Kaping maakt opheffen
van noodtoestand onzeker
Koningin Elizabeth diep
bedroefd over scheiding
Miss USSR
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Moldavië kiest voor
compromis in taalkwestie
Tientallen arrestaties in Zuidafrika
BUITENLAND
£«icU>eGou/ui/nt
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1989 PAGINA 5
Sovjetunie bezit documenten
over dood Raoul Wallenberg
MOSKOU De Sovjetunie beschikt over do
cumenten om te bewijzen dat de Zweedse diplo
maat Raoul Wallenberg in de jaren '40 in een
Moskouse gevangenis is overleden. Dit ver
klaarde gisteren de directeur van het geschied
kundig departement van het ministerie van
buitenlandse zaken in Moskou. Maar Feliks Ko-
valev zei ook dat Wallenbergs verwanten in
staat gesteld zouden worden om verder onder
zoek te doen naar de dood van de diplomaat die
in de Tweede Wereldoorlog 100.000 Hongaarse
joden het leven redde. In 1957 informeerde
Moskou de Zweedse regering dat Wallenberg
tien jaar eerder, op 34-jarige leeftijd in de Loeb-
janka-gevangenis in Moskou was overleden aan
een hartaanval.
Etiopië meldt verrassings
aanval rebellen in Tigre
ADDIS ABEBA De Etiopische president
Mengistu heeft gisteren gezegd dat er momen
teel een groot offensief van rebellen in de
noordelijke provincie Tigre plaatsvindt.
Met deze verrassingsaanval zouden de opstan
delingen de landverbinding van de Etiopische
hoofdstad Addis Abeba met de havenstad As-
sab aan de Rode zee willen afsnijden. Enkele
uren tevoren had Mengistu in het parlement
nog een optimistisch beeld geschetst van re
cente vredesinspanningen. Maar toen de ver
gadering na de middagpauze weer bijeen
kwam, moest Mengistu de afgevaardigden
meedelen dat het Tigrijnse Volksbevrijdings
front TPLF bij dageraad „op alle fronten" een
offensief was begonnen.
Politici VS gaan Polen
democratie uitleggen
ST. PAUL Voormalig vice-president Walter
Mondale en drie Amerikaanse senatoren gaan
volgende week Poolse leiders uitleg geven over
de werking van gen parlementaire democratie.
Mondale's reisgezellen zijn Howard Baker, Tho
mas Eagleton en Peter Domenici. Mondale zei
dat zij de reis strikt als privé-personen zullen
maken en geenszins als vertegenwoordigers van
de Amerikaanse regering. De groep wil de Pool
se leiders adviseren over „hoe het parlement
moet worden geleid, de regels, bevoegdheden,
de opbouw van een debat en wat dies meer zij".
Zes leden van de Opperste Sovjet zijn momen
teel in de Verenigde Staten om te bestuderen
hoe het Amerikaanse parlementaire systeem
werkt. Volgens hen is „democratie gecompli
ceerd en niet makkelijk om aan te wennen".
Geruchten over
160 doden bij
rellen in Bulgarije
ISTANBUL In Bulgarije
zijn bij gevechten tussen het
leger en de islamitische Poma-
ken de afgelopen maand 160
doden gevallen, zo heeft een
leider van de uit Bulgarije ver
trokken Turken gisteren ge
zegd.
Na de gevechten in het noor
den en oosten van Bulgarije
zouden volgens Mehmet Ca-
vus, het hoofd van de Vereni
ging voor Cultuur en Solidari
teit met de Turken in de Bal
kan, ook duizenden Pomaken
gevangen zijn gezet.
Frankrijk wil troepen
uit Tchad terughalen
PARIJS Frankrijk gaat, in ieder geval ge
deeltelijk, zijn troepen uit Tchad terugtrekken
nu dat land met Libië een vredesverdrag heeft
ondertekend. Dit zei de Franse minister van
buitenlandse zaken, Roland Dumas, gisteren.
