Een top
vol van
begrip
Moldavië volgt Balten in
strijd om onafhankelijkheid
Sacharov zocht
naar Wallenberg
Aanvallen
Afghaans
verzet
nemen toe
Onduidelijkheid
over rol Gorbatsjov
in Baltische kwestie
Nog geen datum voor pausbezoek aan Libanon
5 DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
na. BUITENLAND CcidaeSoutO/nt dinsdag 29 augustus 1989 pagina 5
STOCKHOLM De Russische mensen
rechtenactivist en Nobelprijswinnaar An
drei Sacharov blijkt in strafkampen in zijn
land (vergeefs) te hebben gezocht naar spo
ren van Raoul Wallenberg, de legendari
sche Zweedse diplomaat die na de Tweede
Wereldoorlog in Russische gevangenschap
verdween. Wallenberg redde tijdens de
oorlog in Hongarije duizenden joden van de
nazi-vernietigingskampen door hen Zweed
se paspoorten te geven. Op 17 januari 1945,
na de verovering van Budapest door het
Rode Leger, werd hij voor het laatst gezien,
op weg naar een Russische commandopost.
Volgens de Russische autoriteiten, die on
langs toegaven fouten te hebben gemaakt,
is Wallenberg niet meer in léven.
Betaalkaarten reageren
op stem van eigenaar
NEW YORK Onderzoekers
van het Amerikaanse bedrijf Bell
hebben een credit-card uitgevon
den die niet werkt met een pin
code, maar de stem van de recht
matige eigenaar uit duizenden
kan herkennen. De eigenaar kan
zijn kaart invoeren in een bank-
automaat die is uitgerust met een
microfoon en dan een wacht
woord inspreken. De stemkaart
vergelijkt de door de eigenaar uit
gesproken woorden met een digi
taal op de kaart opgeslagen stern-
patroon alvorens de eigenaar
toegang te verlenen tot een com
putersysteem.
Protest Hongarije bij
Praag over gevangenen
PRAAG De Hongaarse minister
van buitenlandse zaken, Gyula
Horn, heeft gisteren de Tsjechoslo-
waakse zaakgelastigde in Budapest
ontboden om te protesteren tegen de
gevangenhouding van twee Honga
ren in Praag. De twee zijn vandaag
voor de Tjechische rechter moeten
verschijnen vanwege hun aandeel in
de protestmars die vorige week
maandag ter herdenking van de in
val van het Warschaupact in 1968
werd gehouden. Krachtens de ver
scherpte anti-demonstratiewet kun
nen de Hongaren voor verstoring
van de openbare orde worden ver
oordeeld tot een celstraf van maxi
maal zes maanden of een boete van
ruim 4.000 gulden.
Kinderen onder erbarmelijke
omstandigheden gevangen
GENÈVE Een meisje
van negen jaar zit op ver
denking van drugssmokkel
vijf maanden geketend in
een Pakistaanse gevange
nis.
Een achtjarige jongen
zit al vanaf zijn geboorte
met zijn moeder in een
Etiopische gevangenis. Hij
is geestelijk onderontwik
keld. Een 16-jarig meisje
dat verkracht en gemarteld
is, gaat in Turkije drie
maanden de gevangenis in.
Voor deze en duizenden
andere gevallen hebben
twee organisaties, Terre
des Hommes en Défense
des Enfants Internationale,
gisteren aandacht gevraagd
bij de Verenigde Naties. In
een rapport aan de VN-
mensenrechtencommissie
noemen zij het probleem
van kinderen in gevange
nissen „universeel en se-
Negen jaar cel
voor 'eerste'
Chinese student
PEKING In de oostelijke
Chinese stad Hangzhou is,
voor zover bekend, de eerste
student veroordeeld wegens
zijn aandeel in de betogingen
van de door het Volksbevrij
dingsleger bloedig neergesla
gen democratiseringsbewe
ging. Zhang Weiping werd
door een plaatselijke recht
bank veroordeeld tot negen
jaar gevangenisstraf. Hij was
schuldig bevonden aan het
verspreiden van contra-revo
lutionaire propaganda en het
aanstichten tot misdaden.
