Russen wijken niet voor nieuwe Estlandse kieswet Koortsachtig politiek overleg in Warschau ri j STAKING SLAAT MOGELIJK OVER NAAR LITOUWEN I Alle dagen angst in kelders Bayrut Pact is geen bewijs voor annexatie Baltische staten Zwarte oppositie bundelt krachten BUITENLAND £eidóe@owa/nt DONDERDAG 17 AUGUSTUS 1989 PAGINA 5 ei avik voorzitter [raans parlement ICOSIA Het Iraanse parlement heeft gisteren hojatoleslam Mehdi Karrubi gekozen tot nieuwe voorzit ter. Karrubi staat te boek als een ra- dikaal anti-Westerse geestelijke. Zijn benoeming is waarschijnlijk een te genvaller voor president Rafsanjani, wet de leider van de zogenaamde prag- ersclmatici die de betrekkingen me; het zend Westen willen verbeteren. Karrubi is bedi een revolutionaire havik, die wegens ond. zijn activiteiten tijdens het bewind ningvan wijlen de shah meermalen ge vangen heeft gezeten. Hij behoort tot :t vo iet kamp van Rafsanjani's politieke ■ivalen; de nieuwe voorzitter stond [angjdicht bij de onlangs overleden ayatol- Mehdi Karrubi ig ge [ah Khomeiny. er kei Studentenleider klaagt China aan GENEVE Sinds begin juni, toen het Chi nese leger op bloedige wijze een einde maakte aan de opstand zijn meer dan 200 mensen geëxecuteerd en 120.000 mensen ge arresteerd. Dit verklaarde gisteren Li Lu, één van de gevluchte Chinese studentenlei ders, tegenover de VN-subcommissie voor de rechten van de mens in Genève. Volgens Li zal nooit bekend worden hoeveel mensen er werkelijk zijn gedood toen het leger in greep op het Plein van de Hemelse Vrede, maar de schattingen lopen in de duizenden. Amnesty International heeft de VN gisteren opgeroepen stappen te ondernemen tegen China wegens „het hardvochtig veronacht zamen van de mensenrechten". Ech tpaar ruikt niet lekker WATERTOWN Een Ameri kaans echtpaar heeft van de vliegmaatschappij US-Air excu ses en twee eersteklas tickets New York - Los Angeles geëist, omdat het eerder door een be manningslid van deze maat schappij uit een vliegtuig is gezet. Het tweetal zou onfris hebben ge roken. Volgens de vrouw heeft de vliegtuigmaatschappij dit ver zonnen om plaatsen vrij te ma ken op een overvolle vlucht. Het echtpaar moest het toestel verla ten, kreeg handdoeken en zeep mee om zich te wassen en werd vervolgens op een latere vlucht Proces tegen Exxon na olieramp Alaska ANCHORAGE De Amerikaanse staat Alaska gaat een proces aanspan nen tegen de oliemaatschappij Exxon en het consortium Alyeska wegens het veroorzaken van vervuiling na de ramp met de olietanker Exxon Valdez. Alaska verwijt de bedrijven „bewuste, opzettelijke nalatigheid bij het bestrijden van de gevolgen" van het lekslaan van de tanker. Exxon heeft eerder laten weten in septem ber te stoppen met de schoonmaak, hoewel het getroffen kustgebied nog voor grote delen onder de olie zit. De hoogte van de schadevergoeding die Alaska eist, is nog niet vastgesteld, maar kan in de miljarden dollars gaan lopen. Drugsagent VS voor de bijl BOSTON Een Amerikaanse agent van de drugsbestrijding (DEA) is op het vliegveld van Boston gepakt met 28 kilo cocaïne in zijn bagage. Hij had de drugs tegen betaling van Miami naar Boston vervoerd. De man was een van de topagenten van de DEA en om hem te betrappen moest de dienst gebruik maken van burgers. In 1984 kreeg de agent nog een eer volle vermelding vanwege zijn bij drage in het oprollen van een inter nationale drugsbende. Een collega noemde'diens aanhouding deze week dan ook „een heel erg triest moment in de drugsbestrijding". Israëlische minister naar Sovjetunie JERUZALEM De Israëlische minister van handel en indus trie, Ariel Sharon, brengt begin herfst een bezoek aan Georgië, op uitnodiging van zijn collega uit die Sovjetrepubliek die mo menteel in Israel verblijft. De reis van Sharon is de eerste van een Israëlische minister naar de Sovjetunie sinds de breuk in de onderlinge betrekkingen van de twee landen in 1967 als gevolg van de Zesdaagse