New York City Ballet hoogtepunt
van tweede Holland Dans Festival
Zestien concerten in
Gaudeamus Muziekweek
Expositie en taxatie in Haags warenhuis
KUNST
£eidóc6oirumt
WOENSDAG 30 AUGUSTUS 1989 PAGINA 14
Foto's industrieën in
Archiefwinkel Rotterdam
ROTTERDAM In het kader van „150 jaar fotogra
fie Rotterdam" worden van 26 augustus tot en met 11
november in de Rotterdamse Archiefwinkel aan de
Coolsingel foto's geëxposeerd over bedrijfsactiviteiten
in de vorige eeuw en het eerste kwart van deze eeuw.
De expositie geeft een beeld van onder andere de
aanleg van industrieën, de uitbreiding van de havens
en van het arbeidsproces in een aantal Rotterdamse
bedrijven uit die tijd. De expositie in de Archiefwin
kel is ingericht, omdat de organisatoren van mening
waren dat de industriële fotografie tot nu toe slechts
marginaal in de belangstelling staat. Bij het geëxpo
seerde materiaal gaat het hoofdzakelijk om foto's die
bestemd waren als documentatie voor bedrijven en de
gemeente. De expositie in de Archiefwinkel is van
dinsdag tot en met zaterdag te zien van 11.00 uur tot
16.00 uur.
Batmanrage
Zelfs Japan schijnt niet
onder de Batmanrage
uit te kunnen. De jon
ge Japanners, die nog
steeds dienen te wach
ten totdat de gelijkna
mige film vanuit Ame
rika naar hun land
komt, worden al we
ken geconfronteerd
met aanbiedingen van
Batmancapes, -petten,
-vignetten, -bestek en
-verlichting. Aan zo'n
commercieel offensief
is het uiteraard moei
lijk weerstand bieden.
Dat lukt de kinderen
op de foto dan ook
niet. foto: ap
Expositie over Russische joden in Joods Historisch Museum
AMSTERDAM In het Joods Historisch
Museum wordt op 28 september een tentoon
stelling geopend over de geschiedenis van de
joodse gemeenschap in de Sovjetunie in de
periode tussen 1880 en 1988. De expositie be
staat uit honderden foto's en affiches die wer
den gekozen uit de verzameling van het insti
tuut voor joods sociaal-historisch onderzoek
in New York.
Dit zogenoemde YlVO-instituut werd in 1925
opgericht in Wilnius in Litouwen en houdt
zich ook „in ballingschap" bezig met het ver
zamelen van foto's, documenten, boeken en
sociaal-historische gegevens over de geschie
denis en cultuur van de joden in Oost-Euro
pa. Honderd jaar geleden woonden er in het
Russische keizerrijk ongeveer vijf miljoen jo
den en was het de grootste joodse gemeen
schap ter wereld. Tegenwoordig vormen de
Russische joden na de Verenigde Staten en
Israel in grootte de derde joodse gemeenschap
ter wereld.
De expositie duurt tot en met 3 december en
heeft de titel „Een Eeuw vol Tegenstrijdighe
den" meegekregen. Daarmee wordt gedoeld
op de periodes van economische en culturele
bloei maar ook van achteruitgang waar de
Russische joden mee te maken kregen. Zij
kwamen bovendien voor de vraag te staan of
zij moesten meewerken aan maatschappelijke
veranderingen tijdens onder meer de Russi
sche revolutie of dat het beter was naar cul
turele of nationale onafhankelijkheid te stre
ven.
Uit de expositie zal blijken dat er voor ver
schillende oplossingen is gekozen. Het Joods
Historisch Museum belooft portretten van
joodse schrijvers als Mendele Mocher Sfo-
riem, revolutionairen als Trotsky, zionistische
ideologen als Ahad Ha'am, maar ook foto's
van „gewone" joodse families in voorspoed en
situaties van vervolging.
