Pravda vaart uit tegen
Baltisehe Volksfronten
Vliegtuig
neergestort
bij Shanghai
ANC kondigt
verhevigde
strijd aan
tegen regime
Poolse communisten niet blij met regering-Walesa
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Strijd in Libanon
breidt zich naar
het noorden uit
Turkse politie vindt
lichamen van zes
ontvoerde dorpelingen
ïini BUITENLAND CeidócSoiwatit woensdag i6 augustus i989 pagina 5
11.
PEKING Een verkeersvliegtuig
van de Chinese luchtvaartmaatschap
pij CAAC is gisteren tijdens het op
stijgen neergestort bij het vliegveld
van Shanghai, Hongqiao. Daarbij
zouden 33 passagiers en bemannings
leden zijn omgekomen. Berichten dat
een aantal inzittenden het ongeluk
zou hebben overleefd, konden niet
worden bevestigd. Het toestel, een
Antonov-24 van Russische makelij
die op weg was voor een binnenland
se vlucht naar Nanchang, kwam te
recht in een rivier.
n —ie 11 mt
Beelden op de Chinese televisie lieten zien hoe reddingswerkers
gisteren op zoek gingen naar overlevenden van de vliegramp
met een Antonov- 24 bij Shangai. FOTO: AP
Dramatische afloop
Filipijnse gijzeling
DAVAO-STAD Bij een vuurge
vecht waarmee een einde werd ge
maakt aan een gijzelingsdrama in de
militaire gevangenis van Davao-stad,
in het zuiden van de Filipijnen, zijn
gisteren zeker 21 mensen om het le
ven gekomen. Onder hen was een
vrouwelijke protestantse missionaris
uit Australië en een negenjarig jonge
tje. Volgens militairen in Davao-Stad
zijn alle gevangenen die een vlucht
poging ondernamen, gedood toen het
leger de gevangenis bestormde. De
Filipijnse brigade-generaal Mariano
Baccay zei tot de aanval te hebben
besloten toen hij hoorde dat enkele
gijzelaars al door de gevangenen wa
ren vermoord.
Turkse intellectuelen
steunen hongerstakers
ISTANBUL Vijf vooraanstaande linkse
Turkse intellectuelen zijn gisteren voor
twee dagen in hongerstaking gegaan. Het
vijftal zei geschokt te zijn door de lauwe
manier waarop de Turkse bevolking rea
geert op de hongerstakingen in de Turkse
gevangenissen. Zo'n tweeduizend gevan
genen, verspreid over twaalf gevangenis
sen, weigeren al weken te eten uit protest
tegen de extreem harde gevangenisregels
in Turkije. De acties hebben tot nu toe
aan twee mensen het leven gekost. Drie
hongerstakende gevangenen zijn gisteren
voor intensieve medische hulp opgeno
men in een ziekenhuis, omdat zij enorm
verzwakt zijn na 47 dagen niets te hebben
gegeten.
Regering Nicaragua laat
gevangen boeren vrij
PANTASMA Vooruitlopend
op de demobilisatie van de Con
tra's in Honduras en het terug
trekken van gevechtstroepen
heeft de Nicaraguaanse regering
gisteren 29 gevangen boeren vrij
gelaten die waren beschuldigd
van collaboratie met door Ameri
ka gesteunde Contra's. Dit zijn de
eersten van de in totaal 1.200
boeren die de Nicaraguaanse re
gering heeft beloofd te zullen
vrijlaten. Overeenkomstig het
Centraalamerikaans vredesak
koord dat op 7 augustus werd ge
tekend zullen ongeveer 11.000
contra's en 12.000 gezinnen ver
wijderd worden uit de kampen
die langs de grens met Honduras
i PRETORIA/LUSAKA
Het 'Afrikaanse Nationaal
Congres (ANC) zal de ge-
1 wapende strijd tegen het
Zuidafrikaanse blanke
minderheidsregime ver-
i hevigen.
I De secretaris-generaal van het
ANC, Alfred Nzo, verklaarde
I in de Zambiaanse hoofdstad
Lusaka dat de nieuw beëdigde
president, Frederik de Klerk,
„de laatste onwettige apart
heidsheerser van ons land" zal
Volgens Nzo houdt het ANC
vast aan zijn eisen dat de Zuid
afrikaanse regering de nood
toestand moet opheffen, alle
politieke gevangenen moet
vrijlaten, de troepen uit de
zwarte woonwijken moet te
rugtrekken en het verbod op
anti-apartheidsorgan isaties
moet intrekken.
