Aanwezigheid mgr. Bomers stempelt bezoek Raad van Kerken aan Israel CfiidóG Somant Acht Mei- HERVORMD ADVISEUR DR. COHEN STUART: manifestatie volgend jaar in Zwolle beroepingen kerk wereld CIDI: kerkelijk bezoek aan Israel heeft „nare bijsmaak" Wiesel wil standpunt van de paus over klooster Auschwitz KOV-VOORZITTER CEES VAN OVERBEEK: Voortbestaan twee reglementen slecht voor katholiek onderwijs' Us' Bush en de drugs GEESTELIJK LEVEN/OPINIE WOENSDAG 6 SEPTEMBER 1989 PAGINA 2 Restauratie middeleeuwse schilderingen Broerenkerk voltooid ZWOLLE De meer dan 200 middeleeuwse schilderingen die anderhalve eeuw onder de witkalk zaten, op de gewelven van de Broerenkerk in Zwol le zijn volledig gerestaureerd. Ze worden zaterdag, Open Monumentendag, symbolisch aan het gemeentebestuuur van Zwolle overgedragen. De schilderingen vormen de grootste collectie in hun soort in Nederland en hebben vol gens de Rijksdienst voor de Monumentenzorg grote cul tuur-historische waarde. Het Comité Broerenkerk is enige jaren geleden opgericht toen de eerste schilderingen wer den ontdekt. De vondst kwam van de aannemers en het ar chitectenbureau die de vroe gere Nederlands Hervormde kerk restaureerden en er een gebouw van maakten voor congressen, muziekuitvoerin gen en tentoonstellingen. Het Comité Broerenkerk werd in het leven geroepen toen bleek dat de overheden geen geld hadden voor restau ratie van de gewelfschilderin gen. De burgers brachten 140.000 bijeen. Eerst daarna kwamen rijk en gemeente elk met een soortgelijk bedrag over de brug. De blootgelegde en gerestau reerde voorstellingen en af beeldingen vormen een heral disch prachtvertoon. Ze zijn volgens A. de Vries van Mo numentenzorg op een paar na zeker niet geschilderd na 1512. De aangetroffen schilde ringen waren zo compleet en gaaf, dat ze vrijwel alle kon den worden geïdentificeerd. Op ieder van de dertien ge welven komen 16 schilderin gen voor. In de top bloemen, bladeren, ranken en hier en daar een vogel. Langs de scheibogen heiligen en bijbel se voorstellingen en aan de voet van elk gewelf heiligen, familiewapens, gildewapens en het stadswapen van Zwol le. UTRECHT De zesde manifestatie van de Acht Mei Beweging vindt vol gend jaar op 12 mei voor de tweede maal in Zwolle plaats. De Acht Mei Beweging bun delt ruim honderd rooms-ka- tholieke organisaties die zich inspannen voor vernieuwing in kerk en samenleving. De jaarlijkse manifestaties wor den doorgaans door tien- tot twaalfduizend mensen be zocht. De participerende orga nisaties hadden in juni reeds unaniem geadviseerd op nieuw een manifestatie te or ganiseren. „De Acht Mei Be- wèging vormt een thuis voor mensen en een dienst aan het geloof. Haar manifestaties zijn een traditie geworden". Bij het besluit om voor de tweede keer de manifestatie in Zwolle te houden, hebben praktische overwegingen de doorslag gegeven, aldus de woordvoerder van de AMB. Wel heeft het bestuur beke ken of de bijeenkomst ditmaal in het bisdom Breda of het bisdom Rotterdam kon wor den gehouden. De betreffende bisschoppen. Ernst en Bar, hebben het bestuur toegezegd in dat geval de manifestatie te zullen bijwonen Tot dusver heeft geen bisschop van een van de zeven bisdommen zich op een Acht Mei-manifestatie vertoond. Oproep Verder heeft de Acht Mei Be weging een dringend beroep op de bisschoppen gedaan uit hun „zelfgekozen, maar niet noodzakelijk" isolement te komen. Die wens leeft bij veel participanten en bij velen die in de Acht Mei Beweging een geestelijk thuis hebben gevon den. Overleg tussen de bis schoppen en de AMB is in het belang van de RK Kerk. De Beweging schrijft dit aan de bisschoppen naar aanlei ding van de reacties