Nationale
Ballet
start met
Balanchine-
programma
AMSTERDAM Het Na
tionale Ballet opent het
dansseizoen 1989/1990 op
6 september in het Am
sterdamse Muziektheater
met „4 Balletjuwelen" van
George Balanchine (1904-
1983). De vier balletten
van deze in Rusland gebo
ren balletleider en chore
ograaf zijn: Serenade, de
Tsjajkovski-pas de deux
(beide op muziek van
Tsjajkovski), De verloren
zoon (Prokofjev) en Violin
concerto (Stravinsky).
Balanchine heeft 149 ballet
ten op zijn naam staan. Daar
van heeft Het Nationale Bal
let er reeds 22 op zijn reper
toire staan. Het Nederlands
Balletorkest begeleidt het
programma. Vera Beths
speelt de vioolsolopartij. In
totaal worden vijftien voor
stellingen gegeven. Behalve
in Amsterdam ook in Den
Bosch, Arnhem, Utrecht,
Eindhoven en Oost-Berlijn.
Verder staan enkele premiè
re? op het programma van
het dansgezelschap. Zo wordt
op' 18 oktober „Symphonic
variations" van Sir Frederic
Ashton (1904-1988) gebracht.
Het Nationale Ballet is na
The Royal Ballet het eerste
gezelschap dat dit uit 1946
daterende ballet zal uitvoe
ren.
Op 22 maart gaat het
Brahms-Schönberg Kwartet
in première bij het gezel
schap. Dit ballet behoort tot
de absolute hoogtepunten
van het oeuvre van Balan
chine, aldus HNB. In dit pro
gramma komt ook een
nieuw, groot ballet van artis
tiek leider en choreograaf
Rudi van Dantzig, in samen
werking met beeldend kun
stenaar Gertjan Evenhuis.
Het laatste programma van
seizoen bestaat uit een nieuw
ballet van choreograaf en
ontwerper Toer van Schayk.
Hij zet zijn produktie op mu
ziek van het Requiem van
Mozart. Het Nationale Ballet
geeft er vijf voorstellingen
van, alle in Het Muziekthea
ter. De première is op 15
HELFT KAARTEN AL VERKOCHT
DEN HAAG Drieën
half jaar is de organisatie
van het Holland Dans
Festival, dat van 6 tot en
met 30 september wordt
gehóuden in het Dansthe
ater aan het Spui in Den
Haag, bezig geweest om
het befaamde New York
City Ballet naar ons land
te halen. Pas toen de
Amerikanen zelf de ac
commodatie van het Ne
derlands Dans Theater in
ogenschouw namen, gin
gen ze akkoord met een
nieuwe toernee door Eu
ropa.
Mare Jonkers, verantwoorde
lijk voor de keuze van de
groepen die tijdens dit tweede
Holland Dance Festival zullen
optreden, vertelde gisteren tij
dens de presentatie van het
programma dat eerdere erva
ringen in Europa het New-
yorkse ballet er bijna toe had
den gebracht voorlopig maar
niet meer te komen. De Ame
rikanen waren zeer ontevre
den over de dansaccommoda-
ties waarin ze tijdens hun laat
ste tournee in 1985 hun pro
gramma brachten. Maar met
het NDT-theater gebeurde het
omgekeerde: de leiding van
het ballet was wild enthou
siast, aldus Jonkers.
Inmiddels zijn al meer dan de
helft van de kaarten voor het
gehele festival al verkocht,
met een iets hoger percentage
voor het New York City Bal
let. Het ballet aan wie onver
brekelijk de namen zijn ver
bonden van George Balanchi
ne en Jerome Robbins kost
weliswaar het meest van alle
maal, zeventig tot negentig
gulden per kaartje, maar de
roem is de groep blijkbaar al
vooruit gesneld. De voorver
koop loopt overigens bedui
dend beter dan twee jaar gele
den, „maar", aldus Jonkers,
„men weet nu dan ook dat
men kwaliteit krijgt".
Het New York City Ballet luk
te tevens dat waarin de buren
het Nederlands Danstheater
en het Residentie Orkest maar
niet in slagen: samenwerking.