Door de ruzie tussen Botha en
De Klerk, die leidde tot het af
treden van Botha, lijkt de Na-
Isionale Party schade te gaan
j leiden bij de algemene verkie-
zingen van zes september. De
NP zal wel de grootste partij
blijven, daar gaan vrijwel alle
commentatoren vanuit, maar
of zij er in slaagt weer meer
dan de helft van de zetels te
behalen wordt sterk betwij
feld.
Leiders van de zwarte meer
derheid in Zuidafrika hebben
V jde ruzie tussen de nieuwe en
van 1 de scheidende president afge-
1 daan als een onbelangrijk inci
dent. Aartsbisschop Desmond
in vk Tutu zei van de nieuwe presi-
aarll dent geen grote veranderingen
ordte verwachten. „Wie één NP-
gen 1 lid gezien heeft, heeft ze alle-
.1. Dl maal gezien. Alles wat hij (De
iruillKlerk, red.) wil doen is ons
'oen een wat opgepoetste vorm van
n sq apartheid geven", aldus Tutu.
len. 1 President De Klerk, prees gis-
ove teren, na de beëdigingsplech-
1 tigheid, zijn voorganger,
nu I „Botha's grootste gift aan
oorzS Zuidafrika is dat hij ons land
in lop de weg naar fundamentele
en v hervormingen heeft gezet, dat
Als j hij met succes is begonnen
Zuidafrika weg te trekken uit
zijn doodlopende straten", al-
mat ij dus De Klerk. Hij lijkt Botha's
opvattingen over beperkte en
graduele hervormingen te de-
gedilen. Van specifieke beloften
belangrijke wijzigingen,
J zoals het delen van de macht
met de zwarte meerderheid, of
het opheffen van de rassen
scheiding in scholen en woon-
wijken, onthield de nieuwe
r president zich.
MOSKOU Terwijl de
stakingen van Russische
arbeiders in Estland giste
ren aanhielden is de Prav
da uitgevallen naar de
Volksfronten in de Balti
sehe staten. In een com
mentaar laakt het partij
blad van de Sovjetunie het
nationalisme en de vele
anti-Sovjet- en „bourge-
ois"-praktijken in de re
publieken.
Volgens de Pravda zijn de Bal
tisehe Volksfronten onder in
vloed van „extremistische ele
menten" afgeweken van de
perestrojka naar „enge natio
nalistische doelen".
Dit commentaar is de heftigste
kritiek op de Volksfront-be
wegingen, die sinds anderhalf
jaar voor een grotere autono
mie van de Baltisehe staten
Estland, Letland en Litouwen
ijveren.
Volgens de Pravda sturen de
Baltisehe Volksfronten ook ge
zanten naar andere delen van
de Sovjetunie „om hun erva
ringen op te dringen". Daar
mee verwijst de partijkrant
naar de oprichting van Volks
fronten in andere Sovjetrepu
blieken, zoals Georgië, Azer-
bajdzjan en Wit-Rusland.
Menselijke keten
De Pravda beticht de leiders
van de Volksfronten ervan
„onverantwoordelijke beloften
te hebben gedaan over een
snelle economische welvaart".
De Volksfronten maken zich
sterk voor een grotere econo
mische zelfstandigheid, een eis
waar Moskou al gedeeltelijk
aan heeft toegegeven.
Anderzijds benadrukt de
Pravda dat de problemen al
leen kunnen worden opgelost
door verdere democratisering
en de versterking van „de soe
vereiniteit van de verschillen
de Sovjetrepublieken op het
economische, politieke en soci
ale vlak".
De felle kritiek verschijnt een
week voor de vijftigste her
denking van het Molotov-Rib-
bentroppact van 23 augustus,
waardoor de Baltisehe staten
in de Sovjet-invloedssfeer te
rechtkwamen. De Volksfron
ten en andere onafhankelijke
organisaties hebben voor die
dag acties aangekondigd. Zo'n
200.000 Esten, Letten en Litou
wers zullen in een menselijke
keten de hoofdsteden Tallinn,
Riga en Vilnius met elkaar
verbinden. In Estland zullen,
demonstraties worden gehou
den bij militaire bases om het
vertrek van het Sovjet-„bezet-
tingsleger" te eisen.