Oorlog in juni van dat jaar. .jjMOSKOU De staking n Estland van arbeiders die tot de Russischtalige mnderheid in deze Balti- iche republiek behoren, jaat door totdat de Est landse regering een com missie in het leven heeft geroepen die bevoegd is met de stakers te onder- handelen. ï-fra Met de staking protesteren de "arbeiders tegen de nieuwe kieswet van Estland waardoor hun kiesrecht is ingeperkt en tegen andere nieuwe discrimi nerende wetgeving die van toepassing is op ongeveer veertig procent van de bevol king. Gisteren heeft het presidium van de Opperste Sovjet (parle ment) de nieuwe Estlandse kieswet in strijd verklaard met de grondwet en met het inter nationaal recht. Estland heeft tot oktober de tijd gekregen om een andere kieswet op te stellen die wel in overeen stemming is met de grondwet. Als de kieswet niet wordt in getrokken, zullen de Russisc- htaligen hun eigen republiek in het noorden van Estland- uitroepen, verklaarde de voor zitter van de organisatie van Russischtaligen „Interdvizje- nie", Jevgeni Kogan. De toezeggingen van de leider van de Estlandse communisti sche partij Vaino Valjas dat de discriminerende maatregelen herzien zullen worden, hebben geen enkele indruk gemaakt op de stakers. Volgens Riina Lohmas van de Estlandse ra dio wordt er nog steeds in der tig bedrijven door zo'n 40.000 arbeiders gestaakt. Litouwen In het tijdschrift voor de bouw „Strojtelnaja Gazeta" waar schuwt „Interdvizjenie" dat de gemeenteraden in Estland het niet moeten wagen op hun beurt dergelijke discrimine rende maatregelen te nemen. In de gemeenteraad van Tal linn, de hoofdstad van Estland, wordt momenteel gediscus sieerd over de vraag of een wet die is aangenomen door de nationale Opperste Sovjet plaatselijk van toepassing mag worden verklaard door een Estlandse gemeenteraad. De staking slaat wellicht over naar Litouwen. Een woord voerder van de Litouwse orga nisatie Jedinstvo die opkomt voor de belangen van de Rus sischtalige minderheid daar, verklaarde dat er vanaf 5 sep tember stakingen in het ver schiet liggen om te protesteren tegen een wetsvoorstel waarin de voorwaarden voor Litouws burgerschap opnieuw worden vastgesteld. (Van onze correspondent Willy Werkman) LARNACA „Wij heb- Dt ben alles in Bayrut ach- Wol tergelaten. Ons bezit, ons verleden en onze waar digheid. Hoop op vrede hebben we niet meer. Het gaat nu alleen nog maar emj om ons leven". Hannah Shammah, een 35-ja- rige huisvrouw uit oost-Bayrut Hikan zich nog niet ontspannen. Bij ieder geluid kijkt zij ge schrokken op. Haar kinderen ■houdt zij angstvallig om zich ■heen. In het schaars gemeubi leerde flatje in Larnaca op het eiland Cyprus, staan alleen een paar bedden en drie enor me koffers. Ze vluchtte met erte haar gezin uit de hel van Bay- ïsve rut, omdat de angst haar te en gfveel werd. e th Han We zaten bijna constant in de schuilkelders. Het schieten hield niet op. Ik was bang dat ons huis geraakt werd. Soms rende ik even de straat op om zijjwat voedsel te kopen. Zelfs mijn ouders durfde ik niet te bezoeken. Ik heb ze nu moeten achterlaten. Ik weet niet wat 1 va er met hen zal gebeuren. Er vallen zoveel doden". In het kleine havenplaatsje Larnaca zitten de terrasjes, de bars en de restaurants vol toe risten. Aan de marktstalletjes hangen trossen gekleurde ba it eelonnen De ijsjesverkopers heidoen goede zaken. Maar Han- indetnah Shammah en haar kinde- ieloz ren sluiten zich van de buiten- dagei wereld af. Ze beseffen nog niet dat ze vier uur varen van de Libanese haven Jounieh in een andere wereld 'zijn ge komen» „De mensen hier weten niet wat wij hebben doorgemaakt. Zij weten niet wat oorlog is Ons land wordt verwoest. Onze hoofdstad ligt in puin De ziekenhuizen kunnen het aantal gewonden niet meer aan. Sommige slachtoffers sterven omdat er geen ver band en geen medicijnen zijn. Wanneer houdt het op? Waar om doet de wereld niets om aan die vreselijke moord