George Balanchine, de choreo
graaf wiens naam onverbreke
lijk is verbodnen met het New
York City Ballet.
foto: martin swope
De zeven uitvoeringen die het
ballet geeft worden begeleid
door het Residentie Orkest,
dat echter wel onder leiding
staat van de vaste dirigent van
het New York City Ballet.
In totaal brengt het NYCB
drie programma's tijdens het
Holland Dans Festival. Zoveel
mogelijk is getracht daarin zo
wel balletten van Balanchine
als Robbins aan bod te laten
komen. Dat is overigens niet
helemaal gelukt. Het eerste
programma, op 13 en 16 okto
ber, brengt alleen balletten
van Balanchine. In de andere
programma's, op 14, 15, 16 en
17 september, staan wel beide
choreografen op het program-
Dance Company
Naast het New Yorkse ballet
komt nog een groep uit Ame
rika naar het Holland Dans
Festival. De Hubbard Street
Dance Company staat op 19 en
20 september in het dansthea
ter aan het Spui. Het in 1977
opgerichte gezelschap uit Chi
cago werd opgericht door de
Broadway danser Lou Conté,
die aanvankelijk vooral koos
voor een jazzdansrichting met
zijn groep. Later begon hij ook
andere choreografen te vragen
balletten voor zijn Street Dan-
,,Four temperaments" van het New York City Ballet, te zien jjdens het tweede Holland Dans Festival. foto: steven caras
ce Company te maken en
kreeg het repertoire een veel
breder karakter, met een veel
heid aan stijlen. En van de
werken die het gezelschap
hier zal brengen is „Super
straight is coming down" van
Ezralow en op muziek van de
Nederlandse componist Ton
Willems, vast verbonden aan
het Ballet van Frankfurt.
Het Cullbergballet, ook al aan
wezig op het vorige Holland
Dans Festival, keert op 29 en
30 september terug naar het
Danstheater. De groep van
Birgit Cullberg werd in 1967
opgericht om de choregrafe,
die steeds vaker in het buiten
land en steeds minder in Zwe
den zelf optrad, voor Zweden
te behouden. Inmiddels is de
artistieke leiding overgegaan
in handen van haar zoon Mats
Ek, die in Den Haag het Zwa-
nenmeer zal brengen. Niet de
traditionele versie, maar een
aangepast aan deze tijd. Zon
der orkest, overigens.
De dansers van de Jean-Pierre
Perreault Foundation uit Ca
nada staan op 26 en 27 septem
ber in het dansfestival. De bal
letten van Perreault zijn tame
lijk grootschalig van opzet. Zo
creëernde hij onder meer een
werk voor zestig dansers en
musici met als lokatie een au
tosnelweg onder dé titel „The val. Dat uit zich onder meer in
Highway 86 event". „Joe", een de vertoning van video's die
werk uit 1984 dat hij tijdens zij" gemaakt op basis van cho-
het Holland Dans Festival zal reografieën, wat dus iets heel
brengen, gaat over massabe
wegingen en indiviudalisme,
Het festival wordt 6 september Wolfgang Kolb en Anne Terè-
geopend door het Nederlands se de Keersmaeker „Hoppla
Dans Theater, met nieuwe Reg'sse"r Kuyper. die
werken van Hans van Manen T zÖn films al veel belangstel
en Philip Taylor en een repri- ljng v°or dans aan de dag leg-
se van Jiri Kylians „Stamping de. zal na vertoning van deze
GroundDeze voorstelling producties met de makers er-
wordt 8 september herhaald. van een gesprek voeren. Deze
Voor de twee keer werkt ook gesprekken vinden plaats op
11 september in Korzo en op
14 september in het Kijkhuis.
Voor een uitgebreide
agenda, ook voor de ko
mende dagen, raadplege
men ,,UIT", de gratis we
kelijkse bijlage van deze
krant.
bioscopen
De film week loopt in het
vervolg van donderdag
t/m donderdag.
ALPHEN AAN DEN RIJN EU
ROCINEMA I (Van Boetzelaer-
straat 6, tel. 01720-20800): Let
hal weapon II (16); 13.45. 18.45,
21.30. EUROCINEMA II: Road
House (16); 13.45, 18.30, 21.15.