Brand in centrum Londen
Enorme rookwolken hingen gisteren over het centrum van Londen nadat een brand was uitgebro
ken in een overheidsgebouw in Regent Street. Al het verkeer in de drukke stadsspits werd tot
stilstand gebracht. De brandweer had het vuur na twee uur onder controle. Niemand raakte ge-
WOnd' FOTO: EPA
(Vervolg van de voorpagina)
tevaj WARSCHAU Ondanks
yana de verzachtende woorden
De Bvan Lech Walesa is het
eer vooruitzicht dat een door
'ti™*'Solidariteit geleide coali-
sterPe P°len zal regeren ui-
vloe(terst onwelkom bij de
Poolse communistische
communistische partij is
dat een regering-Walesa
ide bezem haalt door de „no-
den. menklatura", het systeem
waarin trouwe partijleden
maatschappelijke belangrijke
baantjes krijgen. Een grote
schoonmaak zou de machtsba-
in
sis van de communistische
partij ondermijnen.
Ook de Sovjetunie is weinig
ingenomen met de ontwikke
lingen, die zij als destabilise
rend voor zowel Polen als Eu
ropa beschouwt. Zo viel de
Sovjetkrant Pravda Walesa
eergisteren voor het eerst aan
door kritiek te uiten op zijn
weigering deel te nemen aan
een door de communisten ge
leide regering. Volgens de offi
ciële Sovjetwoordvoerder Va-
dim Perfiljev zou Solidariteit
de situatie in Polen destabilise
ren, hetgeen „afbreuk doet
aan de belangen van even
wicht in Europa en schade toe
brengt aan de verplichtingen
van Polen met name in het
kader van het Warschaupact".
Solidariteit meent dat alleen
een regering met brede maat
schappelijke steun de enorme
politieke en economische pro
blemen in het land kan oplos
sen De gisteren genomen
noodmaatregelen vanwege de
voedselschaarste onderstreep
ten die problemen nog eens:
Kiszczak's waarnemende rege
ring verordonneerde dat extra
voedselvoorraden naar de gro
te steden moeten worden ge
bracht en dat staatswinkels
moeten worden verkocht of
verhuurd aan particuliere
winkeliers.
Gunstiger
Walesa wees gisteren het voor
stel van premier Kiszczak af
om Malinowski, de leider van
de Boerenpartij, tot premier te
benoemen. Hij meent dat de
partijen in een coalitie-bespre
king pas een kandidaat-pre
mier zouden moeten kiezen.
De Democratische Partij
schaarde zich achter de leider
van Solidariteit.
„Wij moete.n alles dopn om het
voorstel van Lech Walesa te
verwezenlijken. Nu Kiszczak
zijn formatiepogingen heeft
gestaakt „is een nieuwe situa
tie ontstaan, gunstiger voor de
onderhandelingen ten behoeve
van een regering van natior
naai vertrouwen, gebaseerd op
een alliantie van Solidariteit,
de Boerenpartij en de Demo
cratische Partij", aldus een
verklaring van deze partij.
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
QN446 Wanneer Rob grond onder de voeten voelt, moet hij
wel even wennen aan de schemerige duisternis, die hier heerst.
0 Langzaam loopt hij in de richting van de kust. Dan doemt een
zwarte bol met voelhorens voor hem op. En nog één. En nog éénl
dat zijn verankerde mijnen. En kijk, daar ligt het wrak van
rieen onderzeeër. Maar wat is dat? Daar rijst voor hem een reus-
'achtig bouwwerk op; het lijkt wel een onderzeese bunker. Aha,
links staat de uitschuifbare commandotoren, die Rob al eens
eerder heeft gezien. Wanneer Rob dichterbij konpt, blijkt, dat het
gevaarte geheel uit staal is vervaardigd. Maar wat kan het zijn?
„Hebben jullie enig idee, wat dit moet voorstellen?" vraagt Rob
zijn achtergebleven vrienden, terwijl hij de ikonoscoop langzaam
heen en weer beweegt. Majoor Ross en Frank zien het beeld dui
delijk op het televisiescherm, maar zij weten ook niet, wat ze
hiervan moeten denken...