Tchad en Libië sloten gisteren in Algiers een
akkoord over hun grensgeschil in de Aouzou-
strook, een gebied van 114.000 vierkante kilo
meter. Volgens de regeling zullen beide landen
hun troepen terugtrekken en zal het gebied
voorlopig door waarnemers uit nog niet aange
wezen Afrikaanse landen worden gecontro
leerd. Beide partijen gaan proberen langs di
plomatieke weg een oplossing te vinden. Als
dat niet lukt, brengen zij de zaak voor het In
ternationale Hof van Justitie in Den Haag. In
Tchad zijn circa 1.500 Franse militairen gele
gerd.
Prinses Anne en Mark Phillips op hun huwelijksdag in november
1973.
FOTO: AP
door Alexander Münninghof
(Van onze correspondent
Wim Kootstra)
LONDEN Zoals het de
Britse adellijke en ko
ninklijke kringen be
taamt, is er een uiterst ge
civiliseerde oplossing ge
vonden voor een uiterst
banale, zo niet vulgaire si
tuatie. Na acht jaar heb
ben Anne (39) en Mark
(40) besloten te scheiden
van tafel en bed.
Nu het hoge woord er uit is,
draait de geruchtenmachine
op volle toeren. Is het waar
dat Mark Phillips met een fors
bedrag is afgekocht om van
een volledige scheiding af te
zien? Is het waar dat prinses
Anne toch een vrijer heeft in
de marine-officier Timothy
Laurence? Is het waar dat
Mark toch een verhouding had
met de Lagerhuis prostituee
Pamella Bordes?
De koningin gaat met de
scheiding van tafel en bed ak
koord. Zij is diep bedroefd,
maar niet verbaasd over de
scheiding.
Anne en Mark trouwden vijf
tien jaar geleden. Gedurende
zeven jaar leidden zij een
sprookjesachtig huwelijk. Zij
hebben twee kinderen, zoon
Peter, geboren in 1977 en
dochter Zara, geboren in 1981.
De kinderen blijven bij Anne,
maar Mark zal gewoon contact
Vertrouweling
Noriega
president
van Panama
PANAMA STAD Met
de benoeming gisteren
van Francisco Rodriguez
tot de nieuwe voorlopige
president van Panama
probeert generaal Noriega
zijn positie te versterken.
De 50-jarige Rodriguez is een
vertrouweling en vroegere
klasgenoot van Noriega. Was
hington heeft laten weten de
nieuwe regering niet te erken
nen en extra economische
sancties te overwegen om het
vertrek van de door hen ver
foeide generaal Noriega af te
blijven onderhouden. Hij be
trekt een boerderij op drie ki
lometer afstand van Gatcombe
Park, een landgoed in Glou
cestershire.
Paardesport
Prinses Anne draagt sinds vo
rig jaar de officiële titel „prin
cess royal" (kroonprinses). Ko
ningin Elizabeth gaf daarmee
uitdrukking aan haar bewon
dering voor het vele liefdadig
heidswerk van haar dochter.
Anne is voorzitster van het
fonds redt de kinderen, waar
voor zij de hele wereld afreist
om plaatselijk hulpwerkers
morele en materiële- steun te
geven. Verder is zij ere-voor-
zitster en patrones van enkele
tientallen andere organisaties.
Haar grootste hobby was en is
nog steeds de paardesport.
Liefde voor de paardesport
bracht Anne en Mark destijds
bijeen. Vorig jaar begon Anne
voor het eerst deel te nemen
aan paarderennen in het Vere
nigd Koninkrijk. Hoewel zij
niet tot de top-jockeys kan
worden gerekend, heeft zij al
enkele forse pr'emies in de
wacht gesleept.
Het moet voor zowel Anne als
Mark een hele opluchting zijn
dat nu de scheiding een feit is.
Maar zij kunnen er op reke
nen dat de sensatiepers uit de
hele wereld hen nu feller zal
achtervolgen dan ooit te vo
ren. De jacht op de toekomsti
ge partners van Anne en Mark
is geopend.