van de deelnemende organisaties (participanten) op het besluit van de bisschoppenconferen tie de gesprekken met de AMB op te schorten omdat ze onvruchtbaar zouden zijn. Daarop heeft de AMB haar achterban geraadpleegd. De deelnemende organisaties zien de Acht Mei Beweging als „een hoopvolle gestalte van kerk-zijn". Zij willen de band met de AMB niet kwijt raken. De impliciete vraag van de bisschoppen aan de AMB-participanten te kiezen voor de hiërarchische Kerk of de Acht Mei Beweging, noe men ze „een vals dilemma". Verscheidene participanten hebben het AMB-bestuur ge vraagd zich te bezinnen op mogelijkheden om het contact met de bisschoppen te herstel len. De hoop bestaat dat tezij- nertijd er een betere ver standhouding tussen de bis schoppen en de Acht Mei Be weging zal ontstaan. Tenslotte schrijft het bestuur van de Acht Mei Beweging dat het de zorg van de bis schoppen voor de eenheid van de RK Kerk in Nederland deelt. „Wij verschillen echter van mening over de reikwijd te van die eenheid en over de manier waarop die door Christus beoogde eenheid het beste kan worden bereikt." Nieuwerkerk(Zld)- Chriatelijke Gereformeerde Kerken Beroepen Ie Doornspijk D. Slagboom Katwijk aan Zee. Men verschilt soms evenveel van zichzelf als van anderen La Rochefoucauld JERUZALEM Het be zoek van de delegatie van de Nederlandse Raad van Kerken aan Israel wordt gestempeld door de aan wezigheid van de bis schop van Haarlem, mgr. R. Bomers. Diens uitspra ken over joden en over de joodse reacties op de aanwezigheid van de kar melietessen bij het ver nietigingskamp Ausch witz zijn in Israel in bre de kring bekend. Mgr. Bomers vroeg zich in het Nieuw Israelietisch Weekblad "onder meer af of hij, „als ik jood zou zijn geweest" zich ook zo gegriefd zou voelen door het klooster. De reacties op deze en andere uitspraken van de bisschop hebben in Is rael verbijstering, ongeloof en woede opgewekt. De gesprek ken die de bisschop nadien voerde met onder andere Ne derlandse rabbijnen hebben niet veel kunnen „goedma ken". Een en ander verklaart dr. G.H. Cohen Stuart, adviseur in Jeruzalem voor de Neder landse Hervormde Kerk. De delegatie, van wie de meeste leden gisteren uit ons land vertrokken, heeft ook een ontmoeting met dr. Cohen Stuart op het programma van het tiendaagse bezoek staan. Behalve bisschop Bomers be horen tot de delegatie prof. dr. D.C. Mulder, voorzitter Raad van de Kerken, ds. E. Overeem, voorzitter van de gereformeerde synode, dr. K. Blei, secretaris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk en mw. ir. M. Zeelen van het hervormde Werelddi- akonaat. Cohen Stuart meldt dat som migen ook anders reageren in Israel. Bijvoorbeeld van men sen die zeggen: „het is het oude liedje; we Wisten wel dat er niets is veranderd". De hervormde theoloog voegt er aan toe dat de uitspraak van de paus dat de kerk de plaats heeft ingenomen van het volk Israel „wegens Is raels ontrouw aan zijn God" het negatieve oordeel over de houding van katholieke ge zagsdragers alleen maar be vestigt. Mensen die net als de kardi nalen Danneels, Lustiger en Decourtray vinden dat het klooster nu zo snel mogelijk moet worden verplaatst, wor den in joodse kringen gezien als een minderheid in het ka tholieke bolwerk dat zich vij andig jegens het jodendom op stelt. Dr. Cohen Stuart verklaart aanvankelijk van mening te zijn geweest (met onder meer rabbijn Soetendorp) dat mgr. Bomers na zijn gewraakte uit spraken maar beter niet naar Israel kon gaan. „Maar nu ik weet het zo precies niet. Tij dens de ontmoetingen die de delegatie zal hebben in Israel zal de kwestie zeker aan de orde komen en zullen de bis- Dr. Cohen Stuart schop „kritische