Rudi Fuchs laat zien waar hij mee bezig is 1 Biografie-schrijver Irving Stone overleden Anti Qua Musica toon t instrumen t als beeldende kunst Opnieuw half miljoen mensen op Uitmarkt bioscopen KUNST CcidóeSou/iant MAANDAG 28 AUGUSTUS 1989 PAGINA Archieffoto van de afgelopen weekeinde overleden schrijver Irving Stone. LOS ANGELES De Ameri kaanse schrijver Irving Stone is dit weekeinde op 86-jarige leeftijd overleden in een zie kenhuis in New York. Stone maakte de biografische roman populair en kreeg grote be kendheid met boeken als „Lust for Life" over Vincent van Gogh en „The Agony and the Ecstasy" over Michelange lo. Stone stierf zaterdagavond aan een hartaanval in het Ce- dars-Sinai Medisch Centrum, waar hij eind juli was opgeno men omdat hij problemen had met slikken. Van Stone's vele geromanti seerde biografieën zijn naar schatting meer dan 30 miljoen exemplaren verkocht, aldus zijn uitgever. Behalve „Lust for Life" en „The Agony and the Ecstasy" schreef Stone ook „Love is Eternal" over Abra ham Lincoln en zijn vrouw Mary, „The Passions of the Mind" over Sigmund Freud, „The Origin" over Charles Darwin, „Sailor on Horse back" over Jack London, en nog tal van andere romans. Vijf van zijn boeken werden verfilmd, waaronder Lust for Life met Kirk Douglas en An thony Quinn in de hoofdrol len, en The Agony and the Ec stasy met Charlton Heston als Michelangelo. „In de biografische roman gaat het om maar een persoon," vertelde Stone eens. „Ik, de schrijver, kruip in twee tot vijf jaar helemaal in de huid van de hoofdpersoon. Ik doe dat zodat wanneer je onderaan bladzijde twee of drie bent, je vergeet hoe je heet, waar je woont, wat voor werk je doet en welk jaar het is. Je wordt de hoofdpersoon van het boek. Je leeft in het boek". Stone's vrouw Jean zei dat haar man tot aan zijn dood nog aan een biografische roman had ge- Stone werd in San Francisco geboren op 14 juli 1903, stu deerde aan de Universiteit van Berkeley en doceerde daar ook economie. In 1926 ging hij naar Parijs, waar hij kennis maakte met de impressionis ten. Daarop schreef hij „Lust for Life", dat in 1934 ver scheen. Aanvankelijk was het door 17 uitgeverijen afgewe zen, maar nadat zijn vrouw enkele veranderingen had voorgesteld, werd het tenslotte gepubliceerd door Longmans Green. VERZAMELING AAN ZEE II IN HET HAAGS GEMEENTEMUSEUM Haag9 Gemeentemuseum, Stadhou derslaan 41, Den Haag. Verzameling aan Zee II (een keuze uit de collec tie). Geopend van dinsdag tot en met zaterdag van 11.00. uur tot 17.00 DEN HAAG Eindelijk staat het Haags Gemeen temuseum weer eens in de belangstelling wegens de opening van een expositie. Zes maanden bleef het ge bouw voor het publiek ge sloten om een reorganisa tie en verbouwing uit te voeren. Zelden echter is er zoveel te doen geweest rondom het museum als juist de afgelopen tijd. De opwinding en het rumoer staan in schril contrast met het museumklimaat dat directeur Fuchs zegt na te streven. Hij spreekt over reflectie, intimi teit, rust en stilte; voor hem geen mega-exposities meer waarbij de 100.000-ste bezoe ker samen met de directeur op de foto gaat. Het museum moet voortaan een kunsttempel zijn waar uit piëteit voor het ge toonde een serene sfeer zal heersen, alleen dan kan er een vonk overspringen tussen toe schouwer en kunstwerk. De reorganisatie betekent niet een radioale vernieuwing, maar juist een terugkeer naar de oorsprong. Tijdens de her opening van het gebouw liet de directeur blijken zich onbe grepen te voelen; hij realiseer de