EUROCINEMA III. New can-
nonball fever (al); 18.45, 21.15.
Platvoet en zijn vriendjes (al);
14.00. EUROCINEMA IV: Li
cence to kill (al); 13.30, 20.30.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg
19, tel. 071-121239): Road Hou
se (al); 19.00, 21.15. wo. ook
14.30. LIDO en STUDIO
(Steenstraat 39, tel. 124130):
Lethal weapon II (16); 14.30,
19.00, 21.15 Beaches (al); Li
cence to kill (al); 14.15, 18.45,
21.15. K-9 (al); Three Fugitives
(al); 19.00, 21.15. Taran en de
toverketel (al);g 14.30. Platvoet
en z'n vriendjes (al); 14.45.
•TRIANON (Breestraat 31. tel.
123875): Dance academy (al);
14.30, 19.00, 21.15. REX
(Haarlemmerstraat 52, tel. 071-
125414): Genot van de on
schuld (16); 14.30, 19.00, 21.15..
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30, tel. 01718-74075):
Karate Kid III (al); 19.00. Nieuwe
avonturen van Pippi Langkous
(al); wo. 14.45. CITY THEATER II:
Dangerous liaisons (al); 19.00.
wo. ook 14.45. Rain Man (al);
21.15.
VOORSCHOTEN GREENWAY
tel. 01717-4354): Police Aca
demy VI; ma. t/m do. 14.00,
15.45. My stepmother is an
alien (al); ma. t/m do. 20.15.
Rainman; ma. t/m do. 20.15.
KINDERVOORSTELLINGEN:
Frank en Fry; 14.00.
WASSENAAR ASTRA tel.
01751-13269). Rainman (al); ma.
t/m wo. 20.00.
KINDERVOORSTELLINGEN:
Who framed Roger Rabbit; ma.
wo 14.00
DEN HAAGASTA: 1 (Spui 27, tel.
463500): Roadhouse (16); 14.00,
18 45, 21.30. ASTA 2: Licence
to kill (al); 14.00, 18.45, 21.30.
ASTA 3 My stepmother is
an alien (al); 14.00, 18.45, 21.30.
BABYLON 1 (naast Den Haag
Centraal tel 471656); Beaches
(al); 14.00. 19.15, 21.45. BA
BYLON 2: Running on empty
(al); 14.00, 19.00, 21.30. BA
BYLON 3. Dangerous liaisons
(al); 19.00, 21.30. CINEAC 1
(Buitenhof 20. tel. 630637): Let
hal weapon 2 (16); 14.00, 18.45,
21.30. CINEAC 2: K9 (al);
14.00, 18.45, 21.30. CINEAC
3: The karate kid 3 (al); 18.45,
21.30. METROPOLE 1 (Carne-
gielaan, tel. 456756). Licence to
kill (al); 14 00, 18.45, 21.30.
METROPOLE 2: Rain man (al);
14.00, 18.45, 21.30. METRO-
POLE 3: Dirty rotten scoundrels
(16); 14.00, 18.45, 21.30. ME
TROPOLE 4: The naked gun
(al); 14.00, 18.45, 21.30. ME
TROPOLE 5 A fish called Wan
da (al); 18.45, 21.30 ODEON 1
(Herengracht 13, tel. 462400):
Lethal weapon 2 (16); 13.15,
19 00, 21.45 ODEON 2:
Three fugitives (al); 13.45,
18.45, 21.30. ODEON 3;
Fletch lives (al); 13.45, 18.45,
21.30. ODEON 4: De stam van
de holebeer (al); 13.45, 18.45,
21.30 STUDIO 1 (Ketting
straat 12b, tel. 656402); Do the
right thing (16); 19 15, 21.45.
STUDIO 2: Apartment Zero
(16); 19.00, 21.30. STUDIO 3:
Scandal (16); 19.00, 21.15.
HAAGS FILMHUIS: Zaal 1: El
Verano de la senora Forbes;
19.30, 21.45 Zaal 2: Bagdad
cafe; 19.30. Alice; 21.45. Zaal 3:
19.30, 21,45. Intervista; ma.