vragen" wor den gesteld en dat kan z'n nut hebben. Bovendien kan door de aanwezigheid van de bis schop het bezoek een ander karakter krijgen: van een so- lidariteitsreis met de Palestij- nen op de West-Bank tot een kritische confrontatie over FOTO: PERS UNIE (rooms-katholieke) visies op het jodendom". De delegatie van de Raad van Kerken is op uitnodiging van de Raad van Kerken in het Midden-Oosten naar Israel gegaan. Op het programma staan gesprekken met over- heidsautoriteiten, leiders van kerken, Palestijnse christenen en mislims, het Opperrabi- naat, de joodse vredesbewe ging en dialooggroepen. Het programma is vastgesteld door de gastheer, de Raad van Kerken in het Middenoos ten. Afgesproken is dat de de legatie tijdens het bezoek de pers niet te woord zal staan; na afloop wordt een verkla ring uitgegeven. Een bezoek van de Raad aan enkele landen in het Midden- Oosten vijf jaar geleden heeft veel negatieve reacties opge roepen, zowel aan joodse kant als in de kerken in Neder land. De delegatie gaf eenzij dige aandacht aan de mensen rechten die door Israel zou den worden geschonden, ter wijl uit de bezoeken aan Liba non, Syrië en Egypte minder kritische geluiden kwamen over de schendingen van de mensenrechten daar, aldus de kritiek. Met name de hervormde en gereformeerde werelddiako- naten werd een anti-Israel- houding verweten. Gesprek ken met de Israel-organen van beide kerken hebben na dien geleid tot verbetering van de verstandhouding ten aanzien van Israel. Aan her vormde zijde wordt momen teel samengewerkt aan een publicatie over de vragen die te maken hebben met de vra gen van de „dubbele solidari teit" jegens het Midden-Oos ten. LUTSEN KOOISTRA DEN HAAG Het be zoek van een delegatie van de Raad van Kerken aan Israël en de bezette gebieden heeft ,,een nare bijsmaak", vindt direc teur drs. R.M. Naftaniël van het Centrum voor In formatie en Documenta tie Israël (CIDI). „Als ze toch in het Midden- Oosten zijn, laten pe dan ook ruimte maken voor een ver kenning in Libanon", aldus Naftaniël. Het CIDI heeft des tijds aangedrongen op een „evenwichtig programma", maar is op het verzenden van een informatiepakket na niet betrokken bij de voorberei ding van de reis. Het steekt Naftaniël dat de Raad zoveel aandacht schenkt aan de Palestijnse christenen. Hun christen-zijn is op geen enkele manier relevant voor het conflict tussen Israel en de Palestijnen, dat een poli tiek, etnisch conflict is tussen joden en Palestijnen die beide op hetzelfde land aanspraak maken, zo legt hij uit. De christenen (ongeveer 20 pro cent van de Palestijnen) wor den door Israel niet anders behandeld dan de moslims. Een probleem voor de christe nen is wel, zo vervolgt Nafta niël, dat zij door Arabische moslims worden bekeken als een verlengstuk van het Wes ten en van Israel. Zij krijgen vaak iets in de schoenen ge schoven waarvoor zij niet verantwoordelijk zijn. Maar om dat probleem aan (le kaak te stellen, zou de Raad niet Is rael maar de Arabische we reld moeten bezoeken. Naftaniël verwacht dat de de legatie terug zal komen met de boodschap dat „de bezet ting niet deugt en dat soort zaken". Het is volgens hem helemaal geen slechte zaak als de kerken poolshoogte gaat nemen in Israel, maar „het wordt pas vervelend als het opgeheven vingertje gaat zwaaien". PARIJS Van joodse zo wel als rooms-katholieke zijde wordt druk op paus Johannes Paulus II uitge oefend zich openlijk voor vérhuizing van het om streden klooster in Auschwitz uit te spreken. De joodse schrijver Elie Wie sel, die zelf Auschwitz heeft overleefd en Théo Klein, aan joodse zijde een van de onder tekenaars van de overeen komst over het klooster en de