een einde te maken?" Kleren Haar twee dochtertjes Patricia, 11 jaar, en Claire, 6 jaar, zijn al maanden niet meer naar school geweest. „Het werd te gevaarlijk", zegt hun moeder De meisjes staan stil naast haar. Spelen kunnen ze niet meer; ze zijn al lang niet meer de straat op geweest. Gevraagd aan Claire waarom zij bang was in Bayrut, ant woordt het meisje „Omdat ik dacht dat de bommen ons huis kapot zouden maken". Ze kijkt schichtig naar haar moeder. Dan, alsof er moed voor nodig is, zegt ze: „Ik wil dat het vrede is. Maar ik weet niet zo goed wat vrede is. Ik ben ge boren in de oorlog". Het flatje vult zich met andere Libanese vluchtelingen. Chris tenen, die met niet meer aan kwamen dan wat kleren, geld en de hoop op een visum voor het westen. „Denkt u dat we Nederland kunnen Een vrouw erel schuifelt 'd d< voorzichtig door de lading glas en Éuin in wat ens haar uiskamer 'as in west- ayrut. Ie bd F0T0: AP gaan?", vraagt een van hen. De spanning staat op hun ge zicht te lezen. Als de radio meldt dat de Verenigde Naties hebben opgeroepen tot een on middellijk staakt-het-vuren, zeggen ze: „Niemand gelooft dat het schieten zal stoppen. Onze burgeroorlog duurt al veel te lang. Het is een gevecht om de macht. Er is al leen maar geweld". Overmacht De leider van de Libanese christenen, generaal Aoun, be sloot begin dit jaar de 40.000 man tellende Syrische bezet tingsmacht uit Libanon te ver drijven. Hij bond, geholpen door wapenleveranties uit Iraq, de ongelijke strijd aan met de islamitische milities en de soldaten van de Syrische leider Assad. Tot dusver lijken met name de laatste burgers van Bayrut het slachtoffer. „We zullen als het moet vech ten tot de laatste man. Van overgeven is geen sprake meer", vertelde een Libanees die enkele dagen geleden zijn ouders naar Cyprus had ge bracht. „Ik ga morgen weer terug. Ik moet meevechten. Bayrut mag niet vallen". Hannah Shammah en haar kinderen zullen de vlucht uit Bayrut niet snel vergeten. „\Ve sloten het huis af en ren den naar de haven. We moes ten uren wachten. Toen het schieten ophield was het al middernacht. Er werd ons ge zegd dat we één voor één naar de boot moesten rennen. Toen we eenmaal aan bodrd waren vielen er weer bommen, vlak bij ons in het water". „Er was paniek. Iedereen schreeuwde en huilde. De mensen vielen over elkaar. Kinderen gaven over. De boot slaagde erin ongedeerd de ha ven te verlaten. Twintig minu ten zaten we in het donker. De mannen mochten zelfs niet ro ken. We waren zo bang, dat we het niet zouden maken. Uren later het leek een on eindigheid kwamen we hier in Larnaca aan. We hebben van de Cypriotische autoritei ten een verblijfsvergunning van een maand gekregen. Nu moeten we proberen een vi sum te krijgen. Misschien mo gen we naar Frankrijk. Mis schien Engeland. Het maakt ons niet veel meer uit. We wil len rust. Ik wil dat mijn kin deren weer op straat kunnen, spelen. Alles is beter dan de hel". Afvaller van het Jaar Echtgenoot lan en zoon Daniël geven ongeveer de proporties aan van Gail Escott vóórdat zij minder ging eten. De Britse werd gisteren uitverkoren tot „Afvaller van het Jaar"; Escott gaat te genwoordig met 76 kilo minder door het leven. FOTO: AP Staking tegen identiteitsbewijs JERUZALEM In de Gaza- strook is gisteren opgeroepen tot een staking van twee we ken om te protesteren tegen de invoering van speciale identi teitsbewijzen voor Palestijnse dagloners die in Israel wer ken. Op muren geschilderde leuzen, ondertekend door de leiding van de Palestijnse op stand, riepen de bevolking van de Gazastrook op met ingang van morgen niet naar hun werk te gaan. Dinsdag werden op de Westelijke Jordaanoever pamfletten verspreid, waarin werd opgeroepen morgen een staking van een week te be ginnen uit solidariteit met de bevolking van de Gazastrook. )E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT \7 Langs een ijzeren ladder klimt Rob tegen het gevaarte