Francisco Rodriguez
FOTO: AP
dwingen. De benoeming volgt
na een politieke crisis die ont
stond nadat Noriega de presi
dentsverkiezingen van 7 mei,
die volgens onafhankelijke
waarnemers ruimschoots wa
ren gewonnen door de opposi
tie, ongeldig had verklaard.
(Vervolg van de voorpagina)
PARAMARIBO Het
door de kapers gestelde
ultimatum komt een paar
uur voordat president
Shankar een beleidsrede
zou uitspreken in de Na
tionale Assemblée, de
volksvertegenwoordiging
in Paramaribo. Algemeen
wordt verwacht dat hij
daarin zal aankondigen
dat de staat van beleg in
JOHANNESBURG In
Zuidafrika zijn gisteren
tientallen zwarten gear
resteerd die deelnamen
aan de nationale campag
ne van burgerlijke onge
hoorzaamheid tegen de
verkiezingen van volgen
de week. De zwarte be
volking van Zuidafrika is
van deelname aan de ver
kiezingen uitgesloten.
sommige „oorlogsgebie
den" wordt opgeheven.
Maar het is uiterst onze
ker of de president zijn
toespraak nog wel zal
houden.
In de Nationale Assemblée
stemden gisteren alle 37 aan
wezige leden voor het wets
ontwerp tot opheffing van de
noodtoestand die begin decem
ber 1986 van kracht werd in
de districten waar het nationa
le leger strijd geleverd heeft
met het Jungle Commando
In Johannesburg deed de poli
tie een inval in het hoofdkan
toor van de zwarte vakbonds
federatie Cosatu en de woning
van Cosatu-leider Naidoo. Cir
ca tien vakbondsleden werden
gearresteerd.
In Durban werd onder meer
Curtick Ndlovu, een voorman
van de anti-apartheidsbewe
ging UDF, gearresteerd. Ook
maakte waarnemend president
De Klerk de arrestatie bekend
van negen leden van het ver
boden Afrikaans Nationaal
Congres. Hij zei dat de politie
van Ronnie Brunswijk. Aan
deze strijd kwam formeel een
einde toen delegaties van de
regering en van het Jungle
Commando in juli in Frans
Guyana het Akkoord van
Kourou sloten.
De drie leden van de Nationa
le Democratische Partij (NDP)
hadden voor de stemming de
vergaderzaal verlaten. Frank
Playfair, fractieleider van de
NDP, zei tijdens de debatten
dat zijn partij de politieke
tak van het nationale leger
geen reden ziet tot opheffing
bij de arrestatie „een grote
hoeveelheid" wapens in beslag
heeft genomen.
Het UDF, de Cosatu en andere
anti-apartheidsorganisaties
hebben voor de verkiezings
dag van 6 september nationale
protestacties aangekondigd. De
acties zullen waarschijnlijk in
de vorm worden gegoten van
een landelijke staking.
De secretaris-generaal van de
ANC, Alfred Nzo, zal tijdens
de ziekte van voorzitter Oliver
Tambo diens taken waarne
men. Nzo lijkt hierdoor de
(Van onze correspondent
Alexander Münninghof)
MOSKOU Het parle
ment van de Sovjetrepu
bliek Moldavië heeft gis
teren, na twee dagen be
raadslaging, een wet aan
genomen, die bepaalt dat
het Moldavisch (in feite:
het Roemeens) voortaan
de officiële taal in dit
voor de oorlog bij Roeme
nië behorende land zal
zijn.
Ook zal voortaan het van
oudsher gebruikelijke Latijn
se schrift worden gebruikt in
plaats van het onder Stalin
ingevoerde Cyrillische alfa
bet. De aanzienlijke Rus-
sisch-talige minderheid in
Moldavië (anderhalf miljoen
mensen op een totaal van
ruim vier miljoen) lijkt de
wet vooralsnog niet te accep
teren. Zeker 100.000 mensen
doen mee aan omvangrijke
stakingen in Moldavische
van de noodtoestand omdat
„het terrorisme" nog steeds
bestaat.