vooruitstrevende Franse bis schop Jacques Gaillot hebben daar dinsdag voor gepleit. Wiesel, in 1986 winnaar voor de Nobelprijs voor de litera tuur, noemde het zwijgen van de paus over deze zaak „ver werpelijk". Die houding lijkt verdacht veel op het zwijgen van Pius XII tijdens de Twee de Wereldoorlog, zo zei hij in een vraaggesprek met het Franse persbureau AFP. Tijdens zijn reizen spreekt de paus, soms op een heel moedi ge wijze, over de problemen in het land waar hij verblijft. Waarom kan hij dat niet doen over een situatie in zijn ge boorteland, zo vroeg Wiesel zich af. De affaire over' het klooster is volgens hem in 1979 begon nen toen de paus in Ausch witz een mis voor alle omge komenen opdroeg. „De paus had toen rabbijnen moeten uitnodigen opdat die voor hun doden hadden kunnen^ bid den. Daar is de paus begon nen de overleden joden post- huum tot het rooms-katholi- cisme te bekeren." Ook Klein heeft in een vraag gesprek voor de Franse radio een uitdrukkelijk standpunt van de paus gevraagd. Als voorzitter van het congres van Europese joden heeft hij indertijd aan de besprekingen met de kardinalen Danneels, Decourtray, Lustiger en Ma- charski deelgenomen. Zwarte priester in opspraak wegens pedofilie (Van onze correspondent Jo Wijnen) WASHINGTON George Augustus Stallings, de zwarte priester die onlangs opschud ding veroorzaakte door zich af te scheiden van de katho lieke kerk in de VS, is op nieuw in opspraak gekomen. Een 28-jarige man uit Was hington' heeft tegenover de Washington Post verklaard dat hij in 1977 toen hij 16 jaar oud was tot seksuele contacten met pastoor Stal lings was gedwongen. De man was toentertijd misdienaar in Stallings' parochie. Intussen is bekend geworden dat zich de afgelopen jaren meer perso nen met klachten van die aard tot kardinaal Hickey van Washington hebben gewend. In één geval stelden de ker kelijke autoriteiten een on derzoek in dat overigens niets opleverde. Stallings kwam afgelopen zo mer in conflict met zijn direc te superieur karidinaal James A. Hickey, omdat hij van plan was een onafhankelijke en los van de katholieke kerk staan de Afrikaans-Amerikaanse congregatie te stichten. VV ROERMOND De be staande scheiding tussen de regels voor het katho liek onderwijs in het re glement van bisschop Gijssen en die van de overige zes bisschoppen is door de uitspraak van de pauselijke raad voor de interpretatie van de wet ten van de Kerk gefor maliseerd. De continuering van deze scheiding is zeer te betreuren, zij schaadt immers de eensge zindheid van de Nederlandse bisschoppenconferentie alsook van het katholiek onderwijs. Zo reageert Cees van Over- beek, voorzitter van de Ka tholieke Onderwijs Vakorga nisatie (KOV) op de uitspraak van het Vaticaan, dat iedere bisschop het recht heeft een eigen reglement voor het on derwijs op te stellen. Dat geldt voor bisschop Gijsen, maar ook voor de overige zes bis schoppen die de uitvoering van het reglement hebben „uitbesteed' aan de Neder lands Katholieke Schoolraad (NKSR). De uitspraak van het Vati caan dat bisschop Gijsen van Roermond het recht heeft in zijn bisdom een eigen regle ment voor het katholiek on derwijs in te voeren, zal de si tuatie in Limburg „nauwelijks doen veranderen", veronder stelt Van Overbeek. De scho len in Limburg die het regle ment van de bisschop van Roermond niet wensen te aanvaarden, kunnen immers bij de NKSR een zogenoemde constaterende verklaring krij gen. Zij zijn daarmee geen door de bisschop van hun bis dom erkende rk onderwijsin stelling, maar wel katholiek, aldus Van O verbeek. Formeel vallen zij immers onder de NKSR en volgen zij het regle ment van de zes Nederlandse bisschoppen. Van