zich echter dat de fragmen tarische presentatie van zijn plannen daar mede debet aan was. Daarom nodigde hij alle Hagenaars uit om nu eens met eigen ogen te komen'bekijken „wat we hier de laatste tijd ei genlijk aan het doen zijn". Verzameling aan Zee II is het vervolg op de gelijknamige ex positie die vorig jaar zomer in het Haags Gemeentemuseum werd gehouden. Opnieuw een combinatie van werken uit de eigen collectie, aangevuld met werken in bruikleen (waarvan een deel aankoopvoórstellen). Met Verzameling aan Zee II laat Rudi Fuchs nog duidelij ker dan vorig jaar zien welke koers het Gemeentemuseum gaat varen. „Het schip komt na zes maanden weer lang zaam op gang," zo zei hij. Fuchs heeft zich tot taak ge steld drie problemen op te los sen: de restauratie van het museumgebouw, met het doel de intenties van Berlage te la ten herleven, de herinrichting van de permanente opstelling, zodat de afdelingen veel meer dan in het verleden een een heid gaan vormen en tenslotte het opvullen van hiaten in de collectie. Met de verkoop van topstukken zou hiervoor een aankoopfonds gecreèerd kun nen worden. Het museum lijkt zich dan ook niet, zoals velen vreesden, in het centrum van de avant-gar de te zullen nestelen. Er wordt juist achterom gekeken; de museumfilosofie van architect Berlage en bouwheer Van Gelder (destijds hoofd van de gemeentelijke Dienst voor Kunsten en Wetenschappen) geldt nu weer als leidraad. Een van de aankoopvoorstellen be treft zelfs een schilderij van Bart van der Leek (een tijdge noot van Berlage). Fuchs noemde het expliciet om te be nadrukken dat hij zijn begeri ge oog niet alleen richt op Ba- selitz en Beuys. Labyrint In de oorspronkelijke opzet is het museum een labyrint van kabinetjes, kamers en alkoven. De bezoeker wordt nooit een totaaloverzicht gegund, hij dwaalt van zaal naar zaal en mag zich steeds laten verras sen door de getoonde werken. Het gebouw is zo opgezet dat het geïsoleerde kunstwerk maximale aandacht kan krij gen. De inrichting verleidt de bezoeker qm de werken 'en detail' te beschouwen. Architect Michiel Polak (ver antwoordelijk voor de verbou wing) heeft getracht dit Berla- giaanse principe te herstellen. Op de begane grond zijn een reeks kleine zalen gebouwd, vergelijkbaar met het patroon zoals dat op de eerste verdie ping te vinden is. De nieuwe ruimtes zullen worden ge bruikt voor tijdelijke exposi ties. Nu is daar een deel van de expositie Verzameling aan Zee II te zien. Een authentieke restauratie van het museum wordt niet nagestreefd. Berlage ging bij zijn ontwerp uit van een sta tisch museum: het zou een af geronde collectie bevatten. Zo'n imaginair museum wil en kan Fuchs echter niet inrich ten: „Daar droom jé'alleen van op een kerstavond". Aan de restauratie ligt een herbezin ning op het gebruik van de ruimten ten grondslag met als doel een sfeer te creëren waar plaats is voor zowel stilstand als beweging, voor rust en ver andering. Drieëenheid Het tweede probleem is de presentatie van de collectie. Rudi Fuchs in „zijn" verbouw de museum, voor enkele wer ken die onderdeel uitmaken van „Verzameling aan Zee II". FOTO: SP Het Haags Gemeentemuseum bestond eigenlijk uit vier mu sea: het Kostuummuseum, de verzameling Moderne Kunst, de afdeling Kunstnijverheid en de Muziekafdeling. Tussen die disciplines werden voor heen nauwelijks verbindings lijnen getrokken. De deelver zamelingen moeten nu opgaan in een groter geheel. Gebouw, collectie en presentatie beho ren alle drie tezamen het Ge- samtkunstwerk 