In Tallinn is gisteren een par
lementaire commissie vanuit
Moskou aangekomen om te
bemiddelen in de staking van
Russische arbeiders. Zij protes
teren tegen een nieuwe kies
wet die velen van hen het
stemrecht zou ontnemen. De
Estische partijleider Vaino
Valjas zei gisteren dat de om
streden wet niet zou worden
ingetrokken.
Een vijftigtal bedrijven in Tal
linn en de overwegend door
Russen bewoonde steden
Kohtla-Jarva en Narva zijn in
middels stilgelegd. Het was
echter moeilijk vast te stellen
of dit veroorzaakt was door de
staking of door de verslechter
de aanvoer van grondstoffen.
Volgens het persbureau TASS
ondervindt Tallinn veel hin
der van de staking van spoor
wegpersoneel, waardoor de
uitvoer van kolen getroffen is.
Nieuwe intimidaties
VS-leger in Panama
PANAMA-STAD Zeven
Amerikaanse gevechtshelikop
ters hebben gisteren boven de
hoofdstad van Panama gevlo
gen en op twee plaatsen lan
dingsmanoeuvres uitgevoerd.
De Verenigde Staten ontken
nen dat de oefeningen als inti
midatie zijn bedoeld van het
bewind van generaal Noriega.
Volgens het Amerikaanse le
ger waren de oefeningen be
doeld om de „diplomatieke ze
tel van de VS te beschermen".
De afgelopen dagen hebben
verscheidene Amerikaanse
militaire acties, waaronder een
landingsoefening in de directe
omgeving van het hoofdkwar
tier van het Panamese leger,
tot confrontaties tussen mili
tairen van beide landen geleid.
Washington heeft meer dan
12.000 soldaten gelegerd in het
zone van het bestaande Pana
ma-kanaal. De Verenigde Sta
ten beschouwen de Panamese
regering als onrechtmatig en
hebben opgeroepen tot omver
werping van het bewind van
de Panamese militaire leider,
generaal Noriega.
(Vervolg van de voorpagina)
BAYRUT De hevige,
gevechten in de Libanese
hoofdstad hebben zich gis
teren naar het noorden
uitgebreid waar tanks en
troepen van de christelij
ke leider generaal Michel
Aoun slaags raakten met
Syrische eenheden.
Hierbij werden negentien
mensen gedood, onder wie een
6-jarig meisje, en raakten 65
personen gewond. Gevreesd
wordt dat het spervuur een
voorbode is van een nieuw
groot offensief van de Syri
sche troepen.-
De gevechten vonden plaats
ongeveer veertig kilometer ten
noorden van Bayrut, geheel
aan de andere kant van de
christelijke enclave dan Souk
al-Garb, een stadje op de heu
velrug ten zuidoosten van de
Libanese hoofdstad waar
strijdkrachten van Aoun zon
dag een aanval van Syrische
grondtroepen wisten terug te
slaan.
De Franse regering heeft gis
teren in verband met de toe
nemende gevechten in Liba
non het fregat „Duquesne" op
dracht gegeven zich naar het
oostelijk deel van de Middel
landse Zee te begeven. Parijs
wil in staat zijn „alle benodig
de steun te geven" en indien
nodig de Franse kolonie in Li
banon te kunnen helpen.
De Nederlandse regering, die
„met diepe bezorgdheid" de
ontwikkelingen in Libanon
volgt, ondersteunt van harte
de Franse diplomatieke initia
tieven. die mede namens de
twaalf EG-landen worden on
dernomen om een staakt-het-
vuren tot stand te brengen.
Omdat het postverkeer van en
naar Libanon stil ligt, heeft
het Rode Kruis aangeboden
familieberichten naar het door
oorlog geteisterde land te ver
zorgen. Via deze berichten
kunnen in Nederland verblij
vende Libanezen een bood
schap van ongeveer 25
woorden naar hun familie in
Libanon sturen. Deze kunnen
via dezelfde weg een bood
schap terugsturen.
Tekenaars spotprenten niet gelukkig met Bush
NEWPORT In het half
jaar dat George Bush nu
president van de Verenig
de Staten is, heeft hij op
de meeste mensen een re
delijke tot gunstige indruk
gemaakt. Toch zijn er
mensen bij wie hij nauwe
lijks goed kan doen: de te
kenaars van spotprenten.