Track 29; di. Big; Wo. Les qua-
tre cents coupes; do.
KINDERVOORSTELLINGEN:
BABYLON Platvoet en zijn
vriendjes; 14.00. CINEAC. Ta
ran en de toverketel; 14.00.
METROPOLE: Platvoet en zijn
vriendjes; 14.00.
Ariadne gezeten op een panter, een werk uit het begin van de 19e eeuw, te zien op de expositie van Sotheby's in De Bijenkorf.
foto:
DEN HAAG In het Haage
warenhuis De Bijenkorf orga
niseert het Europese veiling-
nuis Sotheby's van 6 tot en
net 10 september een tenton-
ïtelling onder de titel „Exhibi-
:ion of Fina Arts". De exposui-
:ie bestaat uit kunstyvoorwer-
oen en antiquiteiten die in het
najaar door Sotheby in Am
sterdam worden geveild.
Onder de tentoongestelde wer
ken zijn onder meer 20e eeuw-
se schilderijen als „landschap
in Bornis" door Carel Willink
en een stilleven met gladiolen
door Leo van Gestel. Uit de
veiling van I9e-eeuwse wer
ken zijn werken te zien van
Jan Toorop, Isaas Israels en
Cornells Springer. De Oude
Meesters zijn vertegenwoor
digd door Cornelis van Haar
lem en Jan-Jozef Horemans.
Daarnaast is er een grote hoe
veelheid kunstnijverheid,
waaronder Jugenstil-plateel en
Delfts aardewerk. Van kunst
historisch belang is een vijfar-
mige bronzeen kandelaar met
een putto naar ontwerp van
Clodion. In de meubelsector
zijn onder meer Hollandse ka
binetten te zien uit Empire- en
Louis Seize perioden en ene
grote vergulde Louis Seizetafel
met marmeren blad.
Op vrijdag 8 september bestaat
de mogelijkheid kunstvorwer-
pen geheel vriblijvend en kos
teloos door Sotheby te laten
taxeren. Dat gebeeurt van
10.00 tot 16.00 uur in de expo
sitieruimte.
Alle dagen van de expositie
geven leerlingen van het Rot
terdams Conservatorium, Mar
co Bons en Marnix Steffen,
tussen 12.00 en 15.00 uur con
certen. Ze spelen beide viool.
AMSTERDAM Muziek
liefhebbers kunnen in de
eerste week van septem
ber hun hart ophalen. Op
maandag 4 september
gaan de Gaudeamus Mu
ziekweek en de Muziek
dagen van de Internatio
nal Society for Contempo
rary Music (ISCM) van
start. Beide evenementen
zijn verenigd in één groot
festival met zestien con
certen in Amsterdam en
Haarlem.
De organisatie van het mu
ziekfestijn presenteerde het
programma maandag in het
Muziektheater in Amsterdam.
Het programma is tamelijk
overladen als gevolg van de
combinatie van de twee eve
nementen. De schuld daarvan
ligt, zo verklaarde Gaudea-
mus-voorzitter C. Walraven,
bij Frankrijk.
De ISCM Muziekdagen wor
den sinds 1923 ieder jaar door
één van de 34 deelnemende
landen georganiseerd. Voor dit
jaar was Frankrijk aan de
beurt. Dat wist het land reeds
twee jaar geleden. Op het laat
ste moment echter trok
Frankrijk zich terug. De oor
zaak was „hoofdzakelijk een
politieke kwestie", aldus Wal
raven en die had tot gevolg
dat de Fransen de organisatie
financieel niet rond konden
krijgen.
Dat bericht kwam eind mei,
waarna het hoofdbestuur van
de ISCM in wanhoop aanklop
te bij Gaudeamus. Geen enkel
ander land was in staat om op
Tristan Keuris.
zo korte termijn de organisatie
over te nemen. Kon de Stich
ting Gaudeamus één en ander
niet combineren met haar in
ternationale Muziekweek?