'Haags Ge meentemuseum' te gaan vor men. Deze gedachte is overi gens niet nieuw, in 1935 schreef Berlage in een toelich ting bij zijn museumontwerp: 'Het ligt voor de hand dat het gebouw niet alleen van bete kenis is om zijn inhoud, maar dat het ook om der wille van constructie en inrichting be langstelling trekt.' Het museum heeft niet een dwingende looproute zoals sommige andere musea dat wel hebben. Op de begane grond, na de kassa en de lite ratuurstand, betreedt de be zoeker de centrale hal (het li chthof) vanwaaruit hij diverse richtingen kan uitgaan: naar de nieuwe vleugel, naar de verbouwde ruimten voor mo derne kunst of naar de muziekafdeling. In de hal worden de collectie onderdelen al in een min of meer samenhangend verband getoond. Het oog treft eerst meubels ontworpen door Hildo Krop, waarachter twee jurken uit het begin van deze eeuw prijken naast schilderijen van Jacoba van Heemskerk. Voorts is er nog keramiek van Colenbrander opgesteld en enige andere kunstnijverheid. Deze opstelling vormt een in troductie op de totale collectie van het museum. Het zijn gro tendeels stukken die dateren uit de tijd dat Berlage aan het museumontwerp werkte. Zo wordt een verband gelegd tus sen architectuur, toegepaste kunst en vrije kunst. In de verbouwde vleugel (rechts van de hal) hangen in een van de zaaltjes werken van Gunter Brus, Karei Appel en Georg Baselitz. In een vol gende zaal staat het grote car rousel van Bruce Nauman dat het museum onlangs heeft verworven. Weer een zaal verder hangen geometrisch abstracte werken van Jan Maaskant gecombineerd met een schilderij van Armando. Ook het geometrisch abstracte werk van de Hagenaar Bob Bonies en Peter Struyken is in een zaal samengebracht. Twee van de vele erfgenamen van Piet Mondriaan op deze expo sitie. Ook al lijken de combinaties soms willekeurig, toch is er steeds een reden waarom de schilderijen en objecten tegen over of naast elkaar zijn ge plaatst. De combinatie van Rietveld-meubels met schilde rijen van Van der Leek ligt ui- teraad voor de hand. Maar ook het drieluik met werken van Carel Visser, Rodin en Mario Merz aan het einde van de centrale hal kent een innerlij ke logica. Van de beeldhouwer Visser hangt er een fotocollage waarop materialen te herken nen zijn die hij in zijn werk gebruikt. Daartegenover staat de sculptuur Het Bronzen Tijdperk uit 1876 van Rodin: een kwetsbare, ingetogen ge stalte. Van Mario Merz hangt er het werk Pittore in Africa. Het heeft de omtrek en de vorm van een schilderij, maar is geconstrueerd van staal en gaas. Met materialen waarmee meestal beelden worden ge maakt, wekt Merz de suggestie van een schilderij, terwijl beeldhouwer Visser een foto collage presenteert. Rodin staat terzijde, de man die in de vorige eeuw brak met de klas sieke traditie en aan het begin van de vernieuwing in de beeldhouwkunst stond. Of deze drie werken nu 'een spannende dialoog met elkaar aangaan,' zoals dat in het jar gon heet, is twijfelachtig (in een persbericht van het Ge meentemuseum wordt zelfs melding gemaakt van een 'op vallende dialoog' tussen kera miek en schilderijen). Het drieluik intrigeert echter wel en dwingt tot een beschou wing in een historisch per spectief. Zo zijn er meer fanta sierijke hoekjes te ontdekken op Verzameling aan Zee II. Geheel in de geest van het nieuwe beleid werd uiteraad geen sluitingsdatum vastge steld voor deze tentoonstelling. Gelukkig maar, want het is een expositie die vraagt om een tweede of derde bezoek. De kamers van het