wanneer hij op het „dak" is aangekomen, staart hij in een Isoort zwembassin. Wat betekent dat nu? O, het dak kan worden ^dichtgeschoven! „En dan is er zeker een inrichting, waarmee ze "L3t hele geval kunnen leegpompen", veronderstelt Rob, terwijl j zijn bevindingen doorgeeft aan Frank. „Nou lui", vervolgt hij, Lik ga eens een kijkje beneden nemen". Hij laat zich zakken. JEven later klinkt zijn stem in de telefoon. „Ik ben nu beneden, 't is een ruimte van ongeveer 25 bij 25 meter, aan de ene kant hermetisch afgesloten door een zwaar schot en..." Dan zwijgt zijn stem. „Hallo, hallo, Rob!" schreeuwt Frank in de microfoon. Even later klinkt weer de stem van Rob: „Frank!" roept hij, „het dak schuift dicht en ik kan niet zo gauw boven komen". In ang stige spanning horen zijn vrienden naar de stem van Rob, die blijkbaar in grote moeilijkheden verkeert. Bronislaw Geremek (rechts), voorzitter van de fractie van Solidariteit in het Poolse parlement, schudt de hand van Lech Walesa. De kans is groot dat Walesa hem zal voordragen als nieuwe premier nu de vakbondsleider zelf deze functie voorlopig geweigerd heeft. FOTO: AFP GEREMEK MOGELIJK PREMIER (vervolg van de voorpagina) WARSCHAU Het over leg over de vorming van een nieuwe regering is nu in een stroomversnelling geraakt. President Jaru- zelski spreekt vandaag met vakbondsleider Lèch Walesa. Daarnaast vinden besprekingen plaats tus sen Solidariteit, de leider van de Boerenpartij, Ro man Malinowski, en de aanvoerder van de Demo cratische partij, Jerzy Jo- zwiak, over de vorming van een regering. Vervol gens moet president Jaru- zelski een kandidaat-pre mier/formateur moet aan wijzen. De fractieleider van Solidari teit in de Poolse Sejm (parle ment), Bronislaw Geremek, verklaarde vandaag: „Op dit moment is over de kwestie van de benoeming voor de post van premier nog niets be slist". Er wordt rekening mee gehouden dat Walesa, onder wiens supervisie de vorming van een regering zou moeten plaatsvinden, tijdens de be sprekingen met president Ja- ruzelski, Geremek zal voor stellen als kandidaat voor het premierschap. De eventuele nieuwe coalitie regering moet een einde ma ken aan de enorme economi sche crisis in het land. Volgens ingewijden zou de Poolse com munistische partij hiertoe niet meer in staat zijn. Deze partij heeft te weinig vertrouwen onder de bevolking. Lech Walesa zei gisteren tij dens gesprekken met zijn nieuwe coalitiegenoten dat „we samen de communistische partij zullen leren wat plura lisme en vrijheid is, wat het is om naar anderen te luisteren". De drie partijen hebben in de Sejm, het parlement, 264 van de 460 zetels, en kunnen dus een niet-communistische meerderheidsregering vormen. De vraag is of de communisten de macht zullen opgeven. De begin augustus benoemde pre mier, generaal Czeslaw Kiszc- zak, is nog altijd officieel in functie, hoewel hij maandag zijn fromatie-opdracht terug gaf en president Jaruzelski voorstelde de leider van de Verenigde Boerenpartij, Ro man Malinovski, tot kabinets formateur te benoemen. De communistische partij ver gaderde intussen achter geslo ten deuren over de politieke crisis. „De situatie van de com munistische partij is gevaar lijk, maar het is nog niet zover dat wij de handen omhoog moeten steken", aldus partij leider Mieczyslaw Rakowski. Volgens de partijleider heeft Walesa met zijn coalitie-aan bod aan de Boerenpartij en de Democratische partij de af spraken van het ronde-tafelo- verleg geschonden. Rakowski betitelde de regeringscrisis als een „openlijke strijd om de macht". In Moskou zei Joeri Gremiz- kich, een woordvoerder van het ministerie van buitenland se zaken, dat de Sovjetunie de ontwikkelingen in Polen met aandacht blijft volgen, maar zich niet zal mengen in de bin nenlandse aangelegenheden van dat land. „Het Poolse volk moet zelf over zijn problemen beslissen, maar desalniettemin zijn wij zeer bezorgd over de situatie, die in