O verbeek verwacht niet dat de bisschoppenconferentie (volgende week) zal besluiten het reglement van Gijsen over te nemen. In tegendeel, het mag niet worden uitgeslo ten dat mgr. Gijsen de lijn van de overige bisschoppen zal volgen. In de brief van de pauselijke raad voor de inter pretatie van de wetten van de Kerk komt immers een passa ge voor over de waarde van een .gelijkluidend reglement voor heel de kerkprovincie. De KOV-voorzitter verheelt niet dat wanneer de scheiding der geesten wel blijft voortbe staan, de situatie voor het ka tholiek onderwijs in Neder land daardoor bemoeilijkt Die indruk bestaat ook bij het katholiek onderwijsveld in Limburg, waarvan woord voerders dinsdag er op wezen dat een van de bij de NKSR aangesloten organisaties, de bond voor het katholiek mid delbaar onderwijs, al heeft la ten weten met geen van beide reglementen akkoord te kun nen gaan. Bij de presentatie van zijn re glement in 1987 heeft bis schop Gijsen de katholieke scholen tot 1 januari 1993 de tijd heeft gegeven hun statu ten aan te passen aan zijn re glement. £cidóc6otiAcmt Bei me iopfc De Amerikaanse president Bush heeft vannècht een vangrijk programma bekendgemaakt ter bestrijding van de produktie en het gebruik van drugs. Het komende jaar wil hij het enorme bedrag van ruim zeventien miljard gulden in- zetten om „het grootste binnenlandse gevaar dat de VS mo menteel bedreigt" aan te pakken. Helemaal nieuw is zo'n aanbak niet. Een aantal van Bush' voorgangers verklaarden >uis eveneens de oorlog aan het drugsgebruik, om nadien tot de conclusie te moeten komen dat hun aanpak het probleem niet wezenlijk had verminderd. Het bedrag dat Bush nu heeft ingezet is echter ongeëvenaard. Maar dat is de ernst van het drugsprobleem intussen ook. Een van de hoofdpunten uit het voorstel van Bush behelst het bij de bron aanpakken van de drugshandel. Hij beloofde daarom voor de komende jaren tot een bedrag van vier mil jard gulden militaire, justitiële en economische hulp aan Co lombia, Peru en Bolivia. Het is echter zeer de vraag of hier mee de bron van de drugshandel kan worden weggenomen. Veel boeren in het Andesgebied zijn overgegaan op het ver bouwen van coca, de grondstof van cocaïne, omdat dat het enige produkt is waarmee zij nog een redelijk inkomen kun nen verdienen. De keiharde aanpak van de drugsmaffia dient daarom gepaard te gaan met een even grote inspanning om de boeren in staat te stellen andere produkten te verbou wen. In de praktijk betekent dit, dat de westerse wereld be reid moet zijn voor die produkten een behoorlijke prijs te be talen. BuSH beloofde in zijn toespraak militaire steun in de strijd tegen de drugsmaffia aan elke regering die daarom vraagt. Indien nodig zal daarbij het modernste materiaal van de Amerikaanse strijdkrachten worden ingezet. Bush ging ech ter niet zo ver als de stafchef van het Witte Huis, Sununu, die eerder deze week de mogelijkheid niet uitsloot dat Ame rikaanse troepen daadwerkelijk worden ingezet in de strijd tegen de Colombiaanse drugsbaronnen. Er is ook alle aanleiding voor een voorzichtige opstelling. Bush voelt er terecht niets voor zich mee te laten slepen in een militaire strijd ook al is dat tegen misdadigers waarvan het einde nog lang niet zichtbaar is. Bij de meeste Amerikanen ligt het Vietnam-trauma nog te vers in het ge heugen. Bovendien zou het inzetten van Amerikaanse troe pen de positie van de VS in Latijns-Amerika geen goed doen. Militaire hulp uit Washington wordt graag aanvaard, maar de komst van Amerikaanse troepen krenkt de trots van rechtgeaarde Latijnsamerikanen. HET belangrijkste slagveld in de oorlog tegen de drugs ech ter worden de