Hij zei dat er eerst andere
stappen moeten worden on
dernomen en dat opheffing
van de noodtoestand „het
sluitstuk" moet zijn. Playfair
doelde op ontwapening en ont
manteling van het Jungle
Commando.
Hij merkte op dat de situatie
in het binnenland op het mo
ment veel erger is dan toen de
noodtoestand werd afgekon
digd. Volgens Playfair heeft
meeste kans te maken de
eerder deze maand door een
beroerte getroffen Tambo op
te volgen, zo is donderdag in
kringen van het ANC verno
men.
De regering van Zuidafrika
zal na de parlementsverkiezin
gen van volgende week
woensdag bekijken of zij de
zwarte leider Nelson Mandela
vrijlaat. Dit zei de Zuidafri-
kaanse minister van justitie,
Kobie Coetsee, gisteren in een
vraaggesprek met het dagblad
'Die Volksblad'.
chemie- en metaalfabrieken,
die na de oorlog door Mos
kou zijn gebouwd en waar de
meeste Russische immigran
ten in de loop der jaren werk
hebben gevonden. Sinds kort
heeft ook het spoorwegperso
neel in Moldavië het werk
neergelegd.
Omgangstaal
De wet is een compromis.
Het Moldavische Volksfront
wil dat het Roemeens ook als
enig erkende dagelijkse om
gangstaal in de republiek zou
worden beschouwd. Tot vori
ge week leek het erop, dat de
Opperste Sovjet van de repu
bliek onder druk van deze
groep ook dat besluit zou ne
men. Waarmee het Russisch,
dat in de USSR als lingua
Franca wordt gebezigd in het
kader van het streven om de
ruim 100 verschillende natio
naliteiten geleidelijk om te
smeden tot een hechte Sov
jet-familie praktisch tot dode
taal in dit gebied zou zijn
het Jungle Commando zijn in
frastructuur vanaf 1986 sterk
verbeterd met hulp van
Frankrijk en Nederland.
De voorzitter van de Nationale
Assemblée, Jaggernath Lach-
mon, vroeg Playfair „bevrien
de naties" niet ta beschuldi
gen De NDP-fractieleider
hield echter vol dat de rege
ring en de rest van de Natio
nale Assemblée een beeld
scheppen „dat niet klopt met
de realiteit". „We moeten onze
kop niet in het zand steken",
aldus Playfair.
Oostenrijk en
Bondsrepubliek
bereiden zich
voor op exodus
Oostduitsers
WENEN Het ministerie
van binnenlandse zaken
in Bonn bereidt zich voor
op de komst van tussen de
5.000 en 20.000 Oostduitse
vluchtelingen.
In Beieren wordt met man en
macht gewerkt aan de inrich
ting van vier tentensteden,
met een capaciteit van drie
tot vierduizend plaatsen. Vol
gens de Oostenrijkse spoorwe
gen heeft de Westduitse rege
ring in Bonn 50 treinwagons
gereserveerd. Ook de Oosten
rijkse deelstaat Burgenland be
reidt zich voor op een massale
uittocht van Oostduitsers uit
Hongarije. Het Rode Kruis
heeft voorzorgsmaatregelen en
opvangmogelijheden getroffen.
Hongarije laat alle Oostduit
sers die dat willen in de ko
mende dagen naar het Westen
vertrekken Hongarije heeft
ook de toezegging gedaan dat
alle achtergelaten bezittingen
het eigendom van de gevluch
te Oostduitsers blijft.
Oostenrijk besloot gisteren de
visa-verplichtingen voor bur
gers uit de DDR tijdelijk op te
schorten. Hierdoor is voor dui
zenden Oostduitsers in Honga
rije de weg naar het Westen
vrijgemaakt.
In Hongarije verblijven tussen
de 150.000 en 200.000 Oostduit
se vakantiegangers. Aangeno
men wordt dat minstens tien
procent van hen naar West-
duitsland wil.