Twintig jaar cel geëist voor
Cubaanse ex-minister
HAVANA Tegen de voormalige Cu
baanse minister van binnenlandse zaken,
generaal José Abrantes Fernandez, is gis
teren een gevangenisstraf van twintig jaar
geëist. De openbare aanklager van een
speciaal militair tribunaal in Havana acht
te Abrantes en zes medeplichtigen schuldig
aan corruptie en misbruik van hun ambts
uitoefening. Abrantes was eind juni uit zijn
functie ontheven toen bekend werd dat
medewerkers van zijn ministerie betrok
ken waren bij smokkel van in totaal onge
veer zes ton cocaïne uit Zuid-Amerika
naar de Verenigde Staten. Daarnaast is
Abrantes ervan beschuldigd geld te heb
ben gewisseld op de zwarte markt en zich
te hebben verrijkt aan illegale zakelijke
transacties.
lo
KABUL Afghaanse opstan
delingen hebben hun aanval
len in het land geïntensiveerd
in een poging de volgende
week beginnende conferentie
van niet-gebonden landen te
laten zien dat er nog altijd re
kening moet worden gehou
den met hen. Volgens een
woordvoerder van de Af
ghaanse regering hebben de
zwaarste gevechten momen
teel plaats rond de stad Khost
aan de grens met Pakistan. De
verzetsstrijders hebben daar
een post veroverd op de rege
ringstroepen. Verder zouden
de opstandelingen Kalat,
hoofdstad van de zuidelijke
provincie Zabul, en Jalalabad
bestoken met raketten. Leden
van de mujaheddin noemden
de aanval op het 40.000 inwo
ners tellende Khost „de groot
ste" sinds het vertrek van de
Sovjettroepen zes maanden ge
leden. De eenheden onder lei
ding van Jalahuddin Haqqani
zouden de garnizoensplaats in
middels tot op zo'n vijf kilo
meter zijn genaderd. Terwijl
de mujaheddin zijn aanvallen
opvoert, neemt de onenigheid
binnen het verzet toe. De afge
lopen weken zijn bij gevechten
tussen twee facties van de mu
jaheddin in het noorden van
Afghanistan ongeveer drie
honderd mensen omgekomen.
Volgelingen van de Hezb-i-Is-
lami worden al vier weken
aangevallen in de provincies
Takhar en Badakshan door
strijders van de Jamiat-i-Isla-
mi. De uit zeven partijen be
staande in Pakistan geves
tigde regering van de op
standelingen heeft intussen
een islamitisch tribunaal ge
vormd om een onderzoek in te
stellen naar de twist.
(Vervolg van de voorpagina)
LIVINGSTONE/JOHAN
NESBURG Terwijl het
geweld in Zuidafrika
voortduurt, ontving de
Zambiaanse president
Kaunda gisteren De Klerk
en zijn gevolg zonder veel
ceremonieel vertoon op
het vliegveld van het toe
ristenoord Livingstone. Er
was wel een rode loper
uitgelegd, maar een ere
wacht, de Zuidafrikaanse
vlag en de volksliederen
ontbraken.
Hoewel weinig concreets uit
het drie uur durende lunchge-
sprek tussen de twee leiders
naar voren lijkt te zijn geko
men, is de topontmoeting vol
gens waarnemers wel een
doorbraak. „Het is een symbo
lische breuk met het geïsoleer
de verleden van Zuidafrika",
meldt een verslaggever van de
Washington Post.
Eerder was De Klerk al in
Zaïre geweest voor een ge
sprek met president Mobutu
over nieuwe oorlogsdreiging
in Angola. De waarnemend
president van Zuidafrika zei
tijdens een korte persconfe
rentie, dat hij in Livingstone
de gelegenheid heeft gehad
„een positieve visie van de
toekomst te schilderen waarin
Zuidafrika uit de conflictcy
clus zal geraken". Hij voegde
hieraan toe dat de Zuidafri
kaanse regering zal doorgaan
op de weg van „onderhande
lingen en dialoog".
De Klerk verklaarde over
Kaunda: „Ik kreeg de indruk
dat hij zeer zorgvuldig luister
de. Zijn reactie was positief,
maar tevens afwachtend".
Kaunda zei dat hij eerst met
andere Afrikaanse regerings
leiders wilde confereren, alvo
rens specifiek te reageren op
verscheidene punten die in de
besprekingen aan de orde wa
ren- gesteld. Geen van beide
leiders wilde zeggen of zij met
elkaar over het ANC hadden
gesproken. De Zambiaanse
president benadrukte nog eens
dat hij niet namens het ANC
had gesproken.
Kaunda hekelde onlangs in
het openbaar de onverzettelij
ke houding van zowel de
Zuidafrikaanse regering als
Zwarte jongeren demonstreren tegen de verkiezingen in Zuidafrika in een buitenwijk van Kaapstad.