Vérenigde Staten zelf. Bijna drie kwart van de zeventien miljoen gulden die Bush heeft uitgetrokken voor de strijd tegen de drugs zal worden gebruikt ter versterking van opsporing en controle, vooral ook aan de grenzen, ver volging en bestraffing van drugshandelaren en gebruikers. Het geld dat wordt uitgetrokken voor de behandeling van verslaafden en, vooral, de voorlichting over de gevaren van drugs steekt daar schril bij af. ONDERTUSSEN blijft het de vraag hoe Bush zijn plannen denkt te financieren. Omdat hij niet van plan is de belastin gen te verhogen, moet het geld uit andere begrotingen bijeen worden geschraapt. Dat lijkt niet erg logisch. Als er een re den is om een extra offer van de bevolking te vragen, dan is dat wel de strijd tegen „het grootste binnenlandse gevaar dat de VS bedreigt". Fraai weer DE BILT (KNMI) De as van een krachtig en langge rekt hogedrukgebied loopt nu vanaf Newfoundland helemaal aan de andere kant van de Oceaan, via het zuiden van de Britse Eilanden, naar midden- Europa. Het gedeelte van dit hogedrukgebied dat boven het Europese vasteland ligt, neemt het komende etmaal in bete kenis toe. Gelijktijdig breidt een boven Spanje aanwezig la gedrukgebied zich wat in de richting van Frankrijk uit. In ons land draait de wind, na een windstille nacht op don derdag, naar zuidoost en neemt iets in kracht toe. Bij een overwegend zonnig weer type kunnen de temperaturen dan vrijwel overal tot 22 a 24 graden oplopen, in Brabant en Limbrug mogelijk zelfs tot rond 25 graden. Ook op vrij dag bepaalt de boven midden- Europa aanwezige hogedruk- cel nog grotendeels ons weer. Het wordt dan opnieuw een fraaie en tamelijk warme na zomerdag. Daarna draait, door het oostwaarts bewegen van de Spaanse depressie en druk- stijgingen boven de Britse Ei landen, de wind bij ons naar noordoost tot noord en wordt het enkele graden koeler. Weersvooruitzichten voor diverse Europese landen, geldig tot en met donderdag: Noorwegen: Zwaar bewolkt en voor al aan de westkust veel regen. Mid- dagtemperatuur van 12 graden aan de Noordkaap tot 18 graden in het zuidoosten. Zweden: Veel bewolking en vooral in het noorden regen Middagtempera- tuur van 10 graden in Lapland tot 20 graden in het zuiden. Denemarken: Bewolkt, maar weinig neerslag. Middagtemperatuur rond 20 graden. Schotland, Ierland: Bewolkt, aan de kust mogelijk wat regen. Middagtem peratuur ongeveer 15 graden. Wales, Engeland: Droog, zonnige pe rioden. Middagtemperatuur van 19 tot 24 graden. België, Luxemburg: Droog, ochtend mist. Ook zon. Middagtemperatuur rond 20 graden. Duitsland: Droog, mistbanken en ook zonnige perioden. Middagtempera tuur van 19 graden in het noorden tot 24 graden in het zuiden. Frankrijk: Droog, ochtendmist. Voor al in het zuiden flink wat zon. Mid dagtemperatuur van 18 graden aan de Kanaalkust tot 29 graden in het zuiden. Spanje: Half tot zwaar bewolkt, afne mend bung Middagtemperatuur van 22 graden aan de noordkust tot 33 graden in het binnenland. Zwitserland: Droog en zonnige perio den Middagtemperatuur rond 20 gra den, in het zuiden rond 25 graden. Oostenrijk: Geleidelijk wat meer zon, in de oosthoek eerst nog wat regen. Middagtemperatuur rond 19 graden. Italië: In het midden en zuiden, re gen- of onweersbuien. Middagtempe ratuur 22 tot 28 graden. Joegoslavië: Bewolkt, enkele regen- of onweersbuien. Middagtemperatuur 20 tot 26 graden. Griekenland: Op het vasteland enke le buien, op de zuidelijke gelegen ei landen droog en zonnige perioden. Middagtemperatuur van 22 graden in het noorden tot 29 graden op Rhodos WEERRAPPORT regenbui 22 18 hall bew. 26 20 aramarlbo onbew.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2