Het Hongaarse ministerie van
justitie verklaarde zich ermee
akkoord dat de vluchtelingen
zouden vertrekken met reisdo
cumenten van het Internatio
nale Rode Kruis.
verklaard. Soortgelijke tegen
de Russische taal gerichte
nationalistische wetten zijn
ook in de Baltische landen
onder discussie en in enkele
gevallen aangenomen.
Een krachtige verklaring
van het Centraal Comité in
het machtscentrum Moskou
van afgelopen weekeinde
heeft voorlopig als effect ge
had, dat de communistische
partijen in het Baltikum en
ook nu in Moldavië zich niet
meer laten meevoeren op de
golven van de nationalisti
sche sentimenten van de
massa, maar proberen com
promissen te sluiten om tijd
te winnen.
In het geval van Moldavië
heeft dat opgeleverd dat zo
wel het Moldavisch als het
Russisch als omgangstaal zul
len worden geaccepteerd.
Het was de Moldavische par
tijleider Grossu, die deze
kleine concessie er bij zijn op
drift geraakte parlement op
het laatste moment wist door
te drukken.
De ranke Joelija Soechanova
werd in mei in Moskou
gekroond tot eerste
schoonheidskoningin van de
Unie van Socialistische Soviet
Republieken. Op een van die
broeierige seances waar teveel
mooie meiden en teveel listig
kijkende zakenlieden bij
elkaar komen. Nu schrijft zij,
die eigenlijk alleen maar zou
moeten zijn en zich onder geen
beding met zoiets vulgairs als
een ingezonden brief aan het
dagblad Sovjetskaja Rossija'
zou moeten inlaten, een klacht
over de vreselijke heren waar
zij na haar triomf mee te
maken heeft gekregen. En die
haar vreugde over het behalen
van de titel inmiddels grondig
hebbAi bedorven.
„Onder bedreiging en
chantage", zo laat de koningin
ons weten, „heeft de directie
mij en andere meisjes een
contract opgedrongen
waarmee we geen kant uit
konden. Ik heb het
ondertekend, maar na de
finale hebben mijn moeder en
ik het contract aangevochten,
want ik ben nog minderjarig".
Hierna kreeg de koningin te
maken met de heer Joeri
Koesjnerjov. In de missive van
Soechanova doemt het beeld
op van een platte ploert, die
aan de ene kant het Miss
USSR-concours met behulp
van buitenlandse sponsoren
van de grond wist te krijgen,
maar in de weken daarna alles
in het werk stelde om zijn
verwerpelijke lusten aan de
mooiste meisjes van het land
op te dringen. „De dag na het
concours bracht Koesjnerjov
de finalistes naar de villa van
zijn vriend en mede-sponsor.
Ba bek Serusch. een Duitse
zakenman. Daar werd een
'gezellige avond'georganiseerd
met allerlei soorten van
vermaak, inclusief een Finse
sauna. Volgens de
aanwezigen", zo vervolgt de
koningin verontwaardigd, „is
Koesjnerjov geheel ontkleed
uit de sauna het zwembad
ingesprongen, onder het oog
van de meisjes die aan de kant
op de zonnebank lagen te
bruinen. Het is duidelijk, dat
ik hierna geen gebruik wenste
te maken van de hoofdprijs,
die door de heer Serusch was
uitgeloofd, namelijk een
wereldreis met hem en de
heer Koesjnerjov", stelt zij
gedecideerd.
Zo, die zit. Maar intussen
hadden Koesjnerjov en de
zijnen het leven van onze
koningin al danig vergald. De
schurken hadden zich
inmiddels in Amerika laten
registreren als de enige
bemiddelaars voor Sovjet
schoonheidskoninginnen. En
zolang Soechanova zich niet
onderwierp aan Koesjnerjov's
voorwaarden - die uiteraard
veel meer inhielden dan
alleen een gezellige reis om de
wereld - zou de Amerikaanse
markt voor haar gesloten
blijven. Terwijl daar nu juist
de lucratieve contracten
liggen, want daar heeft men
voor de exclusieve
medewerking van een
exotische Sovjet
schoonheidskoningin heel wat
over.