Zij wilden een protestbrief overhandigen aan de politie. De brief is niet geaccepteerd, foto: ap
het ANC, die volgens de Zam
biaanse president onderhande
lingen over afschaffing van de
apartheid in de weg staat.
Kaunda waarschuwde bij die
gelegenheid voor een „geweld
dadige explosie", als het ANC
en de Zuidafrikaanse blanke
leiders geen dialoog aangaan.
Het African National Congress
voert sinds 1961 als onderdeel
van zijn strijd voor beëindi
ging van het apartheisbeleid
een sabotage- en bommencam-
pagne in Zuidafrika.
De Zuidafrikaanse politie
heeft gisteren enige honder
den zwarte scholieren met
traangas uiteen gedreven, na
een protestmars tegen rassen
scheiding in het onderwijs.
Volgens ooggetuigen waren de
scholieren en hun leraren op
weg naar een zeer prestigieuze
school voor blanken in Queen-
stown bij de stad East London
aan de Indische Oceaan. De
protestmars van de scholieren
was georganiseerd in het ka
der van de campagne van bur
gerlijke ongehoorzaamheid
waartoe de Democratische
Massabeweging (MDM) de
zwarte bevolking van Zuid
afrika heeft opgeroepen om te
protesteren tegen het feit dat
zij niet mag deelnemen aan de
verkiezingen op 6 september.
De campagne duurt al bijna
een maand en de politie heeft
daarin al herhaaldelijk met
traangas, rubberkogels en zwe
pen op de anti-apartheidsde-
monstranten geschoten en in
geslagen.
(Vervolg van de voorpagina)
MOSKOU De Letse partiji
deoloog Ivars Kezberis veroor
deelde op televisie de handel
wijze van de partijleiding in
Moskou als een „provocatie"
en „inmenging in de interne
aanlegenheden". De Estse par
tij-ideoloog Mikk Tiitma ver
onderstelde op de radio dat de
actie van het centraal comité
een manoeuvre was van de
conservatieven in het Krem
lin. Zij willen de ontwikkelin
gen in de Baltische staten aan
grijpen om korte metten te
maken met Gorbatsjovs pere
strojka-programma, aldus Tiit-
Over de totstandkoming van
de harde verklaring van het
centraal comité, die zaterdaga
vond werd voorgelezen op te
levisie, kon een woordvoerder
in Moskou niet veel duidelijk
heid verschaffen. Dergelijke
verklaringen volgen meestal
op plenaire zittingen van het
comité of worden uitgevaar
digd door het secretariaat. Het
feit dat Gorbatsjov op vakantie
is, gaf voedsel aan speculaties
dat de tekst wellicht zonder
zijn goedkeuring is gepubli
ceerd. „Ik kan u zeggen dat
het centraal comité niet voor
een vergadering bijeengeroe
pen is, maar ik heb geen infor
matie over de exacte procedu
re", zei Sovjet-woordvoerder
Gennadi Gerasimov.
De Opperste Sovjet in Litou
wen verwierp gisteren de con
clusie van een regeringscom
missie uit Litouwen waarin de
inlijving van de republiek in
de Sovjetunie een „internatio
nale misdaad" werd genoemd.
Het Sovjet-regeringsdagblad
Izvestia zei dat de commissie
geen rekening had gehouden
met de politieke situatie van
Litouwen in 1939-1940. Vol
gens het dagblad zou de con
clusie Litouwen „naar een po
litiek doodlopende weg voeren
en weinig bijdragen aan het
proces van economische onaf
hankelijkheid". Volgens parle
mentslid Ozolus uit Litouwen
was Gorbatsjov bezorgd over
de uitslag van het onderzoek,
omdat dit de roep om onafhan
kelijkheid zou kunnen ver
sterken.
Het communistische partijblad
Pravda deed gisteren ook een
felle aanval op de nationalisti
sche demonstraties in de repu
bliek Moldavië. De zondag ge
houden betoging van honderd
duizenden Moldaviërs, die ei
sen dat hun taal een officiële
status krijgt, was in de ogen
van de Pravda een uiting van
„nationale blindheid".
Columnist Joseph Alsop overleden
WASHINGTON Joseph Alsop, één van de belangrijkste
schrijvers van politieke kolommen in de Verenigde Staten die
de regering steunde in de Vietnamoorlog, is op 78-jarige leeftijd
overleden. „Joe Alsop stond aan de wieg van de politieke kolom
in diens moderne vorm", was het commentaar van Meg Green-
field, die de commentaarpagina van de Washington Post redi
geert. De cynische ingestelde Alsop heeft vanaf 1937 gedurende
meer dan dertig jaar politieke kolommen geschreven.