museum worden dan langzaam ver trouwd terrein en zullen meer en meer geheimen prijsgeven. HANS OERLEMANS Nederland middelpunt op Sovjet Televisie AMSTERDAM Eind oktober zal de Russische televisie speciale aandacht wijden aan Nederland. Een team van tien mede werkers van de Sovjet-te levisie maakt van 31 au gustus tot en met 10 sep tember opnamen in ons land. Initiatiefnemer is Perestrojka Reizen Holland. Het program ma gaat ongeveer een uur du ren De bedoeling is de Russi sche kijkers een beeld te ge ven van het leven en werken van mensen in een moderne westerse democratie. „Het gaat er vooral om de mensen in de Sovjetunie de mogelijkheid te geven dat leven te vergelijken met dat van henzelf", aldus K. van Gelderen van Perestrojka Reizen. De opnamen zullen worden uitgezonden in het programma „Voor en Na Mid dernacht" dat grote populari teit geniet vanwege zijn open hartige aandacht voor de poli tieke en sociale hervormingen in de Sovjetunie. Het program ma zal worden gemaakt door Vladimir Molchanov, een be kende televisiepresentator, die vloeiend Nederlands spreekt. Molchanov heeft enkele jaren in Nederland en Belgie ge woond en gewerkt als corres pondent van het nieuwsagent schap Novosti. „Anti Qua Musica". Gemeentemu seum, Den Haag, tot en met 29 ok- Tegelijkertijd met „Ver zameling aan Zee II" loopt in het Gemeente museum de expositie „Anti Qua Musica". Met deze tentoonstelling in de later aan het museum gebouwde zogenoemde Schamhart-vleugel wordt gezocht naar een link tussen de grote col lectie beeldende kunst en de muziekafdeling met al zijn instrumenten. De muziekafdeling van het museum heeft de afgelopen vier vier jaar een bescheiden verzameling aangelegd van elektro-instrumentale- en puur elektronische muziekin strumenten, zowel van vlak voor de Tweede Wereldoor log als erna. Voor de komen de jaren is een serie tentoon stellingen gepland waarvan de huidige, met het openge werkte muziekinstrument als kunst en als anti-kunst, de eerste is. Bezoekers van hedendaagse concerten zullen op Anti Qua Musica het een en ander her kennen: de zes schitterende inktzwarte slagwerkers als een soort maanmannetjes, die de zes zintuigen uit „Kathin- ka's Gesang" van Stockhau- sen muzikaal verbeeldden. Niet minder fraai en tot de verbeelding sprekend is de Mercuriuswagen van Horst Rickels waarbij een zestigtal orgelpijpen, aangeblazen via lange slangen door evenzo veel blaasbalgen, associaties oproepen met een fantasti sche octopus. Aan meer of minder onttakelde en toege takelde vleugels is op deze tentoonstelling geen gebrek. Dat kan de echte pianolief hebber misschien wel eens een beetje pijn doen, tenzij weinig meer aan de oor spronkelijke piano herinnert. Klapstuk is het „Zwei-Mann- Orchester" dat Mauricio Ka- gel in 1971/73 construeerde en dat na afloop van de ten toonstelling een centrale en fundamentele plaats krijgt op de muziekafdeling. Kagel maakte deze muziekinstalla tie onder het motto: „Ter herinnering aan een uitster vend instituut, het orkest". Het toont, over drie blokken verdeeld, twee éenmansor- kesten waarbij 250 muziekin strumenten direkt of indirekt op afstand worden bediend. Het zal de twee komende zondagen nog te beluisteren en te bekijken zijn. In 1991 is Kagel de centrale componist bij het jaarlijkse Conservato riumproject en zal er een nieuwe reisvariant van deze orkestinstallatie worden ont wikkeld. Tijdens „Anti Qua Musica" zullen de tentoonge stelde instrumenten elke zon dagmiddag tot klinken wor den gebracht. ERIK BESIER „Zwei Mann Orchester" van Mauricio Kagel, dat voor 300.000 Duitse marken is aangekocht door het Haags Gemeentemu seum. FOTO:. PR Koningin Beatrix was zaterdagavond met burgemeester Van Thijn van Amsterdam getuige van Het Spektakel voor het Paleis op de Dam, onderdeel van de Uitmarkt. FOTO: anp AMSTERDAM Evenals de afgelopen twee jaar hebben naar schatting van de organisatoren ongeveer 500.000 mensen in Am sterdam de Uitmarkt be zocht, de culturele mani festatie waarmee inmid dels traditiegetrouw het nieuwe culturele seizoen in Nederland begint. Hoe wel het leek of de start van het theaterseizoen za terdag en zondag samen viel met het begin van de herfst, lieten de bezoekers zich niet door de regen buien verjagen, aldus zon dag A. van Schendel, di recteur van het Amster damse Uitbureau dat de Uitmarkten organiseert. Ook koningin Beatrix behoor de tot de geïnteresseerden. Vanaf het paleis op de Dam, dit jaar het hart van de Uit markt, luisterde en keek zij zaterdagmiddag naar voor proefjes van wat er de komen de tijd in de Nederlandse thea ters te aanschouwen valt. Na enige jaren van afwezig heid werd de Uitmarkt weer in het gebied rond de Dam en in de „theaterstraat". Nes ge houden. Op acht binnen- en vijf buitenpodia heeft van vrij dagavond tot en met zondaga vond tijdens 200 optredens de Nederlandse zang-, dans-, to neel-, opera-, musical- en ca baretwereld het publiek laten kennismaken met de produk- ties van het komende seizoen. Met name het toneel mag zich weer in een toenemende be langstelling verheugen, aldus Van Schendel. Tot nu toe zijn volgens hem al 20 procent meer abonnementen voor to neelvoorstellingen verkocht voor het nieuwe seizoen dan vorig jaar het geval was. Hij stelde dat zo'n trend zich meestal ook in de losse ver koop voortzet. Vooral het re pertoiretoneel geniet een sterk groeiende belangstelling. na alle leden van de Vereni ging van Nederlandse Toneel gezelschappen samenwerkten in één Uitmarkt-produkt. De Nieuwe Kerk was speciaal voor toneel gereserveerd. De gezelschappen hadden speciaal voor de Uitmarkt drie korte éénakters ingestudeerd. Het publiek kon deze éénakters steeds door twee verschillende gezelschappen gespeeld zien. Het publiek kon dit jaar voor Het was het eerst dat bij- (ADVERTENTIE) Wegens groot succes reprise ROSENCRANTZ EN GUILDENSTERN ZIJN DOOD met o.a. Henk Votel en Willem Wagter :)0-H I m Ifi-9, matineesen ll)-!l STl'DIO APPELTHEATER Reserveer tjjdig: 070-002200 het eerst ook voorstellingen zien in de Beurs van Berlage. Voor de tiende maal werd op de Uitmarkt ook een boeken markt gehouden. De belang stelling van de uitgevers was met 89 deelnemers en 91 kra men groter dan ooit. Volgens Van Schendel waren de uitge vers zeer tevreden over de be haalde verkoopresultaten. Dichter Jules Deelder was één van de grote trekpleisters op de boekenmarkt. Eén van de hoogtepunten was zaterdagavond „Het Spekta kel", een programma gemaakt in samenwerking met de NOS, waaraan onder anderen Paul van Vliet, het Nationale Ballet, het Metropool Orkest en de cast van de muscial Cabaret deelnamen. Voor zondagavond stond „De Finale" op het pro gramma. Dit open-luchtcon- cert door het Nederlands Phil- harmonisch Orkest en het koor van de Nederlandse Ope ra geeft een voorproefje van de opera Boris Godoenov van Moessorgski. Voor een uitgebreid! agenda, ook voor de ko mende dagen, raadplege men „UIT", de gratis we i kelijkse bijlage van deztr krant. De film week loopt in he vervolg van donderdag t/m donderdag.uE n r ALPHEN AAN DEN RIJN ROCINEMA I (Van BoetzelaerL straat 6. tel. 01720-20800): Let hal weapon II (16): 13.45, 18 45F 21.30. EUROCINEMA II: Roadhjl House (16); 13.45, 18 30, 21.15iiei EUROCINEMA III: nonball lever (al); 18.45, 21.151 Platvoet en zijn vriendjes (al)f 14.00. EUROCINEMA IV: Li-ec to kill (al); 13.30, 20.30. f ri| LEIDEN LUXOR (Stationsweg 19, tel. 071-121239): Road Hou- (al); 19.00, 21.15. 