Het bleek monnikenwerk, uit
gevoerd door slechts een
handjevol mensen maar het is
de stichting gelukt. Alhoewel
een aantal voor de ISCM-da-
gen geselecteerde werken
noodgedwongen moesten wor
den geschrapt wegens gebrek
aan repetitietijd.
In het kader van de Gaudea-
mus-week waren 245 werken
ingezonden. De jury heeft er
17 geselecteerd. Zoals de laat
ste jaren al het geval was, zijn
de Italiaanse componisten met
zes werken ook nu weer goed
vertegenwoordigd. Verrassen
der is het aantal bijdragen -
vijf - uit de Bondsrepubliek
Duitsland.
Aan het eind van de week
wordt de winnaar van de Gau
deamus Muziekprijs bekend
gemaakt. De prijs bestaat uit
een bedrag van 4000 gulden en
de opdracht om voor dë week
van volgend jaar een stuk te
componeren. Volgens Gaudea-
mus-directeur Walraven
wordt het aan de prijs verbon
den geldbedrag volgend jaar
verhoogd tot 10.000 gulden.
In het kader van de ISCM-
week waren er 38 stukken uit
600 inzendingen geselecteerd.
Met name enkele orkestwer
ken en stukken voor grote en
sembles moesten van het pro
gramma worden geschrapt
vanwege de te korte repetitie-
tijd.
Er zijn acht concerten overge
bleven. hetgeen het totaal
brengt op zestien. De compo
nisten - onder wie Tristan
Keuris, Dieter Kaufmann,
Henryk Gorecki en Francois
Bernhard Mache - zijn afkom
stig uit dertig landen. Er vin
den veertien wéreldpremieres
Als extraatje vindt in het ka
der van de Gaudeamus-week
nog een uitvoering plaats van
werken van componisten die
tijdens het Concours voor
Electro-akoestische muziek in
het Franse Bourges dit jaar in
de prijzen zijn gevallen.
Met uitzondering van een con
cert op zaterdag 9 september
in de Haarlemse Sint Bavo-
kerk, vinden alle uitvoeringen
plaats in Amsterdam. Het con
cert van het Radio Philharmo-
nisch Orkest op vrijdag 8 sep
tember in de Beurs van Berla-
ge wordt rechtstreeks uitge
zonden door de NOS-radio.
Romantiek centraal
in lezingencyclus
Theater De Balie
AMSTERDAM De Stichting
Literaire Activiteiten Amster
dam (SLAA) heeft voor het
najaarsprogramma in Theater
De Balie de keus laten vallen
op het onderwerp romantiek.
De Romantiek beleefde haar
hoogtepunt tussen ongeveer
1750 en 1850 maar blijft „als
krachtige onderstroom in de
westerse cultuur haar belang
behouden", zo schrijft Jan
Fontijn in een toelichting bij
de sprekerslijst.
De studentenopstand van 1968
in Parijs past bij voorbeeld in
die traditie, zo meent de Britse
schrijver en Shelley-biograaf
Richard Holmes. Hij wordt be
schouwd als een groot kenner
van de Romantische traditie
en de literatuur die daaruit
voortkwam. Holmes begint de
lezingencyclus op 26 septem
ber met een karakteristiek
van de denkbeelden die ten
tijde van de Romantiek ont
stonden en zal uiteenzetten
hoe deze zich ontwikkelden.
Prof. dr. W. van den Berg,
hoogleraar moderne Neder
landse letterkunde aan de
Universiteit van Amsterdam,
vervolgt op 28 september met
het uitwerken van de stelling
dat het pover is gesteld met de
Nederlandse Romantiek. Hij
zal daarvoor een aantal voor
beelden uit de eerste decennia
van de 19e eeuw aanvoeren.
„Hoogst persoonlijke Romanti
sche obsessies" komen op 1 ok
tober aan de orde. Tien schrij
vers, onder wie Willem Brak
man, Sjuul Deckwitz, Louis
Ferron, Joost Zwagerman en
Hans Dorrestijn, zullen ont
hullen hoe hun eigen romanti
sche obsessie eruit ziet. Tussen
3 en 17 oktober worden nog
zeven andere aspecten van het
thema belicht.