KISJINEV De Balti
sche republieken hebben
er in hun streven naar
meer politieke en econo
mische onafhankelijkheid
een „concurrent" bij: de
Sovjet-republiek Molda
vië.
In navolging van de Balten
gingen eergisteren in de
hoofdstad Kisjinev honderd
duizenden Moldaviërs de
straat op om te demonstreren
voor de invoering van het
Moldavisch als officiële taal.
De demonstranten liepen
vooruit op een nieuwe taalwet,
waarvan het ontwerp vandaag
wordt behandeld in hun parle-
De nieuwe wet wordt door het
Moldavische Volksfront gezien
als eerste stap op weg naar on
afhankelijkheid. Maar zijn po
litieke tegenstanders van Je-
dinstvo (Eenheid) noemen het
de eerste stap op weg naar de
achterstelling van de Russi
sche, Oekrainse, Bulgaarse,
joodse en christen-Turkse
minderheden in Moldavië.
Volgens de waarnemend voor
zitter van het Volksfront, Mi-
chai Ghimpoe, heeft het be
lang van de taalwet voor de
Moldaviërs alles te maken met
„overleven". „Als een taal ver
dwijnt, dan verdwijnt een
volk", aldus Ghimpoe. „Op dat
punt zijn we nu aangeland.
Elke dag en overal horen we
alleen maar Russisch".
De Moldaviërs maken 64 pro
cent uit van de 4,2 miljoen in
woners van de Sovjet-repu
bliek, maar in veel van de be
langrijkste steden vormen ze
een minderheid.
Monddood
Zowel het Volksfront als Je-
dinstvo zegt te streven naar
ingrijpende economische her
vormingen. Beide groepen
zien echter wel in dat hun to
taal uiteenlopende standpun
ten over de taalwet, en wat
daar zoal mee samenhangt, sa
menwerking in de weg staan.
„We lezen over de apartheid
in Zuidafrika, waar mensen
worden uitgesloten van aller
lei soorten arbeid, alleen om
dat ze de verkeerde huids
kleur hebben", zei Pjotr Za-
lozhnikov, een 45-jarige Russi
sche arbeider. „Iets dergelijks
gebeurt hier, als de taalwet
wordt aangenomen, met ieder
een die geen Moldaviër is. Van
de ene dag op de andere zou
den we monddood worden ge
maakt en onze kinderen wor
den beroofd van hun toe
komst".
Het Volksfront bestrijdt derge
lijke opvattingen door erop te
wijzen dat het Moldavisch ge-'
leidelijk zal worden ingevoerd,
over een periode van vijf jaar,
om iedereen de gelegenheid te
geven voldoende Moldavisch
te leren om zich te kunnen
redden.
De wet heeft de steun van de
leider van de communistische
partij in Moldavië, Semjon
Grossoe en daarmee is de
góedkeuring door het parle
ment zo goed als zeker. Omdat
wel duidelijk was hoe gevoelig
de wet onder de bevolking lag,
werd met de bekendmaking
van de ontwerptekst zo lang
mogelijk gewacht, tot 20 au
gustus. Onmiddellijk na de pu
blicatie onderbraken niet-Mol-
daviërs uit protest tegen de in
houd op tal van plaatsen de
monstratief hun werk. Ze eis
ten dat de behandeling van
het wetsontwerp zou worden
uitgesteld, om tijd te scheppen
voor een publieke discussie.
Kleurboek
Het Volksfront ziet in de taal
wet de mogelijkheid bij uitstek
om twee door Stalin gemaakte
historische fouten te herstel
len: de inlijving in 1939 van
het gebied, dat tot dan toe bij
Roemenië hoorde, op .grond
van het Molotov-Ribbentrop-
pact dat ook leidde tot de an
nexatie van de Baltische sta
ten, en de gedwongen vervan
ging van het Latijnse alfabet
door het Cyrillische.
Nadat Roemenië in 1968 wei
gerde deel te nemen aan de in
val van het Warschau Pact in
Tsjechoslowakije, werden in
Roemenië uitgegeven boeken
uit Moldavië geweerd. Pas nu
begint er langzamerhand weer
een aantal te verschijnen,
maar in de boekwinkels zijn
veel meer Vietnamese boeken
te vinden, dan Roemeense.