30. LIDO en STUDI' (Steenstraat 39, tel. 124130) Lethal weapon II (16); 14.30, 19.00, 21.15. Beaches (al); Li- to kill (al); 14.15, 18 45, 21.15. K-9 (al); Three Fugitive) (al); 19.00, 21.15. Taran en de toverketel (al);g 14.30. Platvoet en z'n vriendjes (al); 14.45. •TRIANON (Breestraat 31, tel.' 123875): Dance academy (al)j^ 14.30, 19.00, 21.15. REXI (Haarlemmerstraat 52, tel. 071^ 125414): Genot van de on-^ schuld (16); 14.30, 19.00. 21.15 KATWIJK CITY THEATER k. (Badstraat 30, tel. 01718-74075): Karate Kid III (al); 19.00. Nieuwe avonturen van Pippi Langkous (al); wo. 14.45. CITY THEATER ll:j Dangerous liaisons (al); 19.00 wo. ook 14.45. Rain Man (al); 21.15 VOORSCHOTEN GREENWA' tel. 01717-4354): Police Aca demy VI; ma. t/m do. 14.00J 15.45. My stepmother is ai alien (al); ma. t/m do. 20.15. Rainman, ma. t/m do. 20.15. WASSENAAR ASTRA telJ 01751-13269): Rainman (al); ma. t/m wo. 20.00. DEN HAAGASTA: 1 (Spui 27, tel 463500): Roadhouse (16); 14.00,er 18.45, 21.30. ASTA 2: Licencept to kill (al); 14.00, 18.45. 21.30... ASTA 3 My stepmother i»ijl an alien (al); 14.00. 18.45, 21.30or BYLON 2: Running on empty_ (al); 14.00, 19.00, 21.30. BA- BYLON 3 Dangerous lialsontPO (al); 19.00, 21.30. CINEAC 1k (Buitenhof 20, tel. 630637): Let hal weapon 2 (16); 14.00, 18.45,ier 21.30. CINEAC 2: K9 (alL0r 14.00, 18.45, 21.30. CINEAC^ 3: The karate kid 3 (al); 18.45re 21.30. METROPOLE 1 (Carnejiu gielaan, tel. 456756): Licence to kill (al); 14.00, 18.45, 21.30fei METROPOLE 2: Rain man (al)jeo 14.00. 18.45, 21.30. METROijn POLE 3; Dirty rotten scoundrel/ (16); 14.00, 18.45, 21.30. MEft TROPOLE 4 The naked guitgj- (al); 14.00, 18.45, 21.30. MEL TROPOLE 5: A fish called WarvPg da (al); 18.45, 21.30. ODEON 1?e: (Herengracht 13, tel 462400);„: Lethal weapon 2 (16); 13.15? 19.00, 21.45. ODEON 2CT Three fugitives (al); 13.45, 18.45, 21.30 ODEON 3 f~ Fletch lives (al); 13.45, 18.45|| 21.30. ODEON 4: De stam vaifl de holebeer (al); 13.45, 18.45® 21.30. STUDIO 1 (Ketting-® straat 12b. tel. 656402): Do thsW right thing (16); 19.15, 21.45.jM STUDIO 2: Apartment Zerofl (16); 19.00, 21.30 STUDIO 3lW Scandal (16); 19.00, 21.15? HAAGS FILMHUIS: Zaal 1: El Verano de la senora Forbes, 19.30, 21.45 Zaal 2: Bagdad cafe; 19.30. Alice; 21.45. Zaal 3Ï 19.30, 21.45. Intervista; Track 29; di. Big; wo. Les qua tre cents coupes; do. El 3 KINDERVOORSTELLINGEN BABYLON: Platvoet en zijr vriendjes; 14.00 CINEAC: Ta ran en de toverketel; 14.00. METROPOLE Platvoet en zijift vriendjes; 14.00. Tetske van Ossewaarde naar AVRO HILVERSUM Tetske Ossewaarde gaat komend w terseizoen bij de AVRO programma „Hart van go presenteren. In deze sh worden mensen die zich unieke wijze hebben inge voor anderen beloond met gouden hart. Het program zal in het nieuwe seizoen maal in de veertien dagen de maandagavond worden t gezonden. Tetske presentee vorig seizoen bij de TROS men met Mireille Bekooy middagprogramma „Flei Daarvoor was zij o.a. regelij tig te zien in het KRO-pj gramma „Brandpunt markt". Nationaal centrum voor restaurateurs in Amsterdam

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 6