Via het Sovjet Cultuurfonds,
een staatsinstelling, leek het
Soechanova uiteindelijk toch
te gelukken naar de USA te
geraken. Maar ook toen weer
stuitte zij op een functionaris,
de heer Sergejev, die
uitsluitend op eigen voordeel
uit bleek. Er werd wel een
contract met een Amerikaanse
firma afgesloten, maar
Sergejev lag dwars bij de visa-
formaliteiten. Na een hoop
geharrewar was de uitkomst,
dat onze schoonheidskoningin
niet kon afreizen,
voornamelijk omdat Sergejev
en Koesjnerjov onder één
hoedje bleken te spelen, haar
preciese, alerte vader onder
geen beding wilden laten
meereizen, en hun contacten
„tot in het Centraal Comité
toe" hadden aangesproken om
de weerbarstige Miss USSR te
kortwieken. „En Koesjnerjov
gaat door met mij te
chanteren", vervolgt de
koningin haar klaagzang. „Nu
zegt hij. dat hij me m 'n titel zal
afnemen en een ander meisje
naar de Miss World-
verkiezingen zal afvaardigen.
In de afgelopen drie maanden
heb ik zoveel vernederingen,
teleurstellingen en
beledigingen meegemaakt, dat
ik me er over verbaas, dat ik
er niet gek van ben
geworden", besluit
Soechanova haar schrijven.
De redactie van 'Sovjetskaja
Rossijalijkt overweldigd door
deze onverwachte
problematiek. „Dit is een terra
incognitazegt de krant in
een bijschrift, „en dat heeft te
maken met nieuwe soort
Sovjet-leven, dat aan het
ontstaan is".
Joegoslavische „koopjestrein" voor Russen
BELGRADO In Joegoslavië gaat een speciale zogenaamde
„koopjestrein" rijden. Daarmee willen de autoriteiten in Belgra
do de grote schare „shopping-toeristen" uit de Sovjetunie in
staat stellen gemakkelijker de Joegoslavische middenstand te
bezoeken. De trein zal een dienst onderhouden tussen Subotica,
zo'n 200 km noordwestelijk van Belgrado, en de grens van de
Sovjetunie met Hongarije. De maatregel is het gevolg van be
richten in de Joegoslavische pers waarin sprake is van een
storm Sovjetrussische kooplustigen die dagelijks de schappen
„plunderen" van winkels in de provincie Vojvodina, aldus Tan-
jug. Met name schoenen, spijkerbroeken, porcelein, tapijten en
tweede-hands auto's staan hoog op het verlanglijstje van de Rus-
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
QN460 Zwijgend zetten Karl en Heinrich de maaltijd klaar het leven gered en ofschoon ik voor mijn leven invalide ben heb
voor „Herr Doktor", die druk aan het werk is. Wanneer zij zich ik toch, dank zij die uitvinding van wijlen professor Steinhart,
weer verwijderen roept de geleerde echter: „Karl, ik moet even rnijn gezichtsvermogen teruggekregen. Op mijn beurt zal ik ook
met je spreken. Blijf hier!" Rob blijft staan en neemt de houding jou genezen. Kom eens mee, dan zal ik je wat laten zien". En hij
aan, maar het duurt even voor „Herr Doktor" het woord tot hem brengt Rob naar een kamertje, waar een reusachtige elektronen-
richt, want eerst eet hij zijn maaltijd op. Dan zegt hij tegen Rob: microscoop staat opgesteld.
„Karl, je weet, dat ik jou volkomen vertrouw. Jij hebt mij indertijd
Studenten van de universiteit van Witwatersrand in Johannesburg vluchten voor de traangasgranaten van de Zuidafrikaanse politie.
Het studentprotest van gisteren maakte deel uit van de grote campagne tegen de verkiezingen van 6 september.