Op een onlangs gehouden con
gres van het/Genootschap van
Amerikaanse Spotprentteke
naars werd met nostalgie te
ruggekeken op de acht jaar die
Reagan met zijn kompanen in
het Witte Huis zetelde.
..Reagan was zo'n karakter",
zei tekenaar Walter Handels
man van de Scranton Times in
Pennsylvania spijtig. „Ik heb
nu lang niet zoveel pret. Ik
doe veel meer plaatselijke din
gen".
Toch zagen sommigen nog wel
mogelijkheden. „We zullen
Reagan missen, maar het ge
brek aan charisma van George
Bush is waarschijnlijk wel iets
dat we kunnen gebruiken", zei
Randy Wicks van de Newhall
Signal in Californië. En dan is
er natuurlijk altijd nog vice-
president Dan Quayle. „Ik ben
dol op Quayle", verkondigde
Signe Wilkinson van de Phila
delphia Daily News. „Hij is dé
Republikeinse man voor posi
tieve discriminatie. Positieve
discriminatie voor domme, rij
ke, blanke kinderen". Maar
hoewel ook anderen hun hoop
hebben gevestigd op Quayle
(„Hij is fantastisch; hij is zo
stom"), stelt hij de tekenaars
ook voor problemen, omdat hij
zulke regelmatige gelaatstrek
ken heeft.
Andere problemen zijn er voor
conservatieve tekenaars, die
het lastig vinden een spotprent
te maken van een president
die ze graag in het Witte Huis
zien. „Als tekenaar heb ik acht
vreselijke jaren achter de rug",
zei Dick Wright van de Provi
dence Journal. „Maar daar
voor had ik vier fantastische
jaren met Jimmy Carter. Het
enige dat hij maar hoefde te
doen was 's ochtends op te
Trident-raket
ontploft tijdens
proeflancering
CAPE CANAVERAL Een
ongeladen Trident-2 kernraket
is gisteren bij een proef ont
ploft kort na de lancering van
af een onderzeeër die voor de
kust van Florida onder het
zeeoppervlak voer. Het was de
tweede mislukking in een se
rie van drie proeven met het
niet zo succesvol verlopende
Trident-project. De Ameri
kaanse marine gaat er van uit
dat de raket zijn dodelijkste en
trefzekerste wapen zal vor
men. De ruim elf meter lange
raket is ontworpen om vanaf
onderzeeboten Russische kern
raketten in hun betonnen op
slagsilo's te kunnen uitescha-
kelen. De oorzaak van de mis
lukking kan pas worden vast
gesteld als experts de compu
tergegevens hebben bestu-
HAKKARI De Turkse
politie heeft gisteren in de
zuidoostelijke provincie
Hakkari de lichamen ge
vonden van zes vermoor
de inwoners van het dorp
Bogazoren, die vijf dagen
geleden waren ontvoerd
door Kurdische opstande
lingen.
In totaal werden tien dorpelin
gen ontvoerd. Vier van hen
werden echter maandagavond
vrijgelaten. De politie vond de
met kogels doorzeefde licha
men van de zes anderen in de
buurt van Bogazoren, zo meld
de het Turkse persbureau
Anatolia. Het persbureau
meldde ook, dat een groep van
vijftien rebellen bij het dorp
Kamisli twaalf burgers had
ontvoerd en dat maandag
avond elders in de provincies
Hakkari nog vier mensen wer
den overvallen. Ook staken
opstandelingen vier lagere
scholen in brand.
Sinds 1984 worden door rebel
len, die zijn verbonden aan de
verboden Kurdische Arbeiders
Partij (PKK), in het gebied
overvallen op militaire posten
en moorden op soldaten en
burgers gepleegd. De PKK
streeft de vestiging van een
onafhankelijke Kurdische
staat in delen van oost- en
zuidoost-Turkije na.
door Roger Simons
VAKANTIE
LONDEN De Britten
hebben geen
vakantiespreiding nodig. Zij
gaan het hele jaar door op
vakantie. Kom je bijvoorbeeld
in februari op Gat wiek
Airport, Londens tweede
vlieghaven die hoofdzakelijk
wordt gebruikt voor
chartervluchten, dan merk je
direct dat half Engeland weer
op stap gaat. Allemaal
toeristen die voor een prikje
naar zonnige oorden trekken.
