anders te pra
ten dan het inleveren van de
wapens. Zo niet, dan is wat
hen betreft „de totale oorlog"
het enige middel om „vrede"
te bereiken. Deze houding van
de achterban van president
Cristiani vormt wellicht het
grootste obstakel voor komen
de vredesbesprekingen.
JERUZALEM De Israëlische militaire top heeft Syrië ervan
beschuldigd achter de recente aanvalsacties en infiltratiepogin
gen vanuit Jordanië te zitten. Donderdag werden vanaf Jor
daans grondgebied raketten op Israel afgevuurd. Vorige week
werden twee Israëlische soldaten gedood en een gewond bij een
actie van een Palestijnse guerrillastrijder, die de grens had we
ten over te komen Volgens Zeev Schiff, militair deskundige
verbonden aan het dagblad Haaretz, staan de grensincidenten in
verband met de gevechten in Libanon. Syrië moedigt Palestij-
nen aan om Jordanië te gebruiken als uitvalsbasis, als strafmaat
regel tegen de Jordaanse koning Hussein. Deze zou Iraq helpen
bij het leveren van wapens aan de christelijke militie in Liba-
IRA: moord op
vrouw vergissing
DUBLIN De IRA heeft zieh
verantwoordelijk gesteld voor
de aanslag op een auto met
Brits kenteken in Unna-Mas-
sen, ten westen van Dort
mund. Hierbij kwam een
Westduitse echtgenote van een
Britse militair om het leven.
Het Ierse Republikeinse Leger
(IRA) zei in een verklaring dat
de dood van de vrouw een
„vergissing" was, omdat de
IRA-strijders hadden aangeno
men dat zij een lid was van
het Britse leger in Dortmund.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
QN366 Onder geleide van de SS-officieren wordt Rob wegge
bracht naar de hal, waar de onderzeeboten staan. Daar is Hein-~
rich al bezig met de torpedo's en de SS-mannen sparen ook hem
hun scheldwoorden niet. Heinrich is dat blijkbaar wel gewend en
blijft stram in de houding staan, zo lang die woordenstroom
duurt. „Sta niet zo stom te kijken", buldert één der officieren
hem toe, „maak de boot klaar!" Heinrich salueert, maakt rechts
omkeert en gaat snel aan het werk. Rob voelt zich opgelucht. Nu
krijgt hij straks zijn kans... Heinrich gaat op de bestuurdersplaats
zitten en roept Rob toe, dat hij de motor op gang moet brengen.
Rob kent de constructie van de motor wel niet, maar het lukt
hem toch. Dan wordt de onderzeeboot langzaam weggereden en
reeds vult het bassin zich vyeer. Spoedig zullen ze in open zee
zijn.
TELEFOON 070-190882
Unieke attractie in Europa.
Vertrek: zaterdag 16 september
c de ondergrondse galerijen en bo
vengrondse installaties van een ECHTE
steenkolenmijn. Leer alles over het leven
van de "KOOLPUTTERS", hun verdriet
en werkomstandigheden.
Gelegen te Blegny, op 15 km. van Luik
ligt het toeristische complex "Trimbleu".
U zult gestoken in een mijnwerkers-over
all helm en geleid door oude mijnwer
kers de bovengrondse installaties (techn.
uitrusting, reddingzaal, douches, lampen
kamer) bezoeken. Ook net als hen zult u
met de liftkooi afdalen tot in de onder
grondse galerijen, waar u dè mijngangen,
de grondgalerijen, de pijler en de steen
koolader ontdekt. Tevens krijgt u een dia
presentatie c
Vóór dit bezoek heeft u nog een lunchstop
in MAASTRICHT. Deze gezellige stad
biedt u veel leuke terrasjes en winkeltjes.
Op de terugreis kunt u genieten van een
welverzorgd diner.
Inclusief m 1 X koffie met gèbak «entree
steenkolenmijn «diner
jp $9,50
Vertrek uit Gouda 07 30 u
«§»SIJTHOFF PERS
BONN De Westduitse
minister van buitenlandse
zaken, Hans-Dietrich
Genscher, verwacht dat
de langverwachte uittocht
van duizenden Oostduitse
vluchtelingen vanuit Hon
garije naar de Bondsrepu
bliek „de komende da
gen" zal plaatsvinden.
„Ik heb er het volste vertrou
wen in dat de Hongaarse lei
ders een humanitaire oplossing
zullen vinden", aldus Gen
scher. Tussen de vijf- en zes
duizend Oostduitsers wachten
in kampen in Hongarije het
moment van hun vertrek naar
het Westen af. De grote uit
tocht werd begin deze week al
verwacht. Volgens Genscher
hebben Bonn en Budapest
geen akkoord geslotén over
het vertrek van de Oostduitse
vluchtelingen. Er zou ook geen
Westduitse economische hulp
aan Hongarije mee gemoeid
zijn. Genschers mening werd
later onderschreven door de
Hongaarse partijleider Nyers.
Hij zei gisteren dat de Oost
duitsers „binnenkort" zouden
kunnen vertrekken naar de
Bondsrepubliek.
Intussen hebben alle 116 Oost
duitsers die hun toevlucht
hadden gezocht in de West
duitse missie in Oost-Berlijn
het gebouw verlaten. Zij beslo
ten daartoe nadat hun „uitge
breide juridische bijstand" was
toegezegd bij hun pogingen uit
de DDR te emigreren. De
groep bevond zich al ruim een
maand in de Westduitse mis
sie. Het Oostduitse persbureau
ADN meldde de jongste ont
wikkelingen onder de kop
„Het verstand kreeg de over
hand".
Pagina 9: Lekker eten en
zonnen in vluchtelingen
kamp