Onder de twaalf Roemeense
boeken die worden verkocht
door een boekwinkel in Kisji
nev bijvoorbeeld, bevinden
zich een kleurboek zonder
tekst, een naai-leerboek, een
Duits-Roemeens woordenboek
en de vertaling van een Frans
Tot de Moldavische wensen
behoort ook de terugvordering
van de noordelijke streek Boe-
kovina en van een zuidelijke
kuststreek aan de Zwart Zee,
die nu behoren tot de Oekrai-
ne. Drie van de zes districten
van Boekovina hebben nog al
tijd een Moldavische meerder
heid.
Dat binnen het Volksfront tot
op heden geen stemmen op
gaan om Moldavië weer bij
Roemenië te voegen heeft alles
te maken met het feit dat de
leider van dat land Nicolae
Ceausescu is, ook wel „de Roe
meense Stalin" genoemd.
Volgens Pjotr Sjornikov, een
van de leiders van Jedinstvo,
wil Jedinstvo niet-Moldaviërs
best aanmoedigen de Moldavi
sche taal te leren. Zelf spreekt
de 39-jarige historicus van
Russische afkomst de taal
vloeiend. Niet-Moldaviërs die
de taal niet spreken zullen
echter worden uitgesloten van
allerlei overheidsfuncties,
voorspelt hij. „En daar zal de
economie onder te lijden heb-
Einde
opstand
ud
eert
nem
ede-
Ho-
hij
„Op
Ge-
der-
eli^~ eiland om er de
orde te
herstellen.
Zondag was op
Tai A Chau een
opstand
uitgebroken
onder
s bij Vietnamese boot-
vluchtelingen. Bij
deze rellen
raakten 23
politiemensen
het licht gewond.
De politie van
Hongkong landde
gisteren met
vaartuigen en
helikopters op
een afgelegen
kdF0T0: EPA
/er" (vervolg van de voorpagina)
BAYRUT De dreigementen
e tegen de paus kwamen een
1 dag nadat de hoge sji'itische
geestelijke sjeik Mohammed
"Hossein Fadlallah zei dat de
paus welkom was. De Hezbol-
lah-leider zei dat zijn veilig
heid volledig zou worden ge
garandeerd indien hij islami
tisch West-Bayrut zou bezoe
ken. Het Vaticaan maakte
vrijdag bekend dat het een be
zoek van de paus aan Libanon
voorbereidde, waarin de paus
zou praten met vertegenwoor
digers van de christelijke en
islamitische gemeenschappen.
Er is nog geen datum vastge
steld.
Naast de onbekende groepe
ring, de Organisatie voor de
Verdediging van de Onder
drukten, heeft ook het Libane
se Nationaal Front, een coali
tie van pro-Syrische linkse en
islamitische milities, de paus
gisteren afgeraden naar Liba
non te reizen. Dat heeft het
Front bekendgemaakt in een
persverklaring die in Bayrut
werd verspreid na een verga
dering van de leiders van de
belangrijkste pro-Syrische
groepen. In Bayrut bleef het,
na een nacht van beschietin
gen over en weer tussen de
Syrische troepen en het chris
telijke Libanese regeringsle
ger, gisteren vrij rustig.
be
de QN457 Rob is nu op alles voorbereid. Heeft Karl hem al ge-
het zien of alleen maar onraad gehoord? In ieder geval is de Duitser
or- met een pistool gewapend en Rob heeft alleen zijn vuisten... en
aal zijn hersens! Karl stapt voorzichtig naar voren... maar dan
ge- springt Rob te voorschijn, stompt hem het vuurwapen uit zijn
hand en smijt de hevig verschrikte matroos op de grond. Maar
,Karl verdedigt zich hardnekkig. Eén geluk: Rob merkt, dat Karl
niet kan schreeuwen. Vermoedelijk is de man helemaal stom ten
gevolge van zijn verminking. Zwijgend worstelen beide mannen
verder; dan ziet Karl kans even aan Robs greep te ontsnappen
en zijn linker wijsvinger heeft bijna de alarmknop bereikt, wan
neer Rob het gevaar ziet en hem met een forse klap bewusteloos
slaat. Ziezo, die zal hem voorlopig niet meer lastig vallen.
Ongeveer driehonderdduizend Moldaviërs demonstreerden in hun hoofdstad Kishinev als onder
steuning van het wetsvoorstel over de invoering van het Moldavisch als officiële taal in de repu
bliek. foto: epa