Alle kosten inbegrepen, zelfs
de luchtreis, die normaal
gesproken tamelijk prijzig is.
Het geeft niet of ze naar
Spanje willen vliegen of naar
Amerika: het kan allemaal en
dat in om het even welke
maand. Daarom merk je hier
nauwelijks dat de
zomervakantie aan de gang is.
In tegenstelling tot Parijs loopt
Londen praktisch nooit leeg,
net zo min in augustus als in
de andere maanden van het
jaar. Het is er altijd
onvoorstelbaar druk en het
seizoen van de buitenlandse
toeristen lijkt op een
doorlopende voorstelling die
onafgebroken wordt
geprolongeerd. Je merkt het
ook aan de theaters en
bioscopen: hun nieuwe
toneelstukken of films gaan
net zo goed in volle zomer in
première als in de herfst, de
winter of de lente.
Denk nu maar niet dat in
augustus geen enkele Brit
vakantie heeft. De meeste
ouders van jonge kinderen
kunnen pas rond deze tijd van
huis weg omdat Britse scholen
doorgaans wachten tot eind
juli om hun deuren te sluiten
voor de grote vakantie. Het
feit dat gedurende zes weken
geen kindertjes meer per auto
naar school hoeven te worden
gebracht, is duidelijk
merkbaar tijdens de
ochtendspits. Hetzelfde
verheugende verschijnsel doet
zich 's middags voor, omdat
momenteel tussen half vier en
half vijf geen schoolkinderen
opgehaald hoeven te worden.
Voor het overige heerst hier
de gewone verkeersdrukte.
Hoewel er tamelijk véél
arbeiders met vakantie zijn,
blijven de fabrieken gewoon
draaien. Die sluiten alleen in
de kersttijd.
Op Gatwick Airport stijgt de
zomerse vakantieverwarring
nu ten top omdat wegens de
actie van Franse
verkeersleiders duizenden
ongeduldige Britten niet op
tijd naar bloedhete zuidelijke
stranden kunnen vliegen. Er
doen zich vertragingen voor
van twaalf uur en meer.
Sommige wachtende
vakantiegangers overnachten
op Gatwick. Wie „rotten luck"
(letterlijk; rot geluk) heeft,
zoals de Engelse dat noemen,
brengt daar een flink stuk van
zijn vakantie door. Hetzelfde
verschijnsel doet zich voor op
andere Britse vlieghavens,
zoals Birmingham en
Manchester, die eveneens
gespecialiseerd zijn in
chartervluchten.
Dit jaar werden in Groot-
Brittannië „maar" 12,5 miljoen
buitenlandse all-in vakanties
verkocht, tegen 13,5 miljoen
afgelopen jaar. De toenemende
luchtvaartproblemen, de hoge
rentes en de zware
hypotheken verklaren
waarom meer en meer Britten
thuisblijven. In 1989 gingen al
dertien grote Britse
reisbureaus op de fles. Zelfs de
traditionele uittocht naar
Spanje vertoont een daling
van een half miljoen. Hoewel
eind dit jaar zal blijken dat
toch nog zeven miljoen Britten
goedkoop met vakantie zijn
geweest op Mallorca en Ibiza,
in Benidorm, Torremolinos en
andere zonnige Spaanse
oorden, wordt hier gezegd dat
de meeste van deze favoriete
„holiday spots" hun vroegere
aantrekkingskracht hebben
verloren. De voornaamste
oorzaak hiervan is dat van de
zomer zo'n zeshonderd Britse
geweldenaren door de Spaanse
politie werden voorgeleid
wegens wangedrag. De Britten
krijgen gemakkelijk een hekel
aan landen waar hun
baldadigheden niet getolereerd
worden Als de onvriendelijke
Spanjaarden er net zo over
denken, dan zullen de
hooligans uit het Verenigd
Koninkrijk wel iemand anders
met de klandizie begunstigen.
Desnoods hun eigen
landgenoten want het was van
de zomer in Groot-Brittannië
ook bloedheet. En wat meer is,
de „pubs" van de Britse
badplaatsen passen
tegenwoordig continentale
openingstijden toe.