een buurland aan het ontstaan is, en wij ho pen van harte dat de Poolse regering een oplossing weet te vinden", aldus de woordvoer der. „Ik heb de indruk dat de verklaring van de heer Walesa erg verstandig was", zo voegde hij hieraan toe. „Ik bedoel de verklaring die hij aflegde over het feit dat Polen lid is van het Warschaupact én dat Soli dariteit daar de noodzakelijke conclusies aan verbindt." Ook de Amerikaanse regering beklemtoonde woensdag dat de vorming van een nieuwe Poolse regering een strikt bin nenlandse aangelegenheid is. Washington is vooralsnog niet bevreesd voor een al te grote bemoeienis van de Sovjetunie met de politieke ontwikkelin gen in Polen, zo gaven zegslie den van het ministerie van buitenlandse zaken in Was hington te kennen. Terwijl kinderen een visje aan de haak hopen te slaan, ploegt de Russische tanker Obukhova zich een weg naar de haven van Liverpool. Dokwerkers hebben al geweigerd een deel van de lading, die bestaat uit chemisch afval zoals PCB's niet te lossen. Het afval moet terug naar Canada. FOTO: AP MOSKOU De Sovjet-rege ring heeft duidelijk gemaakt dat de erkenning van de gehei me protocollen bij het Sovjet- Duitse pact van 1939 niet bete kent dat de Baltische landen met geweld of onder dwang zijn ingelijfd. Dat bleek tijdens een persconferentie in Moskou, ge organiseerd door het ministerie van buitenlandse zaken, waar aan negen historici en een offi ciële woordvoerder van de re gering deelnam. In de Sovjet-optiek was het voor de Balten volkomen lo gisch om het Rode Leger op hun grondgebied uit te nodigen nadat de nazi's Polen in 1939 waren binnengevallen, aldus de algemene strekking van de persconferentie. De kwestie van de geheime protocollen is zeer actueel nu de Esten, Letten en Litouwers streven naar meer autonomie of zelfs volledige onafhankelijk heid van Moskou. De Sovjetu nie heeft onlangs het bestaan van geheime protocollen bij het niet-aanvalsverdrag met nazi- Duitsland toegegeven. De histo rici verdedigden nu het stand punt dat de Baltische landen zichzelf per referendum en met overgrote meerderheid voor aansluiting bij de Sovjetunie hebben uitgesproken. Volgens de historicus Tsjoebarin zagen een heleboel Balten in de Sov jetunie een goede partner. „Zij beschouwden de Sovjetunie als de belichaming van socialisti sche principes. Zij kregen ech ter te maken met stalinisme in plaats van socialisme en leden dus net als vele andere volke ren van de Sovjetunie," aldus Tsjoebarin Volgens de historicus Alexan der Orlov trad het Rode Leger gematigd op in de Baltische sta ten en bracht het de lokale au toriteiten zelfs op de hoogte van nakende militaire oefeningen. „Bezettingsmachten hebben zich nooit op die manier gedra gen", besloot Orlov JOHANNESBURG Anti- apartheidsleiders hebben giste ren in Zuidafrika aangekon digd begin oktober een lande lijke conferentie te beleggen om de oppositie tegen de rege ring te bundelen. De leiders deden een beroep op het bui tenland ervoor te zorgen dat de conferentie niet wordt ver boden door de Zuidafrikaanse autoriteiten. Tot de organisato ren van de bijeenkomst beho ren de Anglicaanse aartsbis schop Desmond Tutu, leider Cyril Ramaphosa van de zwar te mijnwerkersbond NUM, en Albertina Sisulu, mede-voor zitter van het verboden Vere nigd Democratisch Front (UDF). „Wij verwachten dat de conferentie zal worden bij gewoond door duizenden gede legeerden uit alle lagen van de bevolking, die miljoenen men sen vertegenwoordigen". President Kaunda van Zambia heeft laten weten dat de zoge heten Frontlijnstaten, onder bepaalde voorwaarden, bereid zijn te bemiddelen tussen de Zuidafrikaanse regering en het verboden Afrikaans Natio naal Congres (ANC). De presi dent is bang dat binnen twee iaar een bloedige geweldsuit barsting zal plaatsvinden wan neer niet snel een oplossing voor het apartheidsprobleem wordt gevonden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5